Саха литературатыгар олимпиада сорудахтара
олимпиадные задания

Саха литературатыгар  олимпиада, 6 кылаас

А.Таба хоруй нуемэрин тегурут

   1. Ини- биилэр уобарастара арыллар айымньы

1.“Биэс ынахтаах Бэйбэрикээн эмээхсин”

2.“Учугэй Уедуйээн”

3.“Черкей икки Хаххан икки”

4.“ Чаачахаан уонна Алаа Мо5ус”

   2. Норуот тылынан уус- уран айымньытын саамай тэттик керунэ

1.Алгыс

2.Олонхо

3. Остуоруйа

4. Ес хоьооно

   3.Бу кэрчиги ким суруйбутай

 “Суругу-бичиги аа5ар буолаат да5аны, мин Николай Заболоцкай "Сайылыкка” диэн кэпсээнин аахпытым уонна ол дьикти учугэй сайылыкка авторы кытта бииргэ сылдьыспыт курдук санаммытым”

1.П.А.Ойуунускай

2. Н.А. Босиков

3. С.Р. Кулачиков- Эллэй

4. Д.К. Сивцев-Суорун Омоллоон

   4. Автор геройу ойуулааьына

“ ....ыга кыыьырбыт, тордох курдук хара сирэйин арыый чараас еттулэринэн кытаран тахсыталаабыт тымырдара лоппоьо уллубуттэр. Субу сиэх-аьыах курдук уллэн, булгунньах тереен, буугунуу турда.”

1. Уус Наьаар

2. Куестэ о5о

3. Келепунэ

4. Туулээх Уллунах

5.“Чо5ой уонна Ньо5ой” айымньы жанра

1.Остуоруйа

2.Чабыр5ах

3. Хоьоон

4. Кэпсээн

    6.“Меккуер” айымньы автора

1.Суорун Омоллоон

2.П.Ойуунускай

3.Н.А.Габышев

4.Амма Аччыгыйа

    7.Балет либреттота суруллубут айымньы

1. “Биэс ынахтаах Бэйбэрикээн эмээхсин”

2. “Кыьыл былааттаах кыыс”

3. “Чурум-Чурумчуку”

4.”Хаарчаана”

 8. Батталы утарбыт, кенул туьугар охсуспут киьи уобараьа арыллар айымньы

1.“Майа5атта Бэрт Хара”

2.“Эрчимэн Бэргэн”

3.“Манчаары Баьылай”

4.“ Наара суох”

     9. Литературнай остуоруйа

1. “Учугэй Уедуйээн”

2.“Лыыбырда”

3.“Куерэгэй”

4. “Биэс ынахтаах Бэйбэрикээн эмээхсин”

    10. Чурум Чурумчуку олорор алааьа

1.        Толугур

2.        Кыбыттар

3.        Чуораайытта

4.        Нуоралдьыма.

В. Эппиэти ситэр

1.”Фольклор” диэн тугуй.

2. Норуот тылынан уус-уран айымньытын керунун суруй

3. Бу ааттаммыт уобарастары наардаа:

Хаардьыт Бэргэн,                   Мойот  

Чурум Чурумчуку,                   Биэс ынахтаах Бэйбэрикээн

Куьа5ан Ходьугур,                  Хаачылаан Куо

Куерэгэй,                                 Учугэй Уедуйээн

Эрчимэн Бэргэн                     Чупчуруйдаан ыраахтаа5ы

Майа5атта Бэрт Хара            Келепунэ Кестекуун

Сэмэнчик                                Эбирикээн эмээхсин

4.Тыллары сааьылаан этииэтэ онор, ханнык айымньыный,автора?

Таас, абыраллаах, ама да, таас, эбит, буолбатах

5. Айымньылары кердерер кэмнэринэн керен сааьылаа:

 “Харана5а тыкпыт сырдык”, “Кетердер мунньахтара”, “Тараас туьунан чабыр5ах”, “Сайылыкка”.

6. 3 ес хоьоонун суруй

Саха литературатыгар I этап олимпиада сорудахтара

 11 кылаас

1 чааьа.  Септеех эппиэти тал:

1. Кулаковскай А.Е. «Байанай алгыhа» темата: :

     □ Норуоттар сыhыаннарын көрдөрүү.

        □ Норуот кэскилэ.

        □ Айыл5а уонна киhи сыhыана.

2. Ханнык айымньыга баалларый? Үрүң көмүс түүлээх кылбайа сылдьар хопто, ытыыр-соңуур тыраахы:

        □ «От үрэххэ» (С. Данилов).

        □ «Балыксыт» (Н. Неустроев).

        □ «Куоратчыт» (А. Софронов).

3. Быhа тардыыга баар ойуулуур ньыманы ый:

        Саңа хаампыт о5олуу.                        □ – эпитет

        Хайа то5о саллаатың?                        □ – тэңнээһин

        Үүтүн тохпут о5олуу                         □ - гипербола

        То5о хомойдуң?        

4. Ханнык айымньыттан ылыллыбыт этииний? ..Кыыhа аргыый хоруйдаата: Айыы аhын аhаамынабын.

        □ «Балыксыт» (Н.Неустроев)

        □ «Мааппа» (Н. Заболоцкай)

        □ «Аанчык» (С.Омоллоон)

5. Суруйааччылар: А.Е. Кулаковскай кэлэр үйэни өтө көрбүт айымньытын ааттаа.

        а) «Кыhыл ойуун».

        б) «О5о куйуурдуу турара».

        в) «Ойуун түүлэ».

        г) «Куорат кыргыттара»

6. Сахалыы тылынан суруллубут маңнайгы кинигэ автора, аата? Хас сыллаахха суруллубутай?

                         А) А.Е. Кулаковскай «Байанай»

                         Б) П.А.Ойуунускай «Кыьыл ойуун»

                         В) В.И. Никифоров «Манчаары»

    7. Хайа суруйааччы литература ус жанрынар улэлээбитэ.

                     1. А.Е.Кулаковскай                           3. Н.Д.Неустроев

                     2. А.И.Софронов                               4. П.А.Ойуунускай

8. Өлүү уонна олох туhунан санаа этиллиитэ ханнык айымньыга ордук көстөрүй?

                            А) Амма Аччыгыйа «Сынньалаңңа»

                            Б) А.И. Софронов «Дьүhүн кубулуйумтуо»

                            В) Н.Д. Неустроев «Балыксыт»

                            Г) П.А. Ойуунускай «О5о куйуурдуу турара»

9. Саха норуотун уhулуччулаах тойуксута.

                          А) Е. Иванова

                          Б) С. Зверев

                          В) П. Ядрихинскай

10. Норуот тылынан уус-уран айымньытын бодон жанра: кэпсээн, сэьэн, олонхо.  

2 чааьа.     Эппиэтин суруй:

1. «Дьулуруйар Ньургун Боотур» олонхо автора.    
2. «Тулаайах о5о» романы ким суруйбутай?    
3. «Буур5а, буулдьа дьылыгар» айымньы ким поэматай?    
4. «Балыксыт» кэпсээн автора?
5. «Ойуун туулэ» поэма ким айымньытай?

3 чааьа.     «Мин себулуур суруйааччым» ейтен суруйуу.

Саха литературатыгар

I этап олимпиада сорудахтара

 11 кылаас

1 чааьа. Соптоох эппиэти бэлиэтэ.

1. Саха бастакы суруйааччыларыттан литература 3 жанрыгар чулуу айымньылаах кимий?

а.  А.Е.Кулаковскай                    в. Н.Д.Неустроев

б.  А.И.Софронов                        г. П.А.Ойуунускай

2. Киьи бэйэтин личность быьыытынан суолтатын ойдооьунэ, билииниитэ, урдуктук тутарын костуутэ.

                    а    Кундэ «Иэдээннээх ба5а»                в. Эрилик Эристиин «Кэриэс туолуута»

 б    Амма Аччыгыйа «Ата5астабыл»    г. П.Ойуунускай «Кыьыл ойуун»

3. Саха литературатыгар проза5а муччургэннээх сырыылардаах сэьэн жанрын са5алаабыт суруйааччы.

        а   П.Ойуунускай                         в. Афанасий Федоров

       б. Софрон Данилов                      г. Дмитрий Таас

4. «Учугэйиэн да тыннаах буолар, уорун-котун тыыннаахтар!...» «Кэрэ да до5отторбут…» «Турун кинилэр кэриэстэригэр…»-диэн строкалар ханнык автор айымньытыгар баарый?  

                  а. А. Федоров,                   в. Баал Хабырыыс,

                  б. Т. Сметанин,                  г. С. Васильев.

5. Ханалытан уобарастыыр, кубулутан хоьуйар уус – уран ньыманы ааттаа:

                 а. гипербола          в. метафора

                 б. аллегория          г. Тэннээьин

2 чааьа. Ыйытыыларга хоруйу биэр:

1. Фольклор айымньылара ханнык стилинэн суруллубутуй?
2. Айымньыны таай. «Чэ, арахсар уолдьаста уонна антах, сытар сирбэр, аны биирдэ корсуохпут»
3. Николай Якутскай «Толко» романыгар норуот ханнык уьуйээнин киллэрбитэй?
4. Ханнык поэт этиитэй? «Миэхэ куьун туьунан хоьоон олус угус эбит. Мин дьыл туорт кэмиттэн куьуну ордук таптыыр быьыылаахпын. Мин саас уонна куьун хайаан да5аны  айыл5а5а тахсабын. Кинини кытта булчут быьыытынан, кини тороппут о5отун быьыытынан, ол эрэ кэнниттэн поэт быьыытынан уорэ – кото, астына корсобун»
5. Николай Якутскай «Толко» романын сурун геройдара кимнээ5ий?  

3 чааьа. Ойтон суруйуу. Мин торообут дойдум –Амма .