Литературный кружок "Булагай эхин"
материал (5, 6, 7, 8, 9, 10, 11 класс) на тему

Буряад Республикын hуралсалай болон эрдэм ухаанай министерство

Буряад Республикын үндэhэ яhатанай 1-дэхи лицей-интернат

Рабочая программа литературного кружка «Булагай эхин»

Автор:

учитель бурятского языка

и литературы РБНЛ-И№1

Бадмацыренова Ц.Б.

Улан-Удэ, 2014

Тайлбари бэшэг

Литературна кружогой программа   бэшэгдэхэдээ, Х.Г. Цыденовагай Шэлэлтэ курснуудай  программанууд   (Улаан-Yдэ: 2010),   Буряад hургуулиин программанууд   (Улаан-Yдэ: Буряадай номой хэблэл, 1994),   дээрэ үндэhэлэн ба Гүрэнэй hуралсалай  стандарт (2004, 2009) баримталан  бэшэгдэhэн байна.

Мүнєє үедэ Россин Федерациин Буряад Республикадахи ћуралсалай ћалбарида холын хараатай хубилалтануудай нэбтэрүүлэгдэжэ байћаниинь эли.

Тиин мүнєє үедэ ерээдүй сагай шадамар бэрхэ, ухаансар, ћонор залуу үетэниие хүмүүжүүлхэ гэћэн шухала асуудал багшанарай урда табигданхай. Ямаршье хүндэ сагта Эхэ орондоо тућатай, эдэбхи ехэтэй хүбүүд, басагад үндыхэ бэзэ гэћэн найдал бата үндэћэтэй байха ёћотой. Тиимэћээ ћурагша бүхэн ћургуулида дээдын шанартайшье, гүнзэгышье, үргэншье эрдэм мэдэсээр дүүрэн хэмжээгээр хангагдаха эрхэтэй.

Литературна кружогой курс болбол буряад арадай аман болон уран зохёолой хэшээлнүүдэй удха улам үргэдхэхэ, гүнзэгырүүлхэ үүргэтэй. Тэдэнэй ашаар ћурагшад ерээдүйн мэргэжэлэй нгээ зарим асуудалнуудтай танилсахань хараалагдана: журналистын, культурологой, фольклористын, литераторой, корректорой г.м. мэргэжэлнүүдтэй.

Мїн баћа энэ курс хадаа филологическа циклэй журамууд болохо социологи, психологитой ба бусадшье предмедүүдэй хоорондохи харилсаа бэхижүүлхэ үүргэтэй.

Энэ литературна кружогой программа Республикын үндэhэ яhатанай 1-дэхи лицей- интернадай 5-11 классуудай hурагшадта зорюулагдана . Һургуулиин hуралсалай түсэбэй ёhоор литературна кружогто неделиин    1 саг үгтэнэ,  тиихэдээ hуралсалай жэл соо 35 саг хараалагдана.

Зорилгонууд

Курсын зорилго: теори дээрэ үзэһэнөө практика дээрэ хэрэглэжэ ћуралга

Ћурагшад ямар онсо шадабаритай болохо ёћотойб гэбэл:

• Шууд, түргэнєєр, уран гоеор уншажа, сээжэлдэжэ hуралга
• Номдо дуратайгаар хүмүүжүүлгэ
• Буряад арадай аман болон уран зохёолоор эрдэм мэдэсэеэ үргэдхэлгэ, гүнзэгырүүлгэ, тэрэнээ хэрэглэжэ ћуралга
• Бодолоо бэшэжэ шадаха шадабари хүгжєєлгэ, тайзан дээрэ уран гоеор сээжэлдэhэнээ хунуудтэ дамжуулга 
• Буряад уран зохеолшодой намтараарнь, зохеохы замаарнь проект зохёожо, тэрэнээ бэелүлхэ дүйтэй болохын тула элдэб түхэлэй асуудалнуудтай согсолбори зохёолго
• Мүнєєнэй оньћон техникэ хэрэглэлгэ
• Элидхэлэй эрилтээр аман үгєєр болон бэшэмэл аргаар, мүн компьютерна танилсалга (презентаци) үнгэргэлгэ

Эдэ хадаа булта ћурагшадай ажаябуулгын удаадахи дїрбэн гол ћалбариин талаар мэдэсэ, шадабарииень хїгжєєлгэдэ хабаатай:

• Хїнэй ухаан бодолой талаар (анализ хэхэ, авторай текст шїїмжэлхэ, їгтэћэн даабаринуудые дїїргэхэ, элдэб ћанамжануудые зэргэсїїлэн їзэхэ, єєрын ћанамжануудаар їгэ андалдаха г.м.);
• Практическа талаар ( їгэ андалдаанда хабаадаха, зохёоћон проектнуудаа хамгаалха, найруулћан материалаа согсолхо, тайзан дээрэ элдэб хэмжээ буулгануудта хабаадаха, зоной урад їгэ хэлэжэ ћураха г.м.);
• Эмхидэхэлэй талаар ( хамта хїдэлхэ дадалтай болохо, бэе бэедээ тућалха, харюусалгатай ябажа ћураха г.м.);
• Абари зангай талаар (алдуу эндїїнїїдээ заћаха, бэеэ барижа ћураха, їнэн сэхэ ябадал їїсхэхэ г.м.)

   Хэрэглэгдэхэ принципүүд:

•  Дидактическа (сознательности и активности, наглядности, систематичности и последовательности, прочности, доступности, научности, связи обучения с жизнью);
• хүмүүжүүлгын (социальной активности, социального творчества, развивающее воспитание, мотивированность, проблемность, индивидуализация, опора на ведущую деятельность);
• хүгжэлтын (деятельности, непрерывности, целостного представления о мире, минимакса, психологической комфортности, вариативности, творчества);
• элүүр энхые сахилгын (ведущей роли валеологических знаний, природосообразности, индивидуального подхода,  возрастной принцип).

Программа бэелїїлхэ хэрэглэмжэнїїд

•  Буряад хэлэнэй сахим ћураха бэшэг(электронно ном) У.-Ї., 2008
• “Байгал” журнал
• “Морин хуур” журнал
• “Буряад їнэн” газетэ
• “Хэжэнгэ,” «Толон» газетэ

Эрдэм hуралсалай ябадал эмхидхэлгэ

    Педтехнологинууд ба методууд:

• проблемно-диалогическэ технологи;
• зүб уншалга бэелүүлгын технологи;
• проектнэ  технологи (шэнжэлэлгын метод);
• наадан hургалгын технологи;
• харуулан ойлгуулалгын технологи.

Дїнгїїдые тодорхойлолго

• Єєрыгєє сэгнэлгэ (3 гол асуудал: Юу мэдэхэ болообиб? Юу хэжэ шадаха болообиб? Юу хээбиб?

• Нїхэдэй сэгнэлтэ (эдэбхи, їїсхэл оруулћан хубита, оролдолго, эмхидхэхы шадабари)
• Рецензентын ћанал бодол
• Багшын сэгнэлтэ
• Ажалнуудай электронно согсолбори

Календарна-тематическа тїсэблэлгэ

Литература

1.В.Д.Бабуева Материальная и духовная культура бурят. У-У.,2004

2. С.Д.Бабуев, Ц.Ц. Бальжинимаева Буряад зоной урданай hуудал байдалай тайлбари

3. Ц.Б. Бадмацыренова Буряад арадай аман зохеол, 2008он

4. Буряад-ород, ород –буряад толинууд У-У., 2008 он

5. Г.К.Полонных. Стихосложение У-У., Бэлиг, 2000он

6. С.А.Ошорова Буряад аман зохёол У-У., Бэлиг, 2003он