Иярчен вакыт җөмлә. 9 нчы сыйныф. Татар төркеме.
план-конспект урока (9 класс) на тему

Әлмәт шәһәре

16 нчы урта мәктәбе

Иярчен вакыт җөмлә.

(9 нчы сыйныф)

Өлкән укытучы: Габидуллина Г.Ф.

6.12.05.

        Максат: Иярчен вакыт җөмләгә төшенчә бирү; баш һәм иярчен җөмләләрнең чикләрен билгеләү; җөмлә төрләрен күрсәтү; бәйләүче чараларын аңлату; туган төбәгебез, аның шәхесләре белән кызыксынучанлык тәрбияләү.

        Җиһазлау: Дәреслек, таблица, тестлар, индив. карточкалар.

Дәрес барышы:

I. Оештыру өлеше.

    – Исәнләшү.

II. Актуальләштерү:

    – Өй эшен тикшерү (мәкаль язып килергә).

    – Тестлар ярдәмендә иярчен кушма җөмлә төрләрен искә төшерү.

III. Төп өлеш: 

      – Таблица ярдәмендә иярчен вакыт җөмләгә билгеләмә бирү.

(Иярчен вакыт җөмлә баш җөмләдәге эш яки хәлнең вакытын белдерә һәм кай-чан? кайчаннан бирле? кайчанга чаклы? дигән сорауларга җавап бирә. Иярчен вакыт җөмлә баш җөмләдәге эш яки хәлнең вакытын я турыдан-туры, я баш җөмләдә мөнәсәбәтле сүз белән бирелгән вакыт хәлен ачыклау аркылы белдерә.)

Бәйләүче чаралар:

а) Аналитик төре                                                          б) Синтетик төре

– Мөнәсәбәтле сүзләр (шул чакта, шул                 – Хәл фигыль кушымчасы

вакытта, ул да түгел, шул арада)                        – Кайбер килеш кушымчалары

Алар тиз генә юлдан чыктылар, шул ара-             – Бәйлек һәм бәйлек сүзләр

да атлы кеше узып та ките.                                     Габдулла өч яшькә җитү белән, 

                                                                                 әнисе Мәмдүдә дә вафат була.

IV. Ныгыту:

      – Дәреслек өстендә күнегүләр эшләү (50 б. 74-76 нчы күнегүләр)

      – Индив. карточкалар ярдәмендә эшләү.

V. Йомгаклау:

     – Иярчен вакыт җөмлә нинди функцияләр башкара? Ул нинди сорауларга җавап бирә?

     – Ул баш җөмләгә нинди чаралар ярдәмендә бәйләнә?

     – Мәгънәләре һәм төзелешләре ягыннан аналитик вакыт җөмләгә охшаган җөмләләр рус телендә ничек дип аталалар? (Мондый җөмләләр рус телендә придаточные предложения времени дип аталалар.)

VI. Өй эше: (51 б. 77 нче күнегү.)