Нютагай толи (словарь с. Верхняя Иволга)
учебно-методическое пособие на тему

Дээдэ-Ивалга нютагай толи

1. Аяга табаг юум.н. посуда Аяга табагаа абагты.
2. Аймаштай юум.н. крутой Хурайхай аймаштай.
3. Аашалха үйлэ үгэ. баловаться.Үхибүүн аашална.
4. Абга эжы юум.н. Мама отца. Абга эжы hанаагаа зободог.
5. Абга юум.н. Брат папы. Абга дүрбэн жэл дүү.
6. Араг яhан тэмд.н. худой Араг яhан болошоо.
7. Абдар юум.н. сундук. Абдар соо торгон бүд.
8. Адуун юум.н. табун. Адуугаа харана.
9. Амhарта посуда Амhарта суглуулба.
10. Аятай зохид тэм.н. приятный. Нүхэр ехэл аятай юм.
11. Ахай юум.н Старший брат. Ахай хүдэлнэ.
12. Аягтай тэмд.н. вредный Аягтай хүбүүн.
13. Алдар суутай знаменитый Алдар суутай хүн.
14. Абиhаалан юум.н. жены двоюродных братьев Абиhаалануудбди.
15. Аймшагтай тэм.н. страшный. Аймшагтай хүн ябаа.
16. Аман юум.н. рот Аман соонь эдихэ юумэн байна
17. Аюулай тэмд.н. бедовый Аюулай ушар.
18. Ааруул юум.н. сушеный творог. Ааруул эдихэ.
19. Багжагар тэмд.н. возмужавший Багжагар баатар.
20. Байза үйлэ үгэ постой Байза ,шагна.
21. Балгааhан юум.н. шалаш Балгааhан соо.
22. Борбоосгой юум.н.шишка кедровая Борбоосгой түүхэ.
23. Бөөрэ юум.н. почки. Бөөрэмни эдэгэбэ.
24. Бүрэнхы үйлэ үгэ. темнеть. Бүрэнхыдэ ерэхэ.
25. Бэhэ юум.н. пояс. Бэhэ бэлэглээ.
26. Бүлин юум.н. сгусток крови. Шуһаниинь бүлинтэбэ.
27. Бэлэхэ үйлэ үгэ. сбивать. Хүрэнгөө бүлэхэ.
28. Газаашалха үйлэ үгэ. недолюбливать.Үхибүүд газаашална.
29. Годирхо үйлэ үгэ. извиваться. Харгы годироо.
30. Гурил юум.н. мука. Гурил асараа.
31. Гутаар юум.н. налим. Гутаар хахуулидана.
32. Гэжэгээндэхэ үйлэ үгэ. щекотать. Намай гэжэгээндэбэ.
33. Гэмгуй ничего тэм.н. сносный. Гэмгуй трактор.
34. Годигонохо үйлэ үгэ. извиваться. Хорхой годигононо.
35. Дайраха үйлэ үгэ. коснуться, задевать. Бү дайра.
36. Дарга юум.н. начальник. Даргые һунгаба.
37. Дүрэнхы юум.н. стелька. Дүрэнхыгөө хатааба.
38. Дэбдихэ үйлэ үгэ подстилать, стелить. Шэрдэг дэбдихэ.
39. Дэмырхэ үйлэ үгэ. Терять сознание при высокой температуре тела. Тэрэ дэмырбэ.
40. Дэрбэгэр тэм.н. лопоухый. Дэрбэгэр шэхэтэй.
41. Дэрэ юум.н. подушка. Дэрэ дээрэ.
42. Дүндео тэм.н. тугодум. Дүндео юм гү.
43. Дохоншоохо үйлэ үгэ. Дохоншоожо наадаха.
44. Дараха үйлэ үгэ. уезжать, уходить. Даража ошобо.
45. . Ехэрхүү тэм.н. важный, горделивый. Ехэрхүү болошоо.
46. Жарбаганаха үйлэ үгэ. кокетничать. Сэсэг жарбаганаба.
47. Жаахан тэм.н. маленький, небольшой. Жаахан стол.
48. Забьяа юум.н. чайник. Забьяа соо сай.
49. Загнуу юум.н. котелок. Загнуу соо шүлэн.
50. Зайгуултаха үйлэ үгэ. шляться, слоняться. Зайгуул нохой.
51. Зайдаар үйлэ үгэ. садиться верхом на лошади. Зайдаар мореороо.
52. Уриhаар үйлэ үгэ. брать в долг. Уриhаар аба.
53. Зандаха үйлэ үгэ. ругать, повышать голос. Баабай зандаба.
54. Зарбагар тэм.н. большой, крупный. Зарбагар урал.
55. Зомгооһон юум.н. щепка. Зомгооһо түүбэ.
56. Зорёон дайбар.ү. намеренно, специально. Зорёон хэлэхэ.
57. Зоходохо үйлэ үгэ. 1. икать. Бадма зоходоно.
58. Зөөхэй юум.н. Домашняя сметана. Зөөхэй эдихэ.
59. Хоорэлдэхэ үйлэ үгэ. разговаривать. Ажалаа хоорэлдэе.
60. Жүдхэхэ үйлэ үгэ.напрягаться, прилагать усилие. Жүдхэһэн морин.
61. Зумбараа юум.н. суслик. Зумбараа бариба.
62. Шиирэ юум.н. спички. Шиирээр аһааба.
63. Зүрхэгүй тэм.н. ленивый. Зүрхэгүй хүн.
64. Зутараан юум.н. чай с поджаренной мукой. Зутараан сай.
65. Зэдэгэнэ юум.н. земляника. Зэдэгэнэ болобо.
66. Занаха үйлэ.ү. ругать, бранить. Үхибүүгэй занаба.
67. Аляаһан,батаганаан юум.н. муха. Аляаһа батаганаан дүүрэшэбэ.
68. Мангир юум.н. зеленый лук. Мангир түүгээбди.
69. Мантагар тэм.н. большой, большеголовый. Мантагар тархи.
70. Маяа тэм.н. кривоногий. Маяа хүлтэй.
71. Монсогор тэм.н. круглый. Монсогор шулуун.
72. Морхогор тэм.н. большой. Морхогор хамар.
73. Маамаа юум.н.грудь. Маамаа хүхэнэ.
74. Мүльхихэ үйл.ү. ползать. Үхибүүн мүлхинэ.
75. Мэнгээрһэн юум.н. хрящ. Малай мэнгээрһэн.
76. Мунхан домик на священной горе. Бүмбэгэ юум.н. мячик. Бүмбэгөөр наадана.
77. Тулюур тэм.н.неприспособленный. Ямар тулюур.
78. Зобохо үйл.ү. страдать. Зобожо ябаха.
79. Мэшээг юум.н. небольшой мешок. Мэшээг соо.
80. Мэрэхэ үйл.ү.грызть. Яһа мэрэнэ.
81. Хоб жэб тарааха үйл.ү. плохо говорить. Хоб жэб тарааха муу.
82. Мушхуу тэм.н. изворотливый, хитрый. Тэрэ мушхуу һанаатай.
83. Углуу юум.н. угловая часть чего-то. Гэрэй углуу.
84. Нагса абгай юум.н. сестра матери. Нагаса абгайдаа ошохом.
85. Намаржаан юум.н. осеннее стойбище. Намаржаандаа бууба.
86. Нарин нягта тэм.н. аккуратный. Нарин нягта хүн.
87. Нээхэ үйл.ү. открывать. Үүдээ нээхэ.
88. Недондо дайб.ү. в прошлом году. Недондо уулзаа.
89. Хүхэ палаг юум.н. синяк. Хүхэ палаг болоо.
90. Хорой юум н. огороженное пастбище для телят. Хорой заһана.
91. Ябууд дундаа дайб.ү. заодно,попутно. Ябууд дундаа орохоб.
92. Нелбохо үйл.ү. плевать. Ханяагаад нелбохо.
93. Няапагар тэм.н. приплюснутый ( о носе ) Няапагар хамар.
94. Нааданхай юум.н. игрушка. Нааданхайгаар наадана.
95. Нойтон тэм.н. промокший,мокрый. Нойтон хубсаһан. Полаанха юум.н. пол. Полаанха дээрэ.
96. Һамбай юум.н. чуб. Һамбайгаа һамна.
97. Һайраха үйл.ү. сочиться. Шүлһөө һайраха.
98. Һайса дайб.ү. как следует. Һайса үгэхэ.
99. Һэнгэргүй,хамаагүй хүн тэм.н. привередливый., наглый. Һэнгэргүй хүн.
100. Обёорогдохо үйл.ү. быть замеченным. Шамайе обеорооб.
101. Обёорхогүй үйл.ү. не замечающий.Юумэ обеорхогүй.
102. Обёорхо үйл.ү. замечать. Обёороод хараа.
103. Обёос юум.н. овёс. Мориндоо обёос үгэбэ.
104. Обоо сомоо юум.н. куча, скопление. Обоо сомоо номууд.
105. Обог юум.н.род, племя, клан; фамилия или отчество. Минии обог.
106. Оньһон үгэ юум.н пословица. Оньhон үгэ оншотой.
107. Орёомог юум.н. блюдо из потрохов барана. Орёомог орёохо.
108. Бүрхирхэ үйлэ үгэ рев быка Буха бүрхирбэ. Бархирха үйл.ү. , (реветь, плакать) Үхибүүн бархираа.
109. Оройтохо үйл.ү. припоздниться. Мүнөөдэр оройтооб.
110. Оншо юум.н. сноровка, подходОншотой хүдэлбэ.
111. Олиггүй тэм.н бесшабашныйОлиггүй hайн.
112. Папаганаха үйл.ү. суетитьсяБү папагана.
113. Саб сагаан белый-белый Белый-белый снег.
114. Архи юум.н. водка Архи бү уу.
115. Сагаан модон юум.н. древесина кедра, ели, сосны Сагаан модоной гунгарбаа.
116. Гүзээн юум.н прямая кишка Үхэрэй гүзээн.
117. Үүр сайха үйл.ү. светать Үүрэй сайха урда.
118. Саhан юум.н. снег Сагаан саhан.
119. Хомхой тэмд.н. жадный Хомхой нохой.. Сохо 1. Духа. 2.Жук. 1.Духаа мүргоо. 2. Сохо гүйнэ. hүри юум.н. стог hүри табяа.
120. Соолго юум.н. прорубьСоолго хээ.
121. Соохор тэм.н. пёстрый Соохор морин.
122. Солхооб юум.н. рубль Нэгэ солхооб.
123. hүн юум.н. молоко hааhаар hүн.
124. Сүсэгэй юум.н. сметана hүнээ сүсэгэй.
125. Сэнтэхэ үйл. ү. покрываться инеем Сонхо сэнтэнэ.
126. Cээрлэхэ запрещено Үхэhэдэй газар сээртэй.
127. Хюруу юум.н. заморозки Хюруу унаа.
128. Таглаа юум.н. затычка, пробка Банкын таглаа.
129. олбог юум.н. подушечка для сиденья Ламын олбог.
130. Талхан юум.н. хлеб Амтатай талхан.
131. Тарайха үйлэ ү. упасть, падатьТарайн унаа.
132. Тайраха үйлэ үгэ Түлеэ тайраха. Тармуур юум.н. грабли Үбhэ тармуурдаа.
133. Донгорог юум.н. складной нож Донгорогороор отолоо.
134. Бүлюү юум.н точило Бүлюүгээр хурсадаха.
135. Бүлюүдэхэ үйл.ү. точить Хутага бүлюүдэхэ.
136. Тугаарай дайб.ү. недавно Тугаарай уншааб.
137. Тухашаруу тэм.н. всегда хлопотливый, суетливый Тухашаруу ажал.
138. Тухашарха үйл.ү. быть сильно занятым, быть перегруженным Тухашаржа ябана.
139. Түмпэн юум.н. миска, тарелка Модон түмпэн.
140. Түргоор үйлэ ү. Торопись. Түргоор хубсалышъ.
141. Тэнэглэнэ үйлэ ү. говорить невповад, говорит глупостиБү тэнэглэ.
142. Моор юум. н. колесо Тэргын моор.
143. Тулюур тэм.н. слабый Тулюур зантай.
144. Түбһэн юумэндэ орохо фраз. лезть куда не надо Түбhэн юүмэндэ ,бү оро.
145. Тэжэн голео.юум.н. саранча Тэжэн голео ябана. Тэжытэр үйлэ үгэ наесться Тэжытэрээ эдеэлээ.
146. үйһэн юум.н. береста. Үйhэн түйсэ.
147. Улаагана юум.н. кислица Улаагана эдихэ.
148. Улаан тураг юум.н. изюбрь Улаан тураг хараабди.
149. Урзанда дайб.ү. в позапрошлом году Урзанда намар.
150. Ури хүүгэд юум н. дети, наследники Үри хүүгэдээр баян.
151. Уур юум.н. гнев, ярость Уураа хүрэхэ.
152. Уур сухалтай тэм.н. гневный Уур сухалтай хүн.
153. Уурлаха үйл.ү. злитьсяШи бү уурла.
154. Ууяха үйл.ү. тлеть, слабо гореть Гал ууяна.
155. Залхуу. Юум.н. Ленивый Залхуу хүбүүн.
156. Эбэр юум.н. рога Томо эбэр.
157. Yбгэн юум.н. 1. муж, 2. Старик 1. Минии үбгэн. 2.Үбгэн баабай.
158. Үхибүүн юум.н. малыш Манай үхибүүн.
159. Үмхи тэмд.н. труха Модоной үмхи.
160. Үмхирхэ үйл.ү. гнить, ветшать. Үмхирхэй модон.
161. Үнгэрмэ дайб.ү. чрезмерный, излишний Үнгэрмэ баян.
162. Үнгэрхэдөө дайб.ү. по крайней мере Үнгэрхэдоо, сохео.
163. Үни дайб.ү. давно Үни үнгэроо.
164. Үрбэгэнүүлхэ үйлэ ү. сыпать по немногу Саахар үрбэгэнүүлхэ.
165. Үргээл юум.н. облава охотничья Үргээлдэ ябааб.
166. Үргээхэ үйл.ү. отпугивать Хони үргээхэ.
167. Үргэбшэ юум.н коромысло Үргэбшоор зоохэ.
168. Забhар юум.н. 1.промежуток между приемом пищи, 2. щель Эдеэнэй забhар2. Полой забhар.
169. Үлгы юум.н. клыбель новорожденного Шэнэ үлгы. Үрэмшөө юум.н. летучая мышьДалитай үрэмшоо.
170. Үсөөлхэ үйл.ү. сокращать численностьМалаа үсоолхэ.
171. Үбгэрһэн, хүгшэрhэн тэм.н. старый, престарый Үбгэрhэн,хүгшэрhэн хүнүүд.
172. Үдьхэлхэ үйлэ ү. пинатьШангаар үдьхэлбэ.
173. Удаан тэмд.н. Долго, медленно Удаан абяан.
174. Үүри юум.н. ровесник Минии үүри.
175. Үүсэ юум.н. домашний запас мяса на зиму Үүсээ гаргаха.
176. Үхэтэр дайб.ү. до смерти. Үхэтэроо хүндэхэб. өөхэн соохи боорэ юум.н. избалованный. Оохэн соохи боорэдэл адли.
177. Үртэһэн юум.н. лоскутки материи Бүдэй үртэhэн.
178. Хаагална үйлэ ү. кричать Хүхирнэ,хаагална.
179. Хабдар юум.н. опухоль Хабдари буугаа.
180. Хабаржаан юум.н. весеннее стойбищеХабаржаандаа зоогоо.
181. Хабшаг юум.н. щипцы для углей Хабшагаар хабшуулаа.
182. Хабшуур юум.н. прищепка Хубсаhа хабшуурдаба.
183. Хахална үйлэ ү. 1.колет дрова, 2.пашет землю,3. рвет одежду 1.Түлеэ хахална. 2. Газар хахална. 3.Хубсаhа хахална.
184. Ерүүлнэ үйлэ ү. Звать Дуудажа ерүүлнэ.
185. Халамгай тэм.н. подвыпивший Халамгай ябаа.
186. Халаахай юум.н. крапива Халаахай хадхууртай.
187. Хара тураг юум.н. лосьХара тураг харааб.
188. Хармуу хатуу тэм.н. скупойХармуу хатуу хүн.
189. Харганаагай хамуур юум.н. веникХарганаагай хамуур бэлдээ.
190. Харгана юум.н.1. куст. 2.Род племени. Харгана угай.
191. Харьялга юум.н. стремница, перекат на рекеХарьялга дээгүүр.
192. Хиирэхэ үйлэ ү. кокетничать Хиирэhэн амитан.
193. Хоёр амата юум.н.двухстволка Хоер амата буу.
194. Моор юум.н. колесо Машинын моор.
195. Гээгдэхэ үйлэ ү. опоздать, опаздыватьАжалдаа гээгдэбэ.
196. Унтаха үйлэ ү. спать Эртэ унтаха.
197. Хутага юум.н. ножХурса хутага.
198. Хухалха үйлэ ү. ломать поперекМодо хухалха.
199. Хуухалха үйлэ үгэ Үхэрэй тархи хуухалха. Хулганаан юум.н. мышка Боро хулганаан.
200. Хүлхэгэр тэм.н. мешковатый ( об одежде), большой Хүлхэгэр костюм.
201. Хүндэрхэ үйлэ ү. Наглеть. Хүндэрхүү хүн.
202. Хурайхай үйлэ ү. муж сестры, тётиhайн хурайхай.
203. Хүниие тоохоо болихо. үйлэ ү. зазнаваться Хүниие тоохоо болихо байгаа.
204. Хуураха үйлэ ү. Обжаривать. Хуураhан талхан.
205. Хууха юум.н. пластмассаХууха шанага.
206. Жаа үхибүүн юум.н. малышЖаа үхибүүн наадана.
207. Таалаха үйлэ ү. целовать Шоб байса таалаха.
208. Хэдэгэнэ юум.н. оса Хэдэгэнэ хадхууртай.
209. Хээр морин юум.н. гнедой коньХээр морин залуу.
210. Хамарай хүнды ноздря Хамарай хүнды соо.
211. Энхэ тайбан тэм.н. хорошо, мир, спокойствие Энхэ тайбанай түлоо/
212. Хужа бороо юум н. затяжной дождьХужа бороо ороо.
213. Хурисаха үйлэ ү. желать. вожделетьБуруу хурисаха.
214. Хүйхэр тэм.н. хитрыйХүйхэр хүн.
215. Сухалдаха үйлэ ү.Сердиться Сухалдаха -муу.
216. hаахаруулха үйлэ ү. Хвалить hаахаруу хүн.
217. Хөөрэхэ үйлэ ү. рассказыватьОнтохо хоорэхэ.
218. Эhэхэ үйлэ ү. набухать, подниматься ( о тесте) Гурил эhээ.
219. Хүбүүн юум н. обращение к мальчику, юноше Үндэр хүбүүн.
220. Галдаха үйлэ ү. прижигать, прожигать.Саарhа галдаха.
221. Тохорюун юум.н. журавль Тохорюунууд ниидээ.
222. Һаба юум н. ёмкость для приготовления курунгиТомо hаба.
223. Һаймһарха үйлэ ү. Подхалимничать hаймhардаг хүн.
224. Адис юум.н. трава для окуривания помещения, тела.Отошын адис.
225. Һалба һүрэхэ үйлэ ү. отскочитьhалба hүроод гүйбэ.
226. Һамган юум.н. жена, женщинаСэбэхэн hамган.
227. Һамар юум н. кедровые орехи hамар шэмэнэ.
228. Гоенсуу тэм.н. щеголявый, модныйГоенсуу хүбүүн.
229. Бамбагар тэмд.н. пушистый Бамбагар үмдэн.
230. Парпагар тэм.н. легкий Парпагар шарф.
231. сүүмхэ юум.н. сумка Хуушан сүүмхэ.
232. Һоно юум н. оводhоно хазаа.
233. Тулгуур юум н. тростьШэнэ тулгуур.
234. Бархирха үйлэ ү. Плакать Басаган бархирба.
235. Һубай тэмд.н. нестельный hубай үхэр.
236. Һужаа юум н. низина, впадина hужаа нютаг.
237. Хооhолхо үйлэ ү. опустошить, опорожить, освободить Юумэ хооhолбо.
238. Һомон юум н. Патрон Олон hомон.
239. Хүнэг юум.н. ведроХүнэг уhан.
240. Һүлмэгэр тэм.н. вялый,слабый. hүлмэгэр шарай.
241. Һүнэһэн юум.н. душа hүнэhэ тооридэг.
242. Һүнэһэ дуудаха юум.н. обряд призывания души. Хүнэй hүнэhэ дуудаба.
243. Хатаха үйлэ ү. подсыхать, постепенно сохнуть Наранда хатаха.
244. Һээр юум н. хребтовая костьhээр хухалба.
245. Хандамаа юум.н. женщина лама Хандамаанарай дасан.
246. Худхуур юум.н кочерга Галаа худхаба.
247. Шэмхүүр юум.н Щепотка.Нэгэ шэмхэ дабhан.
248. Шэмхэхэ үйлэ ү. Щипать Шэмхэдэг хүбүүн. Орон юум.н кровать Орон дээрэ.
249. Гүс байса эдихэ үйлэ ү. Наесться до сыта.
250. Шантаганаха үйлэ ү. быть недовольным Бү шантагана..
251. Шүдхэр юум.н. черт Муухай шүдхэр. Шууранхай тэм.н. разорванный.Шууранхай ном.
252. Шэрдэг юум.н. матрац Шэнэ шэрдэг. Шүрбэһэн юум.н. сухожилияШүрбэhоо шэдэрхэ.
253. Шэбхэ юум.н. прошлогодний навозШэбхээ малтаха.
254. Шэбэнэхэ үйлэ ү. Шептаться Шэхэндэ шэбэнэхэ.
255. Шэрэм юум.н. плитаТүмэр шэрэм.
256. Шэхэхэ үйл. ү. вталкивать, втискивать, совать Юумэ шэхэхэ.
257. Шэшэрхэ үйл.ү. дрожать, трястись Айгаад шэшэрхэ.Хүйтэнhоо шэшэрхэ.
258. Шүлэн юум.н. суп, еда. Шүлэ эдихэ.
259. Эшхээлхэ үйл.ү. дразнить Тэрэниие эшхээлбэ.
260. Адли болохо үйл.ү. быть похожим на кого –то Адли бү боло.
261. Эшхэбтэр тэмд.нэрэ стыдно Намда эшхэбтэр.
262. Хялайгаад дайб.ү. косо(взгляд) Хялайгаад хараха.
263. Юусхэлдэйн юһэн шаанги, шамтайгаар арбан шаанги.фраз. проиносится когда хотят что-то скрыть
264. Яараха үйл.ү. спешить, торопиться Яараха хэрэгтэй.
265. Ябагалха үйл.ү. пешком Ябагаар ерээ.
266. Хатуу тэм.н. твердый, жесткий Хатуу шулуун.
267. Яншаха үйл.ү. ноет, болит Гар яншаба.
268. Яра юум.н. гноящаяся рана, язва, болячка Хүл дээрэ яра.
269. Яһала дайбар үгэ неплохо Яhала hайн.
270. Яаруу тэмд.нэрэ Суетливый Яаруу хүн.
271. Ямбатай тэмд. нэрэ Уважаемый Ямбатай эжы,баабай.
272. Шагталха үйлэ үгэ замыкать Үүдээ шагталха.
273. Эдеэн юум.н.еда,пища Эдеэн болоо. Ундан юум.н. питье Ундан хүрэнэ. Ууха үйлэ үгэ пить Унда ууха. Унтари юум.н. постель Унтари хэхэ. Зүүдэн юум.н. сон Зүүдэ хараха. Үхибүүд юум.н. дети Үхибүүд наадана. Аша басаган,хүбүүн юум.н. дети сына (внуки) Зээ басаган ,хүбүүн юум.н. дети дочери(внуки) Хартаабха юум.н. картофель Хартаабха шанаа. Мангир юум.н. степной зеленый лук Мангир түүгээбди. Мэшээг юум.н. мешок Мэшээг хартаабха. Худаг юум.н. колодец Худаг малтаа. Худа, худагы юум.н. сватья Алтан худа, худагы. Халтирхай тэмд.н. скользкий Халтирхай мүльhэн. Хадхуур юум.н. острие чего-либо Хадхууртай хасуури. Ухаа муутай тэмд.н. дурак Ухаа муутай хүн. Тулхабаатай тэмд.н. толковый человек Тулхабаатай хүн. Түлхюүр юум.н. ключ от двери Түлхюүр хаанаб? Тармуур юум.н. грабли үбhэнэй тармуур. Тархи юум.н. голова Ухаатай тархи. Архи юум.н. водка Үнэтэй архи. Тэрэнги юум.н. багульник Тэрэнги түүгээбди. Таршаа юум.н. кузнечик Таршаа баряаб. Таршаганана үйлэ үгэ стрекочет Таршаа таршаганана. Тэрмээлжэн юум.н. стрекоза Тэрмээлжэн ниидэнэ. Нуур юум.н. озеро Сагаан нуур. Сай юум.н чай Ногоон сай. Hүн юум.н. молоко Үнеэнэй hүн. Хараасгай юум.н. ласточка Хараасгай ниидэнэ. Гэр юум.н.дом Томо гэр. Модон гэр юум.н. деревянный дом. Зуhалан юум.н летний дом Зуhаландаа зоогообди Үбэлжоон юум.н. зимний дом Үбэлжоонhоо зоогообди. hэеы гэр юум.н. войлочная юрта hэеы гэртээ болообди. Поол (полаанха) юум.н. пол Дулаан поол. Хоер дабхар гэр юум.н. двухэтажный дом Шэнэ хоер дабхар гэр. Маатинса юум.н. поперечная балка, поддерживающая потолок. Хушалта юум.н. крыша гэрэй хушалта Гэрнай хүхэ хушалтатай. Сонхо юум.н. окно Сонхомнай евро. Таhалга юум.н. перегородка Олон таhалгатай гэр. Пеэшэн юум.н.печка Шэнээр пеэшэн баряа. Шэрэм юум.н. печка с чугунным покрытием Пеэшэн hайн шэрэмтэй. Түмэр пеэшэн юум.н. железная печка Бани соо түмэр пеэшэн бии. Пеэшэнэй хоолой юум.н. печной дымоход Пеэшэнэй хоолой түмэр. Үүдэнэй шагта юум.н. приспособление для запирания двери Үүдэй шагталааб. Адяар юум.н. шкаф для еды Адяар соо айраг бии.
274. Үлгэсэ юум.н. вешалка для одежды Түмэр үлгэсэ
275. Гэшхүүр юум.н. лестница Гэшхүүр дээрэ

Эрдэм, hургаал

1. Дэбтэр юум.н. тетрадь hурагшын дэбтэр
2. Ном юум.н. книга hургуулиин ном
3. Самбар юум.н. доска(школьная, классная)
4. Амжалта юум.н. успех, достижение Амжалта туйлаха
5. Хуудаhан юум.н. страница
6. Амжаха үйлэ үгэ успевать
7. Асуудал юум.н. вопрос Асуудалда харюусаха
8. Багша юум.н. учитель Математикын багша
9. hурагша юуцм.н. ученик Бэрхэ hурагша
10. Баяр юум.н. радость или имя мальчика Баяр бэрхэ хүн
11. Бодолго юум.н. соображение, рассуждение, мнение бодолгын задача
12. Бодомжолго юум.н. обдумывание Ажалаа бодомжолхо
13. Бодохо үйлэ үгэ думать, обдумывание, размышлять Жэшээ бодохо
14. Будаг юум.н. краска Будагаар шэрдээ зураг
15. Буруу тэмд. н. неправильно Жэшээ буруу бодоо
16. Бүтээхэ үйлэ үгэ творить, созидать Хэрэгэй бүтээхэ
17. Бүхэли тэмд.нэрэ целый Бүхэли мяха шанаба
18. Бэе юум.нэрэ тело, организм Беэ шанга, хүсэтэй
19. Бэдэрэлгын үйлэ үгэ поисковый Бэдэрэлгын ажал
20. Тоо юум.н. число Нэгэ тоо
21. Толи юум.н. словарь Буряад-ород толи
22. Саарhан юум.н. бумага Саарhан дээрэ бэшээ
23. Бэлэдхэл юум.н приготовление Бэлэдхэлэй класс
24. Бэшэг юум.н. письмо Бэшэг бэшээ
25. Бэшэхэ үйлэ үгэ писать Сэбэрээр бэшэхэ
26. Бэшэгшэ үйлэ үгэ пишущий Бэшэгшэ хүн
27. Ургамал юум.н. растение Ямар гое ургамал бэ!
28. Жэрылдэхэ үйлэ үгэ стоять в ряд Үхибүүд жэрылдээд байна
29. Зохеохо үйлэ үгэ сочинять Зурагаар зохеолго бэшэхэ
30. Зураг юум.н. рисунок Хүбүүн зураг зурана
31. Зураха үйлэ үгэ рисовать, зачеркнуть Үгэ доогуур зураха
32. Зүбшоохэ үйлэ үгэ советоваться Хэрэгыень зүбшоонэ
33. Түсэб юум.н. план Үглоодэрэй түсэб
34. Таабари юум.н. загадка Таабари таалсаха
35. Оньhон үгэ юум.н. Оньhон үгэ сэжэлдэбэ
36. Саг юум.н. время Мүноо саг hайн болоо
37. Онтохон юум.н. Буряад онтохон
38. хонхо юум.н колокольчик Хонхо жэнгирбэ
39. Хүгжэм юум.н. музыка Хүгжэм дуун зэдэлээ
40. hургуули юум.н. школа Томо гое hургуули
41. hажааха үйлэ үгэ подражать hармагшан хүниие hажаадаг
42. Нэмэхэ үйлэ үгэ складывать Хоер дээрэ хоерые нэмэхэ
43. Хороохо үйлэ үгэ вычитать Табанhаа нэгые хороохо
44. Хубааха үйлэ үгэ делить Арбые хоерто хубааха
45. Хүдэлмэри, ажал юум.н. работа Ажал хүдэлмэри хүүенэ
46. Үсхэхэ үйлэ үгэ умножить Табые үсхэхэ хоерто
47. Тоолохо үйлэ үгэ считать Хонидоо тоолохо
48. Уншаха үйлэ үгэ читать Ном уншаха
49. Ойлгохо үйлэ үгэ понимать Зүб ойлгохо
50. Алдуу юум.н. ошибка Алдуу хэхэ
51. Зүб юум.н. правильно Зүб бэшэхэ

52. Хубсаhан

53. Алгабша юум.н. плавки Шэнэ алгабша
54. Бээлэй юум.нэрэ рукавицы, перчатки, варежки Минии бээлэй
55. Хүдэhэн бээлэй юум.нэрэ меховые рукавицы Басагад хүдэhэн бээлэй оео Хурган бэлэй юум.нэрэ Эжы хурган бээлэй оео
56. Эльгэн бэлэй юум.нэрэ замшевые перчатки Намда эльгэн бээлэй бии Бэhэн юум.нэрэ Бэhээ андалдаха
57. Горье бэhэ юум.нэрэ кожаный ремень Баабай горье бэhэтэй
58. Гутал юум.нэрэ обувь Энэ шинии гутал
59. Эрмэгтэй гутал юум.нэрэ Зимняя обувь Энэ дулаан эрмэгтэй гутал Хүдэhэн гутал юум.нэрэ обувь из овчины
60. Шархи гутал юум.нэрэ рабочая обувь Шархи гуталаа үмдоод Луушан гутал юум.нэрэ ламская обувь Ламын луушан гутал
61. Боото юум.нэрэ резиновая обувь Бороо соо боото үмдэдэг
62. Сабхи юум.нэрэ сапоги Сабхи үмдоод ябана
63. Шаахай юум.нэрэ тапочки Гэртээ шаахай үмдэнэбди
64. Дүрэнхэ юум.нэрэ стелька Дулаан дүрэнхэ
65. Хаатанха юум.нэрэ валенки Хара хаатанха
66. Оройлто юум.нэрэ портянка Оройлтоор хүлоо оройгооб
67. Даха юум.нэрэ тулуп Дахын заха
68. Дэгэл юум.нэрэ шуба, пальто Дэгэлэй шагта хадаха
69. Бүhэтэй хүнэй дэгэл юум.нэрэ Мужская шуба Энэ эрэ хүнэй дэгэл
70. hамган дэгэл юум.нэрэ женская шуба Гоеор оеотой hамган дэгэл
71. Басаган дэгэл юум.нэрэ девичья шуба Басаган дэгэл үлгоотэй байна
72. Дэгэлэй заха юум.нэрэ ворот Дэгэлэй заха хүзүү дулаасуулдаг
73. Тобшо юум.нэрэ круглая пуговица Буряад дэгэлдэ тобшо хадааб
74. Бутуу юум.нэрэ петля Бүтүүгүй дэгэл байдагүй
75. Энгэр юум.нэрэ борт Энгэрээ сэлихэ
76. Хамсы юум.нэрэ рукава Хамсыгаа шамаха
77. Татааhан юум.нэрэ вышитые нитками полоски Малгайн татааhан
78. Хормой юум.нэрэ подол Дэгэлэй хормой
79. Оодон дэгэл юум.нэрэ полушубок Шамда оодон дэгэл бии
80. Хармаан юум.нэрэ карман Томо хармаан
81. Жээмпэр юум.нэрэ джемпер Хүрин жээмпэр
82. Кофто юум.нэрэ кофта Дулаан кофто
83. Плати юум.нэрэ платье Хүхэ плати
84. Малгай юум.нэрэ шапка Сагаан малгай
85. Юудэн малгай юум.нэрэ шапка с отворотом Юудэн малгай үбэлэй малгай
86. Тойробшо малгай юум.нэрэ Летняя шапка бурят Шэнэ тойробшо малгай
87. Майка юум.нэрэ майка Улаан майка
88. Пулаад юум.нэрэ платок Сэбэр пулаад
89. Эрмэгтэй малгай юум.нэрэ шляпа Томо эрмэгтэй малгайтай
90. hарабшатай малгай юум.нэрэ кепка Ягаан үнгэтэй hарабшатай малгайтай Оймhон юум.нэрэ чулки, носки Дулаан оймhон
91. Плащ юум.нэрэ плащ Хабарай, намарай плащ
92. Пальто юум.нэрэ пальто Тааруу пальто
93. Рейтуза юум.нэрэ рейтузы Бамбагар дулаан рейтуза
94. Самса юум.нэрэ рубашка Баабайн самса
95. Дотор самса юум.нэрэ нижняя рубашка hайн дотор самса
96. Тельняшка юум.нэрэ тельняшка Хүбүүн тельняшка үмдоо
97. Унталгын самса юум.нэрэ ночная рубашка Унтахадаа унталгын самса үмдэ
98. Сээжэбшэ юум.нэрэ безрукавка Хүүртиг дээрэхи сээжэбшэ
99. Сарафан юум.нэрэ сарафан Ута сарафан
100. Тэрлиг юум.нэрэ летний халат Хүри улаан тэрлиг
101. Дотор үмдэн юум.нэрэ подштаник Дотор үмдэ үмдоо гүш?
102. Телогрейкэ юум.нэрэ телогрейка Хара телогрейкэ
103. Уужа юум.нэрэ короткая безрукавка
104. Хууртиг юум.нэрэ куртка Хүхэ хүүртиг
105. Халаад юум.нэрэ халат Халаад гэртээ үмдоод байдаг
106. Үмдэн юум.нэрэ брюки Шэнэ үмдэн
107. Фуфайка юум.нэрэ фуфайка Эжын нэхэмэл дулаан самса
108. Шарф юум.нэрэ шарф Үбэлэй сагта шарф хэрэгтэй
109. Шаали юум.нэрэ шаль Абгайда шаали бэлэглэбэ
110. Юбкэ юум.нэрэ юбка Эжыдэ шэнэ юбкэ оебо

111. Зэрлиг амитад

112. Арсалан юум.н. лев Хүсэтэй арсалан
113. Баабгай юум.н., медведь Ой соо баабгай ябана.
114. Бар, эреэн гүрооhэн юум.н, тигр Бар жэл
115. Булган юум.н соболь Булганай арhан
116. Бишэн юум.н. обезьяна Бишэн жэл
117. Буга юум.н. лось Бугын дуун
118. Гүрооhэн юум.н. кабарга Ойн гүрооhэн
119. Жэрхи юум.н. жэрхи Жэрхи харагдаба
120. Заряа юум.н. еж Заряа тухай онтохон
121. Зумбраа юум.н.
122. Зээгэн, шэлүүhэн юум.н. рысь Айдаhатай зээгэн (шэлүүhэн)
123. Модон гахай юум.н. кабан Модон гахай- томо амитан
124. Минжэ юум.н. бобр Минжэ уhанай амитан
125. Оронго юум.н. антилопа Боро оронго
126. Тарбаган юум.н. сурок
127. Үнэгэн юум.н. лиса Шара үнэгэн
128. Үен юум.н. горностай Гое үен
129. Хандагай юум.н. лось Хандагай эбэр
130. Халюун юум.н. выдра Халюунай арhан
131. Хүнэри юум.н. куница Шуран хүнэр
132. Хулгана юум.н. мышь Миисгэй хулгана баридаг
133. Hолонго юум.н. колонок hолонго гүйнэ
134. Шоно юум.н. волк Шоно ой соо байдаг
135. Шандаган юум.н. заяц Сагаан шандаган

136. Шубууд

137. Алаг туун юум.н. скворец Алаг туун – хабарай шубуун
138. Бүргэд юум.н. орел Бүргэд- томо шубуун
139. Булжамуур, жэргэмэл юум.н. жаворонок Булжамуурай дуун
140. Борбилоо юум.н. воробей Борбилоогой уургай
141. Бэгсэргэ юум.н. сова Бэгсэргэ уулина
142. Гулабхаа юум.н. голубь Гулабхаагай зураг
143. Бүднэ юум.н. перепел ангуушанай бүднэ
144. Галуун юум.н. гусь Галуунай мяхан
145. .Нугаhан юум.н. утка Нугаhан тамарна
146. Турлааг юум.н. ворона Хара турлааг
147. Тохорюун юум.н. журавль Тохорюунай ута хүлтэй
148. Тоншуул юум.н. дятел Тоншуул ой модоной эмшэн
149. Торхируу юум.н. куропатка Торхируу ябана
150. Хараасгай юум.н. ласточка Хараасгай hүүл hэтэрхэй
151. Хүхэ буха юум.н. синица Хүхэ бухын зураг
152. Хабтаалжан юум.н. чибис Хабтаалжан загаhа баридаг
153. Харсага юум.н. ястреб Харсага ангаахай агнадаг
154. Хүхы юум.н. кукушка Хүхын дуун
155. hойр шубуун юум.н. глухарь hойр шубуунай наадан
156. Шаазгай юум.н. сорока Шаазгай шууяна
157. Шаархай юум.н. скворец Шаархай хабарай шубуун
158. Элеэ юум.н. коршун Элеэ ниидэнэ

159. Ургамалнууд

160. Алирhан юум.н. брусника Алирhан витамин ехэтэй
161. Арбуз юум.н. арбуз Арбуз огородто ургана
162. Груша юум.н. груша Грушын жэмэс
163. Зэдэгэнэ, гүлзооргэнэ юум.н. земляника Зэдэгэнэ амтатай жэмэс
164. Мойhон юум.н. черемуха Мойhотой үрмэн
165. Морхооб юум.н. морковь Морхооб каротин ехэтэй
166. Мангир юум.н. степной лук Мангиртай эреэлжэ, бууза
167. Нарhан юум.н. сосна Нарhан түлеэн
168. Нохойн хоншоор юум.н. шиповник Нохойн хоншоор улаарна
169. Наран сэсэг юум.н. подсолнух Наран сэсэг үндэр
170. Нэрhэн юум.н. голубика Нэрhэнэй варени
171. Свекло юум.н. свекла Свекло эдижэ байгты
172. Табан hалаа юум.н. подорожник Табан hалаа талын харгыгаар ургадаг
173. Уляаhан юум.н. осина Уляаhан улаан набшаhатай
174. Үхэр нюдэн юум.н. черная смородина Үхэр нюдэ түүгээбди
175. Ургы юум.н. подснежник Ургы сэсэгүүд сооhоо эгээл түрүүн ургадаг Улаалзай юум.н. сараана(нка), степная лилия Улаалзай гоехон сэсэг Хилгана, үрмэдэhэн юум.н. ковыль Үрмэдэhэн (хилгана ) талын ургамал
176. Хяаг юум.н. пырей Хяаг үбhэн
177. Хулhан юум.н. Хулhан hам
178. Хүбхэн юум.н. мох Хүбхоор гэрэй шэглэдэг
179. Хара нэрhэн юум.н. черника Хара нэрhэн тайгада ургадаг
180. Хашаг үбhэн юум.н. лопух Хашаг үбhэндэ үхэр дурагүй
181. Хуhан юум.н. береза Хуhан модон -гое модон
182. Хасуури юум.н. ель Хадхууртайхан хасуури
183. Хуша юум.н. кедр Хуша модоной hамар
184. hонгино юум.н. лук Гашуун hонгино
185. Шэнэhэн юум.н. лиственница Шэнэhэн дулаа баридаг
186. Яблока юум.н. яблоко Яблока амтатай