план-конспект урока по марийскому (государственному) языку по теме "Моя семья"
план-конспект урока (7 класс) на тему

Тема: Мыйын ешем.

         Цель: развитие устной речи – диалогической и монологической, навыков правильного письма слов, словосочетаний и предложений; закрепление лексического материала по пройденной теме.

Задаче-влак:

1. Образовательные: знакомить с новыми словами и выражениями по теме урока, отработать их использование в речи.
2. Развивающие: развивать навыки правильного произношения марийских слов, правильного построения вопросов и ответов.
3. Воспитывающие: воспитывать любовь к родному языку, уважительное отношение к старшему поколению.

Тип урока: урок развития диалогической и монологической речи.

Ход урока.

Туныктышо почеламутым лудеш да альбомым лаштыкла.

Йоча-влак туныктышо воктене шогат. Уроклан эпиграф.

Авам пелен лиям – авамын ÿдыр.

Ачам пелен улам – ачамын ÿдыр.

Кунам ковам воктене ужыда – ковам пелен лиям мый уныка.

Ўдыр. Ўдыр. Уныка.

А шканемже – мый улам.

- Тиде альбомым ончем да шке ешемым шарналтем. Кузе те шонеда, таче урокышто ме мо нерген ойлаш туналына?

- мыйын ешем

- А ынде доскашке ончалза да каласыза, таче урокышто ме мом ышташ туналына?

 Уто мутым коранде (2 слайд)

Диалогым чонена

Монологым чонена

Коньки дене мунчалтена

Курчак дене модына

Телевизорым ончена

Марла мутланена

- Чын, молодец улыда! Таче урокышто ме урокышто марла мутланена,

диалогым чонена, монологым чонена.

      2. Кум группылан шелалтмаш.

- Йоча-влак, а те шкендам кузе акледа? Ко марий йылмым визытанлан пала, йошкар тусым налеш; 4-лан – ал тусым налеш; а ко 3-лан – ош тусым.

А ынде тус почеш шке верышке шичса.

1. Саламлалтмаш.

 - Ончалза доскашке да шоналтыза, паледа мо те тиде мут-влакым?

Чулым, чолга, луддымо, шыде, ускырт, пагалыме ен, сарын ветеранже.

- Палена.  

Айста, тиде мут-влакым пырля каласен кодена (хор дене)

2. Доскаште мут да речевой конструкций-влак улыт:

Тудын лумжо

…ияш

Пашам ышта

Поро,  ушан, виян, луддымо, патыр, тале, мотор, пагалыме, мый тудым йоратем.

3. Нине мут-влакым кучылтын вашмутлан вашештыза (3 слайд)

- Тыйын лумет кузе?

- Тый мыняр ияш улат?

-  тыйын ават уло?

- Аватын лумжо кузе?

- Тудо мыняр ияш?

              - Тудо могай?

             - Тый тудым йоратет?

Йоча-влакын вашмутыштым колыштмаш.

- Те чыланат молодец улыда. Но мемнан ешыште ава гына огыл, тыгак кова уло.

4. Группо дене пашам ыштымаш.

1 заданий.

Кова нерген диалогым чонаш.

- тыйын коват уло?

- коватын лумжо кузе?

- Тудо мыняр ияш?

              - Тудо могай?

             - Тый тудым йоратет?

1. группо ( сайракын тунемше-влак) кова нерген шке гыч диалогым чонаш

2 группо (икмарда тунемше-влак) диалогым кошарташ.

- тыйын коват уло?

- …

- коватын лумжо кузе?

- …

- Тудо мыняр ияш?

- …

              - Тудо могай?

              - …

             - Тый тудым йоратет?

              - …

3 группо (начаррак тунемше-влак) Мужырым кычал муаш.

- тыйын коват уло?

- Тудо поро, мотор да ушан.

- коватын лумжо кузе?

- Мыйын ковам уло

- Тудо мыняр ияш?

- ковамын лумжо….

- Тудо могай?

- Тый тудым йоратем.

 - Тый тудым йоратет?

             - Мый тудым йоратем.

5. Тиде паша почеш шкендам тергыза (йоча-влак пашаштым шке тергат)

6. Физкультминутко.

Изи шолым да кугу изам,

Мотор да шыма авам,

Виян да  патыр ачам,

Изи  да чолга шужарем –

Тиде чыла мыйын ешем.

. - Ава нерген, кова нерген мутланышна. А ешыште эше ко уло?

- Коча, ача, ака…

- Те чыланат паледа, вашке коча-кованан кугу пайремышт толын шуэш. Йоча-влак, каласыза, кö  «Ямде лий» газетым лудеш? ( йоча-влакын вашмутышт). Кидыштем тиде газетын ик номерже. Мый тыланда газет гыч Арбор  школышто тунемше Лиана Семенован  возымыжым лудын пуэм. Тудо шке кочаж нерген возен.

8. Текст почеш паша.

2 заданий.

1 группо. Текстыште йонылышым муаш.

Лудам мый ковамын письмажым.

Лÿшка ончылнем Юл толкын.

2группо. Пале мутым возен лукташ.

3группо. Мужырым кычал муаш.

Кугу

Коча

Вÿд

Дедушка

Вода

Большой

Ынде ваш-ваш тергыза  (йоча-влак вашмутышт дене вашталтыт, тергат презентцийыште).

Мыйынат кочам уло. Кочамын портретше.

9. Монолог. Мыйын кочамын лÿмжö – Егоров Виктор Егорович. Тудо 1922-шо ийын 20 июньышто шочын. Тудо школым сайын тунем пытарен. Школ деч вара  заводышто бухгалтерлан пашам ыштен.  1941 ийыште кочам шке кумылын фронтышко каен. Сарыште йолжо сусырген да 1945 ийыште мöнгö пöртылын. Мыйын кочам поро койыш-шоктышан, патыр да ушан. Тудым изижат-кугужат пагалат. Мый тудым моткоч чот йöратем.

Колымшо номеран школын тунемшыже Андрей Соколоват шке кочаж нерген каласкалынеже. Айста ме колыштына. Тÿткын колыштса.

10. Аудирований (видео). Салам лийже, йоча-влак! Тений кугу отечественный сар пытымылан шымле ий темеш. 20-шо номеран школын тунемшыже-влак ордыжеш кодын огытыл. Нуно «Бессмертный полк» акцийышке шке надырыштым пыштеныт. Мыят тиде акцийын участникше лийынам. Вет мыйын кугезе кочам сарын ветеранже. Тушман ваштареш икымше кече гычак кредалаш туналын, шуко гана сусырген, монгыжо черле толын. Тудо сулен налме каныш марте колхозышто пашам ыштен. Тудын лумжо Матвей Игнатьевич. Тудо 85 ияш. Кызыт тудо сулен налме канышыште. Туге гынат, монгышто яра ок шинче: газетым лудеш, телевизор дене уверым онча, радио дене марий мурым колышташ йората. Кочам шонго гынат, ялысе калык тудым пагала да йöрата.

- Йоча-влак, текстым умылышда? Тиде текст почеш заданий лиеш.

3 заданий.

1 группо. Предложений-влаклан мужырым муаш.

Салам лийже, йоча-влак!

Мыят тиде акцийын участникше лийынам.

Тудо кандашле вич ияш.

Кочам шонго гынат, ялысе калык тудым пагала да йората.

Ему 85 лет.

Я тоже была участником этой акции.

Здравствуйте, дети!

Несмотря на то, что мой дедушка старый, его все любят и уважают

2 группо. Муткылдыш-влаклан мужырым муаш.

мыйын кугезе кочам

марий мурым колышташ йората

моткоч чот йоратем

очень сильно люблю

мой прадедушка

любить слушать марийские песни

3 группо. Мут-влаклан мужырым му.

Йоча-влак

шонго

тунемше

йоратат

ученик

любят

старый

дети

8. Вашке кугу пайрем толын шуэш.  Айста, йоча-влак, мемнан кова ден кочаналан открыткым возена. Доскаште улшо мутым-влакым кучылтын,  предложений-влакым чонена. Вара тиде тыланымашым доскашке пижыктена.

Пагалыме … ! Саламлем тыйым Сенымаш … дене! Тыланем пенгыде …  да  … умырым. Тыйын ….

Кочаем, кече, тазалыкым, кужу, унакат.

9. Кочана-влак мыланна кугу таум каласат. Мыят тыланда тачысе уроклан кугу таум каласем. Да пален налнем, мом уым те таче урокышто пален налында.

….

10. - Могай молодец улыда. Чылан пашам ыштенда. Но туге гынат, ик урокат мо деч посна ок эрте?

- Отметке деч посна.

- Айста, тугеже шкеннам шке аклена.

11. Тыгак ик урокат монгысо паша деч посна ок эрте. А монгысо пашалан еш нерген «Ямде лий» газетышке заметкым возен толшаш улыда. Уроклан тау, чеверын.

Кажне группылан раздаточный материал.

1 группо.

.

2 группо.

3 группо.