Н. Гыйматдинованың "Болын патшасы" әсәре буенча имтихан материаллары. 8 сыйныф рус төркемнәре
материал для подготовки к егэ (гиа, 8 класс) на тему

4  вариант

2 нче бүлек

Прочитайте текст. Определите, какие из приведённых утверждений А7-А14 соответствуют содержанию текста (1 - текстка туры килә), какие не соответствуют (2 - текстка туры килми), и о чём в тексте не сказано (3 - текстта әйтелми).

     Кечкенәдән  үк  минем  аякларым  авырта  иде..   Әниләр  язын-кышын   доктордан  докторга  йөрттеләр. Бу  җәйне  бөтенләй   аяктан  егылдым.  Көне  буе  өйдә,  урын  өстендә  ятам.  Мин   яшел  урамны,  су  буйларын  сагынам.   Малайлар  белән  уйныйсым,  балык  тотасым,  көймәдә  йөзәсем     килә.

  Башта    малайлар  яныма  кереп  йөрделәр,  ләкин  алар  да  керми    башладылар.  Мин  бөтенләй  ялгыз  калдым.

       Беркөнне   урам  якка  таба  ачылган  тәрәзәдән   берәү  эндәште:

• Рәсим!

   Мендәрдән  башымны  чак  кына  күтәреп: “Мин  өйдә!” – дидем.

Кедер   тәрәзәгә  менә  башлады.

Бу  күрше  кызы  Айсылу  иде.  Әниләре   шәһәрдә  яши.  Шуңа  күрә  ул   әбисе  белән  генә  үскән.     Кызый  беркем  белән  дә  аралашмый,  көнозын  урман,  болын  буйлап  йөри.  Төрле-төрле  үләннәр  җыя.

• Нәрсә   кирәк? – дидем.
• Әйдә  рәсим  болынга. Сай  елга  буенда   чишмә  чыкты. Тылсымлы  чишмә.

Мин  бик    гарьләндем:

• Күрмисеңмени,  аякларым  йөрми!

Кызый  башын  селкеп  уйнатып  торды  да  җиргә  кире  сикерде.

Бераздан  ул  тагын,  күтәрелеп,  өй  эченә  керде.

• Рәсим,  кул  арбасы  алып  килдем.
• Нәрсәгә?
• Утырып  барырсың.
• Тиле.
• Курыкма,  безне    беркем  дә  күрмәс.  Бакча  артыннан  гына  барырбыз.
• Алайса,  әйдә, - дидем.
• Хәзер  алып  чыгам  үзеңне.
• Айсылу  мине,  чыгарып,  кул  арбасына   күтәреп    утыртты.
• Тотын,  яме,  егылма!

                                                                                  (Нәбирә  Гыйматдинова)

А7. Рәсимнең  кечкенәдән  үк  аяклары  авырта  иде.

1) текстка туры килә        2) текстка туры килми 3) текста  әйтелми

А8. Рәсимне  төрле  доктоларга  алып  бардылар.

1) текстка туры килә        2) текстка туры килми 3) текста  әйтелми

А9. Рәсим әти-әнисен  сагына.

 1) текстка туры килә        2) текстка туры килми 3) текста  әйтелми

А10. Рәсим   диңгез  буенда  ял  итәргә   һәм  дәваланырга тели.

1) текстка туры килә        2) текстка туры килми   3) текста  әйтелми

А11. Малай  янына  дуслары  еш  кереп  йөриләр

1) текстка туры килә        2) текстка туры килми  3) текста  әйтелми

А12. Рәсимнәрнең  күршеләрендә  бер  кыз  яши,  аның   исеме  - Айсылу

 1) текстка туры килә  2) текстка туры килми  3) текста  әйтелми

А13.Айсылу  белән  Рәсим   елга  буена  йөгерделәр.

1) текстка туры килә        2) текстка туры килми  3) текста  әйтелми

А14. Елга  буендагы  куаклыкты  кошлар  сайрый  иде.

 1) текстка туры килә        2) текстка туры килми  3) текста  әйтелми

1. Беренче  адымнар.   2.  Тыныч  төн.  3. Айсылуның  теләге   белән  кызыксыну.  4.  Рәсимнең  кызга  анты.   5 Айсылу    Рәсимне  уята.  

6. Рәсимнең  теләге.  7.  Елга  буенда  көчек  йөгереп  йөри.

8.  Елга  ярында.

А Без  сап-сары  комга  килеп  туктадык.

   Айсылу  мине  комга  утыртты.

• Сай  елга  синең   аякларыңны  дәвалаячак! –диде.

Ул, әрекмән  яфрагы   өзеп,  башка  каплады. –Башыңны  кызу  сукмасын! – диде. – Мин  хәзер,  чишмәне  генә  карап киләм.

Ике  битем  ут  кебек янса  да, “Китмә,  янымда  тор!”  дип  Айсылудан  сорадым.

Ә Айсылу  тезләрен  кочаклап,  чирәмгә  утырды.

 -Үскәч  кем  буласың,  Рәсим?

Озын-озак  уйлап  тормыйча  җавап    бирдем:

 -Аяклы  кеше!

Чынлап  та,  минем   бөтен  теләгем  җиргә  нык  басып   йөрү  иде.

Б – Кайгырма,  тиздән  син  аякка  басарсың.  Тик  мин  дәвалаганны  берәүгә  дә   сөйләмә. Сер  итеп   сакларга  ант  ит.

• Ант! – дидем мин. –Антымны  бозсам,  аяз  көнне   яшен    суксын, - дип  өстәдем.

В Айсылу,  яшел    күзләрен  челт-челт  йомгалап:

-Рәхмәт! – диде.

Үз  чиратымда  мин  дә  кызыксына  башладым.

-Ә  син  кем  буласың?

-Болын  патшасы.

-Андый  патша  юк, -дидем мин.

-Бар, - диде  Айсылу. – Бар  андый  патша.  Ул  үләннәр     серен,  бөҗәкләр  телен  аңлый.

Г.... Башка  төннәрдә  әллә  ничә    тапкыр елап  уянган  булсам,  бу  төнне   мин уянмыйча  йокладым.

Д Иртән  тагы  кояш  ак  болытлар  өстенә  күтәрелә.  Айсылу  тагын   тәрәзәне  чиртә.

• Тук-тук. Уяндыңмы,  Рәсим?
• Тук-тук.  Уяндым,  Айсылу. Тизрәк  алып  чык  мине!

Е  Күңелемә   бәхет, шатлык  кереп  тулды.  Айсылуның    аякларымны     кайнар  комга    күмүенә  мең  кат риза  идем  инде.

Буыннарымның  авыртуы  кимеде.  Атна-ун  көннән мин,  адымнарымны  саный-саный,  бераз  гына йөреп  тә  күрсәттем. “Ур-ра! Тереләсең, Рәсим!” – дип, Айсылуның   сөенүе  күңелемә    дәрт  өстәде.                  

                                                                             (Нәбирә Гыйматдинова.)

Прочитайте  текст.   Преобразуйте  слова,      написанные  заглавными буквами в конце строк, обозначенных номерами В8 - В13 так, чтобы они грамматически и лексически соответствовали содержанию текста. Заполните     пропуски     полученными     словами.     Каждый     пропуск соответствует отдельному заданию.

4 нче бүлек
С1. Сез татар дустыгыздан хат алдыгыз. Хаттагы сорауларга җавап биреп, аңа хат языгыз. Язма эшегез 70 - 80 сүздән торырга тиеш.

Син  җәйне  ничек  үткәрдең?   Яңа  дуслар  таптыңмы?  Алар  ниндиләр, нәрсә  белән  шөгыльләнәләр?