Внеурочное мероприятие, посвященное Дню снятия блокады Ленинграда. Дорога жизни( Тормышка юл)
классный час (6 класс) на тему

Тема :  «Тормышка юл» Ленинградны блокададан чыгаруга 74 ел (27.01)

Максат:  Укучыларда өлкән буын кешеләренә хөрмәт тәрбияләү, алар белән горурлану хисләре уяту, Сугыш, блокадалы Ленинград турында белемнәрне арттыру, гражданлык һәм патриотик хисләр, туган җиргә, милләткә карата мәрхәмәтлелек, горурлык хисләре тәрбияләү.

Җиһазлау: презентация , фильмнан өзек

                      Дэреснен барышы.

    1 слайд. 1. 1941 нче ел.  22 нче июнь. Якшәмбе көн. Кояш чыгарга иртәрәк әле. Кешеләр тыныч йокыда. Бөтен табигать сихри тынлыкка чумган. Кайдадыр  еракта чут-чут итеп сандугач сайравы гына ишетелә.2. Шушы тынлыкны бозып, кинәт көнбатыштан самолетлар гөрелтесе ишетелә. Шомлы үкерү тавышы көчәйгәннән-көчәя бара, кешеләр ни булганын аңлап бетергәнче йөзләгән, меңләгән хәрби самолетлар тыныч шәһәрләр һәм авыллар өстенә бомбалар яудыра башлый. Күпкатлы йортлар гөрселдәп авалар, күккә тузан болыты күтәрелә, коточкыч янгын башлана. Дөньяның асты өскә килгәндәй була. Урамнарда, юлда очраган бөтен нәрсәне вата-сыта килүче  танклар, бала-чаганың, аналарның ачынып елаган тавышлары, кан, үлем...(мелодия)

2 слайд. ГОЛОС Аудио.Бөек Ватан сугышы менә шулай башлана. Һәркем өчен дә авыр сынау еллары башланып китә. Немецлар 6 атна эчендэ безнен илне яулап алырга уйлаган иде.

1418 көн һәм төн бара сугыш. 40 миллионга якын совет кешеләре һәлак булган.  Җирнең  һәр ике метрына  30 улгән кеше,  илнең һәр дуртенче кешесе улгән дигән суз бу....

3 слайд. Отрывок из фильма Ладога.

- 1.Бу озек нинди фильмнан?

- 3.Ничек уйлыйсыз, бу фильмда нинди вакыйга сурэтлэнэ?

- 2.Озекне карагач, нинди хислэр кичердегез?

Сез Ладога фильмыннан озек карадыгыз,  бу- Сугышның  иң куркыныч вакыйгаларының берсе- Ленинград блокадасы .

- Нэрсэ сон ул блокада? Блокада ул камап алу.

Блокада – дошман гаскәрләрен юк итү максатыннан  камап алу, шәһәрне дөнья белән аралаштырмый торган итеп чорнап алу.

 1941 нче елның 8 нче сентябрендә башланып, 1944 нче елның 27 нче гыйнварына кадәр дәвам итә. 900 көн.  Камалуда  2 млн. 544 мен халык калган. Шәһәрдән машинада да поезда да берничек чыгып булмый. Бер кеше керә  дә алмый. Барлык юллар фашистлар тарафыннан ябылган. Блокада – ул атуга тоту , салкын, ачлык. 

4 слайд.Азык-төлек көннән-көн кими. Көнлек норма бик аз. Эшчеләр көнгә 250 грамм  икмәк алса, хезмәткәр һәм балаларга 125 грамм. (наглядно)Шул ипидән башка ашарга бернәрсә юк.  Кешеләр ачтан тилмерәләр, туктаусыз бомбалар шартлый, йортларга якмыйлар, үзәк өзгеч салкын.  Канализация һәм су торбалары салкыннан шартлап беткәннәр. Су алырга Нева елгасына баралар, бәке ясап суны шуннан алалар.  640 меңнән артык кеше ачтан үлгән.

 5 слайд. Кешеләр ничек яшәгәннәр? Моның турында без кыз баланың көндәлегеннән белә алабыз. «Ул Ленинградта яшэгэн. Гади зур гаиләдән гади кызчык. Мәктәптә укыган,туганнарын яраткан» дип яза Илья Миксон.

-Бу китап белэн таныш, укыган кеше бармы арагызда?

-Нилэр эйтэ аласын?

  Укучы. 11 яшьлек Таня Савичева гаилэсе белэн Ленинградта яшэгэн. Сугыш башланган, аннан сон  блокада.  Танянын куз алдында эбисе,әтисенең  2 абыйсы,энисе,бертуган абыйсы һәм апасы улгэн. Таня берүзе калган. Балаларны эвакуацияли башлагач, кызны шэһэрдэн алып чыкканнар. Врачлар анын гомере очен корэшкэннэр, лэкин Таня Савичева 14 яшендә  дистрофиядэн һәм башка авырулардан  улгэн. 11 яшьлек кыз узенен кондэлегендэ язмалар калдырган. Бу китапта Таняның, аның гаиләсенең тормышы сурәтләнгән.

Эйе, дорес. Калганнарга да бу китапны укырга кинэш итэр идем.

6 слайд. Тормышка юл (Дорога жизни)

7 слайд. карта

Блокадалы Ленинград белэн аралашу очен бердэнбер юл Ладога куле булган. «Тормышка юл» дип аталган бозлы юл аша Ленинградка азык-телек алып кергэннэр, балалар,хатын-кызларны чыгарганнар.

Ничегрэк булган сон бу? Игътибар экранга

8 слайд. Ладога фильмнан озек

9 Слайд.  1944 нче елнын 27 нче гыйнварында Ленинградны блокададан чыгаралар. Ленинград өлкэсендэ 1968 нче елда  мемориаль комплек ачылган . Ул «Цветок жизни» (тормыш чэчэге) дип атала. Блокадалы Ленинградта улгэн балаларга багышлана . Комплекс 3 өлештэн тора. 15-метрлы Таштан эшлэнгэн  ромашка. Анын тажларында елмайган малайнын йозе сурэтлэнгэн. «Пусть всегда будет солнце» диелгэн. (Һәрвакыт булсын кояш). , дуслык аллеясе, сигез  стелами-страницадан торган курган, анда Таня Савичеванын блокноты битлэрендэге язмалар.

Һэйкэлнен тирэсендэ  900 каен усэ, Һэр блокада көненә 1-эр агач. Январь айларында  эле дэ агачларга бәйләнгән ал галстуклар куреп була.

10 слайд. Сугыш... Күпме сагыш, кайгы, күз яшьләре алып килдең син! Никадәр югалту, бәхетсезлек китердең тынычлык халкына. Син аның бәхетен урлап, рухын сындырырга, юк итәргә, колга әйләндерергә, кешеләрне тезләндереп, алар өстеннән явызларча  хакимлек  итәргә теләгәнсеңдер. Безнең илнең көчсез, әле ныгып җитмәгән булуыннан файдаланырга теләгәнсеңдер. Ләкин безнең илебез яшь, көчсез булса да, аның горурланып сөйләрлек , курку белмәс, җиңелмәс батыр уллары, кызлары, шундый батыр йөрәкле балалар үстергән аналары бар.

 11 слайд. Нэтижэ ясап, мин сезгә, Мәңгелек кояш – Татулык һәм тынычлык билгесен эшләргә тәгъдим итәм.  Ул безнең кул эзләреннән торачак, чөнки киләчәк безнең кулларда! Кугебез аяз, туар таннар тыныч булсын иде!

Хэрберебезгэ таныш жырны бергэлэп жырлыйк.

Солнечный круг, небо вокруг -
Это рисунок мальчишки.
Нарисовал он на листке
И подписал в уголке:

Пусть всегда будет солнце!
Пусть всегда будет небо!
Пусть всегда будет мама!
Пусть всегда буду я!

Милый мой друг, добрый мой друг,
Людям так хочется мира.
И в тридцать пять сердце опять
Не устаёт повторять:
Пусть всегда будет солнце!
Пусть всегда будет небо!
Пусть всегда будет мама!
Пусть всегда буду я!

Тише солдат, слышишь солдат,
Люди пугаются взрывов.
Тысячи глаз в небо глядят -
Губы упрямо твердят:

Пусть всегда будет солнце!
Пусть всегда будет небо!
Пусть всегда будет мама!
Пусть всегда буду я!

Против беды, против войны
Станем за наших мальчишек.
Солнце навек, счастье навек -
Так повелел человек

Пусть всегда будет солнце!
Пусть всегда будет небо!
Пусть всегда будет мама!
Пусть всегда буду я

А теперь послушаем рассказ "Кусочек хлеба” из книги Воскобойникова "900 дней мужества”.
Погиб при обороне Ленинграда Пётр Карпушкин. А в Ленинграде осталась его семья – жена и три дочери, младшей три года. Обессиленные от голода, в пустой промёрзшей квартире они ждут прихода мамы. Её слабые шаги за стеной возвращают утерянный, казалось, шанс на спасение. Анна Герасимова торопливо делит принесённую ею осьмушку хлеба на 3 части и один кусочек подносит младшенькой – самой слабой из троих. Дочка надкусывает хлеб - на большее сил уже не хватает. Она умирает на глазах у мамы, на руках у сестрёнок. Это самая обычная смерть в голодном блокадном Ленинграде. Необычен поступок матери. Казалось,…умерла дочка, но остались две других. Их надо спасать. Хлеба теперь стало больше .Но мать поступает иначе. Она решает сохранить надкусанный ребёнком кусочек хлеба как на память. Она поняла, что сила духа её, её детей неизмеримо важнее, чем маленький кусочек хлеба насущного.
Слайд 15      Карпушкины выжили. А блокадный кусочек хранился в их семье более 30 лет. Потом уже внучка Анны Герасимовны Ира Федосюк, поступив в ПГУ №13 Ленинграда, передала эту семейную реликвию училищному музею.

Солнечный круг, небо вокруг -
Это рисунок мальчишки.
Нарисовал он на листке
И подписал в уголке:

Пусть всегда будет солнце!
Пусть всегда будет небо!
Пусть всегда будет мама!
Пусть всегда буду я!

Милый мой друг, добрый мой друг,
Людям так хочется мира.
И в тридцать пять сердце опять
Не устаёт повторять:
Пусть всегда будет солнце!
Пусть всегда будет небо!
Пусть всегда будет мама!
Пусть всегда буду я!

Солнечный круг, небо вокруг -
Это рисунок мальчишки.
Нарисовал он на листке
И подписал в уголке:

Пусть всегда будет солнце!
Пусть всегда будет небо!
Пусть всегда будет мама!
Пусть всегда буду я!

Милый мой друг, добрый мой друг,
Людям так хочется мира.
И в тридцать пять сердце опять
Не устаёт повторять:
Пусть всегда будет солнце!
Пусть всегда будет небо!
Пусть всегда будет мама!
Пусть всегда буду я!

Солнечный круг, небо вокруг -
Это рисунок мальчишки.
Нарисовал он на листке
И подписал в уголке:

Пусть всегда будет солнце!
Пусть всегда будет небо!
Пусть всегда будет мама!
Пусть всегда буду я!

Милый мой друг, добрый мой друг,
Людям так хочется мира.
И в тридцать пять сердце опять
Не устаёт повторять:
Пусть всегда будет солнце!
Пусть всегда будет небо!
Пусть всегда будет мама!
Пусть всегда буду я!