Великие мыслители Востока
презентация к уроку по литературе (9 класс) на тему

Mushoira
Toj – Mahal

Hindiston
Zahiriddin Muhmmad
Bobur

(1483-1530)

Zahiriddin Muhmmad Bobur
Qolmadi hurmat ahli olamda
,
                 
Olamu olam ahlidin yuv ilik!
Boburo, ikki podsholig’idan,
Yaxshiroq bu zamonda bir beklik.
 
Bobur alifbosi
Buyuk mutafakkir, shoir va davlat arbobi Zahiriddin Muhammad Bobur
1504
yili Kobulni egallaganidan so’ng o’zbek tili uchun maxsus alifbo yaratgan. Bu alifbo “Xatti Boburiy” deb nomlangan.
Ulug
’ shoir va davlat arbobi
“Humoyunnoma”
“
Humoyunnoma
”
–
Boburning qizi, malika Gulbadan Begim tomonidan
16

а
srning ikkinchi yarmida fors tilida yozilgan tarixiy asar
.

Har kimki vafo qilsa, vafo topqusudur,

Har kimki jafo qilsa, jafo

topqusudur.

Yaxshi kishi ko’ rmagay yomonlik hargiz,
Har kimki
yomon bo’ lsa
,
jazo
topqusudur

.

Tarixiy kitoblar
Zahiriddin Muhmmad Bobur

(1483-1530)
Zahiriddin Muhammad Bobur
1483
yili
14
fevral kuni Temuriylar saltanati Farg’ona ulusi poytaxti Andijon shahrida dunyoga kelgan. Chig’atoy turklaridan bo’lgan Bobur ota tomonidan sohibqiron Amir Temurning beshinchi avlodi hisoblanadi. Otasi Umarshayx Mirzo Farg’ona viloyatining hukmdori bo’lgan
.
Bobur ilm olish va kitob o’qishni yaxshi ko’rgan. O’n ikki yoshga to’lmay turib siyosat bilan shug’ullangan.
BOBURNOMA» ASARIDA JOY NOMLARINING QO‘LLANILISHI
“Boburnoma”dagi geografik nomlar, tarixiy sanalar va voqealarning ko‘pligiga qaramay, u oson va qiziqib o‘qiladi. Bobur asarda Movarounnahr, Afg‘oniston, Xuroson, Eron va Hindistonning ko‘plab shaharlarini tilga olgan. Andijon, Samarqand, Buxoro, Kobul, G‘azna, Balx, Badaxshon, Dehli, Delavpur, Lohur shaharlarining geografik joylashishi, o‘sha davr xo‘jaligida tutgan o‘rni haqida ma'lumotlar qoldirgan.
U tilshunoslikka doir maxsus asar yozmagan bo‘lsa ham, lekin o‘zining qomusiy asari bo‘lgan «Boburnoma»da tilshunoslikka doir bir qator qimmatli fikrlarni bayon qiladi.
            Professor N. Hasanovning ta’kidlashicha, «Boburnoma» asarida  1000 ga yaqin geografik nom tilga olingan.O‘rta  Osiyoga doir joy nomlarining ko‘pchiligi hamon o‘sha davrdagi kabi yoziladi va talaffuz etiladi.Bulardan ba’zilariga to‘xtalib o‘tmoqchimiz:
 
Farg‘ona
,
Samarqand
,
Andijon
,
Buxoro
,
Koson
,
Xovos
,
O‘ratepa
,
Zomin
,
Shahrisabz
,
Qorako‘l
,
Namangan
,
Sangzor
,
Piskent
,
Ilono‘ti
,
Ohangaron
. Bu
kabi joy nomlarini juda ko‘plab uchratish mumkin. Ba’zi birlari esa shaklan o‘zgarib yetib kelgan:
Marg‘inon-Marg‘ilon
Dizak-Jizzax
Toshkand-Toshkent
Chir suvi-Chirchiq
Xo‘qon-Qo‘qon
Siyohob-Soyob
Pashag‘ar-Pishag‘ar
Quzor-G‘uzor
Shorju-Chorjo‘y
Qubo-Quva
 
Foydalangan adabiyotlar:
“Ma’naviyat yulduzlari” kitobi
;

Internet resurslar;
Tuzdi: Baymatova D.S. 62- maktab o’qituvchisi