Чувашский край - земля Улыпа!
презентация к уроку на тему

Никифорова Надежда Владимировна

"Чувашский край - земля Улыпа" - это материал для проведения внеурочных занятий в чувашских и русскоязычных школах.

Скачать:

ВложениеРазмер
Файл презентация1.43 МБ
Файл конспект урока33.74 КБ

Предварительный просмотр:


Подписи к слайдам:

Слайд 1

Ч+ваш ен – Ул+п ё/ р / Ё\рпъри в=там п\лъ паракан 2 шкулти пуёлам=ш класс в\рентекен\н , Никифорова Надежда Владимировн =н , \ ё\ .

Слайд 2

Ваттисен с =мах\сем : 1.Кай=к хитре т\к\пе , этем хитре \ ё\пе . 2./ё ё\клет , ъркев ъкерет . 3.+слин \ё нумай , ухмах=н с=мах нумай . 4.Этем ыр= \ ё\пе .

Слайд 3

Кам в=л Ул=п ?

Слайд 4

Марфа Дмитриевна Трубина (1888-1956 г.г.)

Слайд 5

МАРФА ДМИТРИЕВНА ТРУБИНА 1888 ёулта ёуралн+ . Ача-п+ча писател /, тава тив /ёл/ учитель. Марфа Дмитриевна ялти шкултан пит/ лай+х палл+семпе в/ ренсе тухн+ хыёё+н 1903-1909 ёулсенче Ч/ мп / рти И.Я.Яковлев уён+ Ч+ваш шкул / нче в/ ренн /. Унтах, ёав шкул ёум / нче , учительсене хат/ рлекен курсра в/ ренн /. 1909 ёултан пуёласа 1954 ёулчченех в+л ялти шкулсенче ачасене в/ рентсе пур+нн+ . Литература / ёне М.Д.Трубина шкулта / ёлеме пуёласанах тыт+нн+ . Чи малтанхи с+вви 1917 ёулта пичетленн /. В+л пуринчен ытларах ачасем , ялти пурн+ё ёинчен ёырн+ .

Слайд 6

« Ул+ппа п /ч/к Ёынсем » в+й+ Эпир асамл=х т\нчинче : П\ч\к ёын пулса ларар . Кайран тусл= « к\нчеле » Ул=п пек м=наёланар .

Слайд 7

М.Д.Трубинан произведений\сем : 1) « Х=наран » калав 2) « В =п=р » калав 3) « Аслати » калав 4) «Тиха» калав

Слайд 10

Ш\шк\ ёулёине ъ керер

Слайд 12

Тав сире !



Предварительный просмотр:

 Вырăс шкулĕнче 1-мĕш классра ирттернĕ класс тулашĕнчи \ё

Тема: Ч=ваш ен – Ул=п ё\р\.

  • Т\п т\ллев\ -Ч=ваш хал=х культурипе, ун=н палл= ёыннисемпе паллаштарасси;
  • Задачисем:  1)ч=вашсен историй\пе паллаштарасси;

                 2)ч=вашла в\ренес к=м=л ёуратасси;                          

                 3) ёутёантал=ка упрама в\рентесси;

                 4) тавракур=ма пыс=клатасси;

                 5) илемл\х туй=мне аталантарасси;

                 6) классри тусл=ха ёир\плетесси.

  • Тишкеръ обьектч\ – М.Д.Трубина творчестви.
  • Кирл\ хат=рсем: компьютер, проектор, М.Д.Трубинан к=некисем, ш\шк\рен тун= япаласем – п=шал прикладч\, карёинкке, йыв=ё каш=ксем, к\реёе аврисем, ёатан карта т. ытти те., смайликсем.
  • Урок юх=м\:

1.Хат\рленъ самантч\

Ч=ваш ё\рне килсе курсам=р

Туссем чечекл\ ёуркунне!

Юлташ пек к=м=лл= та сап=р,

Илем\ – ытарми т\нче!

Эпир сир\нпе чи илемл\, чи тарават выр=нта, Ч=ваш Республикинче пур=натп=р. В=л Раёёей Федераций\нче вырнаён=. Кунта ытларах ч=вашсем пур=наёё\. В\сен пит\ пуян культури, историй\. Сир\н хуш=ра ч=вашсем пур-и?Сир\н в\сем ёинчен ытларах п\лес килет-и? (Ачасен хурав\сем).(1 слайд)

2. /ё ёинчен калакан ваттисен с=мах\сем.

Итлесе п=хсам=р ваттисен с=мах\сене:

  1. Кай=к хитре т\к\пе, этем хитре \ё\пе.
  2. /ё ё\клет, ъркев – ъкерет.
  3. +слин \ё нумай, ухмах=н с=мах нумай.
  4. Этем ыр= \ё\пе пуян.

Эсир ку ваттисен с=мах\сене м\нле =нланат=р?

 ( 2 слайд)

Ачасем, шух=шласа п=х=р-ха. Паян м\н ёинчен калаё=п=р?(Ачасен хурав\).

Паян эпир сир\нпе ч=ваш хал=х\ пирки калаё=п=р, ч=вашсен палл= ёыннипе паллаш=п=р.

3.Ул=п ёинчен калаёни

Ачасем, п\лет\р-и, кам в=л Ул=п? Ул=п тесе ч=вашсем пит\ пыс=к , в=йл= ёынна калан=. Выр=ссем =на «великан», «богатырь» тесе ч\неёё\. (3 слайд)

3.1.Выр=с хал=х\н Ул=п ёинчен ёырн= произведений\сене аса илни.

Эсир пыс=к ёынсем ёинчен с=в=сем, юмахсем вулан=-и?

Паллах, кашни хал=х=н х=й\н патт=р\сем пур. Выр=ссен вара Илья Муромец, Добрыня Никитич, Алеша Попович пулн=. Эсир в\сем ёинчен к\некесем вулан=-и? Мультфильмсем курн=-и?

3.2.Ул=ппа ун=н ыв=л\сем пирки калаёни

Ул=п ё\р\ тесе вара ч=вашсем авалхи т=ван ене калан=. Ул=п – ч=ваш мифологий\н т\п с=нар\. В=л пит\ в=йл=, ыр=, \ёчен пулн= тет. /л\к-авал Аслати тур= Ул=па ё\р ёине ч=ваш хал=хне пул=шма ян= тет. Анчах та в=л Аслати тур= калан= с=маха итлемен. Унш=н в=л Ул=па чи ёулл\ ту ёумне ёыхса лартн= тет. Вара Ул=п х=й\н патне ыв=л\сене ч\нн\ тет. Ашш\ в\сене хал=ха ёурё\р енне илсе кайма хушн= тет. Пыс=к юхан –шыв пат\нче чар=нма ыйтн=. Ыв=л\сем Ул=па итлен\. П\р ыв=л\ Ат=л=н сылт=м енче, теп\р ыв=л\ юхан-шыв=н сулахай енче вырнаён=. Ёак=н пек ч=вашсем тыр акма, выль=х-ч\рл\х тытма, ача ёуратма тыт=нн=. Ёапла ч=ваш хал=х\ аталанса кайн= тет.

Ч=ваш ё\р\ ёинче нумай палл=, \ёчен, маттур ёынсем. В\сем, Ул=п пекех, маттур, т=р=шулл= ёынсем. Паян эпир сир\нпе ч=ваш хал=х\н палл= ёыннипе, Марфа Дмитриевна Трубинапа, паллашатп=р.(4 слайд)

4.М.Д.Трубинан пурн=ё\пе, пултарулл=х\пе паллашни.

Марфа Дмитриевна Трубина 1888 ёулта ёуралн=. Ача-пача писател\, тава тив\ёл\ учитель. М. Дмитриевна ялти шкултан пит\ лай=х палл=семпе в\ренсе тухн= хыёё=н 1903 -1909 сулсенче Ч\мп\рти И.Я.Яковлев уён= Чаваш шкул\нче в\ренн\. 1909 ёултан пуёласа 1954 ёулчченех в=л ялти шкулсенче ачасене в\рентсе пур=нн=. Литература \ёне М.Д.Трубина шкулта \ёлеме пуёласанах тыт=нн=. Чи малтанхи с=вви 1017 ёулта пичетленн\. В=л пуринчен ытларах ачасем валли ёырн=.(5 слайд)

5. «Ул=ппа п\ч\к ёынсем» в=й=.

Эсир выляма юратат=р-и? Ать=р–ха «Ул=ппа п\ч\к ёынсен» в=ййине выляр.(6 слайд)

6. М.Д.Трубинан произведений\сем.

М.Д.Трубина ачасем валли пит\ нумай ёырн=. Эсир ёак калавсемпе паллашма пултарат=р:

1. «Х=наран»

2. «В=п=р»

3. «Аслати»

4. «Тиха»

  1. слайд)

7.М.Д.Трубинан «Ш\шк\» калав\пе паллашни.

Хал\ вара, М.Д.Трубинан «Ш\шк\» калав\пе паллашар.(Лай=х вулакан ачасем калава вулаёё\).

М\н ёинчен вулар=м=р эпир?

М\нш\н ш\шк\ кулянать?

Кам =на й=патать?

Ачасем м\нш\н т\л\неёё\? В\сем х=йсен ай=пне туяёё\-и?

Эсир ачасене м\нле канаш пама пултарат=р?

Йыв=ёсене пир\н упрамалла паллах, м\нш\н тесен в\сем, пир\н пекех, ч\р\ чунсем. Тураттисене хуёма, тунине аматма юрамасть. Унс=р=н йыв=ё п\тет.

Хал\ татах канса илер-ха.

8.«Ул=п» в=й=.

«Ул=п» в=й= выль=пар. Ваттисем калан= т=р=х, кам уй=х ёутипе в=рмана кайса, ш\шк\ ёурн= в=х=тра ун й\ри тавра виёё\ ёавр=нать, Ул=п пек в=йл= пулать тет.Эпир те сир\нпе в=йл= пулас тетп\р. Кам куёа хупса ёаврак=ш тавра виёё\ ёавр=нать, ёав «Ул=п» пулать. Анчах та кам ёаврак=шран тухса каять, в=л в=й=ран тухать.Чи хастаррине шутласа п\лер-ха:

Пĕрре-п\рел

Иккĕ –икел

Виёёĕ-виёел

Тăваттă-тваткал

Пиллĕк-пилеш

Улттă-улма

Ёиччĕ-ёилме

Саккăр –салма

Тăххăр-тăрна

Вуннă-тух (Ачасем вылякансене суйлаёё\.)

9.Ш\шк\ м\нпе усс=лл= пулнине пал=ртасси.

Хал\ малалла каятп=р. Ачасем, ш\шк\ м\нпе ус=лл=?

Ш\шк\ пире пит\ ус=лл= м=й=р парать, ёак йыв=ёран к\реёе аврисем т=ваёё\, п=шал прикладне те ш\шк\рен т=ваёё\ иккен. Каш=ксене те ёак йыв=ёран тун= тет. Ёатан карта ш\шк\рен пит\ илемл\ пулать.( 7-8 слайдсем)

9.1.Ш\шк\ ёулёине ъкерни.

Хал\ эпир сир\нпе ш\шк\ ёулёине ъкерер. В=л м\нлерех, п\лет\р-и? Курар-ха. В=л м=й=р пек ёавракарах, ёупах пек ш=ртл=. Чи илемл\ ъкерч\ксене выставк=на яратп=р.( 9 слайд)

(Ачасем ъкерн\ в=х=тра «Илемл\» ятл= ч=ваш хал=х юрри  ян=рать).

10.П\т\млетъ.

Эпир ч=ваш хал=х\н п\р палл= ёыннипе паллашр=м=р. Ачасем, сире М.Трубинан «Ш\шк\»  калав\ кил\шр\-и? М\нш\н кил\шр\? Пире ку калав м\не в\рентет? Сир\н М.Дмитриевн=н ытти произведений\семпе паллашас килет-и? В\сене библиотек=ран илсе вулама пултарат=р. Ёав=н пекех паянхи урокра ш\шк\н ус= ен\сене те пал=ртр=м=р.

Ул=ппа ун=н ыв=л\сем ёинчен те калаёма манмар=м=р. «Улаппа п\ч\к ёынсем», «Ул=п» в=й=сене выляр=м=р. Ваттисен с=мах\семпе паллашр=м=р.

Сире паянхи урок кил\шр\-и? Йыв=рл=хсем пулч\ё-и? Х=в=р=н  к=м=л-туй=ма смайликсемпе пал=ртсам=р.

11.Сывпулашни.

Ачасем, мана  сир\нпе \ёлеме пит\ кил\шр\. Эсир ч=ваш чунл= ачасем пулса ёит=нет\р. Эпир унш=н пит\ сав=натп=р.

Савăнатăп эп чăваш пулнишĕн,
Т
ăпăл-тăпăл тăп=лкка ташшишĕн,
Асамат к
ĕперĕ пек тĕрришĕн,
Ат
ăл шывĕ пек ёемёе чĕлхишĕн.
Сав
ăнатăп эп чăваш пулнишĕн.

  Пыс=к тав сире!Сыв= пул=р! (10 слайд)


По теме: методические разработки, презентации и конспекты

Урок ознакомления с окружающим миром, 4-й класс. Тема: "Водоемы Чувашского края"

Какие водоёмы есть на территории нашего района, как человек их охраняет....

календарно-тематическое планирование кружка "Мой Волгоградский край - земля моя"

Календарно-тематическое планирование кружка "Мой Волгоградский край - земля моя" для 3 класса...

Наш край - земля Саратовская

Презентация "Наш край - земля Саратовская" по курсу "Окружающий мир", 4 класс...

Единый Всекубанский классный час, посвящённый Дню Краснодарского края «Земля отцов – моя земля»

Единый Всекубанскийклассный час,посвящённый Дню Краснодарского края«Земля отцов – моя земля»Цель:- формировать  у учащихся чувства глубокой любви к родным местам, Отечеств...

«Саратовский край – земля моя родная» (Внеклассное мероприятие, посвященное 80-летию образования Саратовской области )

Цели мероприятия:образовательные:   Углубить знания о знаменитых людях Саратовской области;развивающие: развивать познавательный  интерес к профессиям, интеллектуальные и творческие способно...

Методическая разработка классного часа для учащихся 3-4 классов «Мой край - земля талантливых людей»

  Классный час «Мой край – земля талантливых людей»  был проведён среди учащихся 4-го класса, и являлся промежуточным итогом   работы по  нравственно ...