1 сыйныфта әйләнә-тирә дөнььядан эш программасы
рабочая программа (1 класс) на тему

№

Эчтәлек

Сәгать саны

1

Күзәтүләр ярдәмендә дөньяны танып белү.

8

2

Терек табигать

10

3

Табигать һәм аның фасыл үзгәрешләре

38

4

Безнең ватаныбыз - Россия

10

№

п/б

 Дәрес темасы

Сәг саны

Укучыларның белемнәренә  таләпләр

План.дата

Үтел.

дата

Искәрмә

        1. Күзәтүләр ярдәмендә дөньяны танып белү (8 сәг.)

1

Булатовлар гаиләсе кайда яши(3-5 б)

1

Адресны белергә: узең яши торган авыл (шәһәрнең) , урамның исеме, өй номерың, мәктәп адресы. Өйдән

мәктәпкә кадәрге юлны тасвирлый белергә.

2

Булатовлар гаиләсе кайда яши(3-5 б

1

3

Без дөньяны танып беләбез ( 6-7 б)

1

Табигатьтә  үзеңне тоту кагыйдәләрен белергә.

Төрле табигый объектларның үзенчәлекләрен билгели белергә; тере табигатьне күзәтә һәм күзәтүләрең турында сөйли белергә

4

Без дөньяны танып беләбез ( 6-7 б)

1

 5

Без әйләнә-тирәне сизү органнары ярдәмендә танып беләбез (8-9 б)

1

Сизү органнарын һәм аларның функцияләрен белергә.

Тирә-юньне сизү органнары ярдәмендә өйрәнә алырга; төрле табигать объектларының билгеләрен ачыклый белергә (төс, форма, чагыштырмача размерлары), гади тәҗрибәләр башкару  һәм нәтиҗәләрне анализлау, йомгак ясау.

 6

Без әйләнә-тирәне сизү органнары ярдәмендә танып беләбез (8-9 б)

1

7

Безне нәрсәләр әйләндереп алган?

( 10-11 б)

1

Тере һәм тере булмаган табигать объектларын аера белергә; тере булмаган табигать объектларыннан кеше ясаган әйберләрне аерып ала  белергә.

Хайваннарны күзаллый белергә.

8

Безне нәрсәләр әйләндереп алган?

  ( 10-11 б)

1

       2.Терек табигать (10сәг.)

9

Җәнлекләр – табигатьнең бер өлеше (12-13 б)

1

Тере организмнарның билгеләрен белергә; ерткычларны аерып торучы билгеләрне белергә.

Хайваннарның төрле төркеменә мисаллар китерә алырга (бөҗәкләр, балыклар, кошлар, ерткычлар), аларның тышкы кыяфәтләрендәге үзенчәлекләрен ачарга.

10

Кыргый җәнлекләр һәм йорт хайваннары

(14-15 б

1

8-9 хайван атамасын һәм аларны аеручы билгеләрне белергә.

Хайваннарның тышкы кыяфәтендәге һәм яшәү рәвешендәге үзенчәлекләрне ача белергә

11

Кыргый җәнлекләр һәм йорт хайваннары

( 14-15 б)

1

8-9 хайван атамасын һәм аларны аеручы билгеләрне белергә.

Хайваннарның тышкы кыяфәтендәге һәм яшәү рәвешендәге үзенчәлекләрне ача белергә

12

Бөҗәкләр – терек табигатьнең бер өлеше (16-17 б)

1

Бөҗәкләрне аеручы билгеләрне белергә.Бөҗәкләрнең тышкы кыяфәте һәм тормышындагы үзенчәлекләрне ача белергә; туган якта булган бөҗәкләрне атый белергә тиеш.

13

Бөҗәкләр – терек табигатьнең бер өлеше

1

Бөҗәкләрне аеручы билгеләрне белергә.Бөҗәкләрнең тышкы кыяфәте һәм тормышындагы үзенчәлекләрне ача белергә; туган якта булган бөҗәкләрне атый белергә тиеш.

14

Үсемлекләр - терек табигатьнең бер өлеше (18-19 б)

1

Барлык үсемлекләр өчен дә уртак билгеләрне белергә: үсемлекләрнең өлешләре исемнәрен( тамыр, сабак, яфрак, чәчәк, җимеш, орлык); 8-10 үсемлекнең исемен һәм тышкы аермалы билгеләрен.

Үсемлекләрнең өлешләрен аера һәм рәсемдә дөрес күрсәтә белергә тиеш.

15

Үсемлекләр- терек табигатьнең бер өлеше. (18-19 б)

1

16

Үләннәр, куаклар һәм агачларның уртаклыгы нәрсәдә.

 (20-21 б)

1

17

Үсемлекләр яңа урыннарга ничек күчә.( 22-23 б)

1

Орлыкларның таралу алымнарын белергә.

Орлык төзелешен анализлый һәм һәр үсемлекнең таралу алымнары турында нәтиҗә ясый белергә тиеш.

18

Үсемлекләр яңа урыннарга ничек күчә.(22-23 б)

1

      3. Табигать һәм аның фасыл үзгәрешләре (38 сәг.)

19

Табигать һәм аның фасыл үзгәрешләре.(24-25 б)

1

Ел фасылларының төп билгеләрен, һәр ел фасылының исемен һәм аларның эзлеклелеген; җәй көне суда һәм кыш көне бозда куркынычсызлык кагыйдәләрен; кыш көне тау шуганда куркынычсызлык кагыйдәләрен белергә.

Табигатьтә сезонлы үзгәрешләр турында күзаллау булдырырга.

20

Үсемлекләрнең көзге халәте.(26-27 б)

1

Көз көне үсемлекләр тормышындагы үзгәрешләрне, үсемлек яфракларының форма һәм төс төрлелеге турында белергә.

Табигатьтәге күзге үзгәрешләрне анализлый белергә тиеш.

21

Үсемлекләрнең көзге халәте.(26-27 б)

1

22

Кешеләрнең көзге эшләре.(28-29 б)

1

Җиләк- җимеш, яшелчә бакчаларында, кырда кешеләрнең көзге хезмәте турында белергә.

 Яшелчә һәм җиләк-җимешләрне аера белергә; Көз көне яшелчә бакчасында эшли белергә тиеш.

23

Җәнлекләр кышка ничек әзерләнә.(30-31 б)

1

Кышка әзерләнү чорында көз көне җәнлекләр тормышындагы үзенчәлекләрне белергә.

Кыш көне табигатьтәге үзгәрешләрне анализлый белергә тиеш.

24

Җәнлекләр кышка ничек әзерләнә.(30-31 б)

1

25

Кыш килде. (32-33 б) Читтән торып экск

1

Ел фасылларының төп билгеләрен ,һәр ел фасылының исемен һәм эзлеклелеген;кышкы чорда бозда куркынычсызлык кагыйдәләрен, таудан шуу куркынычсызлыгы кагыйдәләрен белергә.

26

Кыш килде. (32-33 б)

1

27

Кар табышмаклары.(34-35 б)

1

Күзәтү һәм тәҗрибәләр үткәрү кагыйдәләрен белергә.

Кыш килү белән табигатьтә булган үзгәрешләр турындагы күзәтүләрен гомумиләштерә белергә тиеш. Кар бөртекләре барлыкка килү турында иң

гади күзаллаулар булдырырга.

28

Урман җәнлекләренең кышкы тормышы.(36-37б)

1

Хайваннарның кышлавы; урманчының кышкы эшләре турында белергә.

Кыш көне хайваннарга ярдәм күрсәтә белергә тиеш.  

Хайваннарның кышлавы турында белергә.

29

Урман җәнлекләренең кышкы тормышы.(36-37 б)

1

30

Кошларга кышын ничек ярдәм итәргә.(38-39 б)

1

Барлык хайваннардан аерым төркем бүленеп чыгу  билгеләрен белергә-кошлар төркеме; кышлаучы кошларның төрләре.

31

Кошларга кышын ничек ярдәм итәргә.(38-39б)

1

Кышлаучы кошларга ярдәм күрсәтә белергә; тормыштагы күзәтүләрне гомумиләштерергә.

32

Боз астындагы суда тереклек бармы?(40-41б)

1

Балыкларның билгеләрен; боз астындагы кайбер хайваннарның һәм үсемлекләрнең тормышын  белергә.

33

Үләннәр, куаклар һәм агачлар ничек кышлый.(42-43б)

1

Кышкы чорда агачлар һәм куаклар тормышы турында белергә, күзәтүләрдән чыгып нәтиҗә ясый белергә.

Бөреләрнең эчке төзелеше турында күзаллау булдырырга.

34

Кыш көне агачларны һәм куакларны танырга өйрәнәбез.(44-45б)

1

Агач һәм куаклардагы кышкы аермалыкларны белергә.

Тышкы кыяфәте, кайрысы, бөреләре, җимешләре буенча агач һәм куакларның төрле төрләрен билгели белергә.

35

Кыш көне агачларны һәм куакларны танырга өйрәнәбез.(44-45б)

1

Туган якта үсүче агач һәм куакларның исемнәрен белергә.

Тышкы кыяфәте, кайрысы, бөреләре, җимешләре буенча агач һәм куакларның төрле төрләрен билгели белергә

36

Кыш көне кешеләр хезмәте.

1

Яз көне кешеләр хезмәтендәге үзенчәлекләрне белергә.

Кыш көне кешеләр хезмәтен күзәтүләрен гомумиләштерә белергә тиеш.

37

Яз килде.(46-47б)

1

Экскурсия вакытында үз-үзеңне тоту кагыйдәләрен; туган якның хайваннарын һәм үсемлекләрен; иртә чәчәк атучы үсемлекләрне белергә.

Яз килү белән табигатьтә барган үзгәрешләрне күзәтүләрен анализлый белергә тиеш.

38

Яз килде.(46-47б)

1

Ел фасылларының төп билгеләрен ,һәр ел фасылының исемен һәм эзлеклелеген;язгы чорда бозда һәм суда куркынычсызлык кагыйдәләрен белергә.

39

Кайсы үсемлекләр язын чәчәк атарга ашыга.(48-49б)

1

Иртә чәчәк атучы үсемлекләрне, үсемлекләрнең иртә чәчәк ату сәбәпләрен белергә.

Иртә чәчәк атучы үсемлекләрне башка үсемлекләрдән аера белергә тиеш.

40

Кайсы үсемлекләр язын чәчәк атарга ашыга.(48-49б

1

Язгы чорда табигатьтәге бәйләнешләрне билгели белергә; туган якта  сирәк үсүче һәм югалып баручы үсемлекләрне саклый белергә тиеш.

41

Җәнлекләр язны ничек каршылый.(50-51б)

1

Яз көне хайваннар тормышындагы үзгәрешләр турында белергә.

Табигатьтәге бәйләнешләрне билгели белергә; рәсем буенча анализлый һәм

җавап бирә белергә тиеш.

42

Җәнлекләр язны ничек каршылый.(50-51б)

1

Язгы чорда хайваннарны саклау кагыйдәләрен үтәргә.

Кошларның оя коруы турында күзаллау булдырырга.

43

Зурлар һәм кечкенәләр турында.(52-53б)

1

Хайваннарның нәселе ничек барлыкка килүе турында белергә.

Әти-әниләрен һәм балаларын чагыштыра белергә тиеш.

44

Җәй килде.(54-55б)

1

Терек һәм терек булмаган табигатьтәге төп җәйге үзгәрешләр турында  белергә.

Җәй көне табигатьтәге үзгәрешләрне билгели белергә.

45

Җәй килде.(54-55б)

1

Экскурсия вакытында табигатьтә үз-үзеңне тоту кагыйдәләрен белергә.

Күзәтүләр вакытында алган информацияне гомумиләштерә һәм анализлый белергә тиеш.

Сәламәтләндерү һәм чыныктыру процедуралары турында күзаллау булдырырга.

46

Урманга җиләккә барабыз.(56-57б)

1

Җиләкләрнең туклыклылык һәм дәвалаучы үзлекләре турында белергә.

 Үз ягыңда үсүче агулы җиләкләргә мисаллар китерә белергә тиеш.

Җиләкләрне җыю кагыйдәләре турында күзаллау булдырырга.

47

Урманга җиләккә барабыз.(56-57б)

1

48

Тырыс тотып гөмбәгә.(58-59б)

1

Гөмбәләрнеңбилгеләрен һәм исемнәрен, аларны җыю кагыйдәләрен белергә.

 Ашарга яраклы һәм агулы гөмбәләрне аера , үз ягыңда үсүче ашарга яраклы гөмбәләргә мисаллар китерә белергә тиеш.

49

Тырыс тотып гөмбәгә.(58-59б)

1

50

Яшел даруханә.(60-61б)

1

Дару үләннәрен, үсемлекләрнең дәвалау көче, җыю кагыйдәләре турында белергә.

51

Яшел даруханә.(60-61б)

1

Дару үләннәрен куллану алымнары турында күзаллау булдырырга.

52

Табигать һәм без.(62-63б)

1

«Экология» термины нәрсә белдерүен,кеше һәм аның табигатькә карашының үсемлекләрнең, хайваннарның яшәве яки югалуына йогынтысын белергә.

53

Табигать һәм без.(62-63б)

1

Экскурсия-дәресләр һәм тәҗрибәләр үткәргәндә куркынычсызлык кагыйдәләрен үти белергә тиеш.

54

Табигать һәм без.(62-63б)

1

Кешенең табигатькә ярдәменең төрләрен һәм формаларын белергә.

55

Кызыл китап.

1

Туган якның Кызыл китапка кертелгән үсемлек һәм хайваннарын белергә.

Табигатьтә үзара бәйләнешләр урнаштыра белергә.

56

Кызыл китап.

1

       4.Безнең ватаныбыз – Россия (10 сәг.)

57

Туган як.

1

Безнең планетаның исемен, туган илнең, районның исемен белергә.

Туган якның өстенлекләренсурәтли, үсемлек һәм хайваннар төрен атый белергә тиеш.

58

Безнең ватаныбыз- Россия.(64-65б)

1

Дәүләтнең, аның баш шәһәренең,башкаланың төп мәйданының(Кызыл мәйдан), Кремль, Спасс башнясы исемен белергә.

Россия башкаласының күренекле урыннарын сурәтли белергә тиеш.

59

Дәүләт символикасы.(66-67б)

1

Россиянең дәүләт символикасын; гимнның беренче куплетын һәм кушымтасын белергә.Россиянең дәүләт символларының тарихын, гореф- гадатләрен,тарихын сурәтли белергә тиеш.

60

Дәүләт символикасы.(66-67б)

1

61

Мәскәү – безнең дәүләтебезнең башкаласы.(68-69б)

1

Россия – безнең Туган илебез.Мәскәү – Россиянең башкаласы.

Дәүләтнең башкаласын, Мәскәүнең үзәге – Кремльне, төп мәйданны белергә.

Мәскәүнең өстенлекле урыннарын, Мәскәү тарихында төп тарихи вакыйгаларны белергә тиеш.

62

Мәскәү – безнең дәүләтебезнең башкаласы.(70-71б)

1

63

Мәскәү – безнең дәүләтебезнең башкаласы.(70-71б)

1

64

Шәһәргә экскурсия.(72-73б)

1

Шәһәр буйлап хәрәкәт иткәндә үзеңне тоту кагыйдәләрен, шәһәр транспорты төрләрен ( электричка, трамвай, троллейбус, автобус) белергә.

Үзеңнең туган ягыңның төп истәлекле урыннары турында күзаллау булдырырга .

65

Шәһәргә экскурсия.(72-73б)

1

66

«Без һәм әйләнә- тирә дөнья». Йомгаклау.(74-77б)

1

«Без һәм әйләнә- тирә дөнья» клубы әгъзаларының кагыйдәләрен белергә.

Хат яза һәм конвертның тышын тутыра белергә тиеш.