8нче сыйныфлар өчен әдәбияттан эш программасы
рабочая программа (8 класс) на тему
8нче татар сыйныфлары өчен татар әдәбиятыннан эш программасы.
Скачать:
Вложение | Размер |
---|---|
8_dbiyat_esh_programmasy.doc | 277.5 КБ |
Предварительный просмотр:
Каралды Методик берләшмә җитәкчесе __________ Хайруллина Г.Р. Беркетмә № , “___” ______ 2015 ел. | Килешенде МББУ Муса Җәлил исемендәге “1 нче гимназия” уку-укыту эшләре буенча директор урынбасары ________Сафиуллина З.З. “___” ____ 2015 ел. | Раслыйм МББУ Муса Җәлил исемендәге “1 нче гимназия” директоры _________Әхмәтҗанова Ә.С. __ нче номерлы боерык, “___” _____ 2015 ел. |
Түбән Кама муниципаль районы МББУ
Муса Җәлил исемендәге «1 нче гимназия»нең
татар теле һәм әдәбияты укытучысы
Хәйруллина Гөлназ Рәшит кызының 8 нче сыйныф өчен
татар әдәбиятыннан эш программасы
Педагогик киңәшмә утырышында кабул ителде.
Беркетмә № ___ , ________________ 2015 ел.
Түбән Кама
2015-2016 нчы уку елы
АҢЛАТМА ЯЗУЫ
Программа түбәндәге дәүләт документларына нигезләнеп язылды:
1. Татар телендә урта гомуми белем бирү мәктәпләре өчен татар теленнән программа (5-11 нче сыйныфлар). – Казан: “Мәгариф” нәшрияты, 2011.
2. Татарстан республикасы Түбән Кама шәһәре муниципаль районы белем бирү учреждениесе М.Җәлил исемендәге “1 нче гимназия”нең 2015-2016 нчы уку елына укыту планы.
3. Татарстан республикасы Түбән Кама шәһәре муниципаль районы белем бирү учреждениесе М.Җәлил исемендәге “1 нче гимназия” укытучысының эш программасы турында нигезләмәсе
4.Татарстан республикасы Мәгариф министрлыгының якынча эш программасын раслау турында язылган хаты.29.04.2010, №1763\10нчы елдан.
8 нче сыйныфта әдәбияттан гомуми төп белем бирүнең максатлары:
- матур әдәбият әсәрләрен форма һәм эчтәлек берлегендә аңларга һэм анализларга өйрәтү;
- төп әдәби-тарихи мәгълүматларны һәм әдәби-теоретик төшенчәләрне җиткерү һәм кулланырга күнектерү;
- дөньяга гуманлы караш, гражданлык тойгысы, патриотизм хисләре, әдәбиятка һәм халыкның мәдәни кыйммәтләренә ярату һәм хөрмәт тәрбияләү;
- матур әдәбият әсәрләрен мөстәкыйль уку ихтыяҗы булдыру;
- укучыларның телдән һәм язма сөйләмнәрен үстерү.
Бурычлар:
- Өйрәнелгән әдәби әсәрләрне чорларның үсеш тәртибендә системалы итеп күзалларга ярдәм итү.
- Әдәби әсәрнең төрен һәм жанрын билгеләргә өйрәтү.
- Әдәби әсәрне өлешчә анализлау күнекмәләре булдыру.
- Шигъри текстларны яисә чәчмә әсәрләрдән өзекләрне ятлату.
- Укучының мөстәкыйль фикерләвен, гомумиләштереп нәтиҗәләр ясау сәләтен үстерү.
Дәреслек: Әдәбият. 8 нче сыйныф: татар телендә гомуми белем бирү оешмалары өчен уку әсбабы. 2 кисәктә. Ф.Ә.Ганиева, Ч.Р.Рамазанова. – Казан: тат.кит.нәшр., 2015.
8 нче сыйныфта әдәбияттан 70 дәрес каралган, мәктәпнең укыту планыныда һәм эш программасында уку елы дәвамында 70 дәрес үткәрү планлаштырыла. Дәресләрдә Интернет ресурслары, интерактив китаплар, аудио-видеоязмалар, мультимедияле программалар куллану кебек эш төрләреннән киңрәк файдалану, компьютер технологияләрен күбрәк кертү планлаштырыла. Укучы шәхесенә индивидуаль якын килеп эшләү, эшне төркемнәрдә оештыру өчен, әдипләребезнең тормыш юлы һәм иҗатын мөстәкыйль рәвештә өйрәнүгә юнәлтелгән иҗади проектлар эшләтү планлаштырыла.
8 нче сыйныфта әдәбияттан гомуми төп белем бирүдә укучыларның белем дәрәҗәсенә таләпләр:
- татар әдәбиятындагы аерым язучылар иҗаты, әсәрләр хакында гомуми күзаллау булырга;
- текстларны төрле яклап (тулысынча, сюжет -композиция бирелеше ягыннан, тематика-проблематика һәм образлар бирелеше аспектында, тел-стиль ноктасыннан) анализлый һәм шәрехли алырга;
- әдәби төрләр һәм жанрлар, шигырь төзелеше, тезмә һәм чәчмә сөйләм үзенчәлекләре хакында белергә;
- әдәби әсәр теориясен: әдәби образ, аның төрләре; әдәби әсәр, аның эчтәлеге һәм формасы; тема, проблема, идея; сюжет, композиция;конфликт, анын төрләре, сәбәпләре; махсус тел - сурәтләү чаралары турында белергә;
- язучы иҗатын гомумиләштереп анализларга, бәяләргә;
- әдәбиятның тарихи барыш булуы хакында гомуми күзаллау булырга;
8 нче сыйныфта әдәбияттан гомуми төп белем бирүдә формалаштырылырга тиешле күнекмәләр:
- төрле жанрдагы әдәби әсәрләрне аңлап һәм иҗади, сәнгатьле уку, аларга карата укучыларда мөстәкыйль мөнәсәбәт булдыру;
- әдәби әсәрне сюжет-композиция, образлар бирелеше, тел-стиль ягыннан анализлау;
- шигъри текстларны яисә чәчмә әсәрдән өзекләрне яттан өйрәнү;
- план төзү һәм әсәрләр турында бәяләмә, сочинение элементлары белән изложение язу;
- сайлап алып (яки тәкьдим ителгән) язучының тормыш юлын, иҗатын сөйләү;
- фольклор әсәрләренең жанрын һәм аларга хас үзенчәлекләрне тану;
- әдәби әсәрнең төрен, жанрын билгеләү һәм фикерне исбатлау;
- төрле әсәрләрнең проблемаларын яки темаларын чагыштыру, үзенчәлекләрен билгеләү;
- әдәби әсәрләр буенча һәм тормыштан алган фикер-карашларга, хис-кичерешләргә нигезләнеп сочинение язарга;
- татар, рус (яки башка халыкларның) әдәбиятларында бер төрдәге темага язылган әсәрләрне чагыштыру, милли үзенчәлекләрен ачыклау;
- рус телендәге әдәби текстларны татарчага һәм киресенчә тәрҗемә итү.
8 нче сыйныфта әдәбияттан гомуми төп белем бирүдә укучыларга җиткерелә торган мәгълүматлар:
- язучыларның тормышы, иҗаты турында (биографик);
- әдәбият тарихы, аның төрле этаплары( аерым чорларда иҗат иткән сүз осталарынын иҗаты, татар әдәбиятының күренекле вәкилләре турында өстәмә;
- әдәби әсәрне, язучы иҗатын тирәтен анализлау өчен кирәк булган өстәмә теоретик; әдәби әсәрне чор белән бәйләп характерлаучы,
чорның уңай сыйфатларын, төп кыйммәтләрен табу өчен кирәкле.
8 нче сыйныфта әдәбияттан гомуми төп белем бирүдә предметара эшчәнлек:
- әдәбиятны сәнгатьнең башка төрләре(музыка, рәсем сәнгате) белән бәйләп, алар мисалында рухи байлыкнъң кыйммәтен, дәрәҗәсен, матурлыкны танырга өйрәтү, зәвык тәрбияләү;
- әдәбиятны татар теле белән бәйләп, татар әдәбиятының фикер көчен, хисләр байлыгын танырга күнектерү; әдәби әсәр теленең үзенчәлекләрен, әсәр стиле, язучы стиле кебек төшенчәләрне җиткерү;
- татар әдәбиятын рус әдәбияты белән бәйләп, әдәбиятлар һәм халыклар арасындагы уртак хәзинә-рухи кыйммәтләргә хөрмәт, башка милләт – халыкларга карата түземле – ихтирамлы мөнәсәбәт (толерантлык) тәрбияләү; дөнья культурасы, кешелек тарихы төшенчәләрен үзләштерүләренә ирешү;
- әдәбиятны тарих һәм җәмгыять белеме предметлары белән бәйләп, дөнья, яшәү, кешелек җәмгыяте турында күзаллау формалаштыру.
8 нче сыйныфта әдәбияттан гомуми төп белем бирүдә укучыларның шәхси үсеш—үзгәреше:
- укучының активлыгын, мөстәкыйль фикерләвен, акыл һәм рухи эшчәнлеген активлаштыру, өйрәтү, шәхес буларак формалаштыру;
- укучыны үзен тәрбияләргә, үзе белән идарә итәргә, алган белем һәм күнекмәләрен тормышта куллана белергә, тормышта үз урынын сайларга әзерләү:
- баланың үзаңын үстерү, милләтне, ватанны яратырга өйрәтү, горурлык һәм граҗданлык хисләре тәрбияләү;
- әхлак (этик) нормаларын, җәмгыятьтә яшәү кагыйдәләрен төшендерү.
Төп әдәби-тарихи мәгълүматлар:
Тормышны танып белүнең бер формасы һәм кеше рухи дөньясының байлыгьн, күп төрлелеген чагьштыручы буларак матур әдәбият. Әдәбият һәм сәнгатьнең башка төрләре. Сүз сәнгате (әхлаклылык, миһербанлылык тәрбияләү, яшәүнең төп принципларын, дөньяга дөрес караш, эстетик зәвык формалаштыру һәм, гомумән, гомумкешелек кыйммәтләре белән таныштыру).Матур әдәбиятның иҗтимагый һәм мәдәни тормыштагы урыны. Татар әдәбиятының мили үзенчәлеге, гуманистик эчтәлеге, традицияләр дәвамчанлыгы һәм яңачалык. Татар әдәбияты мөрәҗәгать иткән тема- мотивлар, гомумкешелек кыйммәтләре.Әдәбиятның формалашуы, шартлары, сәбәпләре. Әдәбиятны чорларга бүлүнен закончалыклары. Әдәбиятның үсешендә тотрыклы сыйфатлар -традицияләр саклану; үсеш - янарыш, новаторлык. Әдәбиятны алга үстерүче сәбәпләр.Халык авыз ижаты. Халыкның мили рухи культура хәзинәсе буларак халык авыз иҗаты. Фольклор әсәрләрендә гомумкешелек кыйммәтләренең зур урын тотуы.Халык иҗатының язма әдәбият үсешенә, әдәби телгә зур йогынты ясавы. Фольклорның төп жанрлары: әкиятләр, мәкаль һәм әйтемнәр, табышмаклар, жырлар, бәетләр, риваятьләр һәм легендалар, дастаннар.
Программаның эчтәлеге
Дәүләт программасында 8 нче сыйныфта әдәбияттан 70 дәрес каралган, мәктәпнең укыту планыныда уку елы дәвамында 70 дәрес үткәрү планлаштырыла. Төп программада әсәрләрне өйрәнү өчен каралган сәгатьләр саны сакланды. Бәйләнешле сөйләм үстерү өчен каралган 8 сәгать вакыт яттан сөйләүне оештыру өчен дә сарыф ителә. Дәресләрдә интернет ресурслары белән эшләү (веб-квестлар белән эшләү, онлайн презентацияләр карау, аудиоязмалар, видеоязмалар карау, онлайн тестлар эшләү һ.б.), эзләнү-тикшеренү дәресе, диспут-дәресләр, экскурсия-дәресләр дә үткәрү күздә тотыла. Укучы шәхесенә индивидуаль якын килеп эшләү, эшне төркемнәрдә оештыру өчен, әдипләребезнең тормыш юлы һәм иҗатын мөстәкыйль рәвештә өйрәнүгә юнәлтелгән иҗади проектлар эшләтү планлаштырыла.
Гомуми төп һәм урта белем бирү мәктәбенең 5-9 нчы сыйныфларында укучыларның ана теленнән белем, осталык һәм күнекмәләрен бәяләү нормалары:
1. Уку күнекмәсен тикшерү һәм бәяләү:
5 нче сыйныфта – 100 - 110 сүз,
6 нчы сыйныфта – 110 – 120 сүз
7 нче сыйныфта – 130 – 140 сүз
8, 9 нчы сыйныфларда – 140 – 150 сүз
Ятлау өчен әсәрләр:
- Г.Тукай “Мәхәббәт” шигыре.
- Һ.Такташ “Алсу” поэмасы
- Фатих Кәримнең «Сибәли дә сибәли» яки «Ант» шигырьләре.
- Равил Фәйзуллинның “Якты моң” шигыре.
- Мөдәррис Әгъләмовның “Каеннар булсаң иде” яки “Учак урыннары” шигыре.
Дәрестән тыш уку өчен әсәрләр
- Дәресләргә әзерләнгәндә, вакытлы матбугат материалларына мөрәҗәгать итә алу.
- Мәдинә Мәликова “Чәчкә балы”.
- Фәүзия Бәйрәмова “Кыӊгырау”.
- Татар әдәбиятында шагыйрәләр иҗаты: Л.Шагыйрьҗан, Э.Мөэминова, Н.Сафина, Р.Вәлиева, Б.Рәхимова, Э.Шәрифуллина, А.Минһаҗева. Шагыйрәләр иҗатын өйрәнеп, проектлар яклау дәресе.
- Хәзерге татар әдәбиятында яшьләр иҗаты. Проектлар яклау дәресе
Методик кулланмалар:
- Абдрәхимова Я.Х. Әдәбият дәресләрендә бәйләнешле сөйләм үстерү: Татар урта гомуми белем бирү мәктәбенең 5-6 нчы сыйныфларында эшләүче укытучылар өчен кулланма. - Казан: Мәгариф, 2007.
- Заһидуллина Д.Ф. Мәктәптә татар әдәбиятын укыту методикасы. – Казан: “Мәгариф”, 2004.
- Әдһәмова Г.М. Әдәбият дәресләрендә укучыларны комплекслы тәрбияләү. – Казан: Татарстан китап нәшрияты, 1981.
- Поварисов С.Ш. Мәктәптә әдәби әсәрләрнең телен өйрәнү. - Казан: Татарстан китап нәшрияты, 1978.
- Минһаҗева Л.И., Мияссарова И.Х. Татар балалар әдәбияты. – Казан: “Хәтер” (ТаРИХ), 2003
Сүзлекләр:
1.Әдәбият белеме: Терминнар һәм төшенчәләр сүзлеге. – Казан: “Мәгариф”, 2007.
По теме: методические разработки, презентации и конспекты
Рус телендә урта гомуми белем бирүче мәктәпнең 7нче сыйныфы өчен әдәбияттан эш программасы
7 сыйныф өчен әдәбияттан (татар төркеме) эш программасы...
Рус мәктәпләренең 9 нчы сыйныфы өчен әдәбияттан эш программасы
Рус мәктәпләренең 9 нчы сыйныфы өчен әдәбияттан эш программасы...
Г. Тукайның "Шүрәле" поэмасында Былтыр һәм Шүрәле образлары. 5 сыйныфлар өчен әдәбияттан дәрес план - конспекты
Укучыларны Г.Тукайның “Шүрәле” поэмасы белән таныштыру.Татар сәнгатенең башка төрләренә дә этәргеч биргән әсәр булуын җиткерү....
6нчы татар сыйныфлары өчен әдәбияттан эш программасы
6нчы татар сыйныфлары өчен татар әдәбиятыннан эш программасы. Дәреслек авторлары: Ф.Ә.Ганиева, М.Д.Гарифуллина. (2014нче ел)...
Рус төркемнәрендә укучы балалар өчен татар теленнән контроль эшләр. (5-8нче сыйныфлар өчен)
ус төркемнәрендә укучы балалар өчен татар теленнән контроль эшләр. (5-8нче ...
Гыйлембайда кунакта (6-8 нче сыйныфлар өчен әдәбияттан фәнсөярләр бәйгесе)
Укучылар өчен әдәбияттан кичә-ярыш. Бәйге сорауларында укучыларның әдәбияттан алган белемнәре чагылыш таба. Балалар сәнгатьле сөйләм, хәтерне тикшерү, иҗади фикерләү осталыклары буенча яры...
5, 6, 7 нче сыйныфлар өчен әдәбияттан еллык контроль эшләр
Татар мәктәпләрендә укучы 5, 6, 7 нче сыйныф укучылары өчен әдәбияттан еллык контроль эшләр...