Элес ундулердин чын бичилери.
план-конспект урока (5 класс) на тему
Предварительный просмотр:
Предмет: алтай тил
Класс: 5
Уроктын темазы: Элес ундулердин чын бичилери.
Уроктын будуми: jаны билгир аларынын урогы.
Уроктын амадулары:
- Ундулерди эске алып, билгирин теренжидери;
- Элес ундулердин состордо турар ээжизин уренчиктер танынан ондоп аларына ууламjылаары; оос ло бичиир куучын-эрмегинде табыштарды чын тузаланары;
- Ар-буткенге, ан-куштарга киленкей, чебер болорына таскадары.
Урокто jединер турулталар:
- Редукцияны jартап уренер;
- Бойынын созлигин кенидип байыдары;
- Оос ло бичиир куучын-эрмегинде чын тузаланары;
Урокты откуреринин методторы: деятельностный метод – билгирди бойы табарынын урогы
Урокто иштенер формалар: группаларла иштеери
Оборудование: медиапроектор, jуруктар, билгир алар алгоритм, белетелген карточкалар, 5 класстын «Алтай тил» деп учебниги
Уроктын этаптары | Тургускан амадулар | Уредучинин ижи | Уренчиктердин ижи | ТУЭ | Аjару |
1.Уренчиктерди уренерине ууламjылары | Уренчиктерди эрчимду ишке ууландырары «Бу билгир слерге кыйалтазы jоктон керек» деп баштандырып jадыс. | - Jакшылар, кару балдар! Ончобыс колдорыстан тудужып, бой-бойыска кулумзиренип, jакшыны куунзеп ийели. | Балдар алкыштар айдып jадылар. Иштеген ижис эрчимду болзын! Тургускан амадуларыс бутсин! | «Мен билгир аларга келгем, меге ол керек» |
|
2. Уренчиктердин билгирин эбелтип чокымдаары | Уренчиктердин санаазын jаны билгир аларына белетеери, откон темаларла колбооры. |
Азырал, jалбырак,эбире, айландыра, айлы, мойны, ойно
Бу состордо кандый табыштар бар? Олорды jартап беригер( угулбас ундулер). Сурактар
Адару, чечек, алфавит, театр. (а) кату, кыска, эрин чойилбес (у) кату, кыска, эрин чойилер (е) jымжак, кыска, эрин чойилбес (и) jымжак, кыска, эрин чойилбес
Берилген состордо ундулердин турар аайы кандый эмтир? Бис нени билип алар керек? Уренчиктер курч суракты илелеп алат: состордо элес ундулердин турар аайы. | Оосло jартаар. Санаа-шуултезин чыгара айдар. | «Мен уренип болорым, мен кучсиништин эп-аргазын табарым» | 4-5 минут |
3.Уренчиктердин кучсингенинин шылтагын илелеери | Каруу береринде уренчиктер кайда кучсингенин jартагылап бергилейт. | Уредучи балдарга башка-башка вариантту алгоритм берет. Балдар план тургузат. 1. Элес ундулердин состордо турар аайы керегинде бичиктен кычырып аларым.
| «Мен бу курч сурактын аайына чыгарым» | 2-3 минут | |
4.Уреду амаду тургузары | Кучсинген айалганы канайда тузедеринин эп-аргалары чыгарылат. | Эмди слер бу айалганы тузедери аайынча кандый амаду тургузарыгар? Шуужип коругер. | Уроктын темазы:Элес ундулердин чын бичилери. - Бис нени билип алар керек?
| Уренчиктер бу этапта билгир аларынын амадуларын тургускылайт | 3-4 минут |
5.Тургускан амадуларына jединер ишти темдектеери | Тургузылган амадузына jединер иш. Уредунин амадузын тургузары, амадуга jединер планла иштеери | Слердин алдыгарда билгирге jединетен алгоритм бар, оны кычырып, амадуга jединереер | Уренчиктер берилген алгоритм аайынча иштегилеп jат, омолик ортодо бой-бойлорыла куучындашкылайт (алгоритмле иш) | 4-6 минут | |
Амыраар ой | Уренчиктердин су-кадыгын корыыры аайынча иш | Физминутка откурер Колдороор кодурер, Ары-бери jайканаар. Бу тайгада агаштар! Колдороор буктегер, Сабарларар силкигер. Бу чалын тушкени! Колдорын jайа тут, Араайынан талбандат. Бу куштар учуп келгени Канай олор отурган, Канаттарын jажырган Оны база коргузеер! | Уренчиктер амырап jат | 1 минут | |
6.Тургузылган амадуга jединерине иштеери | Jаны алган билгирле тузаланары | Берилген состорди jартаар Кайын, бастыра, кечире, кызычак, эбире, Кожулталар кожуп, ундулерге аjару салаар. | 5-8 минут | ||
7. Jаны билгирди быжулаары | Таскадулар, jакылталар будурери | Тас 167 | «Мен jакылтаны будурип болорым» | 4-5 минут | |
8. Танынан иш будурери, билгирин бириктире корори | Jурукла иш. (Н.Чевалков. Базар. 1925j.) Эрмектер тургузар | Бойы алдынан иш будурери, бойынын ижин шиндеери, jастыразын тузедери, турултага jединери | 3-5 минут | ||
9. Билгирин бириктире катап корори. | Jаны билгирди тузаланып чыныктаары | Мынан ары база jаны билгирлер аларыс деп jилбиркедери | Алдында билгири ле jаны билгирин тундештирери | 5-7 минут | |
Будурген ишти ле билгирлерди кемjиири ле чокымдаары (рефлексия) | Амадуга jедингени, план аайынча иштегени, уроктон бойына jаны уреду алганы, кандый куун-санаалу болгоны, баалары | Прием «Корзина идей, понятий, имен» Айылдын ижи. 28 пар. 104 бук ээжи уренер. Тас 170 | Jаны нени билип алганын jетирери, куун-санаазын коргузери | 2-3 минут |
