Класс сәгате.
классный час (9 класс) по теме

Имя – зеркало души.  Исем- күңел көзгесе (район буенча үткәрелгән ачык класс сәгате)

“Кыз бала исемендә йолдыз балкышы яки чәчәк нәфислеге, ир- ат исемнәрендә кылыч чыңы һәм китап акылы чагылсын!”

Кичә барышы (талгын гына татар халык көе уйнатыла. Сәхнәгә алып баручылар чыга.)

1 алып баручы . һәрбер халыкта кеше исемнәренең шактый кызыклы һәм бай тарихы, үзенчәлекле традицияләре, исем кушу йолалары бар.

У каждого народа есть богатая и интересная история имен, есть своеобразные традиции и обычаи, связанные с имя наречением – крестины и исем кушу йоласы.

2 нче алып баручы. Татар исемнәре, татар халкының теле, дине һәм мәдәниятенең аерылгысыз бер өлеше буларак, тарихи-лингвистик яссылыкта фәнни өйрәнү өчен гаять мөһим бер өлкә булып тора. Исемнәр халкыбызның тарихи үзенчәлекләрен чагылдыра.

До введения христианства на Руси одни имена были похожи на прозвища: Хромой, Лапоть, Воропай (грабитель), другие отражали отношение к родившемуся ребенку: Ждан, Неждан, или порядок их рождения: Первуша, Третьяк, Одинец (единственный). Считалось, что некоторые имена могли отвести от детей беды и болезни, например имена: Горе, Захворай. Отголоски имен-прозвищ сохранились в русских фамилиях: Зайцев, Горяев, Нежданов и т.п.

Христианские имена пришли в X веке из Византии вместе с православием. Регистрация новорожденных детей проводилась только церковью, а имена давались по месяцесловам (святцам), в которых на каждый день каждого месяца записаны имена святых, почитаемых Русской Православной Церковью. Человек, который получал имя святого, обретал не только его покровительство, но и благодатную близость к нему: "По имени - и "житие".

В настоящее время возрождается эта традиция, согласно которой имена младенцам даются по святцам, то есть по церковному календарю. Однако и здесь следует соблюдать меру. Имена Пелагея, Фекла, Прасковья хорошо звучат и сочетаются с многими отчествами, но для девочек с такими именами они принесут мало приятных минут в жизни, особенно в раннем детстве и в школьные годы.
Поэтому, подбирая имя для новорожденного, надо заранее все обсудить , просмотреть все варианты, взвесить все за и против. Ведь имя для человека - часть его судьбы, как говорил известный персонаж капитан Врунгель: "Как вы лодку назовете - так она и поплывет!"

1 нче алып баручы. Татар халкы элек-электән балага исем кушуга бик җаваплы караган. Исеменең җисеменә туры килүен теләгән. Балага исем кушу – бик

җаваплы, зур һәм мөһим вакыйга. Кытай халык мәкалендә хаклы рәвештә “ Начар язмыш белән туу куркыныч түгел әле ул, ә менә начар исем алу - коточкыч”, диелә.

2 нче алып баручы. Яңа туган сабыйга кушу өчен исем эзләгәндә, ул исемнең җиңел әйтелешле, яхшы мәгънәле һәм аһәңле булырга тиешлегән  истә тоту зарури. Күркәм исемнәребез күп булганга, һәрбер ата-ана шулар арасыннан үзенә ошаганын, күңеленә хуш килгәнен, заманча булганын сайлый ала.

При выборе имени ребенку, нужно обращать внимание на то, как оно будет звучать. Очень важно, чтобы оно соответствовало характеру малыша. Например, спокойное и мягкое имя, которое вы дали энергичному и активному малышу, может не дать ему в полной мере проявить себя и свой характер. Но в то же время оно может сгладить излишнюю резкость в поведении. Имя ребенку дают в самом младенчестве и довольно трудно узнать какой характер сложится у ребенка. Обычно мать еще до рождения ребенка чувствует, спокойный у нее родится малыш или буйный, деятельный и активный или задумчивый и склонный к созерцанию. Также помогают в определении будущего характера детские гороскопы. Можно предугадать какой характер будет у ребенка, судя по родителям. Ведь именно от них он унаследует какие-то черты и особенности поведения. Считается правильным, если имена родителей и детей созвучны.
Начало имени должно походить на имя матери, а середина и окончание - на имя отца (например: Алена (Анна и Леонид)). Очень важно, чтобы у имени  малыша было много уменьшительно-ласкательных вариантов и как можно меньше "дразнилок". Это облегчит ребенку общение со сверстниками и предотвратит возможные детские обиды и психологические травмы.  Полное имя должно гармонировать с именем отца. Если отчество длинное или сложное в произношении, имя должно быть более простым и коротким, и наоборот, если отчество короткое имя может быть длиннее.

1 нче алып баручы. Барлык җиһанны ал нурларга күмеп таң ата. Таң белән бергә дөньяга сабый аваз сала. Бер гөнаһсыз нарасый, үзенең барлыгын сиздереп, тәүге елау авазын ишеттерә.

И сабый! Бу тормыш дулкыннары сине кайсы юл белән алып китәр соң? Синең тормыш сукмакларың нинди булыр?

Выступление: стих  Әхмәтҗанов “Исем кушу”, Гарифуллин Илназ

2 нче алып баручы. Яңа туган сабый өйгә, гаиләгә ямь,юаныч, бәхет өсти. Шуның белән бергә ул ата-анасына куанычлы мәшәкатьләр дә китерә.

2 нче алып баручы. Ата ана үз баласына  матур һәм мәгънәле исем кушарга тиеш. Мөхәммәт пәйгамбәрнең бер хәдисендә: “Кыямәт көнендә үз исемнәрегез белән,

аталарыгызның исемнәре белән чакырылырсыз. Шуның өчен балаларыгызга гүзәл исемнәр кушыгыз”, диелгән.

Гөлназ Сәләхетдиновна: Татарларда исем кушу йоласының тәртибе белән безне Илһам хәзрәт таныштырып үтәр. Сүзне Илһам хәзрәткә бирәбез.

Елена Александровна: Как происходит обряд имя наречения в храме расскажет нам отец Димитрий

1 нче алып баручы. Туачак сабыйны өйдә зур түземсезлек, олы өметләр обелән көтеп алалар. Яңа туган бала гаиләне ныгыта. “Яшь балалы йортка нур иңә, анда тормыш кайный, гайбәт сүз, ызгыш-талашка урын калмый”,- ди халык.

Гаиләдә бала туу зур шатлык санала. Тәрбия бала туган көннән башлана. Безнең халыкта бала туу уңаеннан бик матур гореф-гадәтләр бар: бәби туе үткәрү, балага иксез-чиксез өметләр баглап, бәхет теләп, тирән эчтәлекле матур яңгырашлы милли рухка ятып торган исем кушу йоласы. Исем –кешенең гомерлек юлдашы. Һәр кешегә үз исеме иң якын, иң газиз, иң кадерле булып тоела.

Выступление: “Рәйхан” җыры, Асхамова Роза

Елена Александровна: Сегодня  родители любят называть своих малышей различными именами, взятых из кинофильмов, именами известных артистов, необычными именами, например: Брилианта, Марианна, Золушка, Милорд и др. Мы пригласили на встречу заведующую городским ЗАГСом Сунгатуллину Альфию Мухаметовну, которая познакомит вас с популярными именами  и со значением некоторых из них.

Выступление: стих (читает Альбина Минькина)

1 нче алып баручы. Кеше исемнәре – гаҗәеп бер бакча ул. Җимеш бакчасында төрле агачлар үскән кебек, исемнәр бакчасында да төрле җимешләр – исемнәр бар.

2 нче алып баручы. Матур, мәгънәле исемнәр һәрвакыт кешеләр күңеленә хуш килә.

                             “Яхшы исем кыйммәт барсыннан да,

                               Аннан тугры дусны күрмисең;

                                Безнең хакта мәңге ядкарь саклап,

                                Картаймыйча яши һәр исем”, - дип язган Дагстан шагыйре Гамзат Цадаца үзенең бер шигырендә. ( шигъри табышмаклар, әйтемнәр)

Гөлназ Сәләхетдиновна: загадывает загадки про имена. Какие поговорки про имена вы знаете? (ответы детей)

1 нче алып баручы. “Исем сиңа гомергә бирелгән, ул бер генә, аның чисталыгын, аның ихтирамын сакларга тиешсең. Һәр начарлык, һәр начар эш исемгә сеңеп калган шикелле. Исемгә йогарлык начарлык эшләүдән сакланырга кирәк. Исем ул синең үзең генә дә түгел бит: ул – синең йөзең, ата-анаңның, нәселеңнең йөзе һәм аларның байрагы. Исем ул – синең тормыш юлыңнан күтәреп барган үз байрагың”, дип язган  М. Юныс “Шәмдәлләрдә генә утлар яна” әсәрендә.( татар биюе)

Выступление: татарский танец (Ляйсан, Чулпан)

2 нче алып баручы. Ана һәм бала! Бер-берсенә алардан да якын җан ияләрен табып буламы икән бу дөньяда?! Ана кешегә нәсел, милләт, кешелекне дәвам иттерү, яшь буын тәрбияләү кебек олы вазифа йөкләнгән. Һәр бала әти-әнисенең өмет-ышанычын аклап, рухи һәм физик яктан матур, игелекле, мәрхәмәтле, тәүфыйклы булып үссен иде.

Выступление: песня “Мама” (Ксюша Толстова)

1 нче алып баручы. Мөхәммәт пәйгамбәрнең хәдисләре дә безне тормышта яшәү кагыйдәләре белән таныштыра. Шуларның берничәсен тыңлап китик. (чтение со слайда)

* Тугры бул, холкың да кешеләргә изгелек эшли торган булсын.

* Эчкерсез булыгыз, эчкерсезлек күрерсез.

* Иң күркәм иман – сабырлык һәм юмартлык.

* Күркәм гадәт – бәхет, яман холык – бәхетсезлек.

* Ачы – бал боза, көнчелек – иман боза.

2 ведущий: нравоучения из бибилии о характере человека (чтение со слайда)

2 нче алып баручы. Гаилә - бәхет ачкычы, ди халык. Ә кеше җиһанга бәхет өчен туа. Бәхет үз чиратында фәкать гаилә аша гына килә. Бәхетле гаиләләрнең генә үз балаларын бәхетле итү мөмкинлекләре зур. Гаилә- баланың үрнәк алу өлгесе. Гаиләнең тормышы ничек корылган булса, баланың киләчәге дә шундый була. Кешенең бөтен гомере, киләчәге, аның төп тамыры – үзен тәрбияләгән гаиләдә, дип юкка гына әйтмидер халык.

Елена Александровна: Воспитание ребенка тесно связано с семьей, о том как это происходит в семье расскажет вам Татьяна Тимофеевна Якушева

Земфира Равилевна: Йомгак сүз. “ Бала чагында алган тәрбия чәч агарганчы үзе белән бергә булыр. Бала чагында алынмаган тәрбияне, соңыннан бөтен дөнья халкы да өйрәтә алмас.

Белем һәм тәрбия орлыкларын хәзер чәчсәгез, киләчәктә файдалы җимешләрен дә үзегез җыярсыз.  Ата белән ана өчен тәрбияле бала дәрәҗәсендә зур байлык һич булмас. Тәрбияле бала дөньяда җанга шатлык, йөзгә аклык китерер”, дигән күренекле мәгърифәтче Ризаэтдин Фәхреддин.

Укучылар, һәрчак тәрбияле булыгыз. Сезгә бирелгән мәгънәле, матур исемнәрне горурланып әйтерлек булсын. Бәхетле булыгыз.

Елена Александровна: До старости идет воспитание человека. Каждый ребенок для своих родителей – это самое дорогое, что есть на свете, и его воспитание продолжается до старости, так как они считают его маленьким до конца дней своих. Поэтому всегда будьте воспитанными и носите с честью имя, которое вам дали и будьте счастливы.

Выступление: «Мы желаем счастья вам» Садыкова Р.З.

Приложение.

Если только ты умен,
Ты не дашь ребятам
Столь затейливых имен,
Как Протон и Атом.

Удружить хотела мать
Дочке белокурой,
Вот и вздумала назвать
Дочку Диктатурой.

Хоть семья ее звала
Сокращенно Дита,
На родителей была
Девушка сердита.

Для другой искал отец
Имя похитрее,
И назвал он, наконец,
Дочь свою Идея.

Звали мама и сестра
Девочку Идейкой,
А ребята со двора
Стали звать Индейкой.

А один оригинал,
Начинен газетой,
Сына Спутником назвал,
Дочь назвал Ракетой.

Пусть поймут отец и мать,
Что с прозваньем этим
Век придется вековать
Злополучным детям.

Кем дип исем кушарга, - дип

Барысы да баш вата...

Олы дөнья каршысында

Исемсез бала ята...

Аласын алыр бу олан,

Күрәсен күрер әле.

Аласын алып бу дөнья

Кирәген бирер әле!

Ә хәзергә... исем кирәк,

Бирегез аңа исем.

Матурын сайлап кушыгыз, -

Исеме кадерен белсен!

Әле аңа исем кирәк

Кем дип исем кушарга?

Теләр микән ошбу җисем

Исеменә охшарга?

Мамадыш шәһәре беренче гомуми белем бирү мәктәбе

Класс сәгате

 “Исем- күңел көзгесе”.

                                             Үткәрде:

                                                               Миннегалиева Г.С.

2010 нчы уку елы