Эш программасы татар теле 8 нче сыйныф рус төркеме
рабочая программа (8 класс) на тему

Аңлатма язуы.

8 нче сыйныфның рус төркемнәре  өчен татар теленнән  эш программасы түбәндәге норматив  документларга нигезләнеп төзелде:

- Россия Федерациясе Мәгариф һәм Фән министрлыгының 2004 нче елның 5 нче мартында 1089 нче номеры белән расланган “Гомуми башлангыч, төп гомуми, урта(тулы) гомуми белем стандартының федераль компонентын раслау турындагы”  боерыгы  

- “ Рус телендә урта (тулы) гомуми белем бирү мәктәбендә татар телен һәм әдәбиятын укыту программасы”(рус телендә сөйләшүче балалар өчен ): 1-11 нче сыйныфлар. -   Казан: Мәгариф, 2010

- Рус телендә урта (тулы) белем бирү мәктәпләре өчен татар теле һәм әдәбиятыннан үрнәк программалар: 1 – 11нче с-лар (басма өчен Ч.М.Харисова, К.С.Фәтхуллова, З.Н.Хәбибуллина җаваплы) – Казан: Татар. кит. нәшр., 2011. – 239 бит.

- 2015 - 2016 уку елында белем бирү процессында куллануга тәкъдим ителгән (рөхсәт ителгән) дәреслекләрнең региональ исемлеге

- Казан шәһәре Совет районының муниципаль бюджет гомуми белем учреждениесе  “175 нче урта гомуми белем мәктәбенең” 2015-2016 нчы уку елына укыту планы.

- Казан шәһәре Совет районының муниципаль бюджет гомуми белем учреждениесе  “175 нче урта гомуми белем мәктәбенең” 2015-2016 нчы уку елына төп гомуми белем бирү программасы.

                    8 нче сыйныф укучылары өчен татар телен өйрәнүдә төп бурычлар һәм максатлар:

1) Укучыларның 5-7 нче сыйныфларда үзләштергән белемнәрен һәм сөйләм күнекмәләрен камилләштерү;

2)  татар теленең орфоэпик, орфографик, лексик, грамматик  нигезләрен системалы рәвештә үзләштерү;

3) укучыларның иҗади һәм мөстәкыйль  фикерли алу мөмкинлекләрен үстерү, үз фикерләрен дәлилләргә күнектерү;

4) татар теленең башка телләр арасындагы урыны, татар дөньясы турында мәгълүмат бирү;

5) халыкларның үзара аңлашып һәм  хезмәттәшлек итеп яшәвенә омтылыш тәрбияләү;

6) укучыларның татар телен өйрәнүгә ихтыяҗын арттыру.

           Бу максатларга ирешү өчен, түбәндәге бурычларны  хәл итү:

1. татар сөйләмен тыңлап аңларга күнектерү;
2. татар этикеты  тәкъбирләрен кертеп, бирелгән ситуация буенча диологик сөйләмне  оештырырга өйрәтү;
3. күрсәтелгән лексик темалар буенча  телдән яки язма монологик сөйләм булдырырга ирешү;
4. карап чыгу, танышу, өйрәнү, эзләнү максаты белән уку төрләрен кулланып, төрле жанрдагы текстларны аңлап уку күнекмәләрен үстерү;
5. тәкъдим ителгән текстларны яттан өйрәнү;
6. татар телендәге сөйләмне фонетик, лексик, грамматик яктан дөрес төзергә күнектерү;
7. татар халкының фән. мәгариф, сәнгать, мәдәният өлкәсендәге казанышлары, күренекле шәхесләре белән таныштыруны дәвам итү;
8. халыкларның үзара аңлашып, тату яшәвенә омтылыш тәрбияләү.

         Санап чыккан бурычларны хәл итү нәтиҗәсендә гомуми мәктәбендә укучы балалар тел (лингвистик) һәм сөйләм (коммуникатив) компетенциясенә ия булырга, ягъни белемнәрен һәм күнекмәләрен төрле аралашу ситуацияләрендә кулланырга тиешләр.

Укыту фәненең төп эчтәлеге

1. Аралашу темалары

2. “Көндәлектә әле җәй”  - 27сәг.
3. “Дөнья матур, дөнья киң” -  10 сәг.
4. “Безне юллар, юллар чакыра” - 11 сәг.
5. “Очрашу урыны – Казан” - 21 сәг.
6. “ Ашаганың аш булсын” - 9 сәг
7. “Киемеңә карап каршылыйлар” - 17  сәг.
8. “Күңелле ял итегез” -  6 сәг

2. Лексик минимум

            1.“Көндәлектә әле җәй”  (27 сəгать)

уку – язу әсбаплары, кулланма, уйланырга, хәл итәргә, үзләштерергә, гамәли, күнегергә, дәлилләргә, тынычландырырга, күләмлеЮ, камил белергә, кыскасы, дөресен әйткәндә, мәсәлән, әйтик, гомумән, миләш, балан, гөлҗимеш, кара бөрлегән, шомырт, кара миләш, кара карлыган, мүк җиләге, мирас,  колга, йола, чүлмәк вату, багана башына менү, ярыш

             2. “Дөнья матур, дөнья киң” (10 сәгать)

шөгыль, мавыктыргыч, максат куярга, ирешергә, тормышка ашырырга, гаҗәпләнергә, рәхәтләнеп, төрбә, сын, утрау, җир тетрәү, көньяк, төньяк, көнчыгыш, көнбатыш, көньяк – көнбатыш, көньяк – көнчыгыш, төньяк – көнбатыш, төньяк – көнчыгыш, чик,  данлыклы, таш дивар, тартып торырга, сокландыргыч, гаҗәеп

3. “Безне юллар, юллар чакыра” (11 сәгать)

күпер, дөнья күрергә,  юлда йөрү кагыйдәләре, юл хәрәкәте, юл кырые, юл чаты, машина юлы, җәяүле, машина йөртүче, һәлакәт, фаҗига, бәрелеш, имгәнү, иминлек, бәйге, һәлак була, тыя торган билге, рөхсәт бирә торган билге, кисәтә торган билгечыгу урыны, үтү урыны, керү урыны

4. “Очрашу урыны – Казан” (21 сәгать)

тоташтырырга, бәйләргә, бүленергә, өлеш, мәйдан, нигез уңдырышлы, табигый, су юлы, тимер юл, һава юлы, автомбиль юлы, яклаучы, тантаналы, рәсми, илче, тыюлык, халыкара

5.   “ Ашаганың аш булсын” (9 сәгать)

вак акча, вакларга, эреләтергә, кәгазь акча, кыйбат, кыйммәт, арзан, казу эшләре, табылдык, очрарга, сәүдә итәргә, хокук, кисәк, бөтен, дистә, данә, тапкырлык, ким, ныгытырга, чыгарырга, агулы матдә, туклыклы, баш мие, кунык, чайкарга, аңкау, хәтер, ашказаны, бавыр, сәбәпче, түзәргә, чүплек, арыш ипие, бодай ипие,  бизмән, ач торырга, ябыгырга, тазарырга, үлчәргә, үлчәнергә, тәҗрибә, токмач

6.“Киемеңә карап каршылыйлар” ( 17  сәгать)

кыяфәт,  тышкы кыяфәт, эчке, кимчелек, зәвык, килешә, чама, гәүдә төзелеше, тукымаүлчәм, таман, йон, бәрхет, ефәк, тәкъдим        итәргә, киеп карарга, сәйлән, энҗе, бәрхет, ертылырга, бөгәрләнергә, тузарга, өзелергә, кубарга, яка, оекбаш, купшы, сызганыып куярга

7.“Күңелле ял итегез” (6 сәгать)

кайгы,  исән – имин, иңбаш, бәла, шырпы, ут чаткысы, ышкылырга, атылырга, сугарга, тәшкил итәргә, рәхимсез, яланбашчеллә, баш әйләнү, сер, әрекмән

3. Грамматик минимум

1. Җөмләнең баш һәм иярчен кисәкләрен аера белергә өйрәтү.
2. Кушма исем һәм кушма фигылҗ хәбәрләрне билгеләргә күнектерү.
3. Затланышлы һәм затланышсыз фигыльләрне сөйләмдә дөрес куллануга ирешү.
4. Аналитик фигыльләрне сөйләмдә аңлап кулланырга һәм рус теленә тәрҗемә итәргә өйрәтү.
5. Фигыльнең төшем һәм йөкләтү юнәлешләрен гамәли үзләштерү.
6. Тәрҗемәле, антонимнар, синонимнар, фразеологик һәм башка төр сүзлекләрдән файдаланырга күнектерү.
7. Бер составлы фигыль җөмләнең сөйләмдә актив кулланыла торган төрләрен гамәли үзләштерү.
8. Атау җөмләләрне сөйләмдә танып – белергә өйрәтү.
9. Диалогик сөйләмгә хас булган сүз җөмләләр белән таныштыру.
10. Тулы һәм ким, җыйнак һәм җәенке җөмләләрне аера белергә өйрәтү.
11. Татар телендә сүз тәртибеүзенчәлекләрен гамәли үзләштерү.
12. Туры сөйләм турында мәгълүмат җиткерү.
13. Актив үзләштерелгән сүзләрнең синонимнарын, антонимнарын, фразеологик берәмлекләрен сөйләмдә куллануга ирешү.

Сөйләм эшчәнлеге төрләренә өйрәтүгә таләпләр:

Тыңлап аңлау

3 минутлык текстны тыңлап, аның эчтәлеге буенча сөйләшү (полилог) үткәрә алу;

диктор сөйләмен тыңлап, эчтәлеге буенча мөстәкыйль эшләр эшли алу.

Диалогик сөйләм

Укылган (тыңланган) текстның эчтәлеге буенча фикер алышуда катнаша алу;

кара-каршы «сөйләшү барышында аралашу максатына ирешү һәм үз фикереңне дәлилли алу;

тәкъдим ителгән ситуация буенча сөйләшү үткәрә алу (һәр укучының репликалар саны 10 нан ким булмаска тиеш).

Монологик сөйләм

Табигать күренешләрен, төрле вакыйгаларны тасвирлый алу;

сәяси-иҗтимагый һәм мәдәни тормыш яңалыклары турында хәбәр итә алу (җөмләләр саны 12 дән ким булмаска тиеш);

укылган (тыңланган) текстның эчтәлеген эзлекле һәм нигезле итеп сөйләп бирә алу.

Уку

Әдәби әсәрләрдән алынган өзекләрнең, фәнни-популяр текстларның эчтәлеген тулысынча аңлап укый алу, кирәкле мәгълүматны

табып әйтә алу;

шигырьләрне яттан өйрәнү һәм сәнгатьле итеп сөйли белү.

Язу

Лексик темага караган бәйләнешле текст яза алу; укылган (тыңланган) текстның эчтәлеген яза алу;

бирелгән үрнәк буенча рәсми кәгазьләрне (тәрҗемәи хәл, белдерү, белешмә, аңлатма язуы) яза алу;

котлау (чакыру) хатлары яза алу.

Татар теленнән укучыларның арадаш аттестациясе ______ майда, контроль тест  формасында үткәрелә.

8  нче  сыйныфны тәмамлаучы рус телендә сөйләшүче балаларның татар теленнән көтелгән нәтиҗәләре:

       -  сөйләм этикеты үрнәкләрен урынлы куллануга ирешү, сөйләмне орфоэпик һәм орфографик яктан дөрес оештыра белү:

       - авазларны сүзләрдә , сүзтезмәләрдә , җөмләләрдә дөрес әйтүгә ирешү һәм сингорманизм законының асылына төшенү;

       - коммуникатив максатларны аңлап, диологик аралашуда катнашу;

       - төрле аралашу сфераларыннан чыгып, телдән яки язмача үз фикерләрен белдерүгә ирешү;

       - тәкъдим ителгән тема буенча эзлекле монологик сөйләм төзи алу;

       - тамыр, ясалма, кушма, парлы сүзләрнең әйтелешен һәм язылышын белү;

        -  антонимнар, синонимнар, фразеологик һәм башка төр сүзлекләрдән файдалана белү;

       - тиешле (2050 сүз) күләмдә татар сүзләрен яттан белү.

Укыту тематик планы.

Сыйныфлар:   8б, в                                                        

Укытучы: Ахтямова Гөлназ Мингали кызы                                                                        

Сәгатьләр саны: 105 сәг.                                                                                

Барлыгы:  105 сәг.; атнага:  3 сәг.                                                                

Административ контроль дәресләр: 1

Планлаштыру: “ Рус телендә урта (тулы)  гомуми белем бирү мәктәбендә  татар телен һәм әдәбиятын укыту программасы” (Казан, “Мәгариф” нәшрияты, 2010 ел)

Дәреслек:  Татарча да яхшы бел: рус телендә гомуми белем бирү оешмалары өчен уку әсбабы. 8 класс/Р.Р.Нигъмәтуллина, Ф.С.Фәизова, В.А.Яковлева. – Казан: Татар.кит.нәшр., 2015.- 143б.  Өстәмә әдәбият

1. Р.Р.Нигъмәтуллина “Татар теленнән эш дәфтәре. 8 класс” Казан, Тат.кит.нәшр., 2012ел.

2. “Татарча да яхшы бел”. Р.Нигъмәтуллина. Контроль тестлар һәм текстлар 8 класс. Рус телендә урта гомуми белем бирүче мәктәп укучылары өчен ярдәмлек. Казан. -  Мәгариф, 2010 ел.

3. Ф.С.Фәизова, В.А.Яковлева, Л.К.Хисмәтова “Татарча да яхшы бел”: 8нче класста татар теле дәресләре. Рус телендә сөйләшүче балаларны укыту өчен методик кулланма. Казан, 2013.

4.“Татарча да яхшы бел”. Р.Нигъмәтуллина. Аудиокушымта. 8 класс. Рус телендә урта гомуми белем бирүче мәктәп укучылары өчен ярдәмлек. Казан, 2008 ел.

5.Вакытлы матбугат басмалары.

6.Сафиуллина Ф.С. Хәзерге татар әдәби теле.

7.Н.Гыймәдиева, Р.Н.Нуруллина “Татар теленнән кагыйдәләр җыентыгы”, Казан, 2003 ел.

8. Р.С.Нурмухаметова “Сборник правил по татарскому языку для русскоязычных учащихся”. Казан, “гыйлем”, 2007 ел.

9. Р.Р.Нигматуллина “Татар теле өйрәнүчеләргә кагыйдәләр һәм күнегүләр” (рус телендә белем бирүче мәктәпләр өчен уку ярдәмлеге). – Казан:  “Татар.кит.нәшр”, 2012. – 205 б.

10. Р.Ф.Фәттахова “Практический татарский язык = Гамәли татар теле: татар телен өйрәнүчеләр өчен методик кулланма”. – Казан: “Татар.кит.нәшр”, 2012. – 176 с.

Календарь  -  тематик план