Рабочая программа. Бурятский язык. 2 класс
рабочая программа (2 класс) на тему

МУНИЦИПАЛЬНОЕ ОБРАЗОВАНИЕ «КУРУМКАНСКИЙ РАЙОН»

МУНИЦИПАЛЬНОЕ БЮДЖЕТНОЕ ОБЩЕОБРАЗОВАТЕЛЬНОЕ УЧРЕЖДЕНИЕ

«ЭЛЫСУНСКАЯ ОСНОВНАЯ ОБЩЕОБРАЗОВАТЕЛЬНАЯ ШКОЛА»

РАБОЧАЯ ПРОГРАММА

по предмету «Бурятский язык»

2 класс

Составитель: Цыдыпова Ж. У.,

учитель начальных классов

2016-2017

с.Элэсун

Тайлбари бэшэг

  Рабочая программа по  предмету «Бурятский язык» (буряад хэлэн)  для 2 класса составлена на основе следующих нормативно-правовых документов::

 - Федерального закона Российской Федерации «Об образовании»  № 273-ФЗ от 29.12.2012г;

     - приказа Министерства образования и науки РФ от 06.10.2009 г. № 373 «Об утверждении и введении в действие федерального государственного стандарта начального общего образования»;

      - Приказа Министерства образования и науки РФ от 26.11.2010 г. № 1241 «О внесении изменений в федеральный государственный стандарт начального общего образования, утвержденный приказом Министерства образования и науки РФ от 6.10.2009 г. №373;

      - Приказа Министерства образования и науки РФ от 22.09.2011 г. № 2357  «О внесении изменений в федеральный государственный стандарт начального общего образования, утвержденный приказом Министерства образования и науки РФ от 6.10.2009 г. №373;

      -Методических рекомендаций по введению и реализации Федерального государственного образовательного стандарта начального общего образования в РБ (авторы: А.Б. Воронцов, Н.Б. Хангуева);

      - Федерального  перечня учебников, рекомендованных (допущенных) МОиН РФ к использованию в образовательном процессе в образовательных учреждениях, реализующих образовательный курс программы общего образования и имеющих государственную аккредитацию, на 20-20 учебный год (утверждены приказом МОиН РФ от 31.03.20. № 253)

      - Регионального базисного учебного плана и примерных учебных планов для общеобразовательных учреждений Республики Бурятия, реализующих программы общего образования (Приказ Минобразования и науки РБ №1168 от 03.09.2008);

      - Примерных программ по   родному языку (буряад хэлэн)  для начального  общего образования на базовом уровне на основе компонента государственного стандарта общего образования;

       - Устава МБОУ «Элысунская ООШ», утвержденной Постановлением администрации МО «Курумканский район» №410  от 23 мая 2012 года;

    - Основной образовательной программы начального общего образования МБОУ «Элысунская ООШ» от 30 августа 2015 года;

      - Учебного плана МБОУ «Элысунская ООШ» на 2016-2017учебный год;

     - Положения  «О структуре и порядке разработки рабочей программы учебных предметов» МБОУ «Элысунская ООШ» от 30.08.2015 г (Протокол №1).

      Үгтэһэн программа эхин классай һурагшадай ухаан бодолдонь болон наһандань үндэһэлэн зохёогдонхой. Һурагшадые амаруулхын тула урок бүхэндэ нэгэ гү, али хоёр дахин физминутка үнгэргэхэ хэрэгтэй. Физминуткын үедэ элдэб упражнени дүүргүүлхынгээ хажуугаар хэлэлгэ хүгжөөлгын хүдэлмэри ябуулжа боломоор.

Эхин һургуулиин шухалын шухала зорилго хадаа үхибүүдые һайнаар уншуулжа, зүбөөр хэлүүлжэ ба бэшүүлжэ һургаха; арадайнгаа аман уран зохёолдо, Эхэ орондоо, түрэһэн тоонто нютагаа, түрэлхи хэлэндээ, түрэл арад зондоо, бэшэшье яһатанда дуратайгаар хүмүүжүүлхэ; арад зонойнгоо һайн һайхан ёһо заншалнууд ба сэсэн мэргэн һургаалнуудые ойлгуулха г.м.

1. Буряад хэлэн. Дүрбэн жэлэй эхин һургуули. 2-дохи кл. үзэхэ ном / 3-хи хэблэл. – Улаан-Үдэ, Буряадай номой хэблэл, 2010. – 196 х., зур.
2. Буряад хэлэн. 4-дахи класста үзэхэ ном. – 3-дахи заһагд. Хэблэл. – Улаан-Үдэ: «Бэлиг» хэблэл, 2000. – 4 х., зур.
3. Буряад хэлэн, уншалга, хэлэлгэ хүгжөөлгэ. Буряад һургуулиин программанууд, 1 – 4 классуд. / Зохёогшо Д.Д.Ошоров. – 2-долхи хэблэл. – Улаан-Үдэ, «Бэлиг», 2004 – 44 х.

Хоёрдохи классһаа эхилжэ буряад хэлэнэй грамматика ба бэшэгэй дүрим үзэгдэхэ болоно. Эхин классуудта грамматика бэшэгэй дүримүүдһээ эгээл хүнгэн мэдэсэнүүд оруулагданхай. Эхин классай һурагшад үгын фонетическэ  бүридэлтэй, зарим хэлэлгын хубинуудтай ба тэдэнэй шухала формонуудтай, мэдүүлэлэй тон юрэнхы янзануудтай, мэдүүлэлэй гэшүүдтэй, бэшэгэй дүримүүдтэй танилсаха болоно.

Эхин класуудта үзэхэ программа гурбан бүлэгтэ хубаагдана: «Абяан ба үзэгүүд», «Үгэ», «Мэдүүлэл».

АБЯАНУУД БА ҮЗЭГҮҮД. Энэ бүлэгэй гол шухала ойлгосонуудые һурагшад нэгэдэхи класста ойлгожо абана. Хоёрдохи класста бэшэгэй дүримүүд сооһоо гол шухалынь түргэн ба удаан аялгянуудые, дифтонгнууд, йотирована аялгануудые үгэ соо зүб хэрэглэжэ, бэшэжэ һуралга болоно. Эдэниие 2-дохи класста ойлгуулбашье, 3-дахи класста бүри орёо шэнэ дүримүүдые хэрэглэжэ дабтаха, бэхижүүлхэ хэрэгтэй.

ҮГЭ. Программа соо үгые лексическэ ба грамматическа талаһаань хаража үзэхэ гэһэн эрилтэ табигдана. Лексикээр теоретическэ мэдээнүүдые ойлгуулха гэһэн асуудал табигданагүй, харин грамматикын ба орфографиин дүримүүдые үзэхэ зуураа гансал практическа упражненинүүдые дүүргэхэ болоно.

Үгын бүридэл 3-дахи класста үзэгдэхэ. Тиихэдэ һуури ба залгалта тухай ойлгуулаад, тэдэниие бэшэхэ дүримүүдтэйнь танилсуулха. Үгын һуури соо тодо бэшэ түргэн аялгануудые, үгын һүүлдэ тодо бэшэ ээ, эй аялгануудые бэшэхэ дүримдэ анхарал табиха. Үгын үндэһэн ба суффикс тухай түрүүшын ойлгосо абаха болоно.

Хэлэлгын хубинууд тухай ойлгосонууд 2-дохи классһаа эхилжэ үгтэнэ хэлэлгэ сооһоо хэн? юун? юу хэнэб? ямар? г.м. асуудалда харюусаһан үгэнүүдые оложо һуралга хадаа юумэ, шанар тэмдэг, үйлэ нэрлэһэн үгэнүүдтэй танилсуулна.

3-дахи класста «Юумэнэй нэрэ», «Тэмдэгэй нэрэ», «Глагол» гэһэн ойлгосонууд ба терминүүдые ойлгожо абаха.

4-дэхи классай һурагшад хэлэлгын хубинуудай (юумэнэй нэрэ, тэмдэгэй нэрэ, глагол) бусад формонуудтай танилсаха. Һурагшад юумэнэй нэрэнүүдые падежүүдтэ хубилгажа һураха. Падежнүүдые асуудалаарнь илгаруулжа һураха. Падежэй залгалтануудтай танилсуудха, дүримүүдыень ойлгуулаад, зүбөөр бэшүүлжэ һургаха. Дахуул үгэнүүдые текст сооһоо оложо, мэдүүлэлнүүдые зохёоходоо, юумэнэй нэрэнүүдэй хойно таараха дахуул үгэ хэрэглэжэ һураха болоно.

Бэшэ хэлэлгын хубинууд (тэмдэгэй, тогой, түлөөнэй) тон тобшохоноор ойлгуулагдаха. Эдэниие хэлэлгэ сооһоо оложо, аман ба бэшэмэл хэлэлгэдэ зүбөөр хэрэглэжэ һураха. Түлөөнэй нэрэһээ гансал нюурай түлөөнэй нэрэтэй танилсуулха.

Тус классай һурагшад глагол тухай 3-хи класста ойлгоһоноо үргэдхэхэ болоно. Глаголой һуури ба залгалтын аялгануудые бэшэхэ дүрим дабтажа, саашань глаголой гурбан сагууд тухай ойлгуулха.

Дахуул үгэнүүд, частицанууд, союзуудые эхин классуудта тусгаар үзэхэгүй.

МЭДҮҮЛЭЛ. Эхин классай һурагшад иимэ гурбан янзын мэдүүлэлнүүдые ойлгожо абаха: 1) мэдүүлэлэй янзанууд: юрэ хөөрэһэн, асууһан, шангадхаһан мэдүүлэлнүүд тухай; 2) мэдүүлэлэй гэшүүд тухай; 3) мэдүүлэл соохи үгэнүүдэй удхын холбоо тухай.

Эдэ мэдээнүүдэй һурагшад дүрбэн жэлэй туршада танилсаха болоно.

Нэгэдэхи классай һурагшад хэлэлгэ сооһоо мэдүүлэл илгажа шадаха дүршэлтэй болоно. Уншаха, хэлэхэдээ мэдүүлэлэй сэглэлтын тэмдэгүүдээрнь аянга, зогсолго хэжэ, уридшалан шүүмжэлгэ хэһэн хойноо тэдэнээ бэшэжэ шададаг болоно. Мэдүүлэлэй һүүлдэ точко табижа, эхиндэнь ехэ үзэг бэшэжэ һурана.

Хоёрдохи классай һурагшад «Юрэ хөөрэһэн, асууһан, шангадхаһан мэдүүлэлнүүд» гэһэн ойлгосотой боложо, үгэнүүдые дуугаараа илгажа (удхын сохилто) һурана, дээрэ хэлэгдэһэн мэдүүлэлнүүдэй сэглэлтын тэмдэгүүдые зүбөөр хэрэглэжэ һурана. Үшөө тиихэдэ нэрлүүлэгшэ, хэлэгшэ – мэдүүлэлэй шухала гэшүүд гэһэн ойлгосотой болохо.

Гурбадахи классай һурагшад нэрлүүлэгшэ, хэлэгшэ гэһэн терминүүдтэй, мэдүүлэлэй юрын гэшүүдтэй (тэдэниие илгангүй) танилсажа, тэдэниие мэдүүлэл сооһоо илгаха дадалтай болохо.

Дүрбэдэхи классай һурагшад юрын гэшүүд ( нэмэлтэ, элирхэйлэгшэ, ушарлагша) гэһэн терминүүдтэй танилсажа, мэдүүлэл сооһоо шухала ба юрын гэшүүдые илгажа шадаха, нэгэ түрэл ба нэгэ бэшэ гэшүүдые ойлгожо абаха. Бүхы дүрбэн классуудта үзэгдэһэн мэдүүлэлнүүдые һурагшад хэлэлгэ ба бэшэлгэдээ хэрэглэжэ шадаха дүршэлтэй болохо ёһотой.

 Шудалан үзэжэ байгаа грамматикын ба орфографиин дүримүүдые үхибүүдэй ойлгодог, һанамжаяа тайлбарилжа, тобшолол хэжэ шададаг болохо гэһэн эрилтэ программа соо табигдана.

Грамматика, бэшэгэй дүрим ба хэлэлгэ хүгжөөлгэ ( 34 недели х 3 ч. = 102ч.) 2-дохи класста – неделидэ 3 час, жэл соо 102 час, 4-дэхи класста – неделидэ 3 час, жэл соо 102 час. Гэртээ үзэхэ программа 2-хи класста 2ч. үгтэнэ, жэл соо 68 ч. болоно.

Һуралсалай жэлэй һүүлдэ 2-дохи классай һурагшад иимэ мэдэсэ ба дүй дүршэлтэй болоһон байха ёһотой

Һурагшад ямар юумэ мэдэхэ ба шадаха ёһотойб гэхэдэ:

Түргэн ба удаан аялгануудай, дифтонгнуудай, йотирована аялгануудай илгаае. Аялгануудай тааралдалые, абтаһан үгэнүүдэй һүүлэй аялгануудые, мэдүүлэлэй дунда ехэ үзэгөөр бэшэгдэдэг үгэнүүдые, мэдүүлэлэй һүүлдэ табигдадаг сэглэлтын тэмдэгүүдые.

Һурагшад иимэ дадалтай болоһон байха:

Багшын уншажа үгэхэдэ, 20 – 25 үгэтэй текстые алдуугүйгөөр, гоё сэбэрээр бэшэхэ.

Фонетическэ шүүлбэри хэхэ: аялган, хашалган хоёрой илгаае, түргэн ба удаан аялгануудые, хатуу ба зөөлэн хашалгануудые, абтаһан үгын һүүлэй аялгануудые зүбөөр хэлэжэ үгэхэ.

Мэдүүлэл сооһоо шухала гэшүүдые оложо, тэрээн соохи үгэнүүдэй удхын холбоое асуудалаар олохо (аман үгөөр).

Хамтаараа табиһан түсэбэй ёһоор (25-30 үгэтэй) һургалгын изложени бэшэжэ һураха.

Һуралсалай жэлэй һүүлдэ 4-дахи классай һурагшад иимэ мэдэсэ ба дүй дүршэлтэй болоһон байха ёһотой:

Һурагшад мэдэхэ ёһотой:

- аялганай тааралдал, һубарил ба нугаралые, үгын һуури ба залгалтые, үндэһэн ба суффиксые, үзэһэн хэлэлгын хубинуудые, мэдүүлэлэй шухала ба юрын гэшүүдые.

Һурагшад иимэ шадабаритай болохо:

- багшын уншажа үгэхэдэ, 70-80 үгэтэй текстые алдуугүйгөөр, сэбэр гоёор бэшэхэ;

- үгын һүүлэй ээ-эй, ээ-өө аялгануудые зүбөөр хэрэглэхэ;

- юумэнэй нэрэнүүдые олоной тоодо зүбөөр хэрэглэхэ;

- мэдүүлэлэй һүүлдэ асууһан ба шангадхаһан тэмдэгүүдые зүбөөр табижа шадаха;

- интонации баримталан, мэдүүлэлнүүдые илгаха;

- мэдүүлэл сооһоо шухала гэшүүдые оложо шадаха;

- багшын уншажа үгэһэн текстэ түсэб өөрөө табяад (50-60 үгэтэй), һургалгын изложении бэшэхэ;

- багшын хэлэжэ үгэһэн темэдэ гү, али хараһан, дуулаһан юумэн тухайгаа богонихон сочинени бэшэжэ шададаг болохо.

Шалгалтын диктантнууд, тэдэниие үнгэргэхэ арганууд.

Диктант текстын хэмжээдэ эрилтэнүүд:

- 2-хи классай нэгэдэхи хахад жэлэй һүүлдэ гү, али хоёрдохи хахад жэлэй эхиндэ -20, жэлэй һүүлдэ 25-35 үгэнүүдтэй диктантнуудые бэшүүлхэ.

Программын ёһоор словарна диктантын хэмжээнүүд:

Хоёрдохи класста 8-10 үгэ бэшэхэ болоно. Энэ тоонууд жэшээтэ болон үгтэнхэй.

Словарна диктантнуудые шалгахадаа, сэгнэлтын иимэ ноормонуудые баримталха:

«5» - нэгэшье орфографическа алдуугүй байха;

«4» - нэгэ орфографическа алдуутай, нэгэ заһабаритай;

«3» - хоёр орфографическа алдуутай;

«2» - гурба-табан орфографическа алдуутай.

Диктантнуудые сэгнэлгэ.

«5» сэгнэлтэ – нэгэшье орфографическа алдуугүй, үзэгүүдээ зүбөөр, текст сэбэрээр бэшэгдэһэнэй түлөө табигдаха.

«4» - 2-3-һаа үлүү бэшэ орфографическа алдуутай, ондо ондоо орфограммануудтай үгэнүүдтэ 2 – 3 заһабари хэгдэһэнэй, үзэгүүдэй һарюугаар, һаланаар бэшэгдэһэнэй түлөө табигдаха.

«3» - 4-5 орфографическа алдуутай, ондо ондоо орфограммануудтай үгэнүүдтэ гурбанһаа дээшэ заһабари хэгдэһэнэй, олон үзэгүүдэй хазагайруулжа байгаад, һалан муухайгаар бэшэгдэһэнэй түлөө табигдаха.

«2» - зургаанһаа дээшэ орфографическа алдуутай ажалда табигдаха.

Энэ программа 3 жэлээр табигданхай. Багша һуралсалай программаяа хубилгаха эрхэтэй.

Календарно-тематическэ тусэб