Методическая разработка урока по калмыцкой литературе в 6 классе по теме: "Балакан Алексей "hурвн зург"
план-конспект урока (6 класс)

Кичәлин төр

Балакан Алексей жирһлин болн үүдәлтин хаалһ. «Һурвн зург» түүкин тасрха

Кичәлин тип

Шин төр цәәлһлһнә кичәл

Сурһулин русурсмуд

Төрскн литератур, 6 класс Е.И. Манджиева, 2012җ.

Компьютерн презентац «Балакан Алексей «Һурвн зург»

Кичәлин күсл

(Сурһмҗин- образоват) Балакан Алексей җирһлин болн үүдәлтин хаалһар дамҗулад цаһан седкл зүүлһнә сурһмҗ өглһн.

Сурһулин янз: Толин, сурвр тәвлһнә, шүүлһнә, шин медрл авлһна, багар, хошадар, неҗәдәр көдллһн.

Даслһна методик, эв-арһс болн кев-янзс

Коммуникативн, аудиовизуальн, ИКТ, УДЕ, дегтрәр көдлһн, неҗәдәр, хошадар, багмудар көдллһн.

Зуралсн сурһулин ашмуд

Умшлһна чадврнь өргҗүллһн. Умшсан медҗ, кергтә зәңглһ олҗ авлһн. Келнә көрң байҗуллһн. Хоорндан күүнддг эв-арһ олзлһн.

Кичәлин бүрдәц

Кичәлин девсң

Дасхлhна, өргҗүллhнә даалhврмуд

Багшин үүлдвр

(деятельность учителя)

Сурhульчнрин үүлдвр

(деятельность обучающихся)

1 девсң. Бүрдәмҗин девсң (организац).

Кичәлин эмоциональн үүлдвр бүрдәх

Багш сурһульчнрла мендлнә. Эмоциональн үүлдвр бүрдәнә. Таднла харһсндан байрта бәәнәв. Кичәлән эклхмн. Невчк келән хамхлад, дассн дарҗӊгудан давтхмн.

Багштаһан мендләд, кичәлдән белдсән медүлнә.

2 девсң. Сурһульчнрин зөв-учринь цәәлһх.

Сурһульчнриг сурһулин үүлдврт оруллһн.

Теңгрин бәәдлин тускар синоптикүд ю зәңглҗәнә?

Эндрк өдр сән болтха гиһәд нег-негндән седкләс һарчах бүлән үгмүд белглтн.

Нууц эс болхла, Сарӊ чи яһҗ хонвч?

Өдртн өлзәтә болтха!

Эндр серүн, бүркг өдр, теӊгр невчк үүлтә,сер-сер салькта.

(Сән, гем уга, му биш, йир сән)

Ямаран нууц бәәхм, би йир сән хонв.

3 девсң. Медрлин актуализац.

Урдк кичәлмүдтән дассан сергллhн, давтлhн.

Тана эндрк санан-седклтн сән. Кичәлән цааранднь давулхмн. Урднь дассан сергәхин, шин медрл авхин кергт тадна эндрк кичәлин чадвр болн дасмҗ иим.

• Нег-негндән сурвр өгч чадлһн.

• Ашлвр һарһх.

• Ухан-тоолврарн хувалцҗ чадх.

• Умшсн тоотан диглҗ, амн үгәр келҗ чадлһн.

• Шин үгмүдлә, намтрла таньлдх.

Цааранднь герин даалһврар көдлхмн.

-Инҗин Лиҗ альд кезә төрсмб?

- Инҗин Лиҗ ямаран нертә газетд көдлҗ йовсмн?

- Инҗин Лиҗин келврин һол дүр кемб?

- Володян эцкнь көвүндән ямаран сурһмҗ өгдг бәәҗ?

-Володя ямаран эрдм дасна?

- Элст балһснд Володян нертә юн бәәнә?

«Күн болх – баһасн, күлг болх - унһнасн» үлгүрин чинр-утхнь заатн, эврә ухан-тоолврарн хувалцтн гисн даалһвр авлат. Кен таднас экләд тоолврарн хувалцна?

Фронтальн сурврмудт хәрү өгнә.

4 девсң. Цогцан батлhн (зарядк)

«Шарка-барка» бииhин айс тәвнә

Толhаhарн гекәд, гекәд

Ээмәрн холькад, холькад

Альхарн ташад, ташад,

Көләрн тавшад, тавшад,

Доран эргәд биилия!

(Бичкдүд келчкәд биилнә)

5 Девсң.  Шин медрл авлһна белдврин көдлмш.

Балакан Алексейин җирһлин болн үүдәлтин хаалһла сурһульчнриг таньлдулх

«Һурвн зург» гидг түүкин тасрхаһас умшна, зурсн зургуд үзүлнә. Эн тасрха, зургуд ямаран зокъялас ухалад келтн.

«…Дәәнә цаг. Боря арвта көвүн. Олсн хотан: хаш, өдмг герүрн авч ирәд, гемтә экән асрна. Борян күцәсн йовдл олн улсин седкл ода күртл өврүлҗәнә, үлгүр болҗана.».

Кичәлин төр ямаран болҗана? Кичәлин төр бийстн һарһҗ үзтн.

Соңссн текст кен бичсинь келнә. Самбрт бичәчин зург өлгәтә.

Кичәлин төр сурһульчнр һарһна.

Кичәлин төр:1. Балакан Алексейин җирһлин болн үүдәлтин хаалһ.

2. «Һурвн зург» түүкин тасрха. Борян дүрәр дамҗулҗ сурһульчнрт нравственн сурһмҗ өгх.

6 Девсң. Түрүн медрллә таньлдлһн.

Балакан Алексейин җирһлин болн үүдәлтин хаалһла сурһульчнриг таньлдулх

Күүкд, тадниг би Балакан Алексейин соньн җирһлин болн үүдәлтин хаалһар йовҗ үзхм гиҗ үрвр кеҗәнәв.

Балакан Алексей олн-әмтнә седкл байрлулсн, нертә билгтә бичәч, сойлын ачта көдләч, шүлгч, түүкч, драматургч. (Дегтрин һәәхүл үзүлх).

Бичәчин билгән делгрүлһнд – цуг чидлән өгч, соньн – соньн үүдәврмүд барлсмн.

Багшиг соңсна

Девсң-5. Шин төрәр көдллһнә девсң.

Дегтрәс умшад кергтә зәңглһ олҗ чадлһн

Дегтрәр көдллһн.

(Альд? Кезә төрлә?), (Cурһуль), (Көдлмш), (Литературн хаалһ), (Зокъялмуд), (Мөрә), (Сәәһән хәәв), (Нернь мөңкрв).

Дегтрәр намтрнь умшад, сурврмудт хәрү өгнә.

Девсң – 6 Шин медрл батллһн

Гүн медрл авч, керг күцәллһнд шунлһн

Багш эртәснь белдсн матрицд ахрар намтрас сурһульчнриг самбрт дуудад бичүлх.

Кезә? Альд төрлә ? Сурһуль сурла ? Көдлмш кеҗ йовла? Ямаран нертә роман бичсмн?

Бичсн зокъялмуд. ? Ямаран мөрә авла? Кезә сәәһән хәәв?

Самбрт һарад, матрицд бичнә.

Девсң –7. Ашлвр

Кичәлин ашлвр һарһҗ чадлһн

Кичәләс шин юм тадн ю медвт? Эс медгдсн күнд юмн харһв?

Сурврмудт хәрү ѳгнә.

Девсң –8. Герин даалһвр

Герин даалһвр цәәлһлһнә девсң

Бичәчин намтр тодлх.

Зургуд зурх, дегтрәр көдлх

Кичәл таасгдв, аль таасгдсн уга? Күүкд кичәлд сәәнәр көдлсндтн ханлтан таднд өргҗәнәв. Кичәл төгсв. Сән йовтн.

Герин даалһвран ѳдрлгтән бичнә.