Методическая разработка " Национальные виды спортивных игр"
методическая разработка по физкультуре

Министерство образования и науки РБ

ГБОУ «Кижингинская школа-интернат среднего (полного) общего образования»

Методические разработки национальных видов спортивных игр

                                Разработал: Мангатаев Э.С.

                                  Учитель физической культуры

с. Кижинга

2012 г.

Национальная борьба

Изучение основных приемов техники и тактики национальной борьбы в процессе физической культуры.

1. Теоретические сведения о национальной борьбе.

42758696. Разминка перед началом занятий 10-15 минут. Борьба за захваты рук. Переход рывком за руку.
42758697. Бросок подворотом с захватом руки на плечо.

4. Перевод захватом дальней руки сзади, сбоку.
5. Учебная игра (схватка).
6. Разучивание приема, «подсечка».
7. Переворот переходом с ключом и захватом плеча другой руки.
8. Элементы спортивной игры. Учебная схватка.
9. Борьба за захваты рук.

10. Борьба в защите (контрприемы).
11. Развитие силы. Учебная схватка.

Приемы борьбы: 1. (ГОХО) Заплетение ногой. Нога того, кто пользуется этим приемом, как бы обвивает полувинтообразно ногу партнера. Цель «гохо» - сбить с равновесия партнера, навалиться на него всей тяжестью своего тела и повалить.

2.        Немного сходен с вышеназванным: следует внезапный сильный удар ногой
по ноге партнера ниже колена «ташаха». Потерявшего равновесие борца

''рывком в сторону валят на землю.

3. Третий прием нападения заключается в том, чтобы оторвать партнера от земли, лишить его опоры и бросить на землю. Этого добиваются следующим способом: борец, применяя этот прием, берет партнера под мышку или мертвой хваткой зажимает обеими руками его поясницу, подняв соперника, рывком бросает на землю.
4. Четвертый способ борьбы. Сильно сжимают руками поясницу противника и, подняв его, опускают его на ноги, чтобы применить при этом еще один

дополнительный прием.

5. Хватают одной или двумя руками за ближнюю ногу соперника.
6. Шестой способ, напоминающий известный прием в классической борьбе, состоит в том, что один из борцов оказывается сзади своего противника. Этого он достигает путем удачно проведенных комбинаций. Борец, оказавшийся сзади своего партнера, просунув, предварительно, руки под мышкой противника и скрестив их на шее, постепенно сжимает ее обеими руками. Соперник, попавший на этот прием, полностью скован, теряет инициативу, его положение безнадежно.
7. Седьмой прием напоминает предыдущий, но, применяя его, борей действует одной рукой, а вторая свободна для маневра.

Малшадай наадаи - шуулсэхэ наадан.

Наадашад хэдышье хун байжа болохо. Тухайлан хэлэхэдэ 3 метр тухай диаметртэй круг зураад, дундань хоёр хоёр гу, али гурба-гурбашье хамаагуй, ухэрэй хулhоо абтаhан басагад гэжэ нэрэтэй яhануудые табиха.

Тиигээд тэдэнээ ээлжээгээр шэдэжэ тэрэ круг coohoo гараха еhотой. Туруун шэдэхэ ёхэл унэтэй, юуб гэхэдэ тэдэ яhан басагад ехэ зохидоор нэгэ газарта hуунхай байха ха юм. Тиигэбэл урид хэн туруун шэдэхэб гэжэ олохо хэрэгтэй болоно. Шэдэжэ хэрэгсэл мориной туруунhаа абтаhан аба гэжэ нэрэтэй яhан (биты). Тэрэ яhа кругай нэгэ захаhаа нугоо заха руу хаяжа урилдаха. Тиихэдээ кругай сана хаябал алдаhан тоотой.

Кругай сана гаргангуй эгээл саана хаяhан хун туруун шэдэхэ эрхэ абаха юм. Тиигэжэ hубарилдан, наадагшад шэдэжэ шадаалhаа олон яhан басагадые гаргаха гэжэ оролдохо. Гурбые табиhан аад табые тудажа гаргаа hаа би хоёрые эдиhэн болохоб. Шэдээд кругай сана гаргажархиhан хун дахин шэдэхэ эрхэ абаха (бильярдын дурим шэнги).

Зурлаагай захада хоёр hони зайда хэбтэhэн яhаханиие хамаад абажа болодог: энэ хэлсэhээрээ болохо. Энэ наадан хуниие мэргэн болгожо hургадаг.

ХОНГОРДООЛГОО

Хоёр-гурбан хун энэ надаар наададаг юм. Шагайгаа баhал хубаагаа аабдаа. Хоёр тадаhаа адли тоотой шагай абажа ниилуулээд, нэгэниинь тэрэнээ 15-20 сантиметр тухай дэшэнь хаяад, доошоо унахадань, альганайнгаа арые тодоод угэхэ юм. Тиигээд гар дээрээ тогтоhон шагайе бапа дээшэнь хаяжа, альган дээрээ тодоод абаха. Тиигэжэ абхан шагайнь абтаhан болохо юм. Зарим хоёрдохиёо дээшэн хаяхадаа, альгаа тододогуй, хиидэ ябаhан шагайгаа дээрэhээнь уруу альгаараа сабшаад абадаг пэн. Хайшаншье гэжэ абаhаа, хэлсээгээрээ болохо юм. Туруушын хунэй болихолоор, хоёрдохи хуниинь наадаха дуримтэй. hуулдэ шагайгаа тоолоходонь, нэгэниинь олые, нугоодэнь усоониие абаhан байха. Усоон шагайн тоогоор дахин хаяжа наадаhаар. нэгэнэйнь шагай дууhажа, хонжогдоhондо тоологдодог юм.

ШАГАЙ НАДААН (Нюулсаан) Хоёр хуунэй иаадан.

Байhан шагайнуудаа адли - адляар хубаажа абаха. Хун бухэн гарта шагай нухэрhоо нюужа абаха. Хоюулан хамтадаа гарнууд соомной хэды шагай байнаб гэжэ тааха ёhотой боло но.

hуулдэнь гарнууд соогоо байhан шагайгаа бэе бэедээ харуулаад, зуб тооень тааhан хун илаха.

ШАГАЙ НААДАН (Няhалалсааи)

Наадаашад хэдышье хун байжа болохо. Бухы байhан шагайнуудаа сасаргаад, наадагшад ээлжэ-ээлжээгээр тэдэнээ няhалаад, тудаhан шагайнуудаа суглуулжа абана.

Няпалhан шагайнь няhалагдаhань шагайтаяа адли положенидэ байха ёhотой. (морин hаа - морин, тэмээн hаа - тэмээн)

Няhалагдахаа бэшэ шагайнуудаа дайраха ёhогуй. Хэниинь олон шагай няhалажа тудаад суглуулнаб, тэрэнь шууhэн нэрэтэй болохо.

ТЭБЭГ НААДАЛГАН

Мориной хилгааhа хабтагар хундытэй туулганда арбайлгажа баилгаад, тэрэнээ хулоороо сохижо газарта унагаахагуй гэжэ оролдохо. Хэниинь оло дахин сохиноб, тэрэнь шуунэ. Хэдышье хун наадаха

Хоргодожо наадалга.

I. Энэ наада хэдышье хун наадажа болохо. Нэгэ хабтагай (м) дээрэ 7-8 модохонууд табяатай (а) узэгоор тэмдэгтэй байна. Хахад метр тухай модо адхан жребии бариха ёhотой, эгээл hуулдэ улэгшэ зэмэтэй хун болохо юм. Наадагшадай нэгэн (м) точка дээрэ шангахан гэшхэжэ модохонуудые сасаруулжархиха. Зэмэтэй хунэй тэдээниие суглуулжа табиhаар байтар бэшэ наадагшад хоргодошохо ёhотой.

Табимсаараа зэмэтэй хун хоргодоhон зониие бэдэржэ эхилхэ. Хэн нэгыень олобол дары тургэн (м) модоёо гэшхэхэеэ гуйхэ, гуйжэ ерэhээр гэшхэжэрхихэ ёhотой.

Тиигэжэ урдижэ гэшхэбэл зэмэнь мултаржа олдоhон хун шэнэ зэмэтэй хун болохо. Хэр бэеэ олдоhон хун гуу, али ондошье хун бэшэ хоргодоод байhан зоной хэн нэгэн урьдижэ модынь гэшхэжэрхибэл зэмэтэй хун хушаараа улэхэ.

Иигэжэ энэ хуниие эршэтэй тургэн, hонор болгoлoн хумуужуулдэг юм. Удаан хун нилээдгуй зобохо даа.

II. Олон хуугэд хоргодолсожо наадахадаа баhа модо тоншоод наададан юм. Жреби татаhанай hуулээр бэдэрхэ хун нюдоо аняад (хэлсэhээрээ олоншье, усооншье тоолоходо болохо) Энэ уесоонь бэшэниинь хоргодожо урьдихэ ёhотой. Хунэй дуулахаар тоолохо, тоолохор болиходонь дуурээ гэжэ мэдэхэ болоно. Модоо тэндээ табяад хоргодоhон нухэдоо бэдэрхэ. Хэр бэеэ гэнтэ гуйжэ ерээд ( хоргодоhон нэгэн) модынь тоншожорхибол, олдоhон ухибууд hооргоо хоргодохо эрхэтэй болохо юм. Тиигэбэл дахин модоо тоншожо, тоолодог тоогоо тоолохо, баhа бэдэрхэ болодог. Бултынь олобол туруун ологдоhон хун бэдэрхэ юм.

hЭЭР ШААЛГАН

Хэдышье хун мурысэхэ. Урдандаа эрэшуулэй хусэ шадалаа узэлсэдэг наадан. Ухэрэй hээр нэгэ гарта бажуугаад, нугоодэ гараараа сохижо хухалха ёЬотой.

Хухалhан хуниинь шууhэн нэрэтэй болохо.

Мурысоонэй урда тээ наадаха хун мунгэ табиха

ёhотой.Һээрээ хухалhан хуниинь суглуулhан мунгэеэ

абаха. Зарим айл боосоо уудхэдэг байгаа. Боосоо уудхэhэн айлда тулмаг соо мунгэн сугларха байна. Юуб гэхэдэ шаагаад хухалаагуй хун мунгэ табиха юм. Тиигэ-тиигэнэ hээр ехэ мунгэн сугларжа болохо. hуулдэ гэнтэ хухалжа жархиhан хун тэрэ сугларhан мунгэ бултынь абаха болодог Урдань hээр шаха гэжэ, боосоо бэдэржэ ябадаг хубууд олон байгаа ха.

ШАГАЙ НААДАН ( Оодэнь шэдэлгэн) Табаршаажа наадалга.

Энэ наада хэдышье хун наадаха. Хун бухэн оорынь табан шагайтай байха.

1. Табан шагайгаа сасаргажа хаяад, нэгэ шагайень шэдэжэ абаад, тэрээнээ оодэнь шэдэхэ hамбаандаа дурбэнь улэhэн шагайнгаа нэгыень саб шурэжэ абахазуураа дээшэнь шэдэhэн шагайгаа унагаангуй барижа абаха ёhотой. Тиигэжэ бултынь суглуулха.
2. Хоёрдохёоо сасаргахадаа улэhэн дурбэн шагайнуудаа хоёр-хоёроор суглуулжа абаха ёhотой.
3. Туруушээр нэгэ шагайень абаад, hулээрэнь улоошэ гурбыень гансата барижа абаха.
4. Дурбэн шагайгаа бултыень саб шурэжэ абаха ёhотой.
5. Табан шагайгаа гарта баряад, нэгыень оодэнь шэдэхэ hамбаандаа долёобор хургаараа газар шудараад шэдэhэн шагайгаа унагаангуй абаха.

СТРЕЛЬБА ПО СОЛОМЕННЫМ БАБКАМ (СУРХАРБАН)

Стрельба из лука по связкам соломенных бабок или щиту, составленному из вязанок соломы или спутанных веревок, широко бытует под названием «сурхарбан», как один из спортивных элементов национального праздника. Другой ее вариант: стрелу пускают не на соломенную бабку, а просто вдаль. Побеждает тот, чья стрела улетит дальше.

Правила игры: соблюдать правильный прием стрельбы.

ДУРБЭН БЭРХЭ

Энэ наадаар хоёр гу, али олон хун наадажа болохо. Дурбэн лэ шагайгаар наададаг юм. Тэдэнээ ээлжээгээр шэрдэг дээрэ хаяхадань, нэгэниинь бухэ, хоёрдохинь хонхо, гурбадахинь морин, дурбэдэхинь ухэр буугаа haa, дурбэн бэрхэ бууба гээшэ. Иигэжэ буулгаhан хун дахин хаяжал байха юм. Теэд дурбэн ондоогоор бууха гээшэнь ехэл хомор байдаг. Тиимэ ушарhаа энэ наадан дурбэн бэрхэ гэжэ нэрэтэй юм. Дурбэн бэрхые хаяха шадабаритай бэрхэ хун байдаггуй, гансал мухар талаангай хэрэг hэн. Хэлсээнээнгэй ёhоор дурбэн бэрхые буулгаhан хун нугоодынгоо сохые няhалдаг байгаа. Буулгаха буреэ нэгэ, хоёр, гурбашье няhалхаар наададаг юм. Нэгэ хундэнь ходо буугаад, нугоодэдэнь яашье бужа угэнгуй байжа болохо. Тиихэдэнь, талаангуй хун сохынгоо обойтор няhалуулха ушарнууд байгша hэн.

Заал haa няhалалсахаар бэшэ, тоотой шагай шуулсэх ээршье хэлсэжэ болохо байгаа. Haha хусэhэн зарим холшор хубууд мунгэндэшье наададаг hэн.

ТААЛСАЛГА

Хэдышье хун наадажа болохо. Хун бухэн адли тоотой шагайнуудые бэе бэедээ абаад, тэрээн сооhоо хэдыхэн шагай бусадтаа харулангуй, нюусаар адхажа, урда баряад байха. Тиигээд бултанай баряад байhан шагайнуудые хамтадаа хэдыб гэжэ наадагшад туc тустаа таажа хэлэхэ: нэгэнинь таба гэхэ, хоёрдохинь - долоо, гурбадахинь - арба гэхэ мэтээр. Бултадаа хэлэhэн хойноо бариhан шагайнудаа эли болгожо харуулаад, хамтын ТОО абаха. Хэниинь таажа хэлэhэн байнаб, тэрэнь тэдэ шагайнуудаа бултынь абаха. Тиигээд бултадаа дахин бариха юм. Хэрбээ хэнииньшье таагаагуй hаань, дахин барихад.