Урок по кабардинскому языку Деепричастиер къызыщ1экъуэжын 7 класс
план-конспект урока (7 класс)

Темэ: Деепричастиер къызыщ1экъуэжын.

Мурадыр: Деепричастие темэм ехьэл1ауэ яджар къызэщ1экъуэжын;

деепричастнэ оборот зыхэт псалъэухар зэпкърахыфу ,

псалъэуха зэхагъэувэфу егъэсэн;

пэжырытхэм и хабзэм ехьэл1а темэхэм щыщ къэпщытэжын.

Урокым къыщыгъэсэбэпыпхъэхэр: доска, компьютер, тест лэжьыгъэ, карточкэ.

1 Урокыр зэрек1уэк1ынур

Урокыр къызэгъэпэщын.

2 Унэ лэжьыгъэр къэпщытэжын.

Литературэм усэ едзыгъуэ зэрыз къратхык1ын, деепричастие хэту.

3 Мы усэ едзыгъуэхэр зытхар, зытеухуар, абы деепричастие хэтхэр къыхэтхык1ын. Пэжырытхэм теухуа правилэхэр къэпщытэжин . Орфогр-хэр къыхэтхык1ын.

Си фочым 1эпл1э есшэк1ауэ,

Окоп блын щ1ы1эм зызогъэщ1.

Гупсысэ хьэлъэр къыстеуауэ,

Абы сэ си гур ныхегъэщ1.

(К1ыщокъуэ А.)

Схуащ1ынщ ныбжьэгъухэм джэгу згъэзэжмэ,

Бжэ1упэр къабзэу япхъэнк1ау.

Хуэм хъумэ 1эгур къаублэжу,

Къэфэнщ бащлъыкъыр екъуэк1ау

(К1ыщокъуэ А.)

4.Бащлъыкъ , окоп – псалъэхэм я лексическэ мыхьэнэр жегъэ1эн.

Бащлъыкъ- башлык - щ1ы1эм уэлбанэм деж щхьэм ф1апхъуэу, пщэм кърашэк1ыу къагъэсэбэп.

Окоп –щ1ыунэ-фочыщэ, топышэ сыт хуэдэхэм зыщахъумэн щхьэк1э щ1ыр кърат1ык1ыу ящ1 быдап1э

5. Усэм деепричастиер къыхэхын.

Япхъэнк1ауэ,къаублэжу,екъуэк1ау,есшэк1ауэ, къыстеуауэ.

6. Деепричастиек1э зэджэр жегъэ1эн.

Деепричастиер псалъэ лъэпкъыгъуэщ, сказуемэм и к1эрыдзэн лэжьыгъэ къэзыгъэлъагъуэ глагол формэщ. Абы къегъэлъагъуэ сказуемэм къи1уатэр къызэрыхъу щ1ык1эр.

7.Глаголым и грамматическэ мыхьэнэуэ сыт хэлъыр деепричастием?

А)Щхьэк1э зэхъуэк1а хъуныр, щапхъэ

Б) Бжыгъэк1э эхъуэк1а хъуныр, щапхъэ

В)Блэк1а формит1 и1эр- блэк1а зэман формэрэ,ит зэман формэрэ, щапхъэ.

Г) Зыгъэзэж,зымыгъэзэж.

8. Наречием ещхьу деепричастием сыт хэлъыр?

А)сказуемэм епха мэхъу зимыхъуэжу.

Б)псалъэухам обстоятельствэу хоувэ, дауэ? упщ1эм жэуап хуохъу.

9. Деепричастиер морфологическэк1э зэпкърыхын.

Есшэк1ауэ, къыстеуау.

10. Деепричастнэ оборотк1э зэджэр сыт?

Деепричастием езым къепхыжа псалъэхэр щ1ыгъуу деепричастнэ оборотк1э йоджэ.

11. Фонетическэ зэпкъырыхыныгъэ

Есшэк1ауэ, къаублэжу.

12. Псалъэр зэрызэхэт 1ыхьэк1э зэпкърыхын

Зришэк1ауэ

13. Псалъэзэблэдзыр къэщ1эн.

1. Мэл кIапэ ещэу мэз псэущхьэ.
2. Быныр зыгъэгуфIэу мафIэу щыIэр зыгъэункIыфI.
3. Емышхэ – емыфэу къоутэ.
4. Нэ куэд зиIэу нэху зымылъагъу.
5. Езыр хъурейщ, и хъуреягъкIэ къыпщогуфIыкI.
6. Уд бын ди бжыхь гъуанэ къыдоплъ.
7. Зызымагъазэу мэзым щIэкI.
8. Зи кIэр зылъэфу, зи фэр зи бий.
9. Быныр зыгъашхэу, шхалъэм дэтIысхьэж.
10. Лъакъуэ фIэмыту зокIуэ.
11. Бом щIэмыхьэу зи щхьэр фIамыч.
12. Мэл хужь псыбафэ.

1. Къуажэхьхэм деепричастие хэтмэ къэгъуэтын.
2. Ди жэуапхэр сыт хуэдэ псалъэ лъэпкъыгъуэ?

14. Синтаксическэ зэпкърыхыныгъэ.

Гъуэгу тк1ум щытщ1 маф1эм пхисык1ауэ, и лъапщэм куэдрэ шэ техуащ, ди хэку ар сщыгъыу сыкъик1ауэ Берлин нэсыхук1э сыкъэк1уащ.

15. Мы схемэм тету псалъэуха зэхэлъхьэн.

~~~~~~~ _________ __ . __ . ___ . __ __ ____ =========

16..Псалъэжьхэр нэхъэсыжын

Зауэ джэгурэ дауэ ….(джэгурэ щы1экъым)

Зауэм и к1эр …….(хьэдагъэщ)

Л1ыгъэ щ1ап1э ……(л1ы ик1уадэркъым)

17. Тест лэжьыгъэ

18. къызыщ1экъуэжын, деепричастием класстер хуэщ1ын.

19. Унэ лэжьыгъэ.$ -18-23 Деепричастие хэту литературэм псалъэухаитху къитхык1ын