ТУГЫЗЫНЧЫ СЫЙНЫФ ӨЧЕН ТАТАР ТЕЛЕННӘН ЙОМГАКЛАУ АТТЕСТАЦИЯСЕНӘ ӘЗЕРЛӘНҮ МАТЕРИАЛЫ
материал для подготовки к егэ (гиа, 9 класс) на тему

ТУГЫЗЫНЧЫ СЫЙНЫФ ӨЧЕН

ТАТАР ТЕЛЕННӘН ЙОМГАКЛАУ

АТТЕСТАЦИЯСЕНӘ

ӘЗЕРЛӘНҮ МАТЕРИАЛЫ

1-вариант

   Прочитайте текст. Определите, какие из приведенных утверждений А7-А17 соответствуют содержанию текста (1- туры килә),  какие не соответствуют (2- туры килми), и о чём в тексте не сказано (3- текстта әйтелми)

Туган  авылым.

   Һәр кешенең йөрәгенә якын, җанына җиңеллек бирә торган яраткан урыны була. Минем өчен ул − туган авылым. Туган ягын, авылын яратмаган кешеләрне мин күз алдыма да китерә алмыйм. Яшьлекләрендә авылын ташлап чит җирләргә киткән кешеләр дә, туган туфракларын сагынып, аның табигатенә сокланып, җырлар, шигырьләр язалар.

  Мин дә чын күңелемнән туган ягымны яратам, аның гүзәллегенә сокланам. Минем авылымны сөймәслек тә түгел шул: ул, минемчә, бөтен дөньяда бер генә, бары тик бер генә!

   Авылымны ике яктан җиләк-җимешкә бай матур таулар, калкулыклар кочаклап алган. Без һәр елны Төбәк, Карамалы, Абалый тауларына җиләккә йөрибез, җәен-көзен гөмбә җыябыз.

    Талгын җил искәндә, болын өстенең дулкынлануыннан күзең ала алмый торасың. Нинди генә чәчәкләр юк аңда! Әйтерсең табигатьтә булган бар төсне шунда җыйганнар. Искиткеч гүзәллек! Әнә шул болын өстеннән әкрен генә иртәнге кояш күтәрелә. Күтәрелә дә илаһи нурларын, бөтен яктылыгын авылга сибә. Әкияти манзара эчендәге авылым көннән-көн матурлана, яшеллеккә күмелә.

А7. Туган ягын яратмаган кешеләрне мин күз алдыма да китерә алмыйм.

1)Текстка туры килә           2) текстка туры килми          3)текстта әйтелми

А8.   Һәр кешенең яраткан урыны була.

1)Текстка туры килә           2) текстка туры килми          3)текстта әйтелми

А9. Туган як табигате - чиста һава ул.

1)Текстка туры килә           2) текстка туры килми          3)текстта әйтелми

А10. Туган туфракларын сагынып җырлар язалар.

1)Текстка туры килә           2) текстка туры килми          3)текстта әйтелми

А11. Аның  гүзәллегенә сокланам.

1)Текстка туры килә           2) текстка туры килми          3)текстта әйтелми

А12. Ул бөтен дөньяда бер генә түгел.

1)Текстка туры килә           2) текстка туры килми          3)текстта әйтелми

А13. Авылымны ике яктан җиләк-җимешкә бай матур таулар кочаклап алган.

1)Текстка туры килә           2) текстка туры килми          3)текстта әйтелми

А14. Тауларда  җиләк ашыйбыз.

1)Текстка туры килә           2) текстка туры килми          3)текстта әйтелми

А15. Җәен -көзен  гөмбә җыябыз.

1)Текстка туры килә           2) текстка туры килми          3)текстта әйтелми

А16. Матур чәчәкләр бар анда.

1)Текстка туры килә           2) текстка туры килми          3)текстта әйтелми

А17. Мин үз авылымны бик яратам.

1)Текстка туры килә           2) текстка туры килми          3)текстта әйтелми

Прочитайте текст. Преобразуйте слова, написанные заглавными буквами в конце строк, обозначенных номерами В4-В11 так, чтобы они грамматически соответствовали содержанию текста. Заполните пропуски полученными словами. Каждый пропуск соответствует отдельному заданию.

В4. Минем фикерем шундый: без татар   _____________яхшы белергә тиеш.   ТЕЛ

В5. Кеше күп телләр белсә,  ___________ белән сөйләшү дә күңелле. УЛ

В6. Ана телеңне хөрмәт итү, ул телдә яхшы сөйләшү-тәрбиялек _________.  БИЛГЕ

В7. “Телләр _______, иләр гизгән”, - дип әйтә халык. БЕЛЕРГӘ

В8  Татар телен яхшы белсәң дә бу_________ җавап бирү җиңел түгел. СОРАУ

В9. Без, иң беренче чиратта,__________ана телендә сөйләшергә тиеш. ГАИЛӘ

В10. Хәзерге вакытта________ меңнән артык экспонат саклана.  МУЗЕЙ

В11. Мондый   ____________ бигрәк тә укучылар еш йөри. МУЗЕЙ

Прочитайте текст. Преобразуйте слова, написанные заглавными буквами в конце строк, обозначенных номерами В12-В18 так, чтобы грамматически и лексически соответствовали содержанию текста. Заполните пропуски полученными словами. Каждый пропуск соответствует отдельному заданию.

В12. Мондый егетләргә әлбәттә, оялчан, _______ кызлар ошый. АКЫЛ

В13. Кызларның тупас сүзләр әйтүе –__________  билгесе. ӘДӘП

В14. ____________ күрә һәм саклый белү кешедән зәвык һәм көч таләп итә.    МАТУР

В15 Кайбер кызлар белән, ___________ киенмәсәләр дә, аралашу бик рәхәт.     МОДА

В16.Минем фикеремчә, әдәпле кешеләр түгел, ә тупас, _________ кешеләр оялырга тиеш. ТӘРБИЯ

В17. Мин усал, тәрбиясез, _________ кешеләр белән аралашырга яратмыйм. НАМУС

В18. Мин ___________ чит илгә китәм.    ТИЗ

2-вариант

   Прочитайте текст. Определите, какие из приведенных утверждений А7-А17 соответствуют содержанию текста (1- туры килә),  какие не соответствуют (2- туры килми), и о чём в тексте не сказано (3- текстта әйтелми)

Дуслык

   Дуслык − кешеләр арасындагы мөнәсәбәтләрнең иң күркәм һәм самими бер төре. Дуслар һәрвакыт бер-берләрен аңлыйлар, кайгы килгәндә, ярдәмгә ашыгалар, шатлык-сөенечлөрен бергә бүлешәләр. Дуслык − ул ике кешенең уртак кызыксынулары, бер-берсе белән ярдәмләшеп, авыр чакта терәк булып яшәүләре. Ул − теләсә нинди байлыктан, акчадан кыйммәтрәк, сатылмый торган бөек нәрсә.

   Дуслык, барыннан да элек, ярдәм кирәк чакта, авырлыклар аша сыналырга тиеш. Бергә булганда, теләсә нинди авырлыкларны җиңеп чыгарга мөмкин. Кайгы-хәсрәтләр, борчу-мәшәкатьләр онытыла, кыенлыклар артта кала, тик янәшәңдә якын дустың гына булсын.

   Минем иң якын дустым − сыйныфташым Марат. Безнең дуслык бик гади генә башланды. Без икебез дә 1 "Б" сыйныфына укырга килдек. Тәнәфестә таныштык һәм бергә уйный башладык. Аннан соң Марат безнең өйгә кунакка килде, безнең уртак шөгыльләр табылды; бергәләп музыка тыңлый башладык, компьютерда уйнадык, бер үк спорт секциясенә язылдык.

   Марат − бик әйбәт малай. Хайваннарны бик ярата. Ул бик игелекле һәм мәрхәмәтле, ачык йөзле, һәрвакытта да күршеләре белән исәнләшә, кайчакларда күрше әбиләргә чүп түгәргә, яисә кибеттән авыр сумкаларын алып кайтырга булыша.

   Безнең сыйныфта Маратны гадел һәм кыю булганы өчен яраталар. Кайбер балалар безнең дуслыкка көнләшебрәк тә карыйлар. Мондый дуслыкны адым саен очратып булмый бит.
Без бер-беребезгә укуда да, спортта да гел ярдәм итешәбез. Мин Мараттан берәр нәрсә турында үтенсәм, ул аны эшли. Аңа ярдәм кирәк булганда, мин дә шунда ук ярдәм итәргә ашыгам.

А7.  Дуслык − мөнәсәбәтләрнең иң күркәм бер төре.

1)Текстка туры килә           2) текстка туры килми          3)текстта әйтелми

А8. Алар һәрвакыт бер-берләрен аңламыйлар.

1)Текстка туры килә           2) текстка туры килми          3)текстта әйтелми

А9. Ул акчадан кыйммәтрәк бөек нәрсә. 

1)Текстка туры килә           2) текстка туры килми          3)текстта әйтелми

А10. Ул авырлыклар аша сыналмый .

1)Текстка туры килә           2) текстка туры килми          3)текстта әйтелми

А11. Алар тәнәфестә таныштылар.

1)Текстка туры килә           2) текстка туры килми          3)текстта әйтелми

А12. Марат урамга чыгарга ярата.

1)Текстка туры килә           2) текстка туры килми          3)текстта әйтелми

А13. Марат - бик начар малай.

1)Текстка туры килә           2) текстка туры килми          3)текстта әйтелми

А14. Күршеләре  белән исәнләшә.

1)Текстка туры килә           2) текстка туры килми          3)текстта әйтелми

А15. Ул чүпләрне алып кайтып яндырырга тиеш.

1)Текстка туры килә           2) текстка туры килми          3)текстта әйтелми

А16. Марат бию түгәрәгенә йөри.

1)Текстка туры килә           2) текстка туры килми          3)текстта әйтелми

А17. Дуслыкны  адым саен очратып булмый.

1)Текстка туры килә           2) текстка туры килми          3)текстта әйтелми

Прочитайте текст. Преобразуйте слова, написанные заглавными буквами в конце строк, обозначенных номерами В4-В11 так, чтобы грамматически и лексически соответствовали содержанию текста. Заполните пропуски полученными словами. Каждый пропуск соответствует отдельному заданию.

В4. Табигать ул- синең   ___________________.   ӘЙЛӘНӘ-ТИРӘ

В5. Кеше үзенә кирәк күп әйберләрне ______________ ала.  ТАБИГАТЬ

В6. Табигать бай, ләкин  _________сакларга кирәк.  УЛ

В7.  _______ барлык кешеләр табигатьне саклау максаты белән яшиләр. ҖИР ШАРЫ

В8 Табигатьне пычратучыларга каршы көрәшү -  ______ изге бурычы.  ҺӘРКЕМ

В9. Кешеләр табигатьне саклау турында ______________. КАЙГЫРТЫРГА

В10. Өч ___________соң, урамга чыгып киттек.  МИНУТ

В11 Без табигатьтә еш булырга __________. ЯРАТЫРГА

Прочитайте текст. Преобразуйте слова, написанные заглавными буквами в конце строк, обозначенных номерами В12-В18 так, чтобы грамматически и лексически соответствовали содержанию текста. Заполните пропуски полученными словами. Каждый пропуск соответствует отдельному заданию.

В12. Яңа ел- иң  __________бәйрәмнәрнең берсе. КҮҢЕЛ

В13. Алмаз аны бик тиз таныды: Илшат аның ___________ иде. АВЫЛ

В14. Илшат ____________ саклый белә иде.    ДУС

В15. Алар кечкенәдән үк ___________ турында китаплар укырга яраттылар.  БАТЫР

В16. Алмаз кечкенәдән бик  _________ егет булып үсте.    ЭШ

В17. “Башта үзең  _________, аннан соң башкаларны өйрәтерсең”- дия иде аңа әбисе.    ЭШ

В18. Татар телендә шундый мәеаль бар : “ Эш _____________, уйнарга ярый”.  БЕТӘРГӘ