Юлларда сак булыгыз
план-конспект урока (8 класс) по теме

Открытый урок

татарской литературы в 8 классе.

   Тема.Юлларда сак булыгыз!

   Максат.1.Лексика кертү,Мөҗәһитнең “Светофор киңәше” шигыре  белән танышу;2.Бәйләнешле сөйләм үстерү;фикер сәләтләрен үстерү, ишетеп аңлау күнекмәләрен ныгыту;3.Юлларда сак булырга өйрәтү,юл кагыйдәләре белән таныштыру.

 Җиһазлау.Компьютер,интерактив такта ,терәк лексика,”Татарча да яхшы бел” 8 сыйныфы өчен  аудиокушымтасы.

 Дәреснең тибы:Яңа тема.

 Дәреснең методы:әңгәмә.

 Дәрес барышы.

1.Оештыру.

- Исәнмесез,укучылар!

-Исәнмесез,укытучы апа!

-Хәерле көн,кызлар һәм малайлар!

-Хәерле көн,Эльмира Равилевна!

-Мин сезне күрергә бик шат!

-Без дә Сезне күрергә бик шат!

-Бүген сыйныфта кем дежур?(дежур укучының җавабы)

дежур укучыга укучылар сораулар бирәләр:

-бүген ничәнче число?-Атнаның нинди көне?-Урамда көн нинди?

Дәреснең максатын  әйтәм.-Безгә бүген кунакка яңа сүзләр килде,без алар белән бүген танышачакбыз һәм  Мөҗәһитнең”Светофор киңәше”дигән шигыре белән танышачакбыз.Ә сүзләрне һәм шигырьне матур укыр өчен татар теленә хас авазларны кабатлыйк.

2.Фонетик күнегү.

(Интерактив тактада слайд №1-№10)

Һәрбер авазны дөрес итеп минем артымнан кабатлагыз,мисаллар әйтегез:

[г],[гъ] – мисаллар(егет,галим)          №1-10

[ги],[гъый,]

[к],[къ]- мисаллар(китап,кош)

[кә],[ка]

[х],[һ] - мисаллар

[хә],[һа],

[ха],[һә],

[ң] [җ] - мисаллар

[аң] [ әң]

[аҗ],[ әҗ]

3.Актуальләшттерү.

 -  Без бүген сезнең белән яңа тема өйрәнә башлыйбыз.Теманың нинди икәнен белер өчен,мин сезгә табышмак әйтәм. 11слайд.

Барам-барам-очы юк..         №11

             (Юл)

-Кузгалма!-ди

Кызыл күз.

-Сабыр!-дия

Сары күз

-Ярый!-дия

Яшел күз.

                                             (Сфетофор).

Әйе,бик дөрес.Безнең темабыз юл һәм сфетофор белән бәйле. Слайд №12 .Темабызның исеме

”Юлларда сак  булыгыз!”        №12

4.Яңа тема.

 - Юл кагыйдәләрен белер  өчен, безгә яңа сүзләр кирәк булачак ,яңа сүзләргә игътибар итик әле.

-Һәрбер сүз аерым слайдларда әйтелә,бергәләп тә,аерым да кабатлыйбыз.(Слайд №13-№22)

Юл билгесе-дорожный знак        №13-22

Юлда йөрү кагыйдәләре-правила дорожного движения

Машина йөри торган юл-проезжая часть дороги

Юл кырые-обочина

Юл хәрәкәте-дорожное движение

Хәрәкәт иминлеге-безопасность движения

Кисәтәм-предупреждаю

Хәтәр=көчле-сильный(-ая.-ое)

Кайгы-горе,печаль

23 слайд.

5.Беренчел ныгыту.

  -Тактага карап,татарчадан русчага,русчадан татарчага тәрҗемә итәбез.Т-Р,

   Юл билгесе,юл кырые,юл чаты,юл хәрәкәте,юлда йөрү кагыйдәләре,машина йөри торган юл,хәрәкәт иминлеге,хәтәр машина ,көчле кайгы кайгы кирәк түгел светофор кисәтә.

Р-Т

много дорожных знаков,о  правилах дорожного движения,на проезжей части дороги,около обочины,безопасность движения,опасный перекрёсток, жёлтый свет предупреждает.

Юл билгесе-дорожный знак        №23

Юлда йөрү кагыйдәләре-правила дорожного движения

Машина йөри торган юл-проезжая часть дороги

Юл кырые-обочина        

Юл чаты-перекрёсток

Юл хәрәкәте-дорожное движение

Хәрәкәт иминлеге-безопасность движения

Кисәтәм-предупреждаю

Хәтәр-көчле-сильный

Кайгы-горе,печаль

-Булдырдыгыз!

6.Яңа күнекмәләр формалаштыру.

-Тактага игътибар итегез.Әйдәгез яңа сүзләребезнең татарча-русча парын табыйк.Мин татарча укыйм,укучылар парын табып укыгыз.Бу парларны тагын бер әйтеп кабатлыйк.(Күнегүне әшләп бетергәч,1 бала тагын бер тапкыр бөтен күнегүне укып чыга.)

Татарча-русча парын укыгыз.            №24

Урамдагы тәртипсезлек                                              проезжая часть дороги

Транспорт хәрәкәте зур булган урам                        беспорядок на улице

Машина йөри торган юл                                           дорожное движение

Бер кайгың юк ,бул тыныч                                       оживлённая улица

Юл хәрәкәте                                                                будь спокоен,нет печали

-Рәхмәт.укучылар.Эшебезне дәвам итәбез:

(укучылар биремне һәм күнегүне үзләре укыйлар).Берәмләп һәрбер җөмләне тәрҗемә итәләр.Әйдәгез әле бөтен җөмләне 1 укучы әйтеп карасын әле:

Татарча әйтегез                   №25

Мы знаем

Вы изучаете        

Они выполняют

Он не нарушает                                                               правила дорожного движения

Пешеход нарушил

-Укучылар,ЮХИДИ кыскартылма сүзен ничек аңлыйсыз икән?ГИБДД сүзе белән чагыштырып ,чишеп карагыз. ЮХИДИ- ( Юл хәрәкәте иминлеге дәүләт инспекциясе.) русча ГИБДД була Безгә нәрсә киңәш итә икән?Шуны укып карыйк.

Слайдта№26

Укыгыз,русча әйтегез

Юхиди (Гибдд) кисәтә:                  №27

Юл аша чыкканда,игътибарлы булыгыз:башта сулга,аннары уңга карагыз.

Юл аша “зебра”дан гына чыгарга тырышыгыз

Трамвайның-алдыннан,автобус белән троллейбусның артыннан чыгыгыз

Юл кагыйдәләрен бозмагыз.

Хәрәкәт иминлеге өчен машина йөртүче дә,җәяүле дә җаваплы!

-Рәхмәт,булдырдыгыз.

-Ә хәзер ЮХИДИ киңәшләрен 1 заттан әйтеп карыйк.

Мин юл аша чыкканда,игътибарлы булАМ,башта сулга,аннары уңга карЫЙМ.

Юл аша “зебра”дан гына чыгарга тырышАМ.

Трамвайның-алдыннан,автобус белән троллейбусның артыннан чыгАМ.

Юл кагыйдәләрен бозмЫЙМ.

Хәрәкәт иминлеге өчен машина йөртүче дә, МИН  дә җаваплы!

_УКучылар,күптән түгел без сезнең белән түбәндәге конструкция белән танышкан идек.Искә төшерик.Для того ,чтобы сказать когда ,в то время в предложении к  повелительному глаголу  добавляем  окончания   -ганда/-гәндә ,-канда/кәндә

! + -Ганда/ -гәндә        №28

     -канда/кәндә        -когда../в то время когда...

Юл аша ЧЫККАНДА,мин светофорга карыйм.-Когда я перехожу  через дорогу,я смотрю на светофор.

-Шушы конструкцияне кулланып, яңа сүзләр белән үзегез җөмлә төзеп карагыз.(Һәрбер укучы төзегән җөмләсен әйтә)

-Рәхмәт,укучылар.Яңа сүзләрне ныгытып истә калдырыйк.Татарча лексиканы бергәләп укыйбыз,укучылар тәрҗемәсен әйткәч,экранда дөреслеген тикшерәләр.(Слайд №29)

Юл билгесе-                                                           дорожный знак        

Юлда йөрү кагыйдәләре-                                     правила дорожного движения

Машина йөри торган юл-                                 проезжая часть дороги

Юл кырые-                                                          обочина        

Юл чаты-                                                             перекрёсток

Юл хәрәкәте-                                                       дорожное движение

Хәрәкәт иминлеге-                                               безопасность движения

Кисәтәм-                                                               предупреждаю

Хәтәр-көчле-                                                         сильный

Кайгы-                                                                   горе,печаль

6.Физминутка. 

-Рәхмәт,укучылар хәзер ял итеп алыйк, дежур укучы такта янына чыга,физминутка үткәрәбез.

Шундый шаян инде без,бер дә тик тормыйбыз без.Кулларны күтәрәбез,аннары төшерәбез,чүгәлибез,торабыз.Башны уңга борабыз,аннан сулга карыйбыз һәм әйләнә башлыйбыз.Шул арада иелеп басарга өлгерәбез,тирән итеп сулыйбыз,ял итәргә туктыйбыз.

-Рәхмәт,кызлар утырыгыз.Малайлар утырыгыз.

7.Аудирование.

Ә хәзер Мөҗәһитнең”Светофор киңәше”дигән шигырен мультимедиа аша  тыңлыйк.(А сейчас прослушайте стихотворение Музахита,А потом мне скажите, о чём идёт речь).Шигырьне тыңлау

(Диск,15 трек,3нче күнегү.)-Димәк,бу шигырь нәрсә турында?

Укучылар нәрсә аңлаганнарын ,нәрсә турында сүз баруын русча әйтәләр.

-А для того чтобы убедиться,правильно ли вы поняли стихотворение,давайте откроем учебники.Дәреслекләрегезне ачыгыз,52 ннче бит,4нче күнегү.(Шигырьне 4 юллап укып  чыгалар)

Шигырьдә бүген өйрәнгән яңа сүзләр бармы?Нинди? (--Кайгы,кисәтәм,хәтәр)

8.Шигырь өстендә эшләү.

-5нче күнегүгә күчәбез(52 нче бит,5 нче күнегү)

Шигырьдән табып укыгыз.(чылбыр буенча эшлибез).

Я тебя предупреждаю.(Мин сине кисәтәм).Показываю свободный путь.(Ачык юлны күрсәтәм).Ходить по проезжей части очень опасно.((Машина юлыннан ьәяү йөрү бик тә куркыныч.)Охраняю порядок.(Тәртип саклыйм)Всегда помните мои слова.(Минем сүзләремне һәрчак истә тотып йөрегез.)Домой возвращайтесь живыми.(Өегезгә һәрберегез исән кайтып керегез)

-Ә хәзер 2 юллап укып шигырьне тәрҗемә итик.

9.Кире информацияне алу.

(52 нче бит,7 нче күнегү)

-Димәк,нәрсәләрне бервакытта да онытырга ярамый?(Юл кагыйдәләрен онытырга ярамый)-Нинди утны яндырып,светофор сезне кисәтә?(Сары утны)-Нинди утны яндырып,ачык юлны күрсәтә?(Яшел утны)-Кайсы юлда йөрү бик куркыныч?-Кайдан барсаң,тыныч булырсың,бер кайгың да булмас?(Тротуардан барсаң)-Велосипедка  утырып,кая чыгарга ярамый?(Машина йөри торган юлга чыгарга ярамый)

9.Өй эше бирү.

Көндәлекләрне ачыгыз.Шимбәгә өй эшен язып куегыз.

1 вариант-52 нче бит № 9 нчы күнегү-сөйләргә.

2 нче вариант-52 нче бит,12 нче күнегү-сөйләргә.

10.Йомгаклау.

-Димәк,без нинди тема белән бүген таныштык?-Дәрестә актив катнаштыгыз.(Укучыларга билге куям).Дәрес тәмам.Сау булыгыз.