5 класс туган (татар) телдән эш программасы
рабочая программа (5 класс) на тему

   МБОУ «Почкучукская средняя школа»                  

Кукморского муниципального района Республики Татарстан

Рабочая программа

по предмету «Родной  (татарский) язык»

5 класс  (базовый уровень)

учителя родного языка и литературы первой квалификационной категории

Ахатовой Гузалии Габдулхаковны

на 2018 – 2019 учебный год

Планируемые результаты освоения  учебного предмета

Шәхси:

 шәхеснең әхлакыйрухи сыйфатларын камилләштерү: - милли горурлык, гражданлык хисләре формалаштыру; - әхлак нормаларын, җәмгыятьтә яшәү кагыйдәләрен үзләштерү; - күршеңә ярдәм итүдә танып-белү инициативасы күрсәтү; - үз алдыңа максат кую, аңа ирешү юлларын эзләү; - уңышларыңа яки уңышсызлыкларыңа, аларның сәбәпләренә дөрес бәя бирү; - индивидуаль эшчәнлек стилен формалаштыру: - төрле мәгълүмат чараларын (сүзлекләр, Интернет ресурслар һ.б.) танып-белү һәм аралашу вакытында куллану; - актив, мөстәкыйль, иҗади фикер йөртүче, фәнни-тикшеренү эшчәнлеген башкара алырлык шәхес буларак формалашуны дәвам итү; - үзең алган белем күнекмәләрен тормышның төрле шартларында куллана белергә өйрәнү

Метапредмет :

Танып-белү гамәлләре: - танып-белү юнәлешендәге максатларны билгеләү; - укучының үз эшчәнлеген мөстәкыйль рәвештә оештыра - белүе, бәяләве, үзенең кызыксынучанлык өлкәсен билгеләве; - мөстәкыйль рәвештә теманы, куелган проблеманы ача белү, фикер йөртү; - уку мәсьәләсе тирәсендә логик фикерләү; - фикерләүдә логик чылбыр төзү; - тема тирәсендәге төп билгеләрне аерып алу нигезендә кагыйдә формалаштыру; - төрле мәгълүмат чаралары белән эшли, кирәкле мәгълүматны таба, анализлый һәм үз эшчәнлегендә куллана белү; - фонетик анализ ясау күнекмәләре булдыру; - сүз ясалыш ысулларыннан файдаланып сүзләр ясый белү , сөйләм эшчәнлегендә алардан дөрес һәм урынлы файдалана белү; - телне әдәбият, рәсем һәм музыка сәнгате белән бәйләп, сүз сәнгатенең кыйммәтен күрсәтү, матурлыкны танырга өйрәтү; - тел берәмлекләренең әдәби әсәр тудырудагы ролен билгеләү; - татарчадан русчага, русчадан татарчага тәрҗемә итү юлы аша фразеологик берәмлекләрнең эчтәлегендәге фәлсәфәне үзләштерү. Коммуникатив УУГ - тыңлый белү; - диалог төзүдә һәм коллектив фикер алышуда катнашу; - сыйныфташлары һәм укытучы белән уку эшчәнлеген оештыруда хезмәттәшлек итү; - төрле фикерләрне исәпкә алып эш итү; - үз фикерен дәлилли белү, тормыштан мисаллар китерү; - төрле җавапларны тыңлау, чагыштыру, нәтиҗә ясау; - үз фикерен тулы һәм төгәл итеп әйтә белү; - күмәк эш вакытында уртак фикергә килү; - мәгълүмат туплауда үзара хезмәттәшлек итүдә инициативасы күрсәтү; - укылган текстлар буенча сораулар бирә алу; - бирелгән текстларның дәвамын үзлектән сөйләп карау,фикер әйтү автор фикере белән чагыштыру; - үз эшен контрольдә тоту, сыйныфташларына ярдәм итү; - коммуникатив күнекмәләрнең кеше тормышындагы ролен билгеләү; - үз фикерләрен телдән һәм язмача җиткерә белү; - башкаларны тыңлый, киңәш бирә белү; - сыйныфташлары каршында төрле темаларга, -, проект эшләре белән кызыксындыру. башкарылган проектлар буенча чыгыш ясау; - иптәшенең гамәлләрен бәяләү, күрше белән хезмәттәшлек итү. Регулятив УУГ: - дәреснең проблемасын (тема) һәм максатларын мөстәкыйль формалаштыру; - проблеманы аңлап гипотеза чыгару, үз фикереңне дәлилләр китереп раслый белү, телдән (диалогик, монологик) һәм язма сөйләмдә сәбәпнәтиҗә бәйләнешен аерып алу, нәтиҗәләрне формалаштыру; - максатка ирешү юлларын билгеләү; - үз эшчәнлегеңнең нәтиҗәле булуына ирешү, үз эшчәнлегеңне контрольгә алу; - укытучы белән бергәләп, үз эшен, иптәшләренең җавапларын бәяләү; - кагыйдә, күрсәтмәләрне истә тоту һәм аларга ияреп гамәлләр кылу; - эшләнгән эшкә бәя бирү, сыйфатын һәм дәрәҗәсен билгеләү. - мөстәкыйль рәвештә теманы, куелган проблеманы ача белү, фикер йөртү; - уку мәсьәләсе тирәсендә логик фикерләү; - фикерләүдә логик чылбыр төзү; - тема тирәсендәге төп билгеләрне аерып алу нигезендә кагыйдә формалаштыру; - төрле мәгълүмат чаралары белән эшли, кирәкле мәгълүматны таба, анализлый һәм үз эшчәнлегендә куллана белү; - фонетик анализ ясау күнекмәләре булдыру; - сүз ясалыш ысулларыннан файдаланып сүзләр ясый белү , сөйләм эшчәнлегендә алардан дөрес һәм урынлы файдалана белү; - телне әдәбият, рәсем һәм музыка сәнгате белән бәйләп, сүз сәнгатенең кыйммәтен күрсәтү, матурлыкны танырга өйрәтү; - тел берәмлекләренең әдәби әсәр тудырудагы ролен билгеләү; - татарчадан русчага, русчадан татарчага тәрҗемә итү юлы аша фразеологик берәмлекләрнең эчтәлегендәге фәлсәфәне үзләштерү.

 Предмет:

фонетик, сүз төзелеше һәм лексик берәмлекләр белән эш итүне ныгыту; - исем, орфоэпик һәм орфографик кагыйдәрне үзләштерү, гамәли куллана белү; - сүзнең лексик мәгънәсен билгели һәм сөйләмдә урынлы куллана белү; - тел материалы белән логик фикерләүне сорый торган эш төрләрен башкару; - телнең сүзлек составын куллану өлкәсе, активлыгыннан чыгып урынлы файдалану; - сүзләрнең төзелешен һәм ясалышын тикшерү; - бирелгән темаларга, тормыштан алган фикеркарашларга, хискичерешләргә ни-гезләнеп, кечкенә хикәяләр язу; - укучыларны иҗади эшчәнлеккә тарту

Укучы өйрәнәчәк: сүзләргә фонетик анализ ясарга,  татар теленең орфоэпик кагыйдәләрен саклап сөйләшергә, сүзне морфемаларга бүлергә, өйрәнелгән сүз ясау ысулларын билгеләргә, бирелгән сүздән (тамырдан)  төрле  сүзләр ясарга, тамырдаш сүзләр арасындагы мәгънә бәйләнешен һәм чылбырын табарга, сүзнең дөрес язылышын һәм лексик мәгънәсен аңларга, сүзләргә лексик анализ ясарга, сүзләрнең синонимнарын, омонимнарын һәм антонимнарын табарга, фразеологик әйтелмәләрне танырга, татар теленең сүзлек составына гомуми классификация ясарга

Укучы үзләштерү мөмкинлеге алачак:  татар теленең орфоэпик сүзлегеннән һәм төрле белешмәләрдән кирәкле мәгълүматны таба, аларны тиешле урында дөрес итеп куллана,   үзенең һәм иптәшләренең сөйләмен төгәллеге, сүзләрне урынлы һәм сәнгатьле итеп куллана белүе ягыннан бәяли, төрле лексик сүзлекләрдән  һәм  мультимедия чараларыннан кирәкле мәгълүматны эзләп таба белү.

Содержание учебного предмета

Башлангыч сыйныфларда үткәннәрне кабатлау.

“Исәнме мәктәп” Лексикология буенча үткәннәрне кабатлау. Исем, сыйфат, сан, алмашлык һәм фигыль буенча үткәннәрне кабатлау. Синтаксис буенча үткәннәрне кабатлау. Сүзтезмә һәм җөмлә темасын кабатлау Җөмләнең баш һәм  иярчен кисәкләрен кабатлау

Фонетика, орфоэпия, графика, орфография.

Фонетика һәм орфоэпия турында гомуми төшенчә. Сөйләм органнары. Авазларның ясалу  урыннары һәм ысуллары. Татар телендә сузык һәм тартык авазлар. Татар телендә сузык авазлар һәм аларның әйтелеше. Сингармонизм законы: рәт һәм ирен гармониясе. Тартык авазлар һәм аларның әйтелеше. Тартык авазларның сөйләмдә үзгәреше.[г], [гъ] һәм  [к], [къ] тартык авазлары. [һ] һәм [х] тартык   авазлары. [в] һәм [w] тартык авазлары. [’]  (һәмзә)  тартыгы. Иҗек.  Иҗек калыплары. Сүзләрне юлдан-юлга күчерү. Сүз басымы, аның төрләре. Интонация һәм аның төрләре турында гомуми мәгълүмат . Тел белеменең бер бүлеге буларак графика һәм орфография. Аваз һәм хәреф төшенчәләре. Татар алфавиты. Әйтелеш белән язылыш арасында төрле очраклар. Икешәр аваз кушылмасын белдергән я, ю, е хәрефләренең дөрес язылышы. ъ һәм ь хәрефләренең дөрес язылышы. Орфоэпик сүзлекләр һәм аларны куллану. Сүзләргә фонетик анализ. Фонетика, орфография һәм орфоэпия, орфография темасын кабатлау

Лексикология һәм лексикография.

Лексика һәм лексикология турында төшенчә. Сүз,  аның  лексик мәгънәсе. Аңлатмалы сүзлекләр. Бер һәм  күп мәгънәле сүзләр. Сүзнең туры һәм күчерелмә мәгънәсе. Синонимнар, антонимнар һәм омонимнар. Килеп чыгышы ягыннан татар теленең сүзлек составы. Татар теленең үз сүзләре. Алынма сүзләр. Кулланылу  активлыгы ягыннан  татар теленең сүзлек составы. Гомуми кулланылышта һәм кулланылышы чикләнгән сүзләр. Искергән сүзләр. Неологизмнар  .Һөнәрчелек, диалекталь  һәм жаргон сүзләр. Актив һәм пассив сүзләр. Тел белеменең бүлеге буларак  фразеология. Фразеологизмнар. Фразеологик сүзлекләр, аларны сөйләмдә куллану. Сүзләргә лексик анализ ясау тәртибе. Төрле сүзлекләрне  куллану. Лексикология бүлеген кабатлау

Морфемика һәм сүз ясалышы.

Сүзнең тамыры һәм кушымча. Сүзнең мәгънәле кисәкләре. Тамырдаш сүзләр. Кушымчалар. Аларның төрләре. Сүз ясагыч  кушымчалар. Төрле сүз төркемнәрен булдыруда сүз ясалышы үзенчәлекләре. Морфемалар ярдәмендә сүзләр ясау. Мөнәсәбәт белдерүче кушымчаларның төрләре. Бәйләгеч кушымчалар. Модальлек  кушымчалар. Татар телендә кушымчаларның сүзгә ялгану тәртибе. Бәйләгеч һәм модальлек кушымчаларын кабатлау. Сүзнең нигезе. Тамыр һәм ясалма нигезле сүзләр.         Сүзләрне сүз төзелеше буенча тикшерү.        Татар телендә сүз ясалу ысуллары. Ясагыч кушымчалар ялгау ысулы        . Сүзләр кушу ысулы. Парлы  һәм тезмә сүзләр Сүзләрне кыскарту юлы белән яңа сүзләр ясау.         Бер сүз төркеменнән икенчесенә күчү аша яңа сүз ясау. Сүз ясалышының фонетик принцибы. Сүзләрнең ясалу ысулларын билгеләү. Төрле сүзлекләрне куллану. Сүз ясалышын кабатлау

Ел буена үткәннәрне гомумиләштереп кабатлау.

 Авазлар һәм хәрефләрне кабатлау. Лексикология буенча белемнәрне кабатлау. Фонетик һәм лексик анализны кабатлау.         Сүз төзелешен кабатлау. Сүзләрнең ясалышын һәм төзелешен кабатлау        

Календарно – тематическое планирование