Олимпиадага әзерлек
олимпиадные задания (9 класс)

Опубликовано 16.02.2020 - 16:25 - Залеева Гульгена Галимзяновна

Рус балаларын олимпиадага әзерләгәндә куллану өчен ярдәмлек.

Скачать:

Вложение	Размер
olimpiada_biremnre_2.docx	78.86 КБ

Предварительный просмотр:

Аңлатма язуы

Укыту рус телендә алып барыла торган мәктәпләрнең рус төркемнәрендә укучылар өчен татар теленнән төзелгән олимпиада сораулары 8 биремнән тора.

1. Беренче биремдә телдән аралашуга үзерләнү өчен, укучыларга 25 тема тәкъдим ителә.

Бирем таләбе буенча, укучы һәр тема кысасында – үзе турында (1нче зат буларак) сөйли, тыңлаучыдан (2 нче заттан) охшаш мәгълүматлар хакында сораша, 2 нче зат ярдәме белән әңгәмәдә катнашмаган кеше (3 нче зат) турында охшаш белешмә алу мөмкинлеген күрсәтә.

2. Икенче биремдә укучы җөмләдә сүзне сүзгә бәйләүче грамматик чараларны, синтагматик һәм орфографик нормалар таләп иткәнчә, дөрес куллана белү сәләтен күрсәтә.

3. Өченче биремдә укучының кайсы сорауга мәгънәсе һәм формасы ягыннан кайсы җавап сүзнең туры килүен аңлап куллана белүе тикшерелә.

4. Дүртенче биремдә укучыга, үзлегеннән диалог төзү өчен, нигез текст тәкъдим ителә.Укучы шул тексттагы эчтәлекне диалогта, сорау – җавап – сорау формасындагы җөмләләр, кереш һәм эндәш сүзләр белән тулыландырып, тагын да баета, конкретлаштыра, эмоциональ яктан көчәйтә.

5. Бишенче биремдә укучының рус телендә язылган текстны татар теленә тәрҗемә итә белү күнекмәләре – татар җөмләсен төзү алгоритмын гамәли эштә ни дәрәҗәдә камил куллана белүе тикшерелә.

6. Алтынчы биремдә рус баласының телдән һәм язма сөйләмендә татар телен өйрәнү белән бәйле интерференция күренешенең тәэсир көче күзәтелә.

7. Җиденче биремдә укучының алынма сүзләрдә һәм татар сүзләрендә басым төшү үзенчәлеген белү дәрәҗәсе тикшерелә.

8. Сигезенче биремдә укучының гади җөмләдәге – баш кисәкләрне, кушма җөмләдәге баш һәм иярчен җөмләләрне тоемлау сәләте тикшерелә.

Темы для диалога

9 нчы класс

Кем кайда яши?
Кем кайда укый?
Кем кайсы телләрдә сөйләшә?
Кем ничек укый?
Кем кемгә кирәк?
Кем кемгә ярдәм итә?
Кем нинди?
Нәрсә ярый, нәрсә ярамый?
Татарстан Республикасында кемнәр яши?

10. Татарстан Республикасында кемнәр яшәгән?

Мин яшәгән җирдә (авылда, шәһәрдә) кемнәр яшәгән?
Кем кем булып эшли?
Кем яхшы?
Сез яшәгән йорт нинди?
Мин кем булып эшләргә телим?
Кем кая бара?
Кем кая ничек яки нәрсәдә бара?
Кайсы кибеттә нәрсә сатыла?
Кайсы бүлектә нәрсә сатыла?
Нәрсә кирәк булганда, кем кая бара?
Кем нишләргә ярата?
Кем кем белән аралаша?
Кем кемне котлый?
Кем нәрсә укый?
Тынычлык кемгә кирәк?

2. Допиши окончания слов в предложениях.

№	Предложения	Баллы (макс.) ( 27 )	Сумма (фактич.) ( )
1.	Мин өй............ урам.......... чыга...... .	3
2.	Син урам....... өй...... керәсең.......?	3
3.	Без өй....... мәктәп....... бара........ .	3
4.	Сез мәктәп......... соң кая бара......... ?	2
5.	Мин укы......... мәктәп без яшә........ йорт......... ерак түгел.	3
6.	Син мәктәп........... кайт......... нишли............. ?	3
7.	Маша энесе.......... дәрес әзерлә............ булыша.	2
8.	Марат китапханә......... китап ал........... бара........?	3
9.	Марат кил.........., син нишли иде..... ?	2
10.	Дустың кил........., әни........ өйдә иде........?	3

3. Поставь вопросы к выделенным словам.

1. Җир өстендә ниләр бар? 2. Әтиләр, әниләр бар. 3. Шәһәрләр бар, илләр бар. 4. Җир асты да хикмәтле: 5. Анда хәзинәләр бар.

№	Вопросы к выделенным словам	Баллы (макс.) ( 7 )	Сумма (фактич.) ( )
1.		1
2.		1
3.		1
4.		2
5.		2

4. Составь и запиши диалог, используя текст.

Безнең өебездә гөлләр күп. Без, мин һәм апам, аларга атна саен су сибәбәез. Аларның яфраклары ямь-яшел, чәчәкләре кызыл, сары, ак. Гөлләр һәр бүлмәгә ямь өсти, шуңа күрә безнең өйдә һәр бүлмә үзенчә матур.

№	Число реплик	Баллы (макс.) ( 20 )	Сумма (фактич.) ( )
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16
17.
18.
19.
20.

5. Переведи на татарский язык и запиши.

1.Весна – самое быстрое время года. 2. Новый день – новые события. 3.И все события радостные. 4.Март – яркое солнце, голубые снега, синие тени.5.Апрель – весёлые ручьи, первые цветы.6. Май – птичьи голоса, первый дождь, первая радуга. 7.Солнце всех веселит, весна всех радует.

№	Предложения	Баллы (макс.) ( 7 )	Сумма (фактич.) ( )
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.

6. Переведи на русский язык и запиши.

1.Фатих Кәрими Татарстанда Әлмәт районының Миңлебай авылында туган. 2.Ул башта туган авылында – мәктәптә, аннары Чистайда мәдрәсәдә укый. 3.Бик тырышып, гарәп һәм фарсы телләрен өйрәнә. 4. Дүрт ел Истанбул университетында укыта. 5.Анда француз телен дә өйрәнә. Россиягә кайткач, Бакчасарайда әдәбият, педагогика фәннәреннән белем бирә. 6.1900 нче елдан Кәримовлар, Оренбургта типография ачып, татар китапларын бастыра башлый.

№	Предложения	Баллы (макс.) ( 6 )	Сумма (фактич.) ( )
1.
2.
3.
4.
5.
6.

7. Поставь знак ударения над каждым словом.

№	Слова	Баллы (макс.) ( 20 )	Сумма (фактич.) ( )
1.	Гүзәл, Гүзәлнең; Саша, Сашаның; Ивановка, Фёдоровка	6
2.	заводта, фабрикада; автобуста, трамвайда; самолётта, пароходта	6
3.	бүген, иртәгә; әмма, ләкин; тагын, кайтыгыз, барабыз, минемчә	8

8. Подчеркни подлежащее и сказуемое.

№	Предложения	Баллы (макс.) ( 16)	Сумма (фактич.) ( )
1.	Мин бүген мәктәпкә барам.
2.	Менә, мин мәктәптә.
3.	Дустым, ә син кайда?
4.	Мин укыган мәктәп зур һәм матур.
5.	Син бүген мәктәпкә барасыңмы?
6.	Син укыган мәктәп нинди?

Белемнәрне бәяләү картасы

№	Задания	Баллы (макс.) (113 )	Сумма (фактич.) ( )
1.	Темы для диалога.	10
2.	Допиши окончания слов в предложениях.	27
3.	Поставь вопрос к выделенным словам.	7
4.	Составь и запиши диалог, используя текст.	20
5.	Переведи на татарский язык и запиши.	7
6.	Переведи на русский язык и запиши.	6
7.	Поставь знак ударения над каждым словом.	20
8.	Подчеркни подлежащее и сказуемое.	16

Темы для диалога

нчы класс

Мин авылда (шәһәрдә) яшим.
Мин 10 нчы класста укыйм.
Мин рус һәм татар телендә сөйләшәм.
Кем ничек укый?
Мин кемгә кирәк?
Мин кемгә ярдәм итәм?
Мин нинди?
Татарстан Республикасында кемнәр яши?
Татарстан Республикасында кемнәр яшәгән?
Син яшәгән җирдә (авылда, шәһәрдә) кемнәр яшәгән?
Кем кем булып эшли?
Дустың нинди?
Мин кем булып эшләргә телим?
Кем кинога бара?
Кем кая ничек яки нәрсәдә бара?
Кышкы каникулда сез нишлисез?
Сез укыган мәктәп нинди?
Кайсы кибеттә нәрсә сатыла?
Кайсы бүлектә нәрсә сатыла?
Нәрсә кирәк булганда, кем каайсы кибеткә бара?
Кем нишләргә ярата?
Кем кем белән аралаша?
Кем кемне котлый?
Кем нәрсә укый?
Тынычлык кемгә кирәк?

2. Допиши окончания слов в предложениях.

№	Предложения	Баллы (макс.) ( 32 )	Сумма (фактич.) ( )
1.	Мин кибет....... алма...... бара.... .	3
2.	Син аптека....... нәрсә...... керә.......?	3
3.	Без өй....... мәктәп....... автобус....... бара........ .	4
4.	Сез мәктәп......... соң түгәрәк........ бара.........мы ?	3
5.	Син яшә......... йорт сез укы........ мәктәп......... ерак түгелдер?	3
6.	Син кайсы язучылар....... бел....сең ?	2
7.	Сиңа әни....... дәрес әзерлә............ булыш......мы?	3
8.	Әниең кайт........., сез урам....... йөр...........чыга........мы?	4
9.	Урам....... чык............, сез нишли................?	3
10.	Кар яу........., син чаңгы........ һәм чана........шуасың.........?	4

3. Поставь вопросы к выделенным словам.

1. Ике карчык гөрләшәләртышта,2.Берсе – әби, берсе – бабушка.3.Берсе – оек,берсе чулок тоткан:4.Икесе дә оста бик эшкә.

№	Вопросы к выделенным словам	Баллы (макс.) ( 11 )	Сумма (фактич.) ( )
1.		3
2.		2
3.		3
4.		3

4. Составь и запиши диалог, используя текст.

Узган ял көнендә без автобуста дуслар белән урманга бардык. Без барган урманда яфраклы агачлар – ап-ак каеннар, юан имәннәр, сылу юкәләр үсә.

№	Число реплик	Баллы (макс.) ( 20 )	Сумма (фактич.) ( )
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16
17.
18.
19.
20.

5. Переведи на татарский язык и запиши.

1. В большой стране у каждого человека есть свой маленький уголок – деревня, улица, дом, где он родился. 2. Это его маленькая родина. 3.А из множества таких маленьких разных уголков и состоит наша общая родина.4.Родина – мать своего народа. 5.Она гордится своими сыновьями и дочерьми. 6.Мы любим родину.

№	Предложения	Баллы (макс.) ( 6 )	Сумма (фактич.) ( )
1.
2.
3.
4.
5.
6.

6. Переведи на русский язык и запиши.

1.Шагыйрь һәм драматург Илдар Юзеев 1933 нче елның 3 нче январенда Башкортсранда Яңавыл районының Ямады авылында укытучы гаиләсендә туган. 2.Ул, башлангыч классларда укыганда ук, шигырьләр яза башлый. 3.Шигырьләре “Кызыл таң” газетасында һәм “Әдәби Башкортстан” журналында басыла.4.Урта мәктәпне тәмамлагач, 1950 нче елда Казан дәүләт педагогия институтына укырга керә. 5.Илдар Юзеев үз әсәрләрендә хезмәт, дуслык, яшьлек, мәхәббәт хисләрен сурәтли.

№	Предложения	Баллы (макс.) ( 5 )	Сумма (фактич.) ( )
1.
2.
3.
4.
5.

7. Поставь знак ударения над каждым словом. (20 балл)

№	Слова	Баллы (макс.) ( 20 )	Сумма (фактич.) ( )
1.	барам, барасыңмы; эшләгез, эшлисезме; барыгыз, баргандыр	6
2.	рәхмәт, рәхим итегез; әйт әле, шәһәрдә; поездда, пароходта	6
3.	бүген, иртәгә; әни, әнә; театрга, музейга, барабыз, барыгыз	8

8. Подчеркни подлежащее и сказуемое.

№	Предложения	Баллы (макс.) ( 16 )	Сумма (фактич.) ( )
1.	Без кичә Г. Камал исемендәге театрга бардык.	2
2.	Бина өч катлы.	2
3.	Сез спектакльләргә йөрисезме?	2
4.	Сез хәзер театрдамы?	2
5.	Сез караган спектакль кызыклымы?	4
6.	Син театрга Марат белән йөрисеңдер?	2
7.	Марат синең дустыңмы?	2

Белемнәрне бәяләү картасы

№	Задания	Баллы (макс.) (120 )	Сумма (фактич.) ( )
1.	Темы для диалога.	10
2.	Допиши окончания слов в предложениях.	32
3.	Поставь вопросы к выделенным словам.	11
4.	Составь и запиши диалог, используя текст.	20
5.	Переведи на татарский язык и запиши.	6
6.	Переведи на русский язык и запиши.	5
7.	Поставь знак ударения над каждым словом.	20
8.	Подчеркни подлежащее и сказуемое.	16

Темы для диалога

нче класс

Мин авылда (шәһәрдә) яшим.
Мин 11 нче класста укыйм.
Мин татар телендә аралашам.
Кем ничек укый?
Без кемгә кирәк?
Мин кемгә ярдәм итәм?
Без нинди?
Без ял итәргә яратабыз.
Без Татарстан Республикасында яшибез.
Без яшәгән җирдә Республикада кемнәр яшәгән?
Кем кем булып эшли?
Безнең дуслар нинди?
Көзге каникулда без нишләдек?
Мин киләчәктә кем булырга телим?
Син иртән торгач нишлисең?
Без музейда булдык.
Кем мәктәпкә ничек яки нәрсәдә бара?
Сез йөргән кибеттә нәрсәләр сатыла?
Нәрсә кирәк булганда, сез кайсы кибеткә барасыз?
Кем кайда ял итәргә ярата?
Без кичә паркта булдык.
Мин кемнәр белән аралашам?
Кем кайчан кемне котлый?
Кем нәрсә укый?
Безгә тынычлык кирәк.

2. Допишите окончания слов в предложениях.

№	Предложения	Баллы (макс.) ( 36 )	Сумма (фактич.) ( )
1.	Өй....... урам...... чык.... , тукталыш....... бара..... .	5
2.	Син укы....... китаплар...... дустың да укы.......мы?	3
3.	Без дә өй....... кайтты......., әни белән әти дә кайт........ .	3
4.	Алар мәктәп......... кадәр бассейн........... бул......... .	3
5.	Укытучы укы............, укучы тыңла......... тиеш .	2
6.	Без тырыш........ укы......к, әти дә, әни дә шатлан.... .	3
7.	Әниләр дә, әтиләр дә баласы........ бәхет тели.	1
8.	Көз........ күч.......... кош............ җылы як......... кит...... .	5
9.	Без парк......, кино....., спектакль...., түгәрәк.... йөри...... .	5
10.	Парк......, кино......, спектакль......, түгәрәк....... нәрсә..... кайт...сыз?	6

3. Поставьте вопросы к выделенным словам.

1. Кабатлыйм берсорауны 2.Өнемдә һәм төшемдә:3. Кеше булыпяшәргә 4.Нәрсә кирәк кешегә?

№	Вопросы к выделенным словам	Баллы (макс.) ( 4 )	Сумма (фактич.) ( )
1.		3
2.		1
3.		2
4.		1

4. Башлангыч тексттка нигезләнеп, диалог төзегез.

Кичә, дәресләр тәмамлангач, әни белән “Ашамлык” кибетенә кердек. Анда “Ит”, “Балык”, “Торт” бүлекләре бар. “Ит” бүлегендә – ит, “Балык” бүлегендә – балык, “Торт” бүлегендә тортлар сатыла. Без “Ит” бүлегендә – 1кг ит, “Балык” бүлегендә – 2 кг балык, “Торт” бүлегендә “Татарстан” торты алдык.

№	Число реплик	Баллы (макс.) ( 20 )	Сумма (фактич.) ( )
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16
17.
18.
19.
20.

5. Переведи на татарский язык и запиши.

1.Во дворе ребята встретили старушку. 2.Лона попросила их сходить в аптеку и в магазин. 3.Мальчики побежали в магазин, а девочки – в аптеку.4.В магазине мальчики купили хлеб и молоко. 5.Хлеб они положили в мешочек, а молоко поставили в корзинку и принесли старушке.

№	Предложения	Баллы (макс.) ( 5 )	Сумма (фактич.) ( )
1.
2.
3.
4.
5.

6. Переведи на русский язык и запиши.

1.Э. Касыймов 1930 нчы елда Киров өлкәсенең Нократ авылында туган. 2.Малмыжда, эшли-эшли, кичке мәктәптә белем ала, аны тәмамлагач, Казан дәүләт университетына укырга керә. 3.Университетны тәмамлагач, Татарстанның Азнакай районында һәм Россиянең Киров өлкәсендә укытучы, завуч булып эшли. 4. Э. Касыймов хикәяләр, повестьлар, романнар авторы. 5.Ул фольклорчы буларак та ихтирамга лаеклы кеше.

№	Предложения	Баллы (макс.) ( 5 )	Сумма (фактич.) ( )
1.
2.
3.
4.
5.

7. Поставь знак ударения над каждым словом.

№	Слова	Баллы (макс.) ( 20 )	Сумма (фактич.) ( )
1.	кемнәр, кайчан; Гөлназга, Маринага; Идрисовны, Сёминны	6
2.	заводта, фабрикада;автобуста, тракторда; самолётта, аптекада	6
3.	синеңчә, икмәк; әмма, ләкин; тагын, карбыз, көзгәчә, уйлагыз	8

8. Подчеркни подлежащее и сказуемое.

№	Предложения	Баллы (макс.) ( 16 )	Сумма (фактич.) ( )
1.	Мин бүген мәктәпкә бармыйм.	2
2.	Мин бүген өйдә.	2
3.	Дустым, ә син өйдәме?	2
4.	Син бүген мәктәптәмени?!	2
5.	Мин, әнием кушканда, кибеткә барам	4
6.	Әниең кушканда, син кибеткә барасыңмы?	4

2. Допиши окончания слов в предложениях.

№	Предложения	Баллы (макс.) ( 32 )	Сумма (фактич.) ( )
1.	Мин кибет....... алма...... бара.... .	3
2.	Син аптека....... нәрсә...... керә.......?	3
3.	Без өй....... мәктәп....... автобус....... бара........ .	4
4.	Сез мәктәп......... соң түгәрәк........ бара.........мы ?	3
5.	Син яшә......... йорт сез укы........ мәктәп......... ерак түгелдер?	3
6.	Син кайсы язучылар....... бел....сең ?	2
7.	Сиңа әни....... дәрес әзерлә............ булыш......мы?	3
8.	Әниең кайт........., сез урам....... йөр...........чыга........мы?	4
9.	Урам....... чык............, сез нишли................?	3
10.	Кар яу........., син чаңгы........ һәм чана........шуасың.........?	4

3. Поставь вопросы к выделенным словам.

№	Вопросы к выделенным словам	Баллы (макс.) ( 11 )	Сумма (фактич.) ( )
1.		3
2.		2
3.		3
4.		3

4. Составь и запиши диалог, используя текст.

№	Число реплик	Баллы (макс.) ( 20 )	Сумма (фактич.) ( )
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16
17.
18.
19.
20.

5. Переведи на татарский язык и запиши.

№	Предложения	Баллы (макс.) ( 6 )	Сумма (фактич.) ( )
1.
2.
3.
4.
5.
6.

6. Переведи на русский язык и запиши.

№	Предложения	Баллы (макс.) ( 5 )	Сумма (фактич.) ( )
1.
2.
3.
4.
5.

7. Поставь знак ударения над каждым словом. (20 балл)

№	Слова	Баллы (макс.) ( 20 )	Сумма (фактич.) ( )
1.	барам, барасыңмы; эшләгез, эшлисезме; барыгыз, баргандыр	6
2.	рәхмәт, рәхим итегез; әйт әле, шәһәрдә; поездда, пароходта	6
3.	бүген, иртәгә; әни, әнә; театрга, музейга, барабыз, барыгыз	8

8. Подчеркни подлежащее и сказуемое.

№	Предложения	Баллы (макс.) ( 16 )	Сумма (фактич.) ( )
1.	Без кичә Г. Камал исемендәге театрга бардык.	2
2.	Бина өч катлы.	2
3.	Сез спектакльләргә йөрисезме?	2
4.	Сез хәзер театрдамы?	2
5.	Сез караган спектакль кызыклымы?	4
6.	Син театрга Марат белән йөрисеңдер?	2
7.	Марат синең дустыңмы?	2