3 нче сыйныфлар өчен татар теленнән эш программасы (рус төркеме)
календарно-тематическое планирование (3 класс) по теме

Сулайманова Ландыш Фоатовна

"Күңелле татар теле" дәреслегенә эш программасы

Скачать:


Предварительный просмотр:

Аңлатма язуы.

Эш программасының статусы.

Эш программасы:

 - “Россия Федерациясендә Мәгариф турында” 273 нче номерлы Федераль законга;

 -“ Мәгариф турында” Татарстан Республикасы законына  (28.06.2013);

 -“Татарстан Республикасы дәүләт телләре һәм Татарстан Республикасында башка телләр турында” Татарстан Республикасы Законы

 № 443РТ от 18.07.2004г

  -2014-2020 нче елларга Татарстан Республикасы дәүләт телләрен һәм Татарстан Республикасында башка телләрне саклау, өйрәнү һәм үстерү буенча Татарстан Республикасы Дәүләт программасы”на

     -  урта (тулы) гомуми белем бирү мәктәбе рус телендә сөйләшүче балаларга татар телен һәм әдәбиятын укыту программасына (Казан,  2013 нче ел (төзүче авторлар: Р. З. Хәйдәрова, К. С. Фәтхуллова,  Г.М. Әхмәтҗанова))

- Татарстан Мәгариф  һәм фән  министрлыгының 2012 нче елның 13 нче августында чыккан “Гомуми белем бирү учреждениеләрендә татар теле һәм әдәбияты укыту” турындагы  9777/12 номерлы хатына;

          -Татарстан Мәгариф  һәм фән  министрлыгының 2012 нче елның 13 нче августында  чыккан“ Татарстан Республикасы гомуми белем бирү учреждениеләрендә татар телен дәүләт теле буларак  укыту” турындагы  1291520/1 номерлы хатына;

 -Татарстан Мәгариф  һәм фән  министрлыгының 2014 нче елның 4 нче сентябрендә  чыккан“ Федераль  дәүләт белем стандартлары нигезендә мәктәпләрдә татар телен һәм әдәбиятын укыту” турындагы  2905041-2  номерлы хатына;

         - Татарстан Республикасы мәгариф һәм фән министрлыгы өстәмә профессиональ белем бирү бирүче дәүләти автономияле мәгариф оешмасы “татарстан Республикасы мәгарифне үстерү институты” ның 2014 нче елда чыккан  ““Әдәбият” предметын укыту үзенчәлекләре. Татар әдәбияты буенча башлангыч, төп, урта гомуми белем бирү программаларын гамәлгә куя торган педагогик хезмәткәрләр өчен тәкъдимнәр”енә

- Татарстан Мәгариф  һәм фән  министрлыгының  2014 нче елның 8 нче июлендә  чыккан 11005/14 номерлы  уку планнары турындагы хатына;

-Р. 3. Хәйдәрова, Г. М. Әхмәтҗанова «Күңелле татар теле». Дүртьеллык башлангыч рус мәктәбенең 3 нче сыйныфы өчен татар теле һәм әдәби уку дәреслеге (рус телендә сөйләшүче балалар өчен). Казан, «Татармультфильм» нәшрияты, 2012.

-Татарстан Мәгариф  һәм фән  министрлыгының 2014-2015 нче уку елына базис уку планы;

- 4 нче гомуми белем бирү мәктәбе  Югары Акташ филиалының  2014-2015 нче уку елына төзелгән уку планына;

-мәктәпнең “Эш программалары турында положениесе” нә;

-уку процессында кулланырга мөмкин региональ китаплар исемлегенә;

-уку-укыту процессын оештыруга, мәктәптәге шартларга санитар- эпидемиологик таләпләргә (РФ төп дәүләт санитар табибы раслаган 29.12.2010 нчы ел № 189  карар) нигезләнеп төзелде.

Татар теле фәненә гомуми характеристика

      Татарстан Республикасы Конституциясенең 4 нче маддәсе һәм «Татарстан Республикасы халыкларының телләре турындагы» Закон нигезендә татар һәм рус телләре - тигез хокуклы дәүләт телләре булып тора. Татар телен дәүләт теле буларак өйрәнү телне аралашу чарасы, шулай ук укучыларны рухи һәм әхлакый яктан тәрбияләү, аларның аралашу культурасын формалаштыру ысулы буларак үзләштерүдән гыйбарәт. Татар телен аралашу чарасы буларак үзләштерү нәтиҗәсендә укучылар көндәлек тормышта, полиэтник җәмгыятьтә үзара аңлашу һәм хезмәттәшлек итү күнекмәләренә ия булалар.

Татар теле, танып белү чарасы буларак, укучыларның фикер йөртү, интеллектуаль һәм иҗади сәләтләрен үстерүгә хезмәт итә, шулай ук рус телле укучыларны татар халкының мәдәнияте һәм милли үзенчәлекләренә якынайта, башка халыкларга карата хөрмәт хисе, толерантлык, мәдәниара диалогка осталык кебек универсаль күнекмәләр булдыруга этәрә.

Рус телендә сөйләшүче балаларга татар теле укытуның төп максаты һәм бурычлары.

 Билгеле булганча, укытуның максаты җәмгыять тарафыннан куелган социаль заказ белән билгеләнә. Урта гомуми белем  бирү мәктәбендә укучыларның телдән һәм язмача аралашу күнекмәләрен камилләштерү, татар теленнән системалы фәнни белем бирү белән беррәттән, татар дөньясы, татар әдәбияты турында  күпкырлы мәгълүмат җиткерү, ягъни укучыларның коммуникатив компетенцияләрен үстерү гомуми максат итеп куела. Татарстан Республикасының белем бирү системасына куйган төп бурычы - иҗади фикерләүче, инициативалы, иҗтимагый тормышта актив катнашучы, белемле һәм ике дәүләт һәм чит телләрдә дә иркен сөйләшеп аралашучы билингваль (полилингваль) шәхес тәрбияләү.   Уку дәресләренең   ТӨП МАКСАТЫ – башка милләт  вәкилләренең күңелен яулардай, аларда гомумкешелек , әхлакый сыйфатларын тәрбияли алырдай әсәрләр аша укучыларның татар телен өйрәнүгә кызыксынуларын , ягъни уку мотивациясен көчәйтү; рус телендә сөйләшүче балаларны татар әдәбиятының алтын хәзинәсен тәшкил иткән әдәби әсәрләр белән таныштыру; татар халкының тарихына, мәдәниятенә ихтирам хисе тәрбияләү; татар әдәбияты әсәрләрен өйрәнү аша, укучыларның татар телендә телдән һәм язмача аралашу мөмкинлекләрен киңәйтү, ягъни дәүләт телен сыйфатын яхшырту.

Рус телле балаларга татар теле укыту максаты киңкырлы һәм ул берничә аспекттан тора: танып белү, үстерү, тәрбия, белем бирү.

            Танып белү максатының эчтәлеге.

Татарстан Республикасында яшәүче һәр милләт кешесенә, үз халкы тарихыннан тыш, шушы төбәктә төп халык булып саналган татар халкы мәдәниятен, гореф-гадәтләрен, тарихи үткәнен, бүгенгесен, киләчәген белү зарур. Татар халкы белән кулга-кул тотынып яшәргә әзерләнүче һәр кеше бу халыкның бәйрәмнәрен, традицияләрен аңларга, хөрмәт итәргә, әдәбият-сәнгать вәкилләренең иҗади казанышлары белән үзенең рухи үсешен баета алу мөмкинлегеннән файдаланырга тиеш. 

Татар исемнәрен, Татарстанның табигатен, җирлеген, топонимикасын дөрес әйтә белергә өйрәтү, аларның семантикасы белән кызыксындыру, балалар фольклоры, татар халкы авыз иҗаты, әдәбият-сәнгать вәкилләре белән беренчел таныштыру - башлангыч этапта танып белү максатының төп эчтәлеген тәшкил итә.

            Үстерү максатының эчтәлеге

  Балаларның психик үсешен түбәндәге юнәлешләрдә үстерүгә аеруча игътибар таләп ителә:

- фикерләүне үстерү белән бәйле психик функцияләр: логик фикерләү, сәбәп-нәтиҗә бәйләнешләрен табу, индуктив, дидуктив фикерләү;

хәтерне үстерү (ихтыярый, ихтыярсыз), игътибарлылыкны үстерү;

- аралаша белү сәләтен үстерү (аралашучанлык, хислелек, эмпатия хисләре);

- ихтыяр көче, максатчанлык, активлык кебек сәләтләрне үстерү.

Программага сайланган эчтәлек нигезендә сөйләм эшчәнлегенең барлык төрләре буенча да эш оештырганда бу максатлар беренче планга куела.

         Тәрбия максатының эчтәлеге

Балаларның рухи дөньяларын баету, аларны татар халкының мәдәнияте һәм сәнгате белән таныштыру, төрле милләт вәкилләре арасында дуслык һәм хөрмәт хисе тәрбияләүгә юнәлтелә. Балаларның яшь үзенчәлекләренә туры килгән, аларны кызыксындырган мораль проблемаларны үз эченә алган эчтәлек, беренчедән, укыту процессында тәрбияви функция башкарса, икенчедән, турыдан-туры коммуникатив мотивация туу белән бәйле.

         Белем бирү максатының эчтәлеге

Укучыларның акыл эшчәнлеген активлаштыру, логик фикерләү сәләтен камилләштерү, сөйләм культурасын үстерүдән гыйбарәт.

    Рус телендә сөйләшүче балаларга татар теле укытуның  бурычлары

- укучыларның башлангыч мәктәптә үзләштергән белемнәрен һәм сөйләм күнекмәләрен камилләштерү;

- татар этикеты тәгъбирләрен кертеп, бирелгән ситуация буенча диалогик сөйләм оештырырга өйрәтү;

- программада күрсәтелгән лексик темалар буенча телдән яки язмача монологик сөйләм булдыруга ирешү;

- татар сөйләмен тыңлап аңларга күнектерү, текстларны аң лап уку күнекмәләрен үстерү;

- татар телендәге сөйләмне фонетик, лексик, грамматик яктан дөрес төзергә күнектерү;

- татар халкының фән, мәгариф, сәнгать, мәдәният өлкәсендәге казанышлары, күренекле шәхесләре белән таныштыруны дәвам итү;

- халыкларның үзара аңлашып, тату яшәвенә омтылыш тәрбияләү

- укучыларның татар телен өйрәнүгә ихтыяҗын арттыру.

Укытуның планлаштырылган нәтиҗәләре

“Татар теле һәм әдәби уку” предметы буенча 3 нче сыйныф программасын үзләштерүнең шәхси нәтиҗәләре:

- шәхесара һәм мәдәиара аралашуда татар телен куллануга уңай караш булдыру һәм аны яхшы өйрәнү теләге формалаштыру;

   - әхлакый кагыйдәләрдә ориентлашу, аларны үтәүнең мәҗбүрилеген аңлау;

   - әдәби әсәрләрдәге төрле тормыш ситуацияләренә һәм геройларньң гамәлләренә гомумкешелек нормаларыннан чыгып бәя бирү;

      - «Гаилә», «туган ил», «мәрхәмәтлелек», «башкаларга карата түземлелек» төшенчәләрен кабул иту, аларның кадерен белү; ярдәмчеллек, башка кешеләргә карата кайгыртучан булу.

Метапредмет нәтиҗәләре дигәндә реаль тормышта туган проблемаларны хәл итү өчен кирәк булган универсаль уку гамәлләрен (регулятив, коммучикатив, таныпбелү) куз алдында тотабыз. Бу гамәлләр уку эшчәилеген оештыруның һәм төп конпетенцияләр формалаштыруның нигезе булып тора. Татар теле, танып белү чарасы буларак, укучыларның фикер йөртү, интеллектуаль һәм иҗади сәләтләрен үстерүгә хезмәт итә.

Предметара төшенчәләрне формалаштыру да метапредмет нәтиҗәләр яссылыгына куела.

Метапредмет (тапып-белү, регулятив, коммуникатив нәтиҗәләр:

тапып-белу

  • фикерләүне үстерү белән бәйле психик функцияләр: логик фикерләү, сәбәп-нәтиҗә бәйләнешләрен табу, индуктив, дедуктив фикерли белү;
  • классификацияләү өчен уртак билгеләрне билгеләү;
  • ихтыяр көче, максатчанлык, активлык кебек сәләтләрне формалаштыру;
  • үрнәк буенча эшли белү;
  • аерым темаларга караган сорауларга җавап бирә белү;
  • рәсем буенча җөмләләр, сораулар төзи белү;
  • аңлап укый белү;
  • укылган яки тыңланган мүгълуматның эчтәлегенә бәя бирә белү;

регулятив

  • уку хезмәтендә үзеңә максат куя, бурычларны билгели белү;
  • эш тәртибен аңлап, уку эшчәнлеген оештыра, нәтиҗәле эш алымнарын таба белү;
  • уку эшчәнлеге нәтиҗәләрен контрольгә ала белү;
  • уку хезмәтеҗә бәя бирә белү;
  • укудагы уңышларньң, уңышсызлыкларньң сәбәбен аңлый, анализлый белү;
  • укытучының күрсәтмәләрен аңлап үти белү;
  • дәрескә кирәкле уку-язу әсбапларын әзерли белү, алар белән дөрес эш итә белү;
  • дәрестә эш урынын мөстәкыйль әзерли белү һәм тәртиптә тоту күнекмәләрен үстерү;

коммуникатив

  • әңгәмәдәшеңнең фикерен тыңлый, белән аралаша белү күнекмәләрен формалаштыру;
  • аралаша белү сәләтен үстерү (аралашучанлык, хислелек, эмпатия хисләре);
  • парларда һәм күмәк эшли белү;
  • әңгәмәдәшең белән контактны башлый, дәвам итә, тәмамлый белү;

Бу нәтиҗәләр дәреснең үстерү һәм тәрбия, белем бирү максаты белән билгеләнәләр.

Татар теленә өйрәтүнең предмет нәтиҗәләре календарь-тематик планда коммуникатив максат графасында hәp дәрес буенча аерым күрсәтелә. Шуны искәртергә кирәк, дәреснең белем бирү максатын (предмет нәтиҗәсе) шушы графага карап ачыкларга кирәк. Балаларның белем дәрәҗәләрен контрольгә алу да тематик планның шушы графасына нигезләнә. Гомумән алганда, дәреснең структур төзелеше дә, сайланган күнегүләр системасы да шушы графадагы коммуникатив максатны (дәрес ахырына ул предмет нәтиҗәсенә әйләнә) үтәүгә хезмәт итә.

Рус телле балаларны татар сөйләменә коммуникатив технология нигезендә өйрәтү процессы цикллылыкка корылган. Дәрес тибы буенча бу дәресләр лексик күнекмәләр формалаштыру дәресләре (ЛКФ) һәм грамматик күнекмәләр формалаштыру дәресләре (ГКФ), лексик-грамматик күнекмәләрне камилләштерү дәресе (ЛГKK), диалогик-монологик сөйләм дәресләре дип атала. Дәресләр циклында татар теле һәм уку дәресләре бердәм, интегратив формада бер дәреслек аша оештырыла.

Татар теленә өйрәтүнең предмет нәтиҗәләре:

  1. Сөйләшү, сөйләү:
  • яшьтәшләре, өлкәннәр белән билгеле бер аралашу сфераларында диалогик-монологик сөйләм оештыру;
  • үзенең һәм яшьтәшләренең эшчәнлеге; әйләнә-тирә мохит турында, үзенең мөнәсәбәтен белдереп, бәйләнешле сөйли белү.

2. Ишетеп аңлау:

- Укытучының дәрес, уен ситуацияләре белән бәйле сорауларын, күрсәтмәләрен аңлау;

- әңгәмәдәшеңнең таныш материалга нигезләнгән сөйләмен аңлау, аңа мөнәсәбәт белдерү;

- тыңлаганда җөмлә, сүз чикләрен билгеләү, интонацияне аеру;

- адаптацияләнмәгән яки адаптацияләнгән текстларның эчтәлеген тыңлап аңлау.

3. Уку:

  • әдәби әйтелеш нормаларын саклап, дөрес, йөгерек, аңлап, сәнгатьле уку;
  • аңлап, эчтән уку;
  • укыганның эчтәлеген өлешчә яки тулы аңлап бару, укыганда сүзлекләр куллана белү;
  • таныш сүзләргә таянып, яңа сүзләрнең мәгънәсен сиземләү;
  • укыганда кирәкле мәгълүматны таба белү.

4. Язма сөйләм:

  • программада күрсәтелгән лексик-грамматик материалны дөрес яза белү;
  • дөрес күчереп яза белү;
  • үзе, гаиләсе, мәктәбе, дуслары, әйләнә-тирә мохит, ел фасыллары турында һәм программада күрсәтелгән темалар буенча 4-5 җөмләдән торган хикәя төзеп яза белү;
  • Белем бәйрәме, 8нче Март, Яңа ел, 9нчы Май бәйрәмнәре, Әниләр көне, туган көн белән котлау яза белү, бәйрәмгә чакыру язу;
  • Укылган текст буенча план төзеп яза белү;
  • Тексттан кирәкле информацияне аерып яза белү.

Предмет буенча билгеләнгән темалар

Тема буенча предмет нәтиҗәсе, коммуникатив максат,

Белем бәйрәме

Беренче сентябрь – Белем бәйрәме турында сөйли, укытучыны, дустыңны бәйрәм белән котлый белү. Предметларның төсен, санын әйтеп, үзеңә сорый белү. Сумкага нәрсә салганыңны, сумкада (партада) нәрсә барлыгын, сумкадан нәрсә алганыңны  әйтә, сорый белү. Үзеңнең, иптәшеңнең нинди билге алганын, диктантта нинди хата барлыгын, өй эшен эшләгәнен, эшләмәгәнен, мисал, мәсьәлә чишкәнен сорый, әйтә белү. Китапханәчедән китап сорый, китапның  нәрсә турында икәнен әйтә белү. Ничә китап укыганыңны әйтә, иптәшеңнән сорый белү.

Көндәлек режим.

Вакытны әйтә, сорый белү. Үзеңнең көндәлек режимың турында сөйли белү.

Ашханәдә”

Ашханәдә нәрсә пешергәнне, ашаганны, нинди ашлар яратканны әйтә белү. Дустыңның нинди ризыклар яратканын сорый, ашханәгә бергә барырга тәкъдим итә  белү. Кунакларны каршы ала, табынга чакыра белү. Табын  әзерләү тәртибен әйтә, сорый белү. Ашхәнәдә дежур укучы хезмәтен сөйли  белү.  

Без әти-әниләргә булышабыз

Әти-әниләрнең кем булып, кайда эшләвен, профессия исемнәрен әйтә белү. Өйдә үзең эшләгән эшләрне сөйли белү, иптәшеңә сорау бирә белү. Өй хезмәтендә катнашуыңны әйтә, эш куша белү. Табынны ничек әзерләү турында сөйли белү.

Туган якка кыш килде”

Бәйрәмнең сәгать ничәдә башланганын, Яңа ел бәйрәмендә нишләгәнне әйтә  белү. Һава торышын сорый, әйтә белү. Кышкы уен төрләрен әйтә, уенга чакыра белү. Чаңгы ярышы турында сөйли белү. Каникулда кайда булганыңны әйтә белү. Геройларга характеристика бирә белү. Сюжетны үзгәртеп,  яңа хикәя төзи белү.

Шәһәрдә һәм авылда”

Татарстан шәһәрләренең, елгаларының атамаларын әйтә белү.Татарстанда яшәгән милләтләрне әйтә белү. Кайсы урамда яшәгәнеңне, нинди фатирда торганыңны, мәктәпкә нинди транспортта барганыңны сөйли белү. Шәһәр турында сөйли, үзең яшәгән шәһәрне,  торган йортны сурәтли белү. Шәһәргә барырга чакыра белү. Нәрсәдә барганыңны, сәгать ничәдә барганыңны әйтә белү. Авыл табигате турында сөйли белү. Җәйге уен төрләрен әйтә белү.

Әдәпле булыйк”

Телефоннан әдәпле сөйләшә белү. Туган көнгә әдәпле чакыра белү. Килгән кунакларны каршылый белү.  Туган көнгә бүләк алып килгәнне әйтә, котлый белү. Бер-береңне табынга чакыра, кыстый, ашаганнан соң рәхмәт әйтә белү. 8 нче Март бәйрәмендә нинди бүләкләр бирү турында сөйләшү. Өлкәннәргә урын тәкъдим итә белү. Дустыңның авыруы турында, аңа ярдәм итү турында әйтә белү.

Кечкенә дусларыбыз”

Этләрнең кушаматын әйтә белү. Этләрне ничек караганны сөйли белү. Үзеңнең этең барлыгын, юклыгын, аны ничек караганны  әйтә белү.  Кешенең характер сыйфатларын әйтә белү. Песиләрнең  тышкы кыяфәтен сорый, сөйли белү. Песиең барлыгын, юклыгын, аны ничек караганны сорый,  әйтә белү.  Кемнең нәрсә яратканын сорый һәм әйтә белү.

Күңелле җәй”

Ел фасылларының билгеләрен әйтә белү. Җәй көне турында сөйли белү. Җәй көне укулар тәмамланганын әйтә белү. Предметларның билгеләрен чагыштырып әйтә белү. Урманга барганыңны, урманда җиләк җыйганыңны әйтә белү. Бер-береңне табынга чакыра, ашаганнан соң рәхмәт әйтә, азыкның тәмле икәнен әйтә белү. Бакчада нинди яшелчәләр үскәнен, бакчадагы эшләрне сорый, әйтә белү. Җәйге ял турында сөйли белү. Су керергә чакыра белү. Сабантуйда катнашу турында сөйләшү.

Грамматик минимум

  1. Исем  – сүз төркеме белән таныштыру.
  2. Исемнең иялек килеше белән таныштыру.
  3. Чы/-че - исем ясагыч кушымчалары белән таныштыру.
  4. Сыйфат – сүз төркеме белән таныштыру.
  5. Чагыштыру дәрәҗәсендәге сыйфатлар белән танышу.
  6. Синоним һәм антоним сыйфатларны сөйләмдә куллану.
  7.      21дән 100 кадәр саннарны сөйләмдә куллану.
  8. Аннан соң рәвеше һәм һәр, һәркем, барлык, алмашлыклары белән таныштыру.
  9. Фигыль – сүз төркеме, аның хәзерге һәм үткән заман формалары белән таныштыру.
  10. Билгеле үткән заман хикәя фигыльнең барлыкта  күплектә 1,2,3 зат формалары белән таныштыру.          
  11. –гына/-генә, -кына/-кенә кисәкчәләре белән таныштыру.
  12. Янында, алдында, артында, турында бәйлек сүзләрен сөйләмдә куллану.
  13. Ләкин, чөнки, шуңа күрә теркәгечле җөмләләрне сөйләмдә куллану.
  14. Казан шәһәре,  киемнәр кибете – төзелмәләре белән таныштыру.
  15. Сәгать ничә? Сәгать ничәдә? сорауларын һәм аңа җавапларны сөйләмдә куллана белү.

Орфографик һәм орфоэпик минимум

  1. Өйрәнелгән лексик берәмлекләрне орфоэпия нормаларына туры китереп әйтүне ныгыту.
  2. Алынма сүзләрне, дөрес әйтелешен саклап, сөйләмдә кулланырга күнектерү.
  3. Укучыларньң язу һәм язма сөйләм күнекмәләрен каминлләштерү эшен дәвам итү.
  4. Ике бертөрле тартык янәшә килгән сүзләрне дөрес әйтү һәм язу күнекмәләрен булдыру (китте, кайтты).
  5. Янәшә килгән ике бертөрле тартык булган сүзләрне дөрес әйтергә өйрәтү.
  6. Я, ю, е хәрефләре кергән сүзләрнең әйтелешен һәм язылышын истә калдыру.
  7. О, ө хәрефләренең беренче иҗектә генә язылуы.

Россия Федерациясенең һәм Татарстан Республикасының “Мәгариф турында”гы Законнары, аларның үтәлүен тәэмин итү программалары укыту-тәрбия процессына милли-региональ компонент кертүнең хокукый нигезе булып тора.( Хәзерге чорда фәннәрне укыту эчтәлеген регионлаштыру, ягъни әйләнә-тирәбездәге чынбарлыкка бәйләү, тәрбия процессын яңартуның бер юнәлеше булып тора. Педагогик әдәбиятта ул милли-региональ компонент термины белән йөртелә. Укучы үзе яшәгән төбәкне яратсын, аның мәдәни, тарихи кыйммәтләре турында уйлап фикер әйтә алсын өчен, укыту процессында моңа өйрәтергә кирәк). Татар теле дәресләрендә практик (җөмләләр төзү) яки иҗади эшләр башкарганда Әлмәт төбәге белән бәйләп алып барыла.

  Сәгатьләр саны:  Эш программасы 102 сәгатькә исәпләнеп өзелгән

                              Татар теле һәм  әдәби укуга атнага: 3 сәгать

                              Сочинение (өйрәтү характерында) – 1 сәгать

                              Контроль эш – 4 сәгать

             

Эш программасының эчтәлеге

Югары Акташның укыту планында 3 нче сыйныфта татар телене һәм әдәби укуга атнага 3 сәгать  вакыт бирелә. Эш программасы нигезләнгән (Урта (тулы) гомуми белем бирү мәктәбендә рус телле балаларга татар телен коммуникатив технология нигезендә укыту программасында (1 — 11 нче сыйныфлар) / Р.З. Хәйдәрова, Р.Л.Малафеева. – ТР М һәм фән министрлыгы, 2014) программада да  ике предметка бергә 170 сәгать  бирелә. 4 нче мәктәпнең Югары Акташ филиалының укыту планы буенча 102 сәгать бирелә. Программа буенча өйрәнелергә тиешле темалар сакланган хәлдә, аларга бирелгән вакытны  кыскартып төзергә туры килде. Шуларны исәпкә алып, сәгатьләр түбәндәгечә бүленде.

Телдән һәм язмача аралашу темаларына сәгатьләр бүленеше

Темалар

Сәгатьләр

1.

Белем бәйрәме

18

2.

Көндәлек режим

5

3.

 Ашханәдә                                                                                                                    

9

4.

Без әти-әниләргә булышабыз

17

5.

Туган якка кыш килде

13

6.

Без шәһәрдә һәм авылда яшибез

11

7.

Әдәпле булыйк!

9

8.

Кечкенә дусларыбыз

7

9.

Күңелле җәй, ямьле җәй

13

Барысы

102

Белем бәйрәме

Беренче сентябрь – белем бәйрәме. Төсләр. Без диктант язабыз. Без дәрестә. Мин билге алам. Без китапханәгә йөрибез.

Көндәлек режим.

Минем көндәлек режимым.

Ашханәдә”

Без ашханәдә ашыйбыз. Ми нем яраткан ашларым. Безгә кунаклар килә. Без табын әзерлибез.

Без әти-әниләргә булышабыз

Минем әти – әнием кем булып эшли? Без өйдә булышабыз. Без табын әзерлибез.

Туган якка кыш килде”

Яңа ел бәйрәме. Һава торышы. Кышкы уеннар. Каникулда.

Шәһәрдә һәм авылда”

Татарстан – минем туган ягым.

 Татарстанда яшәүче милләтләр. Татарстан шәһәрләре. Без шәһәргә барабыз. Безнең авыл.

Әдәпле булыйк”

Әдәпле сөйләшү. Телефоннан әдәпле сөйләшү. Туган көнгә чакыру. Табын янында. Без бүләкләр бирәбез.

Кечкенә дусларыбыз”

Дүрт аяклы дусларны сурәтләү, аларны карау. Минем яраткан песием.

Күңелле җәй”

Без җәйне яратабыз. Ел фасыллары билгеләре. Җәй җитә. Без җиләккә барабыз. Безнең бакча. Җәйге ял. Сабантуй – зур бәйрәм.

                                                                   Мәгълүмат һәм белем бирү чыганаклары

УМК

Укытучы өчен методик әдәбият

Укучылар өчен әдәбият

Программа: Урта (тулы) гомуми белем бирү мәктәбе рус телендә сөйләшүче балаларга татар телен һәм әдәбиятын укыту программасына (Казан,  2013 нче ел (төзүче авторлар: Р. З. Хәйдәрова, К. С. Фәтхуллова,  Г.М. Әхмәтҗанова))

Автор программасы: Урта (тулы) гомуми белем бирү мәктәбендә рус телле балаларга татар телен коммуникатив технология нигезендә укыту программасында (1 — 11 нче сыйныфлар) / Р.З. Хәйдәрова, Р.Л.Малафеева. – ТР М һәм фән министрлыгы, 2014;

Дәреслек: Күңелле татар теле. 3 нче сыйныф: дүртьеллык башлангыч мәктәпнең рус балалары өчен татар теле һәм уку дәреслеге / Р. З. Хәйдәрова, Г.М. Әхмәтҗанова -  Казан:  Татармультфильм, 2013.

1.Р. З. Хәйдарова Рус телендә сөйләшүче балаларга татар теле укыту. 3 нче сыйныф: Укытучылар өчен методик кулланма /- Казан: Татармультфильм, 2013

2 Р.З.Хәйдәрова, “Ситуатив күнегүләр”, Яр Чаллы, 2006;

3. «Фән һәм мәктәп», «Мәгариф»  журналлары, “Мәгърифәт”, “Ачык дәрес” газеталары

4. Диск “Татар теле” / Татармультфильм, 2012

1. Татар теле һәм әдәби уку китабына эш дәфтәре  гомуми белем бирү мәктәпләрендә укучы 3 нче сыйныф укучылары өчен (рус телле балаларга) – Казан: Мәгариф, 2013.

2. Р. З. Хәйдарова. Р. Л. Малафеева Татарский язык в таблицах. Наб. Челны, 2005

3. Ф.С.Сафиуллина “Татарско-русский, русско-татарский  школьный словарь” – Казан: Мәгариф, 2008.

Календарь-тематик планлаштыру

Дәрес

Дәрес темасы

Сәг саны

Дәрес тибы

Коммуникатив максат (дәреснең предмет нәтиҗәләре)

Сөйләм материалы

Сүзләр

Грамматика материал

Үткәрү вакыты

1

2

3

4

5

7

8

9

Белем бәйрәме (18 сәгать)

1-2

Беренче сентябрь-белем бәйрәме. Кем? кемне? кемгә? сорулары һәм аларга җавап

Кая? кайда? кайдан? сораулары һәм аларга җавап.

2

ЛКФ

ГКФ

Беренче сентябрь - белем бәйрәме турында сөйли, укытучыны, дустыңны бәйрәм белән котлый белү.

Кем? кемне? кемгә? сорауларын аңлый аларга җавап бирә бел. Мәктәпкә барганны, мәктәптә укыганны, мәктәптән кайтканны әйтә белү

Бүген белем бәйрәме, башлана

хөрмәтле,котлыйм

уңышлар, телим

көтә, укучы

укытучы

Син,сез зат алмашлыкларыньң төшем, юнәлеш килеше формасы

1.09

3.09

3-4

-мы/-ме сорау кисәкчәсе. Мин, син, ул зат алмашлыгының юнәлеш килеш формасы

1-10 га кадәр саннар

2

ЛКК

Д/МС

Уку-язу әсбапларының кемгә икәнен, аларньң барлыгын, юклыгын, кирәклеген хәбәр итә белү (сорау); үзеңә сорап алу, иптәшеңә тәкъдим итү

Китап, дәфтәр Каләм, өстәл бетергеч кирәк кирәкми түгел бир әле

- м ы / - м е сорау кисәкчәсе; мин ,син, ул зат алмашлыкларыньң юнәлеш килеш формасы;

1-10 га кадәр саннар

4.09

8.09

5-6

Төсләр. Исемнең күплек сан кушымчалары.

Кая? Кайда? Кайдан? Сораулары һәм аларга җавап

2

ГКФ

ЛГКК

Предметларныц төсен, санын кулланып, үзеңә сорый белү (Миңа биш кызыл каләм бир әле). Сумкага нәрсә салганьңны, сумкада (парта- да) нәрсә барлыгын, сумкадан нәрсә алганыңны әйтә, сорый белү

Төсләр, нинди

шакмаклы

буйлы, озын

кыска, алам

салам

-лар/-ләр; -нар/- нәр күплек сан кушымчалары;

«сан + и с е м

төзелмәсе;кая? кайда? кайдан?

сорулары

10.09

11.09

7-8

Исем сүз төркеме.

Исемнәрнең 1 зат берлек санда тартым белән төрләнүе

2

ГКК

ЛГКК

Бер-береңнең хәлен соры белү. Уку-язу әсбапларының барлыгын, юклыгын әйтә белү. Бер-береңә комплимент әйтә белү

Яңа, шат, бик, ничек

дэ кисәкчәсе; исемнәрнең 1 зат берлек санда тартым белән төрләнүе

15.09

17.09

9-10

 Фигыльнең башлангыч формасы. Хәзерге заман, үткән заман хикәя фигыльнең зат- санда төрләнеше.

 Безнең сыйныф

2

ЛКФ

ЛГКК

Үзеңнең, дусларыңньң нишләвен әйтә, сорый белү. Ничәнче сыйныфта укыганыңны әйтә, сыйныф турында сөйли белү 

Сыйныф җитәкчесе

Фигыльләрдә -мы/- ме сорау кисәкчәсе; фигыльнең башлан- гыч формасы; хәзерге заман, үткән заман хикәя фигыль формасы, зат-санда төрләнеше

18.09

22.09

11

Безнең билгеләр. Без

диктант язабыз

1

ЛГКК

Үзеңнең, иптәшеңнең нинди билге алганын, диктантта нинди хата барлыгын әйтә белү.

Билге, ничәле

Кечкенә, җиңел

хаталы, тикшерә

Хәзерге заман хикәя фигыльнең I зат бер- лек һәм күплек сан формасы

24.09

12

Хәзерге заман хикәя фигыльнең юклык формасы. Без ничек укыйбыз?

1

ГКФ

ЛГКК

Үзеңнең, иптәшеңнең нинди эшләр эшләгәнен, эшләмәгәнен әйтә белү. Укыганга бәя бирә белү.

чөнки, ләкин

контроль эш

Хәзерге заман хикәя фигыльнен юклык формасы; чөнки, ләкин теркәгечләре; ничә? ничек? кайчан? сораулары

25.09

13

Без дәрестә.

Сингармонизм законы.

“Чын иптәш” хикәясе

1

ГКФ

Д/ МС

Үзеңнең иптәшеңнең хезмәтен атый белү.

аңлата, тыңлый

мәсьәлә чишә мисал эшли ярдәм күрсәтә рәсем ясый иптәш

Сингармонизм законы;

үзе алмашлыгы

29.09

14

Хәзерге заман хикәя фигыльнең юклык формасында зат-сан белән төрләнеше.

Ярдәм ит әле, ярдәм итегез әле төзелмәләре

1

ЛГКК

Үзеңнең, иптәшеңнең уку хезмәтен, өй эшен эшләгәнен, эшләмәгәнен, мисал, мәсьәлә чишкәнен сорый, әйтә белү. Үзеңә ярдәм сорый белү.

чын ярдәм ялган ярдәм әле

Хәзерге заман хикәя фигыльнең берлек санда юклык формасы зат-сан белән төрләнеше.әле кисәкчәсенең мәгънәсе, ярдәм ит әле, ярдәм итегез әле тезелмәсе

1.10

15

Без китапханәгә йөрибез.Янында бәйлек сүзе. Саный сүзенең зат-сан белән төрләнеше. С. Исхак “Сөмбелә” шигыре

1

ЛГКК

Китаиханәгә барганьңны, китапханәдә нинди китап алганьңны әйтә белү.

Китаиханәгә барырга чакыра белү

Китапханәчедән китап сорый, китапньң нәрсә турында икәнен әйтә белү.

Китапханәгә барганыңны, армаганыңны әйтә белү. Ничү китап укыганыңны әйтә, иптәшеңнән сорый белү.Предметның ничә икәнен әйтә белү. Үзеңә кирәк санда предметлар сорап ала белү

китапханә

китапханәче

шигырь, китабы

турында

ун, егерме утыз, кырык илле, алтмыш җитмеш сиксән, туксан

янында бәйлек сүзе; исемнәрнең юнәлеш, урын-вакыт, чыгыш килешендә төрләнүе 

Хәзерге заман хикәя фигыльнең күплек санда юклык формасында зат-сан белән төрләнеше

Дистә саннары

2.10

16

“Белем бәйрәме” темасына мөстәкыйль эш

1

ЛГКК

6.10

17

Хаталар өстендә эш. “Белем бәйрәме” темасын кабатлау, ныгыту

1

Д/МС

8.10

                                                                                                                                   Көндәлек режим (5 сәгать)

18

Сәгать ничә? Сәгать ничәдә?

1

ЛКФ

Вакытны әйтә, сорый белү

Кайчан?  Нәрсә? эшләгәнеңне әйтә белү

Сәгать ничәдә?

Кайчан? Йокыдан тора, дәрес әзерли

Хәзерге заман хикәя фигыльнең зат-сан белән төрләнеше.

9.10

19

Минем көндәлек режимым

1

Д/МС

Үзеңнең көндәлек реҗимың турында сөйли белү.

Көндәлек режим

Иртәңге аш

Көндезге аш

Кичке аш

Үткән  заман хикәя фигыльнең зат-сан белән төрләнеше.

13.10

20-21

Минем көндәлек режимым.

Муса Җәлил ”Сәгать” шигыре

2

ЛКФ, Д/МС

Үзеңнең көндәлек реҗимың турында сөйли белү.

Иртәңге аш

Көндезге аш

Кичке аш

Үткән  заман хикәя фигыльнең зат-сан белән төрләнеше.

15.1016.10

22

Контроль эш «Көндәлек режим»

1

20.10

Ашханәдә (9 сәгать)

23-25

Хаталар өстендә эш. Без ашханәдә ашыйбыз.

“Ашханәдә” тексты.

Минем яраткан ашларым

3

ЛКФ

ЛГКК

Д\МС

Ашханәдә ашаганны, ашханәдә нәрсә пешергәнне, нинди ашлар яратканны әйтә белү.

Пешекчедән кирәк ашларны сорап ала белү

ашханә кәбестә ашы, токмачлы аш, ботка, кесәл пешекче дөге, солы

Хәзерге заман хикәя фигьтльнен I, III зат берлек сан формалары.

22.1023.10

27.10

26

Без татар ризыклары  яратабыз. Без җиләк-җимешләр  яратабыз.

Безгә кунаклар килә

1

ЛКФ

Дустыңньң нинди ризыклар яратканын сорый, ашханәгә бергә барырга тәкъдим итә белү. Кунакларны каршы ала, табынга чакыра белү

кош теле, чәкчәк

өчпочмак, бәлеш

кыстыбый, гөбәдия

Хәзерге заман хикәя фигыльнең 3 зат күплек сан формалары.

29.10

27

Боерык фигыль формасы.

Исемнең төшем килеше.

Бари Рәхмәт “Аш вакыты” шигыре

1

ЛГКК

Савыт-сабаларны сөртергә куша белү. Табын әзерләү тәртибен әйтә, сорый белү. Ашхәнәдә дежур укучы хезмәтен сөйли белү. Табын янында үз-үзеңне тоту кагыйдәләрен әйтә белү

Кашык, чәнечке

Пычак,  тәлинкә

Авыз, әдәпле

әдәпсез

Боерык  фигыль формасы.

Исемнең төшем килеше.

30.10

28

Янында бәйлек сүзенең юнәлеш, урын вакыт, чыгыш килешендә төрләнеше.

Исемнәрнең юнәлеш, урын вакыт, чыгыш килешендә төрләнүе.

1

Д/МС

Нәрсә янына килгәнеңне, нәрсә янында уйнаганыңны, нәрсә яныннан киткәнеңне әйтә белү. Предметларның урынын өйтә белү.

Янында бәйлек сүзенең юнәлеш, урын вакыт, чыгыш килешендә төрләнүе.Исемнәрнең юнәлеш, урын вакыт, чыгыш килешендә төрләнүе.

10.11

29

Уйный башладым  төзелмәсе.

Гардановның “Икмәк”хикәясе

1

 ГКФ

Нәрсә эшли башлаганьңны әйтә белү. Образга бәя бирә белү.

вертолёт

ясады

Уйный башладът төзелмәсе.

12.11

30

Нәрсә ашыйбыз, нәрсә эчәбез?

Ш.Галиев “Кунаклар”.

Без табын әзерлибез.

1

ЛГКК

Нәрсә ашаганыңны, нәрсә эчкәнеңне әйтә белү.Табында нинди ризыклар барлыгын әйтә белү. Табын әзерләү тәртибен сөйли белү

Хәзерге заман хикәя фигыльнец II, III зат күплек сан формалары

13.11

31

“Ашханәдә” темасына кабатлау дәресләре.

1

Д/МС

Темага багышланган лексика

Вакытны әйтә, сорый белү. Кайчан нәрсә эшләнгәнен әйтә белү.

Сәгать ничәдә?

Кайчан? Йокыдан тора, дәрес әзерли

Хәзерге заман хикәя фигыльнең зат-сан белән төрләнеше.

17.11

Без әти-әниләрнгә булышабыз (17 сәгать)

32-33

Аның китабы, аның әнисе – төзелмәләре. Сатучы булып эшли- төзелмәсе.

Г. Тукай-бөек шагыйрь.

2

ЛКФ

Г. Тукайньщ бөек татар шагыйре, А.С.Пушкинның бөек рус шагыйре икәнен әйтә, сорау куя белү.

Г. Тукайньщ биографиясен сөйли белү

Шагыйрь, бөек,  әсәр, авыр, шигырь

Тормыш

Аның китабы, аның әнисе – төзелмәләре.

Сатучы булып эшли- төзелмәсе.

19.11

20.11

34

Г. Тукай “Безнең гаилә” шигырендәге лексик-грамматик материал

1

ГКК

Г.Тукайньщ «Безнен гаилә» шигырен яттан сөйләү. Гаиләдә кемнәр барлыгын әйтә белү. Әти - әниләрнең кем булып, кайда эшләвен, профессия исемнәрен әйтә белү

яшелчә, үстерә,йорт төзи, төзүче, тегүче, сатучы, табиб

Тәртип саны; -чы/-че сүз ясагыч кушымчалары; сатучы булып эшли төзелмәсе

24.11

35

“Акыллы малай” тексты.

“Иң яхшы укучы” конкурсы

1

Д/МС

Хикәяне сәнгатьле укый, эчтәлеген сөйли белү. Ни өчен? соравын куя, аңа җавап бирә белү

акыллы, иртән урын җыя, зарядка ясый, файдалы, аннан соң киенә, булыша, шатланалар,

мактыйлар

Ни өчен? Соравы;

Аның әнисе төзелмәсе; ни өчен? Соравы; Чөнки, шуңа күрә теркәгечләре

26.11

36

Без хикәя сөйлибез.

Без бер-беребезне мактыйбыз.

Без өйдә булышабыз.

1

ГКК

Сын иртән нишлисең? соравын куя hәм аңа җавап бирә белү. Мәктәптән сон булган эшләрне әйтә белү. Өйдә булышуны сөйли белү

Хәзерге заман, үткән заман хикәя фигыльләрнең зат-сан белән төрләнеше

27.11

37-38

Үз алмашлыгының тартым белән төрләнеше.

Ихсан Әхмәтнең “Ана рәхмәте” хикәясе.

Образга бәя бирү.

2

ЛГКК

Д/ МС

Өйдә үзең эшләгән эшләрне сөйли белү.

иптэшенэ сорау бирэ белу.

Образга бэя бирэ белу

Битеннән, үпте, эшчән, тырыш, ялкау, эш яратмый, әдәпле, игътибарлы

Үз алмашлыгының тартым белән төрләнеше; Рөстәмнең әнисе төзелмәсе; ни өчен? соравы; чөнки, шуңа күрә теркәгечләре

1.12

3.12

39-40

Мин өйдә булышчы.

Без табын әзерлибез.

2

ЛКФ

ЛГКК

Табынны ничек әзерләү турында сөйли белү. Өйдә үзен, эшләгән эшләрне сөйли белү, иптәшеңә сорау бирә белү. Эш куша белү

Уң як, сул як, табын әзерли, сөртә

Хәзерге заман, үткән заман хикәя фигыльләрнең зат-сан белән төрләнеше

4.12

8.12

41-42

Мин дустыма булышам.

Без өйдә булышчылар.

Ә.Бикчәнтаеваның “Дәү әнием шигыре”

2

ЛГКК

Д/ МС

Дустыңа, әти-әниеңә өй хезмәтендә булышырга тәкдим итә белү. Өй хезмәтендә катнашучыны әйтә, эш куша белү

-//-

-//-

10.12

11.12

43

Алдында, артында, янында, каршында, өстендә, астында бәйлек сүзләре.

1

ЛКФ

Предметный кайда икәнен әйтә, сорый белү Хикәянең эчтәлеген сөйли белү

Икән, тимераяк

Уянды, эзләделәр

Бүрек, бияләй

боз эрегән

Исемнәрнең юнәлеш, урын вакыт, чыгыш килешендә төрләнүе; алдында, янында артында, каршында, өстендә, астында бәйлек сүзләре; антонимнар

15.12

44-45

Идрис Туктарның “Авыраяк” хикәясе

2

ЛГКК

ЛГКК

Алдында,артында, янында, өстендә, астында,каршысында -бәйлек сүзләр

Исемнәрнең килеш белән төрләнеше

17.12

18.12

46

“Минем гаиләм” темасына

контроль эш

1

22.12

47-48

Хаталар өстендә эш. Урамда Яңа ел

Яңа елга әзерләнү

2

Яңа елга әзерләнү турында хикәя язарга өйрәнү

Дөрес грамматик төзелмәсе

24.12

25.12

Туган якка кыш килде (13 сәгать)

49-50

Яңа ел бәйрәме.

Яңа ел бәйрәме белән котлау.

2

ЛКК

Яңа ел бәйрәме белән котлый белү.

Яңа ел бәйрәменә чакыра белү

Кар бабай Кар кызы ясады, бии шигырь сөйли җырлый Яңа ел бәйрәме бизи уенчыклар чыршы

Яңа ел бәйрәме Яңа ел бәйрәме+нә Яңа ел бәйрәме+ндә төрләнеше; антоним сүзләр (җылы - салкын мисалында)

12.01

14.01

51

Чыршы бәйрәме. Куян булып киенә төзелмәсе. Без бәйрәмгә барабыз. “Кыш” темасына караган лексика

1

ЛГКК

Бәйрәмнең сәгать ничәдә башланганын әйтә, Яңа ел бәйрәмендә нишләгәнне әйтә белү

концерт әзерләдек шигырь сөйли җырлый бии

Хәзерге заман хикәя фигыльнең зат-санда төрләнеше; куян булып киенә төзелмәсе

15.01

52

Кыш айлары.Кыш билгеләре.

Сыйфат сүз төркеме.

1

ЛКФ

Д/МС

Кыш айларын атый, көз, кыш билгеләрен әйтә белү

кыш салкын кар ява җил, буран була тау

Сыйфат суз төркеме

19.01

53-54

Һава торышы.

Кышкы уеннар.

Без тауда

2

ЛКФ

ЛКК

Һава торышын сорый, әйтә белү.

Кышкы уен төрләрен әйтә, уенга чакыра; тауга барганыңны, кайтканыңны, тауда чаңгы шуганыңны әйтә белү

һава торышы аяз

болытлы

Исемнәрнец I, II зат берлек сан тартым белән төрләнүе; кая? кайда? кайдан? сорулары

21.01

22.01

55

Кая? Кайдан? Кайда? Сораулары

1

ЛГКК

Д/МС

Уенга чакыра, тауга барганыңны, кайтканыңны, тауда чаңгы шуганыңны әйтә белү. Хикәянең эчтәлеген сөйли белү. Сюжетны үзгәртеп, яңа хикәя төзи белү

Рәхәт,күңелле

Яхшы, начар, юмарт саран, әйбәт тәрбияле

Кая? кайда? кайдан? сорулары; исемнәрнең тартым белән төрләнеше

26.01

56-57

Спорт төрләре

“дуслар” хикәясе

2

ЛГКК

Д/МС

Чаңгы ярышы турында сөйли белү

Чаңгы ярышы

Сынды бервакыт, егылды, якын

Хәзерге заман, үткән заман хикәя фигыльләрнең зат-сан белән төрләнеше

28.01

29.01

58

Без хикәя сөйлибез.

Без хикәя язабыз.

1

ЛКФ

Д/МС

Геройларга характеристика бирә белү.

Сюжетны үзгәртеп, яңа хикәя төзи белү.

Дустыңның нинди спорт төрләрен яратка- нын сорый белү

Яңа ел бәйрәме – грамматик төзелмәсе. Сәгать 12дә- гр төзелмәсе

Хәзерге заман, үткән заман хикәя фигыльләрнең зат-сан белән төрләнеше

2.02

59-60

“Каникулда”хикәясе

Үткән заман хикәя фигыльнең юклык формасы.

Без каникулда

2

ГКК, Д/МС

Әби - бабайларның кайда яшәгәнен сорый, әйтә белү. Нәрсә бүләк иткәнне әйтә, сорый белү.Кышкы уен төрләрен әйтә, уенга чакыра белү. Каникулда кайда булганыңны әйтә белү

Көтте

Авыл

Бүләк итте, әбәкле, шаярды

Исемнәрнең тартым белән төрләнеше; үткән заман хикәя фигыльнең юклык формасы

4.02

5.02

61

“Туган якка кыш килде” темасын кабатлау

1

ГКК

Исемнәрнең тартым белән төрләнеше.

Яңа ел бәйрәме – грамматик төзелмәсе.

Исемнәрнең тартым белән төрләнеше.

9.02

Без шәһәрдә һәм авылда яшибез (11 сәгать)

62-63

Татартан минем туган ягым.

Татарстан-зур, бай республика.

Татарстанда яшәүче милләтләр.

2

ЛКФ

ГКФ

Татарстан шәһәрләре, туган якның, елгаларының атама милләтләрен әйтә белү. Бер-береңнең        яшәү урынын сорый, үзең яшәгән төбәкнең исемен дөрес әйтә һәм кайда яшәгәнеңне әйтә белү. Татарстанда яшәгән милләтләрне әйтә белү

Туган як

Милләт

Исемнәре

Татарча

Русча

Нинди? кайсы? сораулары

11.02

12.02

64-65

Татарстан шәһәрләре.

Без нинди  ранспортта барабыз? Без нинди йортта яшибез?

2

ЛКК

Д/МС

Кайсы урамда яшәгәнеңне, нинди фатирда торганыңны, мәктәпкә нинди транспортта барганыңны сөйли белү

йорт, кат фатир, бүлмә аш бүлмәсе йокы бүлмәсе кунак бүлмәсе

Казан шәһәре төзелмәсе;

Бауман урамында төзелмәсе; кайсы? соравы

16.02

18.02

66-67

Без шәһәрдә яшибез.

Нинди танспортта барабыз?

Нинди йортта яшибез?

Безнең шәһәр.

2

ЛГКК

Д/МС

Шәһәр турында сөйли, үзең яшәгән шәһәрне, торган йортны сурәтли белү. Нинди транспортта барганыңны әйтә белү.Кайсы шәһәргә барганны, кайтканны сорый, җавап бирә белү

Шуңа күрә теркәгече

19.02

23.02

68

Сыйфатның чагыштыру дәрәҗәсе.

Без шәһәргә барабыз.

Безнең шәһәр.

1

ГКК

Предметларның кайсысы зуррак, кечкенәрәк, матуррак икәнен әйтә белү.

Шәһәргә барырга чакыра белү. Нәрсәдә барганыңны, сәгать ничәдә барганыңны әйтә белү

Сыйфатның

чагыштыру

дәрәҗәсе

25.02

69-70

Һәр, барлык- билгеләү ашамлыклары.

Мин авылда яшим.

Безнең авыл. Авыл урамнары.

2

ЛГКК

Д/МС

Авыл табигате турынд сөйли белү.

Җәйге һәм кышкы уен төрләрен әйтә белү

алдында, янында

артында, эчендә, җиләк, балык тотабыз, су коенабыз

Янында, алдында артында, эчендә бәйлек сүзләре; эри, барлык билгеләү алмашлыклары

26.02

2.03

71

“Без шәһәрдә, авылда яшибез” темасы буенча кабатлау

1

ЛГКК

Авыл, шәһәр табигате турында сөйли белү.

Авыл

Шәһәр, Йорт, өй

Хәзерге заман, үткән заман хикәя фигыльләрнең зат-сан белән төрләнеше

4.03

72

“Без шәһәрдә яшибез” темасы буенча контроль эш

1

ГКФ

5.03

Әдәпле булыйк! (9 сәгать)

73-74

Хаталар өстендә эш. Әдәпле сүзләр. Телефоннан әдәпле сөйләшәбезме?

Туган көнгә ничек чакырабыз?

2

ЛГКК

Д/МС

Телефоннан әдәпле сөйләшә белү.

Туган көнгә әдәпле чакыра белү

Тәмле сүзләр, Рәхим итегез, Чөнки – теркәгече белән кушма җөмләләр төзү

Билгеле үткэн.заман хикәя фигыльнец III зат берлек сан формасы

9.03

11.03

75-76

Туган көнгә бүләк бирәм.

Дусларны каршылыйм.

Табын янында.

2

ГКК

ГКК

Килгән кунакларны каршылый белү.

Туган көнгә бүләк алып килгәнне әйтә белү, котлый белү. Бер-береңне табынга чакыра, кыстый, ашаганнан сон рәхмәт әйтә белү

Бәлеш

Гөбәдия

Чәкчәк,  өчпочмак, тагын, күңелле

Хәзерге заман, үткән заман хикәя фигыльнең зат-санда төрләнеше

12.03

16.03

77

8нче Март-әниләр бәйрәме.

Без бүләкләр бирәбез.

1

ЛГКК

8 Март нинди бәйрәм икәнен әйтә белү, бәйрәмдә нинди бүләклр бирү турында сөйләшү.

Бәйрәм белән котлый белү.

Бүләк, булышам

Гөлгә су сибәм

Савыт-саба, табын әзерлибез, гомер, сәламәтлек,шатлык, уңышлар

18.03

78

Трамвайда хикәясе.

Без хикәя сөйлибез

1

ГКК

Өлкәннәргә урын тәкъдим итә белү.

Тукталыш

Тәрбияле

19.03

79

Исемнең төшем килеше.

Дәрдемәнднең “Өч ул хикәясе”

1

ЛГКК

Хикәяне сәнгатьле уку, эчтәлек сөйләү.

Дустыңның авыруы турында, аңа ярдәм итү турында әйтә белү

Алма, татлы, орлыклар

Бакчага, ярты

Исемнең төшем килеше

1.04

80

Исемнең чыгыш килеше. Үзенең, сумкасы төзелмәсе. В.Осеваның “Бер әби ич” хикәясе

1

ГКК

Нәрсәнең алда, нәрсәнең артта барганын әйтә белү. Кемнең? Соравына җавап бирә белү. Кешегә булышканыңны әйтә белү. Үзеңә булышуны сорый белү.

Алда, Артта

Егыла, булыша

курше

Исемнең чыгыш килеше; үзенең сумкасы төзелмәсе

Боерык фигыльнец II зат берлек сан формасы

2.04

81

Әдәп төбе-матур гадәт” темасын кабатлау, ныгыту

1

ГКК

Темага кагылган лексиканы кабатлау.

6.04

Кечкенә дусларыбыз (7 сәгать)

82-83

Ул алмашлыгының юнәлеш, төшем килеше.

Көн саен төзелмәсе. “Дуслар ” хикәясе.

2

ГКФ

Д/МС

Кемгә дә булса әйбер биргәнне, кемне дә булса яратканыңны әйтә белү

Көн, атна, ел саен, һәр, терелде, тәпи, өрә, саклый, хуҗа, авырта

Кем? Кемне? Кемгә? Сораулары; көн саен тезмәсе

8.04

9.04

84

“Дуслар” хикәясе.

М. Җәлил “Маэмай”.

1

ЛГКК

Этләрнең кушаматын әйтә белү.Этләрне ничек караганны сөйли белү.Үзеңнең этең барлыгын, юклыгын, аны ничек караганны әйтә белү. Кешенең характер сыйфатларын әйтә белү

Ярдәмчел, эшчән

Ялкау, акыллы

тырыш

начар

тэрбияле

Чөнки, шуңа күрә теркәгечләре

13.04

85-86

Ул алмашлыгының килешләр белән төрләнеше.

Акмуен яраткан песием. Минем песием.

2

ЛКФ

Д/МС

Песиләрнеә тышкы кыяфәтен сурәтл сөйли белү (Акмуен мисалында)

Кечле, койрык

Озын, йомшак

Колак, кечкенә

Ул алмашлыгыньң килешләр белән төрләнеше; Акмуенның аягы төзелмәсе

15.04

16.04

87

Акмуен- яраткан песием.

Минем песием.

1

ГКФ

Песиләрнең тышкы кыяфәтен сорый сөйли белү. Песиең барлыгын, юклыгьш, аны ничек караганны сорый әйтә белү

Артында, алдынд, астында, өстендә бәйлек сүзләре

20.04

88

Сыйфатның артыклык һәм чагыштыру дәрәҗәсе.“Кем нәрсә ярата?”әкияте

1

ГКК

Кемнең нәрсә яратканын сорый һәм әйтә белү. Әкиятнең эчтәлеген сөйли белү.

Йорт, песи, эт, әтәч, кәҗә, кич, гел, бергә, бәхәсләшәләр

Хәзерге заман хикәя фигыльнең зат-санда төрләнеше

22.04

Күңелле җәй, ямьле җәй (1 сәгать)

89

“Җәй җитте” тексты.Без җәйне

яратабыз. Җәй.

1

ЛКФ

Елфасылларн билгелэрен әйтә белу.

Җәй көне турында сөйли белү. Җәй көне

Укулар тәмамланганын әйтә белү

Ямьле, күбәләк, эссе, җәйге, уку, тәмамланды, озын, кыска

Хәзерге замай хикәя фигыльнең III зат күплек сан формасы

23.04

90

Сыйфатның чагыштыру дәрәҗәсе.

“Төсләр” әкияты.

1

ГКК

ДС

Предметларның билгеләрен чагыштырып әйтә белү. Әкиятнең эчтәлеген сөйли белү.

Дус, тату яшәү турында әйтә белү

Иң,  дус, тату, гел, бергә

канат

Сыйфатның чагыштыру дәрәҗәсе

Әйтегез әле төзелмәсе

27.04

91-92

Р. Фәйзуллинның “Җиләк кайда күп” шигыре.

“Җиләк җыям, как коям” уены.

2

ЛГКК

Д/МС

Урманга барганыңны, урманда җиләк җыйганыңны, аннан кайтканыңны әйтә белү белу.

«Җиләк җыям, как коям» уенын сәхнәләшт

Җиләк, җыям, алан, чиләк, дәү әни, тотам

Кая? Кайда? Кайдан? сораулары

29.04

30.05

93-94

Капма- каршы мәгънәдәге сүзтезмәләр.

Х. Халиковның “Витаминлы аш” хикәясе.

2

ЛКФ

ЛГКК

Бер-береңне табынга

чакыра, ашаганнан соң

рәхмәт әйтә, азыкның

тәмле икәнен әйтә белү.

Предметны каян алганны

сорый белу

Тагын, пешер, яме, даруханә, каймак

Каян? соравы

4.05

6.05

95-

96

Р. Миңнуллин – балаларның яраткан шагыйре.

2

ЛКФ

Роберт Миңнуллин турында белешмә бирә белү

7.05

11.05

97

Р. Миңнуллин “К” лар тулган бакчага”

1

ЛГКК

Бакчада нинди яшелчәләр үскәнен әйтә белү.

Бакчадагы эшләрне сорый, әйтә белү

яшелчә исемнәре ерак, якын су сибү җир казу

Хәзерге заман хикәя фигыльнең зат-санда терләнеше

13.05

98-99

Без су буенда.

Сочинение “Җәйге  ял”

2

ЛКФ

ЛГКК

Җәйге ял турында сөйли белү.

Су керергә чакыра белү

су коена йөзә суга сикерә көймәдә йөзә чума кызына

14.05

18.05

100

Хаталар өстендә эш. Без Сабантуга

барабыз

1

ГКФ

Сабантуйда катнашу турында сөйләшү

сабантуй баганага менә уен чүлмәк

көрәшә

Хәзерге заман хикәя фигыльнең зат-санда терләнеше

18.05

101

Арадаш аттестация эше

1

ЛГКК

21.05

102

Кабатлау,  ныгыту дәресләре.

1

Д/МС

25.05

Кушымта 1

Рус телендә сөйләшүче балаларның 3 нче сыйныфта татар теленнән белем һәм күнекмәләрен бәяләү нормалары

Укучыларның белем һәм күнекмәләрен тикшереп бару, бәяләү укытуның әһәмиятле өлешен тәшкил итә. Тикшерүнең төп максаты — укучыларның белем һәм күнекмәләрен даими күзәтеп бару, дөрес һәм гадел бәя бирү. Ә бу, үз чиратында, укучының кайсы теманы яхшы үзләштерүен яисә җитәрлек дәрәҗәдә үзләштерә алмавын, татар теленә өйрәтүдә тагын нәрсәләр эшләргә кирәклеген күрсәтә, укытуның сыйфатын, нәтиҗәлелеген яхшыртырга ярдәм итә.

Рус телендә сөйләшүче балаларның татар теленнән белем һәм күнекмәләрен тикшерү төрләре.

                                                                                                                3 нче сыйныф

Эш төрләре

1.

Тыңлап аңлау

0,2-0,4  минут

2.

Диалогик сөйләм

5 реплика

3.

Монологик сөйләм

6 фраза

4.

Һәр тема буенча ара-лаша белү күнекмәләрен ситуатив күнегүләр аша тикшерү

3

5.

Уку

35045 сүз

6.

Язу:

4-5 җөмлә

сүзлек диктанты

7-8сүз

сочинение

4-5 җөмлә

                                                                                                                                                         

                                                                    Укучыларның сөйләм күнекмәләрен бәяләүгә аңлатма.

Рус телле балаларга татар теле укытуның төп максаты Татарстан республикасында дәүләт теле дип игълан ителгән татар телендә иркен сөйләшә алган билингваль шәхесләр формалаштыру. Билгеле булганча, социолингвистика фәне координатив типтагы (ана телендә һәм өйрәнә торган икенче телдә хатасыз аралашу), субординатив типтагы (ана телендә хатасыз, икенче телдә хаталар җибәрү фараз ителә), катнаш типтагы (ике телдә дә аралашуда хаталар булу фаразлана) шәхесләрне аера. Чит телләр укыту методикасында белемнәрне контрольгә алу өчен  “коммуникативно-достаточный уровень – аралашу өчен җитәрлек дәрәҗә; коммуникативно-недостаточный уровень – аралашу өчен җитәрлек булмаган дәрәҗә” төшенчәләре яши (В.П.Беспалько). Әгәр үзләштерү дәрәҗәсе 0,7 коэффициентыннан югары булса, аралашу өчен җитәрлек дәрәҗә дип санала һәм укучыга “4”, “5”ле билгеләре куела; әгәр үзләштерү дәрәҗәсе 0,7 коэффициентыннан түбән булса, аралашу өчен җитәрлек булмаган дәрәҗә дип санала һәм укучыга “3”, “2”ле билгеләре куела. Ягъни, үзләштерү коэффициенты 0,7 булса – “3”ле, 0,8-0,9 булса – “4”ле, 0,9 – 1 булса – “5”ле билгеләре куела.

Үзләштерү коэффициенты түбәндәге формула белән исәпләнә:

Үк = а : р, кайда Үк – үзләштерү коэффициенты, а – дөрес үтәлгән биремнәр саны, р – барлык биремнәр саны.

Әйтик, сүзлек диктанты 20 сүздән тора. Укучы 5 хата җибәрә. Аның үзләштерү коэффициенты 15:20 =7,5. Ул “4”ле билгесе ала ала.

Әйтик, укучыларның сөйләшә алуын тикшерү өчен 5 ситуатив күнегү бирелде. (Позови друга кататься на лыжах) Укучы 4 күнегүдә сөйләм бурычын дөрес аңлап, аралаша алуын күрсәтте. Аның үзләштерү дәрәҗәсе коэффициенты 4:5 = 0,8 була. Ул “4”ле билгесе ала.

Әйтергә кирәк, чиреклек, еллык билгеләре нинди дә булса грамматик категорияне үзләштерү дәрәҗәсе белән генә билгеләнми, ә программада күрсәтелгән темалар буенча укучыларның диалогик, монологик сөйләмгә чыгу дәрәҗәләре белән билгеләнә.

                                                                             Язма эшләрне тикшерү һәм бәяләү.

  Рус телендә сөйләшүче балалар өчен татар теленнән язма эшләр ике төркемгә бүленә:

1). Өйрәтү характерындагы эшләр (сочинение);

2). Контроль  эшләр (сүзлек диктанты).

Язма эшләрне тикшергәндә, укытучы аларның эчтәлеген бәяли, орфографик һәм пунктуацион хаталарын төзәтә

Пөхтә, төгәл һәм офографик хатасыз язылган эшкә “5” ле куела.

Пөхтә, төгәл язылган, әмма 1-3 төзәтүе яки 1-2 орфографик хатасы булган эшкә “4” ле куела.

Пөхтә һәм төгәл язылмаган, 4-5 төзәтүе яки 3-5 орфографик хатасы булган эшкә “3” ле куела.

Пөхтә һәм төгәл язылмаган, 6 яки артыграк орфографик хатасы булган эшкә “2” ле куела.

  Пөхтә һәм төгәл язылган, 1 орфографик хатасы , 1 пунктуацион булган диктантка “5” ле куела.

Пөхтә һәм төгәл язылган, 2-3 орфографик, 2-3 пунктуацион хатасы булган диктантка “4” ле куела.

Пөхтә һәм төгәл язылмаган, 4-6 орфографик, 6 пунктуацион хатасы булган диктантка “3” ле куела.

Пөхтә язылмаган. 7 дән артык орфографик, 7 дән артык пунктуацион хатасы булган диктантка “2” ле куела.

Өйрәтү характерындагы   сочинениеләрне бәяләү.

Сочинение укучыларның тормыштагы күзәтүләреннән алган тәэсирләрен язмада грамоталы һәм эзлекле бирә белү.

  Тәкъдим ителгән темага эзлекле язылган һәм эчтәлеге тулы ачылган, 1 орф., 1 пункт. яки 2 грам. хатасы булган эшкә “5” ле куела.

  Эзлекле язылган, ләкин 2-3 эчтәлек ялгышы, 2-3 орф., 2-3 пункт. хатасы булган эшкә “4” ле куела.

  Өлешчә эзлекле язылган, эчтәлеге тулысынча ачылмаган, 4-5 орф., 4-5 пункт. һәм җөмлә төзелешендә хаталары булган эшкә “3” ле куела.

  Эзлекле язылмаган , эчтәлеге ачылмаган, 6 дан артык орф., 6 дан артык пункт. һәм грамм. хаталары булган эшкә “2”ле куела.

                                                                Телдән җавап бирүне тикшерү һәм бәяләү.

Рус телендә сөйләшүче балаларга татар теле укытканда, аларның телдән сөйләм күнекмәләрне тикшерүгә төп игътибар бирелергә тиеш, чөнки балаларның сөйләм телен үстерү- укытучының иң мөһим бурычы.

Укучыларның диалогик һәм монологик сөйләм күнекмәләрне тикшергәндә һәм бәяләгәндә, билге җавапның сыйфатына карап һәм түбәндәге таләпләрне искә алып куелырга тиеш:

  1. сөйләмнең орфоэпик, интонацион һәм грамматик яктан төгәллеге;
  2. сөйләмнең эчтәлеге ягыннан дөреслеге, тулылыгы һәм эзлеклелеге;
  3. сөйләмнең аңлаешлылыгы;
  4. сөйләмдә сүз байлыгы, җөмлә калыпларының төрлелеге һәм стиль бердәмлеге.

Укучыларның телдән җавап бирү күнекмәләрен тикшергәндә, эш төрләренең күләме түбәндәгечә билгеләнә:

1.Тыңлап аңлау(минут.) -0.2-0.3

2. Диалогик сөйләм (репликалар саны)- 5

3. Монологик сөйләм (фразалар саны) -6

                                                   Тыңлап аңлауны бәяләү.

Тыңланган текстның эчтәлеген тулаем аңлап, тәкъдим ителгән барлык сорауларга язмача дөрес җавап биргән, 1 орфографик хатасы яки эчтәлеккә бәйле 1 хатасы булган эшкә “5” ле куела.

    Тыңланган текстның эчтәлеген аңлап, тәкъдим ителгән сорауларга дөрес җавап бирелгән, әмма 2-3 орфографик,3 пунктацион яки эчтәлеккә бәйле 2-3 хатасы булган эшкә “4” ле куела.

    Тыңланган текстның эчтәлеген өлешчә аңлап, тәкъдим ителгән сорауларга җавап бирелмәгән, 5 орфографик, 5 пунктацион яки эчтәлеккә бәйле 4-5 хатасы булган эшкә “3” ле куела.

     Тыңланган текстның эчтәлеге буенча тәкъдим ителгән сорауларга бирелгән җавапларның яртысы дөрес булмаса, 6 орфографик, 6 пунктацион яки эчтәлеккә бәйле 5 тән артык хатасы булган эшкә “2” ле куела.

әйтелеше һәм грамматик төзелеше ягыннан дөрес, эчтәлеге ягыннан эзлекле

диалогик сөйләм төзегәндә, “5".

Диалогик сөйләмне бәяләү.

   Бирелгән ситуация яки өйрәнелгән тема буенча әңгәмә кора алганда, һәм тулы Бирелгән ситуация яки өйрәнелгән тема буенча әңгәмә кора алганда, әмма репликларның әйтелешендә һәм аерым сүзләрнең грамматик формаларында 2-3 хата җибәреп, эчтәлеге ягыннан эзлекле диалогик сөйләм төзегәрдә, “4” ле куела.

Өстәмә сораулар ярдәмендә генә әңгәмә кора алганда,репликаларның әйтелешендә һәм сүзләрнең грамматик формаларында 4-6 хата җибәреп, эчтәлеген бозып диалогик сөйләм төзегәндә, “3” ле куела.

   Бирелгән ситуация яки өйрәнелгән тема буенча диалог төзи алмаганда, “2” ле куела.

Монологик сөйләм.

  Өйрәнелгән яки тәкъдим ителгән тема буенча әйтелеше, грамматик төзелеше ягыннан дөрес һәм эчтәлеге ягыннан тулы, эзлекле булган монологик сөйләм өчен “5” ле куела.

  Өйрәнелгән яки тәкъдим ителгән тема буенча эзлекле төзелгән, әмма аерым сүзләрнең әйтелешендә, грамматик формаларында яки җөмлә төзелешендә 2-3 хатасы булган монологик сөйләм өчен “4” ле куела.

  Өйрәнелгән яки тәкъдим ителгән тема буенча эзлекле төзелмәгән,сүзләрнең әйтелешендә, җөмлә төзелешендә 4-7 хатасы булган монологик сөйләм өчен “3” ле куела.

   Өйрәнелгән яки тәкъдим ителгән темага монолог төзи алмаганда, “2” ле куела.

Укуны бәяләү.

3 сыйныф – 35-45 сүз.

   Тәгъдим ителгән текстның эчтәлеген тулаем аңлап, авазларны һәм сүзләрне дөрес әйтеп, басымны дөрес куеп, сәнгатьле һәм аңлаешлы итеп тиешле тизлектә укыганда, “5”куела.

       Тәгъдим ителгән текстның эчтәлеген аңлап, сәнгатьле һәм аңлаешлы итеп,әмма 2-3 орфоэпик хата җибәреп, ( басымны дөрес куймау ) укыганда, “4” ле куела.

    Тәкъдим ителгән текстның эчтәлеген өлешчә аңлап, 4- 6 тупас орфоэпик хата җибәреп укыганда, һәм уку тизлеге акрын булганда, “3” ле кула.

   Тәкъдим ителгән текстның эчтәлеген бөтенләй аңламыйча, орфоэпик кагыйдәләрне бозып, 7 дән артык әйтелеш хатасы җибәреп һәм уку тизлегенә куелган таләпләрне сакламыйча укыганда, “2” ле куела.

Йомгаклау билгесе

Йомгаклау билгесе чирек, яртыеллык һәм уку елы ахырында куела. Ул, беренче чиратта, укучыларның телдән сөйләм күнекмәләре, бәйләнешле сөйләм төзи белү осталыгы, татар телендә аралаша алу мөмкинлекләреннән чыгып, шул ук вакытта язма эшләрнең нәтиҗәләрен исәпкә алып куелырга тиеш.

Кушымта 2

Кушымта 3

Эш программасына төзәтмәләр кертү бите

Сыйныф

Бүлекнең, теманың исеме

План буенча үткәрү датасы

Төзәтмәләр керүнең сәбәпләре

Төзәтмәләр кертү чаралары

Фактта үткәрелү датасы


По теме: методические разработки, презентации и конспекты

4нче сыйныф. Татар теленнән эш программасы (татар төркеме)

Рус мәктәбендә укучы татар балалары өчен эш программасы тәкдим итәм. 2010 елда чыккан прогаммага нигезләнеп төзелде. атнага 3 сәгать (елга 105 сәгать)...

татар теленнән эш программасы 1 класс рус төркеме

1 сыйныфның рус төркеме өчен эш программасы...

1 сыйныфлар өчен татар теленнән эш программасы. УМК "Перспектив башлангыч мәктәп".

1 нче сыйныфлар өчен татар теле дәресеннән эш программасы. УМК "Перспектив башлангыч мәктәп"....

"Безнең гаилә.(Наша семья)" 1нче сыйныфлар өчен татар теленнән презентация (рус төркеме)

Бу презентация 1нче сыйныфта укучы рус балалары өчен төзелгән....

Татар теленнән эш программасы 1-4 сыйныфлар.

Татар теленнән 1-4 сыйныфлар өчен эш программасы рус телле балалар өчен Хайдарова авторлыгында...