КТП по родной литературе 5 кл
календарно-тематическое планирование
Предварительный просмотр:
Тыва Республиканың Өөредилге болгаш эртем яамызы
Муниципалдыг ниити өөредилге чери
Тожу кожууннуң Адыр-Кежиг ортумак ниити билиг школазы
ШМК-ның хуралынга көрген. Директорнуң өөредилге Школа директорунуң
Протокол № ___ талазы-биле оралакчызы ____ дугаар
“___” _________ 2018 ч. чөпшээрээн. дужаалы-биле бадылаан.
_________/___________/ ____________/_________/ __________/____________/
“___” _________ 2018 ч. “___”__________ 2018 ч.
Төрээн чогаал эртеминге
АЖЫЛЧЫН ПРОГРАММА
Класс: 5
Өөредилгениң деңнели: ФКӨС
Өөредилге номунуң автору ады, үндүрген чылы: Күжүгет М.А., Ооржак Л.Х., Чамзырын Е.Т., Шаалы А.С. Төрээн чогаал. 5 класс. – Кызыл, 2013 ч.
Программаның ады: “Тыва аас чогаалы болгаш литература” ниити өөредилге черлериниң 5-11 класстарынга чижек программа, Кызыл – 2012 ч. Авторлар бөлүү: Кужугет М.А., Ооржак Л.Х., Чамзырын Е.Т.
2018 чыл
Тайылбыр бижик
5-11 класстарныӊ тыва аас чогаалы болгаш литературага чижек программа ортумак (долу) ниити ѳоредилгеге хамаарыштыр РФ-тин ФКѲС-түң негелделеринге, сорулгаларынга даянып, Тыва Республиканың ѳѳредилге болгаш эртем яамызының Национал школа хѳгжүдер институдунуӊ 2012 чылда үндүргени «Тѳрээн чогаалга күрүне стандартының» сорулгаларынга болгаш негелделеринге дүүштүр кылдынган.
Тайылбыр бижикте ортумак (долу) ниити ѳѳредилге системазында тыва чогаал эртеминиң ниити характеристиказын берип, үндезин ѳѳредилге планында туружун тодараткан. Кол ниити ѳѳредилгениңн системазында тыва чогаалдынң ролюн айтып, ниити ѳѳредилгениң ѳѳредилге-кижизидилгелиг сорулгаларынче болгаш негелделеринче кичээнгейни угландырган. Чижек программа ортумак (долу) ниити өөредилгениң тыва чогаал эртеминге вариативтиг программа ажылдап кылырының уг-шиин тодарадып турар. Программаларның база ѳѳредилге номнарының авторлары бердинген чижек программаның утка болгаш тургузуунга, темаларны ѳѳредириниң дес-дараалашкаанга, оон иштики хемчээлинге, ѳѳреникчилерниң билиин хынаарынга хамаарыштыр боттарыныңн кѳрүжуүн илердип болур.
Тыва чогаал ѳѳредириниң сорулгалары болгаш ѳѳреникчилерниң чедип алыр билиглериниң түңнелдери бот-тускайлаң, предметтиг болгаш метапредметтиг угланыышкынныг чадаларлыг бердинген.
Школага тыва аас чогаалы болгаш литератураны өөредириниң сорулгалары:
Өөредиглиг:
- чогаал сөзүглелиниң тургузуун, уран-чеченин, ооң дылының онзагай талаларын, идей-тематиктиг утказын, композициязын ханы сайгартып;
- чогаал теориязының эге билиглеринге даянып, чечен чогаалдың аймаан, жанрын, хевирин, ооң бижиттинген төөгүзүн ылгап;
-чечен чогаалдың онзагайын уран чүүлдүң өске хевирлери-биле деңнеп, орус болгаш ѳске-даа чоннарның литературазында тыва чогаалдарның идей-тематиказы-биле хөөнеш уткалыг чогаалдарны деңнеп;
- чогаал сайгарарынга ажыглаар янзы-бүрү медээ-сүмелерни (Интернет четкизи, словарьлар, библиографтыг справочниктер, энциклопедиялар) ажыглап сайгарарын өөредир.
Сайзырадыр:
- уругларның амыдыралче бот-тускайлаң медерелдиг көрүжүн хевирлеп, чогаадыкчы арга-шинээн;
- аас болгаш бижимел чугааны делгереңгей, утказынга дүүштүр шын ажыглап, сайгарарын сайзырадыр.
Кижизидилгелиг:
- сагыш-сеткили байлак, мөзү-бүдүжү чаагай, эптиг-чөптүг;
- кижилерге, төрээн черинге, бойдузунга ынак, хумагалыг; хамааты бот-медерели бедик; ада-чурт төөгүзүн үнелеп билир;
- номчулгага сонуургалдыг, чогаадыкчы ёзу-биле боданып, бодунуң туружун амыдыралдың кандыг-даа байдалдарында камгалап билир кижини кижизидер.
5-11 класстарга тыва аас чогаалы болгаш литература эртемнериниң утказы болгаш тургузуу
Чечен чогаал кижиниң сагыш-сеткилиниң хөй янзы талаларын эскерип шинчилээринге, амыдыралды үнелээринге, долгандыр турар бойдуска хумагалыг болурунга өөредир. Ынчангаш литература уран чүүлдүң өске-даа хевирлери дег, уругларның мөзү-бүдүжүн хевирлээринге болгаш эстетиктиг көрүжүн быжыглаарынга салдарлыг.
Тыва аас чогаалы болгаш литература – Тыва Республиканың школаларында кол эртемнерниң бирээзи. Ук эртемнерниң өөредир сорулгазы – аас чогаалы тыва чоннуң ада-өгбелериниң чүс-чүс чылдарда чогаадып, сайзырадып келген сөстүң уран чүүлү деп билиндирбишаан, чогаалды амыдырал-биле холбап, ханы сайгарып билир; бүгү талалыг сайзыраңгай, бедик культуралыг, тыва болгаш хөй националдыг Россия чоннарының культуразын, ооң байлаан, найыралын үнелеп билир; чараш мөзү-бүдүштүг, бодунуң үзел-бодалын, хамааты туружун камгалап шыдаар кижини хевирлээри.
Тыва чогаалдың өзээн национал литератураның алдын фондузунда кирген чогаалдар тургузуп турар. Уругларның делегей көрүүшкүнүн, эстетиктиг негелделерин, хамааты туружун хевирлевишаан, бодунга болгаш долгандыр хүрээлелге чөптүг хамааарылгалыг, шүгүмчүлелдиг болурун чогаал кижизидер. Чечен чогаал-биле харылзаа угаап-боданырының арга-шинээн сайзырадыр, чогаалчының делегейи-биле, ооң чогаал бижиир аян-хөөнү-биле чоок таныжары болур.Чоннуң амыдыралчы байлак дуржулгазындан укталган аас чогаалы, орус болгаш делегейниң классиктиг литературазы, тыва чоннүң эрте-бурунгудан бээр онзагай культуразы кижиниң мөзүлүг аажы-чаңының үнезин хевирлээр, чогаал делегейи-биле харылзааны быжыг тудар. Ук харылзаалар уругларны орус болгаш делегей литературазының шылгараңгай чогаалдары-биле таныштырарынга, тыва чогаалды кожа-хелбээ чоннарның чогаалдары-биле деңнеп сайгарарынга, оларның чоок болгаш ылгалдыг талаларын тодарадып билиринге өөредир.
Чечен чогаалда уран сөстүң дузазы-биле чураан амыдыралдың илереп келирин чүгле сеткил хөлзээшкинниг эвес, а медерелдии-биле сайгарып билир кылдыр өөредир. Чечен чогаалды төөгү, философия, психология, педагогика, уран чурулга эртемнери-биле чергелештир көрүп турар. Ону «кижи дугайында эртем», «амыдыралдың ному», «уран-чечен шинчилел» деп адап турары анаа эвес.
Тыва чогаал эртеми ниити филологияның тыва дыл эртеми-биле сырый холбаалыг. Уругларның чугаа сайзыралынга, чугаа культуразынга, хөй ниити харылзажылгага тыва чогаал эртеминиң салдары улуг. Чечен чогаалдың дылы дыл эртеминиң бүгү адырлары-биле холбаалыг болганда, уруглар сөстүң эстетиктиг функцияларын сайгарар ужурлуг.
Тыва чогаал эртемин өөрдириниң түңнелдери
Ѳѳредилгениң бот-тускайлаң түңнелдери ѳѳреникчиниң бодунуң үзел-бодалын бот-тодарадып, бот-сайзырадып, бот-углап билиринче, ѳѳренириниң чугулазын, чаа билиглер шингээдип алырын медерелдии-биле угаап билиринче, хѳй чоннарның аразынга хууда болгаш хамааты туружун быжыглап, амыдыралчы планнарын тургузуп, ону боттандырарынче угланган болур.
Предметтиг түңнелдер: кижиниң ажыл-херээниң дараазында байдалдарынче: эртемниң спецификазын медереп билип алырынче, чаа билиглерни чедип аларынынң янзы-бүрү аргаларын ажыглап шингээдиринче, теориялыг билиглерни амыдырал-биле холбап ѳѳрениринче, эстетиктиг кѳрүштү хевирлээринче угланган болур.
Метапедметтиг түңнелдер: ѳѳреникчилерге чогаал эртемин ѳске эртемнерниң теория-практиктиг билиглери-биле чергелештир ѳѳредиринче, ѳѳреникчилерниң бот-тускайлаң, коммуникативтиг (бот-угланыышкынныг), чаа билиг алырының аргаларын шингээттиреринче угланган болур.
Тыва чогаал эртеми дараазында принциптерге үндезилеттинип ажылдап кылдынган.
Класс | Үндезин билиглер | Принциптер |
5 класс | Жанр | Тематиктиг |
6 класс | Аймактар болгаш жанрлар | Тематиктиг |
7 класс | Маадыр болгаш аажы-чаң | Проблема-тематиктиг |
8 класс | Чечен маадыр, овур-хевир | Проблема-тематиктиг |
9 класс | Чечен уүе болгаш чогаалчы, чогаал болгаш номчукчу | Хронологтуг, проблема-тематиктиг |
10-11 (ундезин) | Чечен чогаалдың проблемазы, чечен чогаал болгаш номчукчу | Проблема-тематиктиг |
10-11 (профильдиг) | Тѳѳгү-литературлуг байдал, автор болгаш чогаал. Чогаалчының чечен делегейи | Хронологтуг, проблема-тематиктиг |
Өөредилге чылының дургузунда шээжилээр чогаалдар:
- Ю.Кюнзегеш «Сиген шѳлүнде»
- О.Сувакпит «Арзылаң биле Пар»
- С.Серен «Ном биле Портфель»
- С.Сарыг-оол «Маадыр Чүргүй-оол»
- О.Сувакпит «Россияга алдар»
- А.Үержаа «Ие дылым»
5 классты доозуп тура, ѳѳреникчилерниң билир ужурлуг чүүлдери:
- Чогаалдың адын болгаш авторун долузу-биле билир;
- Улустуң аас чогаалының хевирлери болур анаа, дириг амытаннар дугайында болгаш хуулгаазын тоолдарны, үлегер домак болгаш чечен сѳстерни ылгап билир;
- Кыска тоолдарны чогаадып шыдаар;
- Сѳзүглелден ѳѳренген уран-чечен аргаларны тодарадып, оларның ажыглалын тайылбырлап;
- Шээжи-биле ѳөренген чогаалдарын шын аянныг, тода чугаалап;
- Ѳѳренген чогаалдарының утказын болгаш ында болуушкуннарны дес-дараалай чугаалап, бѳдүүн план тургузуп билир;
- Номчаан чүүлүнге бодунуң хамаарылгазын тода илердир;
- Ѳѳренген чогаалдарынга аас болгаш бижимел ажылдарны чорудур шыдаар.
Шупту – 68 шак
Ооң иштинде чугаа сайзырадылгазының кичээли – 6
Класстан дашкаар номчулга кичээли – 7
Календарь-тематиктиг планнаашкын. Төрээн чогаал. 5 класс (неделяда 2 шак)
№ | Кичээлдиң темазы | Шагы | Планнаттынган чүүлдер | Үези | |||
бот-тускайлаң | метапредметтиг | Предметтиг | План ёзугаар | Херек кырында | |||
1 | Киирилде кичээл. Ном дугайында сөс. С.Сарыг-оол «Ном» | 1 | Номнуң болгаш чечен чогаалдың ажык дузазының дугайында медереп билири. | Ном дугайында тыва үлегер домактарны орус дылче очулдурар. | Сөзүглелге хамаарышкан айтырыгларга харыылаар. | ||
2 | Номчулга аргазының хыналдазы. | 1 | Төрээн дылын хүндүлээри | Айыттынган үе иштинде сөзүглелди шын, тода номчуур. | |||
3 | Ю.Кюнзегеш «Сиген шөлүнде». Чогаал теориязы. Деңнелге дугайында билиг. | 1 | Күш-ажылдың амыдыралга ролюн билир болуру. | Кадыыр, шалыыш чуруур. Орус дылда кыска сөзүглелдер дамчыштыр деңнелге чорудар. | Күш-ажылдың амыдыралга ролюн тайылбырлаар. Деңнелгениң илереттинер аргаларын тодарадыр. | ||
I. Эгээртинмес эртине-байлак – аас чогаалы- 17 | |||||||
4 | Чогаал теориязы. Улустуң аас чогаалы. | 1 | Улустуң аас чогаалынга хандыкшылын күштелдирери. | Узун-тыныш, дүрген чугаага мөөрейлежир | Фольклор деп термин-биле таныжар. Аас чогаалының биче, улуг хевирлерин аңгылап өөренир. | ||
I.1. Тоолдар - 12 | |||||||
5 | Тоолдар. Тоолдарның хевирлери. | 1 | Бодун чонунуң культуразының бир кезии деп медереп билири. | Номчаан тоолдарының кыска утказын чугаалаар | Номчаан тоолдарын бөлүктерге чарар. | ||
6 | Анаа тоолдар. «Балыкчы Багай-оол» | 1 | Эки ьболгаш багай деп чүүлдерни ылгап көөрү. | Словарь-биле ажыл чорудар. | Сайгарылгалыг номчулга кылыр. | ||
7 | «Балыкчы Багай-оол» деп тоолга катаптаашкын. Хыналда тестилер. | 1 | Өөредилгеге сонуургалдыг болуру | Бердинген айтырыгларга шын, тодаргай харыыларны бээр. | |||
8 | «Чаңгыс ой аъттыг үш алышкы». | 1 | Бөдүүн чоннуң сагынгыр-тывынгыр, кижизиг чоруун үнелеп билири. | Тоолга чурук чуруур. | Сайгарылгалыг номчулга чорудар. | ||
9 | Дириг амытаннар дугайында тоолдар. «Чеди иелиг Чес-Мыйыс» | 1 | Ава, ие кижини хүндүлеп көөрү. | Ава дугайында үлегер домактарны орус дылче очулдурар. | «Аваларның сөзүн дыңнаваска – азарының демдээ…» деп бодалдың илереттингенин тайылбырлаар | ||
10 | «Кускун биле Үгү». Чогаал теориязы. Эпитет дугайында бидиг. | 1 | Мактаныкчы чоруктуң салдары багай деп түңнэээри. | Куштарның аттарын орус дылче очулдурар. Таблица-биле ажылдаар. | Диалогтарның ажыглалының онзагайын хайгаараар. Эпитеттерге чижектер тывар. | ||
11 | Хуулгаазын тоолдар. «Тос оолдуг доктагана кадай». | 1 | Эртем-билигниң амыдыралга ажык-дузазын билир болуру. | Кыдат улустуң «Лю алышкылар» деп тоолу-биле деңнелге чорудар. | Сайгарылгалыг номчулга чорудар. Айтырыгларга харыылаар. | ||
12 | «Тос шилги аъттыг Өскүс-оол» | 1 | Кижизиг аажы-чаңныг болуру. | Орус улустуң «Царевна-лягушка» деп тоолу-биле деңнээр. | Сайгарылгалыг номчулга чорудар. Айтырыгларга харыылаар. | ||
13 | КНД. «Алдын кушкаш» | 1 | Хоптак чорктун багай салдарын медереп билири. | А. Пушкинниң «Алдын балык» деп тоолу-биле деңнээр. | Маадырларның сөстерин үн аянын сагып тургаш номчуур. Айтырыгларга харыылаар. | ||
14 | Тоолдарга катаптаашкын. Хыналда ажыл. | 1 | Хыналда тестилерге шын, тода харыыны бээр. | ||||
15 | ЧКС. Кичээл мөөрей. «Кым эң эки билирил?» | 1 | Чуруктар-биле ажылдаар | Айтырыгларга, тестилерге шын. Тода харыыны берип, чижектер-биле бадыткаар. | |||
16 | ЧСК Чогаадыг-үнелел «Мээң ынак тоолум». | 1 | Бодунуң бодалын шын илередип бижиир. | ||||
I.2. Үлегер домактар болгаш чечен сөстер - 2 | |||||||
17 | Үлегер домактарны тема аайы-биле бөлүктээри, оларның тургузуу. | 1 | Кижиниң амыдыралының дугайында тыва улустуң үзел-бодалының илерээшкинин үлегер домактарда илереткенин онзалап көөрү. | Бөлүтеп ажылдаарынга чаңчыгары. Үлегер домактарның уткаларын тайылбырлаар. | Үлегер домактарның темаларын тодарадыр, тургузуун хайгаараар. | ||
18 | Үлегер домактар болгаш чечен сөстер дугайында билиг. | 1 | Төрээн чуртунга ынак болуру. | Үлегер домактар болгаш чечен сөстерниң ылгалын хайгаарап, деңнеп өөренир. | Үлегер домактар чогаадыр. | ||
III.3. Тывызыктар - 2 | |||||||
19 | Тывызыктарның уран-чечени, тема аайы-биле бөлүктээшкини. | 1 | Бойдуска ынак болуру. | Тывызыктарның харыыларын чуруур. | Тывызыктарның темазын тодарадыр. | ||
20 | Чогаал теориязы. Тывызыктар дугайында билиг. | 1 | Тывызыктың баажызы болгаш догааштырары деп арганың онзагайынтускайлар көөрү | Чаа тывызыктар чогаадыр. | Тывызыктарның тывылган үезин барымдаалаан бөлүктерин көөр. | ||
II. Улустуң аас чогаалындан ужукталгаш – 13 | |||||||
II.1. Авторлуг тоолдар – 8 | |||||||
21 | К-Э. Кудажы «Кым эң ажыктыгыл?» | 1 | Эпиграф деп термин-биле таныжар. Тоолдуң эпигравы-биле ажылдаар. | Тоолдуң планын тургузар. | |||
22 | М. Эргеп «Чартык арбай» | 1 | Чараш мөзү-шынарлыг болуру. | Айтырыгларга харыылаар. | Таблица долдурар. | ||
23 | КДН М.Эргеп «Ыраажы оолдуӊ өлгени» | 1 | Кээргээчел, биче сеткилдиг болуру. | Чечен чугаага чурук чуруур. | «Кижи чурту кидирээштиг» деп үлегер домактыӊ утказын чечен чугаага дүүштүр тайылбырлаар. | ||
24 | С.Сүрүң-оол «Карактар дугайында маргылдаа» | 1 | Чараш мөзү-шынарлыг болуру. | Тестилер-биле ажылдаар. | Үлегер домактарның уткаларын тоолга хамаарыштыр тайылбырлаар. | ||
25 | Ч.Чүлдүм «Тарааның тывылганы» | 1 | Төрээн чуртунга ынак болуру. | ||||
26 | ЧСК. Кыска хемчээлдиг эдертиг «Тарааның тывылганы» | 1 | Согааш, бала чуруур. | Дыңнаан чүүлүнүң утказын кыска, тода кылдыр дамчыдар. | |||
27 | М. Эргеп «Хек чүге ыраажы апарганыл?». Чогаал теориязы. Авторлуг тоолдар. | 1 | Чоок кижилеринге кичээнгейлиг болуру. | Сөс каттыжыышкыннарның утказын тайылбырлаар. | Сайгарылгалыг номчулга чорудар. Айтырыгларга харыылаар. | ||
28 | КДН С.Сүрүң-оол «Хунажык» | 1 | Мактаныкчы чоруктуң багай салдарын медереп билири. | Домактарда тоолдуң утказынга дүүшпес частырыгларны тыпкаш, эдер. | Сайгарылгалыг номчулга чорудар. Маадырларга характеристика бээр. | ||
29 | Авторлуг тоолдарга катаптаашкын. Хыналда ажыл. | 1 | Ынак тоолунга чурук чуруур. | Өөренген тоолдарындан айтырыгларга шын, тода харыыны бээр. | |||
II.2. Баснялар – 5 | |||||||
30 | О.Сувакпит «Арзылаң биле Пар | 1 | Даанган ажылдынга кызымак болуру. | Маадырларга хамаарыштыр кластерлер тургузар. | Басняның тема, итдеязы-блие таныжар. Сайгарылгалыг номчулга чорудар. | ||
31 | С.Серне «Ном биле Портфель». Чогаал теориязы. Диригжидилге дугайында билиг. | 1 | Бардам, мактаныкчы кижилерниң четпестерин сойгалап билири. | Басняны рольдап номчуур. | Сайгарылгалыг номчулга чорудар. Диригжижилгелерни тывар. | ||
32 | Л. Иргит «Теве» | 1 | Чазый, хоптак чоруктуң амыдыралга багай салдары. | Баснядан үзүндүнү орус дылче очулдурар. | Сайгарылгалыг номчулга чорудар. Айтырыгларга харыылаар. | ||
33 | Чогаал теориязы. Басня дугайында билиг. | 1 | И.Крыловтуң баснялары-биле деңнелге кылыр. | Айтырыгларга харыылаар. | |||
34 | КДН. В.Эренчин «Ийи өңнүк» | 1 | Өөредилгезинге кызымак болуру. | Өөредилге, эртем-билигниң амыдыралынга ролюн тайылбырлаар. | Эжишкилерге кыска характеристикалар бээр. | ||
III. Чаштар делегейиниң көрүнчүү – 16 | |||||||
35 | Л.Чадамба «Аян-чорук» (тоожудан үзүндүлер) «Ужар» | 1 | Улуг улустуң чагыг-сүмезин дыңнап билири. | Диалектилерни тывар. | Сайгарылгалыг номчулга чорудар. | ||
36 | «Кайгамчык-ла», «Азас» деп эгелер. | 1 | Бойдуска ынак болуру. | Эгелерден деңнелгелерни тыпкаш, тайылбырлаар. | Номчаан эгелерини утказын эдерти чугаалаар. | ||
37 | Катаптаашкын. Хынада ажыл | 1 | Номчаан эгелеринден айтырыгларга шын, тода харыыны бээр. | ||||
38 | КДН. Ф. Сеглеңмей «Нина Салчак каникулда» | 1 | Эрес-дидим болуп, мал-маганга ынак болуру. | Чечен чугааның эгелеринге аттар бээр. | Эгелерни тода, билдингир кылдыр. Утказын эдерти чугаалаар. | ||
39 | Чогаал теориязы. Пейзаж дугайында билиг. | 1 | Чараш чүүлге сонуургалдыг болуру. | Чуруктар-биле ажылдаар. | Чогаалдардан пейзаж чураан одуругларны тывар. | ||
40 | О.Саган-оол «Эжишкилер». | 1 | Эштиг хөглүг, эптигде күштүг деп угаадыгны медереп билири. | Сөзүглелден үегерлээн сөстерни ушта бижиир. | Эжишкилерниң бот-боттарынга эптиг, кижизиг хамаарылгазын чижектерге бадыткаар. | ||
41 | ЧСК. Чогаадыг-тоожуушкун «Маадыр – ёзулуг эш» | 1 | Бодунуң бодалдарын илередип бижиир. | ||||
42 | О.Сувакпит «Аът чарыжы» | 1 | Аътка ынак болуп, аңаа хумагалыг болуру. | Тываның сүлде демдээнде аътты кииргенин тайылбырлаар | Сайгарылгалыг номчулга чорудар. | ||
43 | КДН. О.Сувакпит «Ногаан таңныыл» | 1 | Бойдусту камгалаары – кижи бүрүзүнүң хүлээлгези деп чүүлдү медереп билири. | «Биче чазыг улуг чазыгга дүжер» деп үлегер домакты үрегдекчиге хамаарыштыр тайылбырлаар. | Бердинген айтырыгларга харыылаар. | ||
44 | М.Эргеп «Өдүгенде чайлаг». «Өдүгенде чайлаг», «Чараш мал». | 1 | Эш-өөрү-биле найыралдыг болуру. | Номчаан чүүлүнүң утказын чугаалаар, түңнеп катаптаар. | Ивиниң эр-кызының, назы-харының аайы-биле аттарының онзагайын хайгаараар. | ||
45 | «Бүгү кежик – чер-иеде» | 1 | Эм үнүштерниң, каттарның кадыкшылга ажыктыын үнелээри. | Каттар аттарын орус дылче очулдурар. | Айтырыгларга харыылаар. | ||
46 | «Изиг маргылдаадыг кичээлдер», «Аъттаныптым». | 1 | Өөредилгезинге сундулуг болуру. | Кыска чижектер бодаар. | Тожунуң бойдузунуң онзагайын номчаан одуругларындан хайгаараар. | ||
47 | Тоожуга түңнел катаптаашкын. Хыналда ажыл | 1 | Хыналда айтырыгларга шын, тода харыыны бээр. | ||||
48 | ЧСК. Чогаадыг-үнелел Өдүгенде чайлаг» деп тоожуда мээң ынак маадырым. | 1 | Эң-не сонуургаан ынак маадырының дугайында бодалдарын илередип бижиир. | ||||
49 | Ш.Суваң «Кара-Баштыг» | 1 | Төрээн чериниң төөгүзүн билир болуру. | Доскуул, хараал, кириш… деп сөстерни уткаларын тайылбырлаар. | Кара-Баштыгның маадырлыг чоруунуң дугайында чугаалаар. | ||
50 | Р.Лудуп «Таваар, маажым бадып келгеш» | 1 | Аъттың кижиге ажык-дузазын үнелеп билири. | Берлинген сөстерни тайылбырлаар. Шүлүкке чурук чуруур. | Кулуннуң овур-хевириниң онзагайын чугаалаар. | ||
IV. Хуулгаазыннар делегейи – 5 | |||||||
51 | Ш.Суваң «Хүн-Херелден аалчы». Бирги эге | 1 | Эш-өөрү-биле найыралдыг болуру. | Планеталар аттары бижиир. | Хүн-Херелдиң база Черниң чурттакчыларының ылгалдарын тодарадыр. | ||
52 | Үшкү эге. Катаптаашкын | 1 | Төрээн черинге ынак болуру. | Чер дугайында бодалдарын илередир. | Тестилер-биле ажылдаар. Айтырыгларга харыылаар. | ||
53 | Н.Куулар «Танаа-херелдиң чуртунда» (тоожудан эгелер). «Танаа-херелдиң чуртунда», «Элдептиг куй». | 1 | Бойдустуң каас-чаражын үнелеп билири. | Сөстерниң уткаларын тайылбырлаар. | Айтырыгларга харыылаар. | ||
54 | «Тоол чуртунда Кызыл чурттуг оол», «Аалчыларга бүзүрел читкен», «Тоол чуртундан дезиишкин». | 1 | Сагынгыр-тывынгыр чоруктуң ажыктыын билир болуру. | Сөстерниң уткаларын тайылбырлаар. | Эгелерниң кыска утказын эдерти чугаалаар. |
| |
55 | Э.Донгак «Буянныг араатаннар». Шииниң бирги көргүүзү | 1 | Бойдуска ынак болуру. | Рольдап номчулганы чорудар. | Аңчының араатаннар-биле чугаазын хайгаараар. | ||
56 | Шииниң ийиги көргүүзү | 1 | Найыралды үнелеп билири. | Рольдап номчулганы чорудар. | Айтырыгларга харыылаар. | ||
V. Ыдыктарым – 3 | |||||||
57 | С. Пюрбю «Ынак Тывам» | 1 | Төрээн дылынга ынак, аңаа чоргаарланып чоруур болуру. | Аянныг номчулга чорудар. Тургузуун хайгаараар. | Уран аргаларга чижектер тывар. | ||
58 | О. Сувакпит «Россияга алдар» | 1 | Хамааты медерелдиг болуру | Аянныг номчулга чорудар. Тургузуун хайгаараар. | Бижиттинген аянының онзагайын көөр. | ||
59 | А. Үержаа «Ие дылым» | 1 | Төрээн дылынга ынак болуру. | Шүлүктүң бижиттинге аянын, дыл-домаан сайгарар. | Айтырыгларга харыылаар. | ||
VI. Тиилелгениң сылдыстары – 3 | |||||||
60 | С. Сарыг-оол «Маадыр Чүргүй-оол» | 1 | Чоннар аразында найыралды үнелеп билири. | Сөстерниң болгаш айыттынган одуругларның уткаларын тайылбырлаар. | Сайгарылгалы номчулга чорудар. Дайынның дошкун байдалын көргүскен одуругларны тывар. | ||
61 | О. Сувакпит «Кечил-оолдуң солдаттары» | 1 | Берге үеде бот-боттарын деткижерин; эптиг-демниг чорукту медереп билири. | Тыва эки турачыларның эрткен оруктарын картадан айтыр. | Сайгарылгалыг номчулга чорудар. Шүлүктүң кол бодалын тодарадыр. | ||
62 | КДН. М. Кенин-Лопсан «Эки турачы тыва кыстарга» | 1 | Чонунга чоргааралдыг болуру. | Эки турачы тыва кыстарның дугайында билир чүүлдерин чугаалаар. | Уран аргаларга чижектер тывар. | ||
VII. Дириг амытаннар делегейи – 6 | |||||||
63 | Ю. Кюнзегеш «Эзимнерниң ыры» | 1 | Бойдусту чарашсынып, ону кагалап билири. | Бердинген сөстерге синонимнер тывар. | Аң-меңнерниң, хем-сугларның даажы ыры болу бээр деп бодалды илереткен одуругларны тывар. | ||
64 | С. Сүрүң-оол «Ус-кушкаш» | 1 | Мөзүлүг аажы-чаңныг болуру. | Куштарның аттарын орус дылче очулдурар. | Бердинге айтырыгларга харыылаар. | ||
65 | С. Сарыг-оол «Эдер амытаннар» | 1 | Куштарга ынак болуру. | Сөстерниң уткаларын тайылбырлаар | Номчаан чүүлүнүң утказын эдерти чугаалаар. | ||
66 | М. Кужугет «Азыранчып чорааш…» | 1 | Күш-ажылга ынак болуру. | Чодураажыктың даштыкы хевирин чугаалаар. | Сайгарылгалыг номчулга чорудар. | ||
67 | Чечен-чугааның ужур-дузазы. | 1 | Өскениң кылган ажылын үнелеп билири. | Чогаалдың кыска планын эжи-биле демнежип тургузар. | Чечен чугааның адын бодунуң билип алганы-биле тайылбырлаар. | ||
68 | Ниити катаптаашкын. Түңнел кичээл. | 1 | Өөредилгезинге сундулуг болуру. | Чуруктар-биле ажылдаар. | Чыл дургузунда өөренген чүүлдерин катаптаар. | ||
Литература данзызы:
1. А.К. Калзан «Тыва литература». – Кызыл, 1982 ч.
2. В.С. Кызыл-оол, Д.С.Куулар «Методиктиг сүмелер». – Кызыл, 1992 ч.
3. Е.Т. Чамзырын, М.А. Күжүгет, Л.Х. Ооржак « Тыва аас чогаалы болгаш литература». – Кызыл, 2012 ч.
4. М.А. Күжүгет, Л.Х. Ооржак, Е.Т. Чамзырын, А.С. Шаалы «Төрээн чогаал» 5 класс. – Кызыл, 2013 ч.
5 М.Б. Ховалыг «Тыва Республиканыӊ чогаалчылары». – Кызыл, 2000 ч.
По теме: методические разработки, презентации и конспекты
Доклад : « О реализации предметной области «Родной язык и родная литература» в начальной школе .»
Начальная школа призвана заложить основы гармоничного развития учащихся. Язык по своей специфике и социальной значимости – явление уникальное: он является средством общения и воздействия, средст...
«Реализация межпредметных связей на уроках русского (родного) языка и родной литературы»
laquo;Реализация межпредметных связей на уроках русского (родного) языка и родной литературы» Цель мастер-класса: познакомить педагогов с методами и приёмами проведения интегрированного ур...
Рабочая программа_Родная литература на родном языке (русский)_3 класс
Рабочая программа по родной литературе на родном языке (русском) для 3 класса составлена в соответствии с требованиями Федерального государственного образовательного стандарта начального о...
Рабочая программа Родной язык и родная литература 2-4 УМК школа России.
Рабочая программа Родной язык и родная литература 2-4 УМК школа России....