Литературлуг номчулгада кичээл. Л.Чадамба. Арыг-шевер.
план-конспект урока (2 класс)
Литературлуг номчулга кичээлинин план-конспектизи
Кичээлдин т е м а з ы : Леонид Чадамба «Арыг-шевер», Корней Чуковский «Чунар херек»
Кичээлдин хевири (тип урока): чаа тема
Ооредилгелиг: медерелдиг, шын база аянныг кылдыр номчуп өөредирин уламчылаар.;
Сайзырадылгалыг:уругларның угаан-медерелин, словарьлыг курлавырын байыдар база аас чугаазын, кичээнгейин, чүвени сактып алырын, сагышка даап бодаарын (воображение) сайзырадыр.
Кижизидилгелиг: уругларны арыг-силигге, бодун шын алдынып билиринге, чурумга кижизидер.
Дерилгези: экран, проектор, карточкалар, ном, арынчыгаштар.
Планнаттынган туңнелдер:
Эртемниң туңнелдери:
Уруглар медерелдиг,шын номчуп ооренип алыр; шулуктун утказын чугаалап өөренип алыр; шулуктун темазын тодарадып билип алыр; кичээлдиң темазын өөренип тургаш, ийи шулукту деннеп , бодунуң аас чугаазын сайзырадып алыр.
Скачать:
| Вложение | Размер |
|---|---|
 azhyk_kicheel.aryg-shever_2_kl.docx | 64.64 КБ |
Предварительный просмотр:
Литературлуг номчулга кичээлинин план-конспектизи
Кичээлдин т е м а з ы : Леонид Чадамба «Арыг-шевер», Корней Чуковский «Чунар херек»
Кичээлдин хевири (тип урока): чаа тема
Ооредилгелиг: медерелдиг, шын база аянныг кылдыр номчуп өөредирин уламчылаар.;
Сайзырадылгалыг:уругларның угаан-медерелин, словарьлыг курлавырын байыдар база аас чугаазын, кичээнгейин, чүвени сактып алырын, сагышка даап бодаарын (воображение) сайзырадыр.
Кижизидилгелиг: уругларны арыг-силигге, бодун шын алдынып билиринге, чурумга кижизидер.
Дерилгези: экран, проектор, карточкалар, ном, арынчыгаштар.
Планнаттынган туңнелдер:
Эртемниң туңнелдери:
Уруглар медерелдиг,шын номчуп ооренип алыр; шулуктун утказын чугаалап өөренип алыр; шулуктун темазын тодарадып билип алыр; кичээлдиң темазын өөренип тургаш, ийи шулукту деннеп , бодунуң аас чугаазын сайзырадып алыр.
Ниити өөредилгениң туңнелдери:
Ажылдап кылдынган методика (арга)-биле өөреникчи кичээлдиң өөредиглиг сорулгазы-биле таныжып алыр; эртемниң үндезинниг билиин шиңгээдип алыр (медерелдиг номчулга); билип алырының харыыларының (начальные формы познавательной рефлексии) эге хевирин шиңгээдип алыр.
Амы-хууда ѳѳреникчиниң түңнелдери:
Өөреникчи кичээлдиң темазын сайгарып, өөренип тургаш кол моральдыг нормаларны шиңгээдип алыр - шынчы чорукту, дузааргак чорукту, харысаалгалыг чорукту; өөреникчиниң социалдыг ролюн шиңгээдип алыр; өөреникчи өөредиглиг ажылдың чугула чылдагаанын (развитие мотивов учебной деятельности) шиңгээдип алыр.
Кичээлдин дерилгези: чуруктар, карточкалар, , бодуун карандаш, оннуг карандаштар (кок, кызыл, ногаан ), презентация.
Кичээлдин Этаптары | Башкынын ажыл-чорудулгазы | Оореникичинин ажыл-чорудулгазы | Бугу талалыг ооредилге ажыл-чорудулгазы (УУД) |
1.Организастыг кезээ. Шулукчугеш. | -Бисте аалчылар келген, мендилежип аар бис бе? Шулукчугеш. Тывавысты хогжудерде,дылывысты утпаалынар.Бижикке-даа,чугаага-даа бир-даа чазыг кылбаалынар! Оорениринге белен силер бе? - Эр-хейлер! -Билиглер далайынче эжиндирип кирээлинер | Кичээлдин девизи: Тывавысты хогжудерде.дылывысты утпаалынар.Бижикке-даа,чугаага-даа бир-даа чазыг кылбаалынар! | Личностуг (ажылдаарынга белеткендирер, ажылчын олудун организастаары) Башкарыкчы (сорулга салыры) Харылзажылга (диалог чугааны ажыглап билири) |
2.Катаптаашкын (актуализация знаний) А) Эрткен кичээлде өөренгенин катаптаар. | –Эрткен кичээлде кым деп чогаалчынын шулуун номчаан бис? - Шулукту кым доктаадып алганыл? | (Чуну билир мен. что я знаю) -Эрткен кичээлде Чооду Кара-Кускенин «Анайларым» деп шулуун номчаан бис. | Харылзажылга (бодунун бодалдарын аас-биле илередири) Билип алыышкын Башкарыкчы (кичээлде кылыр ажылдарнын чурумун чугаалап билири) |
Состер-биле ажыл | -Бисте чагаа келген. -Ол чагаада мындыг состер бар-дыр, бистин ооренир темазысты чуктеп эккелген-дир. Тывынарам, уруглар, нсаав,кырдга. -Саван-биле чуну канчаар бис? Чуге? -Дыргак-биле чуну канчаар бис? Чуге? | Состерни тыптырар. Саван, дыргак | Харылзажылга (бодунун бодалдарын аас-биле илередири) Билип алыышкын Башкарыкчы (кичээлде кылыр ажылдарнын чурумун чугаалап билири) |
Чурук-биле ажыл. Слайд. В) Чурук-биле ажыл. | –Саван биле дыргактын оске эштери бар бе? -Бар. -Ниити адын чуу дээрил? -Ынчаарга кичээлдин темазын кым тода билип каан эвес көрээлиңерем. -Эр хейлер. - Кичээлдиң темазын эки билип алыр дээш кандыг сорулгалар салып алыр бис? -Номнун 74 дугаар арнын ажыдынар. В) Чурук-биле ажыл. -Чурукта чуну коруп тур силер? -Чурукта чылдын кайы уезин коргускенил? -Эштирге ажыктыг бе? -Ам номчуур шулуувуске хамаарылга бар бе чуу деп бодаар силер? | - Чунар херекселдер. -Арыг-шевер дугайында номчуур бис. -Шын, аянныг, медерелдиг номчуур, кичээлге эки харыылаар, арыг-шевер дугайында билип алыр. | Харылзажылга (бодунун бодалдарын аас-биле илередири) Билип алыышкын Башкарыкчы (кичээлде кылыр ажылдарнын чурумун чугаалап билири) |
3.Ооредилгеглиг сорулганы салыры (постановка учебной задачи) | Кичээлдин темазын, сорулгазын салыры. -Шулуктун адын «Арыг-шевер» деп каан. - Чунун дугайында деп бодап тур силер? -Номчуксап тур силер бе? -Кым деп чогаалчы бижип каан-дыр? -Леонид Чадамба дугайында дыннадыын номчуптар-дыр. -Чуну билип алдывыс, каяа торуттунген чогаалчы-дыр. | Что я ещё хочу узнать? Сам найду способ (Чуну мен билбес мен?Бодум арганы тып алыр мен) -–Арыг-шевер дугайында номчуур бис. -Шын, медерелдиг номчуур. -Леонид Чадамба -Дыннадыгны номчуур. -Тожу кожуунга торуттунген. | Сорулга салыры (башкынын айтыргларынын дузазы-биле кичээлдин сорулгазын салыр) |
3.Шулуктун номчулгазы. Слайд | Шулукту номчууру. 1.Словарь-биле ажыл. Шоглап болур-халдап болур. Иш-ажыл. 2.Башкы азы оореникчи номчуур. 3.Оореникчилер иштинде номчуур. -Чунун дугайында номчудунар? -Чуу амы-тынга халдап болур –дур? -Ол хир кижиже халдай бээр болза, чуу бооп болурул? -Кандыг кижиже хир халдап шыдавазыл? -Кадык болурунун кол ундезини чуде деп билип алдынар? -Класска, бажынга арыг-силигни тудуп, кадык болур дизе, чуну кылыр ужурлуг бис? | Угаап-боданыышкын (домакты номчуп тургаш, состерни адап тургаш логика ёзугаар утказын тып, чаа ужукту тывары) | |
Эштежип ажылдаары. | -Удур-дедир номчууру. | ||
Физминутка | Физминутка. Эртен эрте одунгаш Эзеп херлип чытпас мен Чанчылым ол баштай-ла Зарядка кылыр мен. | ||
Шулук-биле таныжары. Ном-биле ажыл. | -Бистин улуг орус чогаалчывыс Корней Чуковскийнин «Чунар херек» деп шулуун номчуп корээлинерем. -Корней Чуковскийниң дугайында билип алыңар. Слайдылар. Шулуктуң номчулгазы. К. Чуковский «Чунар херек». 1.Өѳреникчи номчуур. 2. Илчирбелеп номчуур. 3.Шилилгелиг номчулга. - К. Чуковский «Чунар херек»деп шүлүү дээрге орус дылдан очулдуруп каан, чуу деп шүлүк деп бодаар силер? -Чунар херекселдерниң даргазы кымыл? | -Мойдодыр. -Чунар-демир. Умывальник. | Харылзажылга (бодунун бодалдарын аас-биле илередири) Билип алыышкын Башкарыкчы (кичээлде кылыр ажылдарнын чурумун чугаалап билири) |
4. Быжыглаашкын. | Шүлүктерннң деңнелгези. -Л.Чадамбаның «Арыг-шевер» биле К.Чуковскийниң «Чунар херек» деп шулуктериниң темазын дѳмей деп болур бе? -Арыг-шевер болурундан ангыда, кадык болур дизе, чуну кылыр ужурлуг бис? | -Ам арыг-шевер болурунун дурумнери-биле таныжып корээлинер. | Харылзажылга (бодунун бодалдарын аас болгаш бижимел илередири) Башкарыкчы (кичээлде кылыр ажылдарнын чурумун чугаалап билири) Личностуг (бодун хынап билири) |
Слайд | «Мойдодыр» -слайд. | Слайдыны коргузер | |
Бижилге | Кыдыраашка бижилге. -Ам арыг-шевер болурунун дурумнери-биле таныжып корээлинер. 1. Эртен, кежээ ургулчу чунар. 2. Хамыктын мурнунда холду эки чуур. 3. Арнын, кулан, мойнун арыг холу-биле чуур. 4. Чемненир мурнунда холдарны албан чуур. 5. Дыргактарын баня соонда албан кезер. 6. Думчук аржыылын кезээде ажыглаар. 7. Чаштарын ургулчу дыраар. 8. Эртен тургаш зарядканы кылыр, орээлин агаарладыр. 9. Диштерни эртен, кежээ арыг щётка, диш чуур паста-биле чуур. | Харылзажылга (бодунун бодалдарын аас-биле илередири) Билип алыышкын Башкарыкчы (кичээлде кылыр ажылдарнын чурумун чугаалап билири) | |
Эштежип ажылдаар Оюн «Улегер домакты тургус» | Улегер домактар. 1.Арыг-силиг кижи Аарыг-аржык болбас. 2.Хирлиг, чуттуг кижиге Хилинчек, човулан таваржыр. 3.Чалгаа кижи хирге бастырар Чазый кижи чемче сынныр. 4.Чалгаага хир ынак. Чазыйга чем ырак. | Сумележип улегер домактарны тургузар. | Билип алганын практикага ажыглаар |
Беседа | - Кижинин культуразы кижинин бодун канчаар алдынып билиринден, даштыкы хевиринден-не илден, коску болур. Улуг орус эртемден а. С. Макаренко мынча дээн: «Кижинин даштыкы байдалы ол кижинин чуртталгазын коргузуп чоруур». Арыг-силиг кижинин даштындан-на илден, кеткен хеви кезээде арыг, кижинин арны, холу база арыг болур. Хевинче кичээнгей салбас хирлиг, чуттуг улусту коорге-ле илден арны, холу кезээде хирлиг, думаазын аштавас болур. Ындыг кижилер аарыычал. Аъш-чем-биле хой хоралыг микробтарны холуй чип ап турар. Холдарын ургулчу чуур херек. Холдарны соок сугга булгапкаш хирин арый берген деп бодаар. Ол шын эвес. Чуге дээрге кижинин кежи ус-биле шыптынган болур. Хир ол уске так чыпшына бээр. Хирни арыглаарда саван кончуг дузалаар. Усту саван эзилдиргеш, Оон-биле кады хирни арылдырыптар. Холдун иштики, даштыкы талаларын, салаалар аразын саваннап чуур. Хир дыргактар аразынга хой чыглыр. Чунган соонда, холду кургадыр чодар. | Харылзажылга (бодунун бодалдарын аас-биле илередири) Билип алыышкын Башкарыкчы (кичээлде кылыр ажылдарнын чурумун чугаалап билири) | |
Чогаадыкчы ажыл | Тест «Бодалынны бижи» Бир эвес дишти чугбас болза…. Бир эвес дыргакты кеспес болза…. Бир эвес чунмас болзувусса….. Бир эвес дыранмас болза …. | Чижек харыылар Бир эвес дишти чугбас болза, диживис урелип,аарып болур. Бир эвес дыргакты кеспес болза, ол узап озуп, микробтар чыглып болур. Бир эвес чунмас болзувусса, эът-кеживис кижип, аарыг тыптып болур. Бир эвес дыранмас болза, чажывыс хирленип, кижип болур. | |
5. Ажыл-чорудулганын рефлексиязы. (кичээлдин туннели) | - Кичээливистин эгезинде кандыг сорулга салып алган ийик бис. Билииңерни унеленер. -Кичээл солун болду бе? -Кичээлге чаңгыс-даа айтырыгга торулбайн ажылдадым, чаа теманы эки билип алдым дээр улус ногаан оннуг саванны чыпшырар. -Кичээлге арай оожум ажылдадым, келир кичээлде эки ажылдаар мен дээр улус сарыг оннуг саванны чыпшырар. -Кончуг эки болду. | -Шын, аянныг, медерелдиг номчуур, кичээлге эки харыылаар, арыг-шевер дугайында билип алыр. | Башкарыкчы (бодунун ажылын шын унелээри) Личностуг (бодун хынап билири) |
Бажыңга онаалга | арын 74-7 5 шулуктерни доктаадып алыр.Ногаан он шилип алган улус «Арыг-шевер» деп чогаадыг бижиир, сарыг он шилип алган уруглар «Арыг-шевер» деп шулукту доктаадыр. |
1.Арыг-силиг кижи | Аарыг-аржык болбас. |
2.Хирлиг, чуттуг кижиге | Хилинчек, човулан таваржыр. |
3.Чалгаа кижи хирге бастырар | Чазый кижи чемче сынныр. |
4.Чалгаага хир ынак. | Чазыйга чем ырак. |
1.Арыг-силиг кижи | Аарыг-аржык болбас. |
2.Хирлиг, чуттуг кижиге | Хилинчек, човулан таваржыр. |
3.Чалгаа кижи хирге бастырар | Чазый кижи чемче сынныр. |
4.Чалгаага хир ынак. | Чазыйга чем ырак. |
1.Арыг-силиг кижи | Аарыг-аржык болбас. |
2.Хирлиг, чуттуг кижиге | Хилинчек, човулан таваржыр. |
3.Чалгаа кижи хирге бастырар | Чазый кижи чемче сынныр. |
4.Чалгаага хир ынак. | Чазыйга чем ырак. |
1.Арыг-силиг кижи | Аарыг-аржык болбас. |
2.Хирлиг, чуттуг кижиге | Хилинчек, човулан таваржыр. |
3.Чалгаа кижи хирге бастырар | Чазый кижи чемче сынныр. |
4.Чалгаага хир ынак. | Чазыйга чем ырак. |
1.Арыг-силиг кижи | Аарыг-аржык болбас. |
2.Хирлиг, чуттуг кижиге | Хилинчек, човулан таваржыр. |
3.Чалгаа кижи хирге бастырар | Чазый кижи чемче сынныр. |
4.Чалгаага хир ынак. | Чазыйга чем ырак. |
Арыг-шевер болурунун дурумнери-биле таныжып корээлинер. 1. Эртен, кежээ ургулчу чунар. 2. Хамыктын мурнунда холду эки чуур. 3. Арнын, кулан, мойнун арыг холу-биле чуур. 4. Чемненир мурнунда холдарны албан чуур. 5. Дыргактарын баня соонда албан кезер. 6. Думчук аржыылын кезээде ажыглаар. 7. Чаштарын ургулчу дыраар. 8. Эртен тургаш зарядканы кылыр, орээлин агаарладыр. 9. Диштерни эртен, кежээ арыг щётка, диш чуур паста-биле чуур. | Арыг-шевер болурунун дурумнери-биле таныжып корээлинер. 1. Эртен, кежээ ургулчу чунар. 2. Хамыктын мурнунда холду эки чуур. 3. Арнын, кулан, мойнун арыг холу-биле чуур. 4. Чемненир мурнунда холдарны албан чуур. 5. Дыргактарын баня соонда албан кезер. 6. Думчук аржыылын кезээде ажыглаар. 7. Чаштарын ургулчу дыраар. 8. Эртен тургаш зарядканы кылыр, орээлин агаарладыр. 9. Диштерни эртен, кежээ арыг щётка, диш чуур паста-биле чуур. | Арыг-шевер болурунун дурумнери-биле таныжып корээлинер. 1. Эртен, кежээ ургулчу чунар. 2. Хамыктын мурнунда холду эки чуур. 3. Арнын, кулан, мойнун арыг холу-биле чуур. 4. Чемненир мурнунда холдарны албан чуур. 5. Дыргактарын баня соонда албан кезер. 6. Думчук аржыылын кезээде ажыглаар. 7. Чаштарын ургулчу дыраар. 8. Эртен тургаш зарядканы кылыр, орээлин агаарладыр. 9. Диштерни эртен, кежээ арыг щётка, диш чуур паста-биле чуур. |
Арыг-шевер болурунун дурумнери-биле таныжып корээлинер. 1. Эртен, кежээ ургулчу чунар. 2. Хамыктын мурнунда холду эки чуур. 3. Арнын, кулан, мойнун арыг холу-биле чуур. 4. Чемненир мурнунда холдарны албан чуур. 5. Дыргактарын баня соонда албан кезер. 6. Думчук аржыылын кезээде ажыглаар. 7. Чаштарын ургулчу дыраар. 8. Эртен тургаш зарядканы кылыр, орээлин агаарладыр. 9. Диштерни эртен, кежээ арыг щётка, диш чуур паста-биле чуур. | Арыг-шевер болурунун дурумнери-биле таныжып корээлинер. 1. Эртен, кежээ ургулчу чунар. 2. Хамыктын мурнунда холду эки чуур. 3. Арнын, кулан, мойнун арыг холу-биле чуур. 4. Чемненир мурнунда холдарны албан чуур. 5. Дыргактарын баня соонда албан кезер. 6. Думчук аржыылын кезээде ажыглаар. 7. Чаштарын ургулчу дыраар. 8. Эртен тургаш зарядканы кылыр, орээлин агаарладыр. 9. Диштерни эртен, кежээ арыг щётка, диш чуур паста-биле чуур. | Арыг-шевер болурунун дурумнери-биле таныжып корээлинер. 1. Эртен, кежээ ургулчу чунар. 2. Хамыктын мурнунда холду эки чуур. 3. Арнын, кулан, мойнун арыг холу-биле чуур. 4. Чемненир мурнунда холдарны албан чуур. 5. Дыргактарын баня соонда албан кезер. 6. Думчук аржыылын кезээде ажыглаар. 7. Чаштарын ургулчу дыраар. 8. Эртен тургаш зарядканы кылыр, орээлин агаарладыр. 9. Диштерни эртен, кежээ арыг щётка, диш чуур паста-биле чуур. |
Литературлуг номчулга кичээлинин план-конспектизи
Кичээлдин т е м а з ы : Леонид Чадамба «Арыг-шевер», Корней Чуковский «Чунар херек»
Кичээлдин хевири (тип урока): чаа тема
Ооредилгелиг: медерелдиг, шын база аянныг кылдыр номчуп өөредирин уламчылаар.;
Сайзырадылгалыг:уругларның угаан-медерелин, словарьлыг курлавырын байыдар база аас чугаазын, кичээнгейин, чүвени сактып алырын, сагышка даап бодаарын (воображение) сайзырадыр.
Кижизидилгелиг: уругларны арыг-силигге, бодун шын алдынып билиринге, чурумга кижизидер.
Дерилгези: экран, проектор, карточкалар, ном, арынчыгаштар.
Планнаттынган туңнелдер:
Эртемниң туңнелдери:
Уруглар медерелдиг,шын номчуп ооренип алыр; шулуктун утказын чугаалап өөренип алыр; шулуктун темазын тодарадып билип алыр; кичээлдиң темазын өөренип тургаш, ийи шулукту деннеп , бодунуң аас чугаазын сайзырадып алыр.
Ниити өөредилгениң туңнелдери:
Ажылдап кылдынган методика (арга)-биле өөреникчи кичээлдиң өөредиглиг сорулгазы-биле таныжып алыр; эртемниң үндезинниг билиин шиңгээдип алыр (медерелдиг номчулга); билип алырының харыыларының (начальные формы познавательной рефлексии) эге хевирин шиңгээдип алыр.
Амы-хууда ѳѳреникчиниң түңнелдери:
Өөреникчи кичээлдиң темазын сайгарып, өөренип тургаш кол моральдыг нормаларны шиңгээдип алыр - шынчы чорукту, дузааргак чорукту, харысаалгалыг чорукту; өөреникчиниң социалдыг ролюн шиңгээдип алыр; өөреникчи өөредиглиг ажылдың чугула чылдагаанын (развитие мотивов учебной деятельности) шиңгээдип алыр.
Кичээлдин дерилгези: чуруктар, карточкалар, , бодуун карандаш, оннуг карандаштар (кок, кызыл, ногаан ), презентация.
Кичээлдин Этаптары | Башкынын ажыл-чорудулгазы | Оореникичинин ажыл-чорудулгазы | Бугу талалыг ооредилге ажыл-чорудулгазы (УУД) |
1.Организастыг кезээ. Шулукчугеш. | -Бисте аалчылар келген, мендилежип аар бис бе? Шулукчугеш. Тывавысты хогжудерде,дылывысты утпаалынар.Бижикке-даа,чугаага-даа бир-даа чазыг кылбаалынар! Оорениринге белен силер бе? - Эр-хейлер! -Билиглер далайынче эжиндирип кирээлинер | Кичээлдин девизи: Тывавысты хогжудерде.дылывысты утпаалынар.Бижикке-даа,чугаага-даа бир-даа чазыг кылбаалынар! | Личностуг (ажылдаарынга белеткендирер, ажылчын олудун организастаары) Башкарыкчы (сорулга салыры) Харылзажылга (диалог чугааны ажыглап билири) |
2.Катаптаашкын (актуализация знаний) А) Эрткен кичээлде өөренгенин катаптаар. | –Эрткен кичээлде кым деп чогаалчынын шулуун номчаан бис? - Шулукту кым доктаадып алганыл? | (Чуну билир мен. что я знаю) -Эрткен кичээлде Чооду Кара-Кускенин «Анайларым» деп шулуун номчаан бис. | Харылзажылга (бодунун бодалдарын аас-биле илередири) Билип алыышкын Башкарыкчы (кичээлде кылыр ажылдарнын чурумун чугаалап билири) |
Состер-биле ажыл | -Бисте чагаа келген. -Ол чагаада мындыг состер бар-дыр, бистин ооренир темазысты чуктеп эккелген-дир. Тывынарам, уруглар, нсаав,кырдга. -Саван-биле чуну канчаар бис? Чуге? -Дыргак-биле чуну канчаар бис? Чуге? | Состерни тыптырар. Саван, дыргак | Харылзажылга (бодунун бодалдарын аас-биле илередири) Билип алыышкын Башкарыкчы (кичээлде кылыр ажылдарнын чурумун чугаалап билири) |
Чурук-биле ажыл. Слайд. В) Чурук-биле ажыл. | –Саван биле дыргактын оске эштери бар бе? -Бар. -Ниити адын чуу дээрил? -Ынчаарга кичээлдин темазын кым тода билип каан эвес көрээлиңерем. -Эр хейлер. - Кичээлдиң темазын эки билип алыр дээш кандыг сорулгалар салып алыр бис? -Номнун 74 дугаар арнын ажыдынар. В) Чурук-биле ажыл. -Чурукта чуну коруп тур силер? -Чурукта чылдын кайы уезин коргускенил? -Эштирге ажыктыг бе? -Ам номчуур шулуувуске хамаарылга бар бе чуу деп бодаар силер? | - Чунар херекселдер. -Арыг-шевер дугайында номчуур бис. -Шын, аянныг, медерелдиг номчуур, кичээлге эки харыылаар, арыг-шевер дугайында билип алыр. | Харылзажылга (бодунун бодалдарын аас-биле илередири) Билип алыышкын Башкарыкчы (кичээлде кылыр ажылдарнын чурумун чугаалап билири) |
3.Ооредилгеглиг сорулганы салыры (постановка учебной задачи) | Кичээлдин темазын, сорулгазын салыры. -Шулуктун адын «Арыг-шевер» деп каан. - Чунун дугайында деп бодап тур силер? -Номчуксап тур силер бе? -Кым деп чогаалчы бижип каан-дыр? -Леонид Чадамба дугайында дыннадыын номчуптар-дыр. -Чуну билип алдывыс, каяа торуттунген чогаалчы-дыр. | Что я ещё хочу узнать? Сам найду способ (Чуну мен билбес мен?Бодум арганы тып алыр мен) -–Арыг-шевер дугайында номчуур бис. -Шын, медерелдиг номчуур. -Леонид Чадамба -Дыннадыгны номчуур. -Тожу кожуунга торуттунген. | Сорулга салыры (башкынын айтыргларынын дузазы-биле кичээлдин сорулгазын салыр) |
3.Шулуктун номчулгазы. Слайд | Шулукту номчууру. 1.Словарь-биле ажыл. Шоглап болур-халдап болур. Иш-ажыл. 2.Башкы азы оореникчи номчуур. 3.Оореникчилер иштинде номчуур. -Чунун дугайында номчудунар? -Чуу амы-тынга халдап болур –дур? -Ол хир кижиже халдай бээр болза, чуу бооп болурул? -Кандыг кижиже хир халдап шыдавазыл? -Кадык болурунун кол ундезини чуде деп билип алдынар? -Класска, бажынга арыг-силигни тудуп, кадык болур дизе, чуну кылыр ужурлуг бис? | Угаап-боданыышкын (домакты номчуп тургаш, состерни адап тургаш логика ёзугаар утказын тып, чаа ужукту тывары) | |
Эштежип ажылдаары. | -Удур-дедир номчууру. | ||
Физминутка | Физминутка. Эртен эрте одунгаш Эзеп херлип чытпас мен Чанчылым ол баштай-ла Зарядка кылыр мен. | ||
Шулук-биле таныжары. Ном-биле ажыл. | -Бистин улуг орус чогаалчывыс Корней Чуковскийнин «Чунар херек» деп шулуун номчуп корээлинерем. -Корней Чуковскийнин дугайында билип алынар. Слайдылар. Шулуктун номчулгазы. К. Чуковский«Чунар херек». 1.Оореникчи номчуур. 2. Илчирбелеп номчуур. 3.Шилилгелиг номчулга. - К. Чуковский«Чунар херек»деп шулуу дээрге орус дылдан очулдуруп каан, чуу деп шулук деп бодаар силер? -Чунар херекселдернин даргазы кымыл? | -Мойдодыр. -Чунар-демир. Умывальник. | Харылзажылга (бодунун бодалдарын аас-биле илередири) Билип алыышкын Башкарыкчы (кичээлде кылыр ажылдарнын чурумун чугаалап билири) |
4. Быжыглаашкын. | Шулуктернин деннелгези. -Л.Чадамбанын «Арыг-шевер» биле К.Чуковскийнин «Чунар херек» деп шулуктеринин темазын домей деп болур бе? -Арыг-шевер болурундан ангыда, кадык болур дизе, чуну кылыр ужурлуг бис? | -Ам арыг-шевер болурунун дурумнери-биле таныжып корээлинер. | Харылзажылга (бодунун бодалдарын аас болгаш бижимел илередири) Башкарыкчы (кичээлде кылыр ажылдарнын чурумун чугаалап билири) Личностуг (бодун хынап билири) |
Бижилге | Кыдыраашка бижилге. -Ам арыг-шевер болурунун дурумнери-биле таныжып корээлинер. 1. Эртен, кежээ ургулчу чунар. 2. Хамыктын мурнунда холду эки чуур. 3. Арнын, кулан, мойнун арыг холлу-биле чуур. 4. Чемненир мурнунда холдарны албан чуур. 5. Дыргактарын баня соонда албан кезер. 6. Думчук аржыылын кезээде ажыглаар. 7. Чаштарын ургулчу дыраар. 8. Эртен тургаш зарядканы кылыр, орээлин агаарладыр. 9. Диштерни эртен, кежээ арыг щётка, диш чуур паста-биле чуур. | Ужукту бижип турар. | Харылзажылга (бодунун бодалдарын аас-биле илередири) Билип алыышкын Башкарыкчы (кичээлде кылыр ажылдарнын чурумун чугаалап билири) |
Эштежип ажылдаар Оюн «Улегер домакты тургус» | Улегер домактар. 1.Арыг-силиг кижи Аарыг-аржык болбас. 2.Хирлиг, чуттуг кижиге Хилинчек, човулан таваржыр. 3.Чалгаа кижи хирге бастырар Чазый кижи чемче сынныр. 4.Чалгаага хир ынак. Чазыйга чем ырак. | Сумележип улегер домактарны тургузар. | Билип алганын практикага ажыглаар |
Беседа | - Кижинин культуразы кижинин бодун канчаар алдынып билиринден, даштыкы хевиринден-не илден, коску болур. Улуг орус эртемден а. С. Макаренко мынча дээн: «Кижинин даштыкы байдалы ол кижинин чуртталгазын коргузуп чоруур». Арыг-силиг кижинин даштындан-на илден, кеткен хеви кезээде арыг, кижинин арны, холлу база арыг болур. Хевинче кичээнгей салбас хирлиг, чуттуг улусту коорге-ле илден арны, холлу кезээде хирлиг, думаазын аштавас болур. Ындыг кижилер аарыычал. Аъш-чем-биле хой хоралыг микробтарны холуй чип ап турар. Холдарын ургулчу чуур херек. Холдарны соок сугга булгапкаш хирин арый берген деп бодаар. Ол шын эвес. Чуге дээрге кижинин кежи ус-биле шыптынган болур. Хир ол уске так чыпшына бээр. Хирни арыглаарда саван кончуг дузалаар. Усту саван эзилдиргеш, Оон-биле кады хирни арылдырыптар. Холдун иштики, даштыкы талаларын, салаалар аразын саваннап чуур. Хир дыргактар аразынга хой чыглыр. Чунган соонда, холду кургадыр чодар. | Харылзажылга (бодунун бодалдарын аас-биле илередири) Билип алыышкын Башкарыкчы (кичээлде кылыр ажылдарнын чурумун чугаалап билири) | |
5. Ажыл-чорудулганын рефлексиязы. (кичээлдин туннели) | - Кичээливистин эгезинде кандыг сорулга салып алган ийик бис. Билииңерни унеленер. -Кичээл солун болду бе? -Кичээлге чаңгыс-даа айтырыгга торулбайн ажылдадым, чаа теманы эки билип алдым дээр улус ногаан оннуг буруну чыпшырар. -Кичээлге арай оожум ажылдадым, келир кичээлде эки ажылдаар мен дээр улус сарыг оннуг буруну чыпшырар. -Кончуг эки болду. | -Шын, аянныг, медерелдиг номчуур, кичээлге эки харыылаар, арыг-шевер дугайында билип алыр. | Башкарыкчы (бодунун ажылын шын унелээри) Личностуг (бодун хынап билири) |
Бажыңга онаалга | арын 74-7 5 шулуктерни доктаадып алыр. |
-Бистин улуг орус чогаалчывыс Корней Чуковскийнин «Чунар херек» деп шулуун номчуп корээлинерем.
-Корней Чуковскийнин дугайында билип алынар. Слайдылар.
Шулуктун номчулгазы. К. Чуковский«Чунар херек»
1.Оореникчи номчуур.
2. Илчирбелеп номчуур.
3.шилилгелиг номчуога.
Шулуктернин деннелгези.
Литературлуг номчулга кичээлинин план-конспектизи
Кичээлдин темазы: АРЫГ-ШЕВЕР – КАДЫКШЫЛДЫН УНДЕЗИНИ
Л.Чадамба «Арыг-шевер», К.Чуковский «Чунар херек»
Кичээлдин хевири: Чаа билиглер «ажыдарынын» кичээли
Сорулгалары:
Ооредилгелиг: Арыг-шевер болурунун ундезинин шулуктер таварыштыр таныштырар.
Сайзырадылгалыг: Оореникчилернин аас болгаш бижимел чугаазын сайзырадыр. Кижизидилгелиг: Кичээл уезинде бот-боттарын дыннап билирин, корум-чурумну тудуп билирин кижизидер. Арыг-силиг чорукка кижизидер.
Кичээлдин этаптары | Башкынын ажыл-чорудулгазы | Оореникичинин ажыл-чорудулгазы | Бугу талалыг ооредилге ажыл-чорудулгазы (УУД) |
1. Орг. кезээ. Ооредилге ажыл-чорудулгазынче барымдаа. (мотивация к учебной деятельности) | - Экии, уруглар! - Оорениринге белен силер бе? - Эр-хейлер! | Кичээлдин девизи: Хоглуг конга кынгырт кылды, Кичээл шагы эгеледи. Кончуг оожум орупкаштын Кичээнгейлиг оорениили. | Личностуг (ажылдаарынга белеткендирер, ажылчын олудун организастаары) Башкарыкчы(сорулга салыры) Харылзажылга(диалог чугааны ажыглап билири) |
2. Билиглернин онза-чугулазы. (актуализация знаний) | - Эрткен кичээлде чуну ооренип эрткен ийик бис? Проектилеринин камгалалы. - Эр-хейлер! | (что я знаю) Чуну билир мен. - Эрткен кичээлде бис проект кылып турган бис. Оореникчилер проектилерин камгалаар. | Харылзажылга (бодунун бодалдарын аас-биле илередири) Билип алыышкын (чаа билиглерни ном болгаш бодунун амыдыралчы опыдынга даянып, ном дузазы-биле чедип алыры) Башкарыкчы (кичээлде кылыр ажылдарнын чурумун чугаалап билири) |
3.Ооредилгеглиг сорулганы салыры (постановка учебной задачи)
| - Эртен-эрте тургаш будун хун дургузунда кылыр кылдыныгларын чангыс сос-биле чуу дээрил? - Эр-хейлер! | Что я ещё хочу узнать? - Билбес бис. Ону ооренип алыксап тур бис.
| Сорулга салыры (башкынын айтыргларынын дузазы-биле кичээлдин сорулгазын салыр) Угаап-боданыышкын (домакты номчуп тургаш, состерни адап тургаш логика ёзугаар утказын тып, чаа ужукту тывары) |
4. «Чаа билиглерни ажыдары» Берге байдалдан унеринин проектизин тургузары. («Открытие нового знания» (построение проекта выхода из затруднения)) | Арын 74 Л.Чадамба «Арыг-шевер» К.Чуковский «Чунар херек» Башкынын аянныг номчулгазы Айтырыглар:
Айтырыглар:
| Билдинмес состернин утказын кыдыраашка бижиир.
Шоглап болур – халдап болур Иш – ажыл | Билип алыышкын (чаа билиглерни ном болгаш бодунун амыдыралчы опыдынга даянып, ном дузазы-биле чедип алыры) Харылзажылга (бодунун бодалдарын аас-биле илередип билири, оске улустун чугаа-домаан дыннап болгаш билирин чедип алыры) Башкарыкчы (класс-биле тургускан план-биле шын ажылдап билири) |
5. Баштайгы быжыглаашкын. (первичное закрепление) | Оореникчилер шулукту аянныг номчуур. Ажылчын кыдырааш Арын 27 даалга. | Харылзажылга (бодунун бодалдарын аас болгаш бижимел илередири) Башкарыкчы (кичээлде кылыр ажылдарнын чурумун чугаалап билири) | |
6. Ажыл-чорудулганын рефлексиязы. (кичээлдин туннели)
| - Кичээливистин соолгу этапынга келдивис. Туннелден кылыптаалынар. - Кандыг сорулганы кичээл эгезинде салдывыс? - Ол сорулгаларывыс чедип алдывыс бе? - Кичээливистин темазы кандыг болган ийик? - Бо кичээлде чуу чувеге ооренип алдывыс? Онаалга Арын 74 шулукту доктаадыр Арын 75 шулукту аянныг номчуур Ажылчын кыдырааш Арын 28 ОГ | - С.Сарыг-оолдун «Кулун» деп шулук-биле таныштывыс. - Салган сорулгавыс чедип алдывыс.
| Башкарыкчы (бодунун ажылын шын унелээри) Личностуг (бодун хынап билири) |
Тема: «Былчак хавактыг Федя» Н.Носов. Очулдурукчу А. Даржаа
Сорулгазы:
- Өөредиглиг: Медерелдиг, шын база аянныг кылдыр номчуп өөредирин уламчылаар.
- Кижизидиглиг: Уругларны арыг-силигге, бодун шын алдынып билиринге, чурумга кижизидер.
- Сайзырадыглыг: Уругларның угаан-медерелин, дыл-домаан, кичээлге идекпейин база кичээнгейин сайзырадыр.
Дерилгези: Экран, проектор, тест, ном, арынчыгаштар.
Кичээлдин чорудуу.
- Организастыг кезээ.
- Экии, бот-боттарынче коргеш хүлүмзүрүүр, аалчыларывыс-биле мендилежиилиңер. (Экии) Чараштыр олуруп алыңар.
II. Тема, сорулгазын тывары.
- Номуңарның 76 дугаар арнын ажыдып алыңар. Кичээлдиң темазын чугаалап коруңерем, чүнү канчаар-дыр бис? ( Н.Носовтун «Былчак хавактыг Федя» деп сөзүглелин номчуур бис).
- Шын-дыр. (1 слайд)
- Сөзүглелдиң адындан көөрувуске, бо чугаада кандыг оолдуң дугайында ышкаш-дыр уруглар? (Хаваа былчак оолдуң дугайында)
- Сөзүглелди номчуп тургаш канчаар номчуур ужурлуг бис? (Сөзүглелди медерелдиг, шын, аянныг кылдыр номчуур бис)
- Айтырыгларга канчаар харыылаар бис? ( Долу болгаш тода харыылаар)
III. (2 слайд) Бажыңга онаалга. Николай Носовтуң кыска допчу намдарын бижип эккээр болган. Кым беленил? (Бир өөреникчи самбыра мурнунга номчуур).
VI. Чаа тема.
- Словарь ажылы. Сөзуглелди номчуур мурнунда словарь ажылын кылыптаалыңар.
Час хаваа- хавааның дал ортузу
Дуюкаа- бүдүү
Моол дылда бутуу дээр.
Божаа- картталып турар бузур
Божаа колдуунда малга чоруур. Моол дылда божааны боц дээр, а орус дылда чуу дээр бис кым билирил? (Лишай)
Костуун кеткеш- карак-шилин кеткеш. Орус дылда чуу дээр бис карак-шилин? (Очки) А моол дылда царыпч дээр.
- Башкынын аянныг номчулгазы. Ам мен силерге сөзүглелди номчуп берейн кичээнгейлиг эдерти көөр силер.
- Өөреникчилерниң бот номчулгазы. Ам боттарыңар созуглелди аяар номчуптуңар.
4. Ийи-ийилеп ажылдаары. ( Работа в парах)
- Ийелээн созуглелди иштиңерге номчааш, сумелешкеш, ийиги абзацта чүнүң дугайында бижээн-дир биске чугаалап бээр силер.
( 2-ги пара сески абзацты номчааш чураалаар.)
Ам, артканнарыңар айтырыгларга харыылаар бис.
5 (4 слайд) Сөзүглелге айтырыглар:
- Кымның азы чүнүң дугайында номчудуңар уруглар?
- Федяның дугайында чүнү чугаалап болур силер?
– Оол кандыг чаңныг турган-дыр?
– Федяның эштери ооң багай чаңын чугаалап, эттинип алыр кылдыр чугаалап турган бе?
– Федяның эштери чүге каттыржып турганыл: хөглүг боорга бе азы Федяны кочулап бе?
Ам даалга алган уругларны дыңнаптаалыңар. (Урулар кол утказын чугаалаар)
V. Сула шимчээшкин.
Чуттуг хирлиг чорбас,
Чунуп билир улус бис. ( местазынга марштаар)
Арным, холум (арнын, холдарын чуп турарын көргүзер)
Мойнум, кулаам (мойнун, кулаан чуп турарын көргүзер)
Арыг-дыр бе, көрүңер даан ( оң, солагай талазынче көрнүр)
Аажок силиг уруглар бис. ( местазынга марштаар)
- Абзацтап номчууру.
- Кончуг кичээнгейлиг дыңнаар силер, абзацты номчаан соонда айтарыглар салыр мен.
1-ги абзацты номчуур.
2-ги абзацты номчуур.
- Федя биле Гриша Копейкинниң аразында чүү болган-дыр? ( Оолдар будук шилин хунаажып, ушта сокчуп турганнар)
- Оон чуу болган-дыр? ( Бир дамды Федянын час хаваан орта дүшкен)
3-ку абзацты номчуур.
- Федя будукту чуге чугбайн барган-дыр? ( Федя ону эки, каттырынчыг чүве-дир деп бодаан)
4-ку абзацты номчуур.
- Коңга эдиптерге кым кирип келгенил? (Зинаида Ивановна)
- Федя оон ынай чүзүн будуп алган-дыр? ( Думчуун будуп алган)
5-ки абзацты номчуур.
- Бо абзацтан чуну билип алданар? ( Федяны башкы көруп кааш кайгай берген)
6-гы абзац
-
7-ги абзац
- Федяның хаваанда будукту көргеш башкы канчанганыл? ( Башкы аажок хомудап бажын чайган)
8-ки абзацты номчуур.
- Федяның арнында будуунуң дугайында башкы чүнү чугаалааныл?
( Ол химиктиг будук, ону анилинден кылыр, ол кешке хоралыг)
VI. (6 слайд) Будук шилиниң дугайында.
9-ку абзацты номчуур
- Федя башкының чугаазын дыңнааш канчанганыл?
( Аажок корткан, аксы безин ажытына берген)
- Федя чүү деп сымыранган-дыр? ( Ам чер-ле ынчанмас мен дээн)
VII. ( 7-8 слайд)Тест. Ам дараазында созуглелди кайы хире билип алган эвес силер хынаптаалыңар. Тест-биле ажылдаптаалыңар.
( 9-10 слайд) - Ажылдарыңарны солчупкаш хынаптаалыңар.
( 11 слайд) Демдектер салыр.
Туңнел:
Ам кичээливисти туңнеп тура, бо номчаан чогаалывыска даянып алгаш Федянын эки болгаш багай талазын деңнеп көрүптээлиңер. Силерниң мурнуңарда арынчыгаштар бар топтап коруңерем. Чуну эскердиңер? (Бир арынчыгаш арыг хулумзуруп турар, бир арынчыгаштың хаваанда мылчак бар ол муңгаргай)
- Силер база эжиңерниң арны былчак, хирлиг кээр болза кочулап каттыржыр болгай силер уруглар.
Ам Федяны сактып кээлиңер. Силер Федяның хөглуг, эш өөрун каттыртырынга ынак, хирлиг чаңын эки деп санаар болзуңарза хирлиг арынчыгашты көдурер силер. Ам бир эвес Федя арыг-силиг, хөглуг болзун деп бодаар болзуңарза арыг арынчыгашты көдүрер силер.
- Кичээлден солун чүнү билип алдыңар?
(12 слайд) Кадыкшыл кижи бүрүзүнге херек. Химиктиг болгаш кадыкшылга хоралыг бүдүмелдер-биле ойнап болбас! Кадыкшылды чажындан тура камнаар болза эки.
- Кичээлге шупту идекпейлиг кириштинер, эр-хейлер.
-Ынчаарга үжүглеливис кичээлинин темазын кым тода билип каан эвес көрээлиңерем.
-Эр хейлер.
- Кичээлдиң темазын эки билип алыр дээш каныг сорулгалар салып алыр бис?
Литературлуг номчулга кичээлинин план-конспектизи
Ай, хуну _______________
Кичээлдин темазы: Чогаадыг. Арыг-шевер – кадыкшылдын ундезини
Кичээлдин хевири: Хыналдалыг кичээл.
Сорулгалары:
Ооредилгелиг: Арыг-шевер болурунун ундезинини деп темага чогаадыгны уругларнын опыт-дуржулгазынга даянып бижип ооредир.
Сайзырадылгалыг: Оореникчилернин аас болгаш бижимел чугаазын сайзырадыр. Кижизидилгелиг: Кичээл уезинде бот-боттарын дыннап билирин, корум-чурумну тудуп билирин кижизидер. Арыг-силиг чорукка кижизидер.
Кичээлдин Этаптары | Башкынын ажыл-чорудулгазы | Оореникичинин ажыл-чорудулгазы | Бугу талалыг ооредилге ажыл-чорудулгазы (УУД) |
1. Орг. кезээ. Ооредилге ажыл-чорудулгазынче барымдаа. (мотивация к учебной деятельности) | - Экии, уруглар! - Оорениринге белен силер бе? - Эр-хейлер! | Кичээлдин девизи: Хоглуг конга кынгырт кылды, Кичээл шагы эгеледи. Кончуг оожум орупкаштын Кичээнгейлиг оорениили. | Личностуг (ажылдаарынга белеткендирер, ажылчын олудун организастаары) Башкарыкчы(сорулга салыры) Харылзажылга(диалог чугааны ажыглап билири) |
2. Билиглернин онза-чугулазы. (актуализация знаний) | - Эрткен кичээлде чуну ооренип эрткен ийик бис? - Эр-хейлер! | (что я знаю) Чуну билир мен. - Эрткен кичээлде бис арыг-шевер – кадыкшылдын ундезини деп тема оореген бис. | Харылзажылга (бодунун бодалдарын аас-биле илередири) Билип алыышкын (чаа билиглерни ном болгаш бодунун амыдыралчы опыдынга даянып, ном дузазы-биле чедип алыры) Башкарыкчы (кичээлде кылыр ажылдарнын чурумун чугаалап билири) |
3.Ооредилгеглиг сорулганы салыры (постановка учебной задачи)
| - Бис ам арыг-шевер деп чуулду ооренип алган бис. Ынчангаш ол теманы сайзырадып, анаа хамаарыштыр боттарынар бодалынар чогаадыг бижиир силер. | Что я ещё хочу узнать?
| Сорулга салыры (башкынын айтыргларынын дузазы-биле кичээлдин сорулгазын салыр) Угаап-боданыышкын (домакты номчуп тургаш, состерни адап тургаш логика ёзугаар утказын тып, чаа ужукту тывары) |
Чогаадыгны бижиири | Арыг-шевер, кадыкшыл деп состерни орус дылче очулдурунар. Башкынын айтырыглары:
АРЫГ-ШЕВЕР БОЛУР ДИЗЕ Бир дугаарында кижи суг-биле оннуктежир. Саван, мочалка чок болур болза, кижинин хири адырылбас… | Арыг-шевер – чистота Кадыкшыл – здоровье
| |
4. Ажыл-чорудулганын рефлексиязы. (кичээлдин туннели) | - Бо кичээлде чуу чувеге ооренип алдывыс? Онаалга Арын 75 К.Чуковскийнин «Чунар херек» деп шулуунге чурук чуруур. | - Богун бис «Арыг-шевер – кадыкшылдын ундезини» деп темага чогаадыг бижидивис. | Башкарыкчы (бодунун ажылын шын унелээри) Личностуг (бодун хынап билири) |
По теме: методические разработки, презентации и конспекты
Литературлуг номчулгага план. 3 класс
Календарно-тематический план по родному литературному чтению 3 класс....
Урок 3 Л.Чадамба. Ивижилер.
Кичээлдиң хевири: чаа билигни тайылбырлаарының кичээли.Башкының ажыл- чорудулгазының сорулгазы:Өөредилгелиг: улустуң аас чогаалының бир хевири «Ивижилер» деп чечен чугааны аянн...
Викторина Л.Б.Чадамба
Викторина создана к столетию Л.Б.Чадамба по произведениям, вошедшим в программу начальной школы...
Л. Чадамба "Кым-дыр мен?" Литературлуг номчулга кичээлинин технологтуг картазы. 2 класс (башкынын арга-дуржулгазы)
2-ги класстын литературлуг номчулга кичээлин куруненин федералдыг ооредилге стандарттарынын негелделеринге таарыштыр, педагогиканын технологияларын ажыглап тургускан....