Шәүкәт Биктимеров- шәхес һәм артист
план-конспект урока (10 класс) на тему

Дәрес темасы : “Шәүкәт Биктимеров- шәхес һәм артист”

Гатауллина Рәмзия Әсәт кызы, Казан шәһәре Совет районы 174нче урта мәктәбе укытучысы

Максат:

1. Дидактик максат:  Шәүкәт Биктимеров иҗаты белән танышу.
2. Үстерелешле максат: Шәүкәт Биктимеровның иҗаты аша актерлык хезмәтен, театр сәнгатенең асылын аңларга мөмкин кадәр якынрак килү.
3. Тәрбияви максат: татар сәнгатенә мәхәббәт нигезендә зәвыклы тамашачы тәрбияләү; сәнгать әсәре тудыра алган шәхескә ихтирам хисләре уяту.

Көтелгән нәтиҗә:

1.Шәхескә кагылышлы УУГ: үз фикереңне әйтә белү,фикереңне дәлилли белү;

2. Регулятив УУГ:уку бурычларын кую, үз фикереңне төгәл җиткерү; нәтиҗәләр формалаштыру;

3.Танып-белү УУГ: тиешле мәглүматны табу һәм аерып алу;рәсемнәр ярдәмендә сорауларга җавап таба белү;

4. Коммуникатив УУГ: башкаларның сөйләмен ишетү һәм тыңлау, үз фикереңә ышандыра белү.

Җиһаз: Дәреслек, язучы иҗатын яктырткан презентация, китаплар күргәзмәсе, видеоматериал.” Әлдермештән Әлмәндәр”комедиясе

Дәрес тибы : Яңа материалны аңлату дәресе.

Дәрес барышы:

1.Дәресне оештыру.Уңай эмоциональ халәт тудыру.

Исәнләшү.

2. Актуальләштерү.

(Төркемнән ике укучы чыгып , Шәүкәт Биктимеров һәм Әлмәндәр булып сөйләшәләр.)Бүгенге дәресебезнең темасы ачыкланды.

Укытучы: укучылар, кем соң ул Шәүкәт Биктимеров? Ә Әлмәндәр кем?

Укучыларның җаваплары тыңлана.

     3.Яңа теманы аңлату.

Укытучы. Укучылар, бүгенге сүзебез театр сәнгате турында.Татар халкын театрдан башка күз алдына китереп булмаган кебек, театрны артистлардан башка күз алдына китерү һич мөмкин түгел.Шундый күренекле артистларның берсе ул – Шәүкәт Биктимеров. Сезгә карап, серле генә елмаеп торучы бу шәхесне безгә кайсы як туфрагы биргән соң?

Җаваплар тыңлана..

Шәүкәт Биктимеров 1928 елның 28 октябрендә Татарстанның Саба районы Миңгәр авылында туа. Тимершык авылында җидееллык мәктәпне тәмамлагач, 1945 елны Казан театр училищесына укырга керә, 1949 елны училищены тәмамлап, шәһәребезнең иң абруйлы театрларның берсе булган Камал театрында эшли башлый.Озак еллар дәвамында театрда хезмәт итә.Зур уңышларга ирешә., йөздән артык рольләр башкара.Шулар арасында Чыңгыз Айтматовның “Гүзәлем Әсәл” спектаклендәге Байтимер роле өчен Габдулла Тукай исемендәге Дәүләт бүләге, 1979 елда “Әлдермештән Әлмәндәр” спектаклендәге Әлмәндәр роле өчен РСФСРның Станиславский исемендәге Дәүләт бүләгенә лаек була.Бу спектакль 30 ел буена театр сәхнәсеннән төшми.

Укучылар,  Шәүкәт Биктимеровка талантлы артист булып китәргә нинди сыйфатлары ярдәм иткән дип уйлыйсыз?.

Укучыларның җаваплары тыңлана.

Нечкә күңеллелек – сизгер , йомшак характерлы кеше.

Эчкерсезлек – ачык күңелле, хәйләсез, гади, беркатлы.

Зыялылык – тәрбияле, итәгатьле.

 Укытучы: Шәүкәт Биктимеров йөздән артык төрле характердагы рольләрне зур осталык белән башкара.Ләкин аны Әлмәндәр образында күргәч, Әлмәндәр белән тәңгәлләштерә башлыйлар.Тормышта да аны Әлмәндәр дип йөртә башлыйлар. Моның сере нәрсәдә икән? Әйдәгез, спектакльдән бер өзек карап китик.

Материалны беренчел ныгыту.

Видеода Әлмәндәрнең   Илсур белән сөйләшүе.(4 минут).

Сорау. Нәрсә әйтергә тели соң Әлмәндәр?

Җаваплар тыңлана.

Нәтиҗә. Ул үзеннән соңгы кешелек язмышы турында уйлана.Шуның өчен Илсурга җырлар өйрәтә,аны үзенә якынайта.Ул Илсурда үзенең дәвамын күрә, сугышта үлгән улларының дәвамын күреп сөенә.

Укытучы. Ә хәзер спектакльдән бер эпизодны күз алдына  китереп, укып китик. (Парлап эшләү).

Бу диалог аша Әлмәндәр турында нәрсә әйтеп була?

Җаваплар тыңлана.

Нәтиҗә. Кыска гына сөйләшүдә рус һәм татар халкы арасындагы ихлас дуслыкның чын мәгънәсендәге сәнгатьле үрнәген күрәбез.

Укытучы. Әйе, укучылар, чөнки  Әлмәндәр тормышны ярата, шаян, хәйләкәр, ул яшәүдән ямь табып яши.Ул башкаларны хөрмәт итә,кешелек турында кайгырта.Шулай итеп, Әлмәндәр образында без үзебезнең милләтебезне күрәбез.Без аның образ икәнен дә онытып җибәрәбез.

Укучылар, кайсыгызда  артист буласы килү теләге булганы бар?

Җаваплар тыңлана.

Кабатлау һәм ныгыту күнегүләре.

Укучылар, игътибарыгызны ике сурәткә  юнәлтәсем килә.Карагыз да, әйтегез, Әлмәндәр һәм Шәүкәт Биктимеров арасында нинди аерма бар?

Җаваплар тыңлана.

Рефлексия.Нәтиҗә ясау,эшчәнлекләрен бәяләү.

Укучылар, бүген без сезнең белән театр сәнгатенең күренекле шәхесе Шәүкәт Биктимеровның тормышы белән таныштык, иҗатына Әлмәндәр образы аша бәя бирдек. Бәлки, әле сезнең арада да булачак артистлар утыра торгандыр.Сәхнә серләренә тагын да ныграк төшенер өчен, тормышны  сәнгать аша бәяләр өчен мин сезне Камал театрына спектакль карарга  чакырып калам  һәм Туфан Миңнуллинның “Авыл эте Акбай” спектакленә билетлар өләшәм.Рәхим итегез.

Йомгаклау.