Су анасы
презентация к уроку по чтению (2 класс) по теме

Слайд 1

Слайд 2

СУ АНАСЫ СУ АНАСЫ(«мать воды»), в мифологии казанских, западносибирских татар, татар-мишарей, кумыков ( суванасы ), карачаевцев ( сууанасы ) дух воды. У татар С. а. - разновидность духов су иясе ( су иясе - нередко также другое название С. а.) представлялась в человеческом облике. У С. а. есть муж, су бабасы («водяной дед»), и дети (сыновья иногда тоже называются су иясе ). Она моет своих детей, выходя в полночь на мостик над водой. Людям С. а. показывается на берегу реки, расчёсывая, подобно албасты , волосы гребнем. Считалось, что С. а. может наслать засуху, болезнь, утопить человека. Поэтому молодая жена, впервые пошедшая в доме мужа за водой, в дар ей бросала в воду монетку. У тобольских татар С. а. ( соу короткоях ) считалась главой соу-пяре , злых духов, за "ноги затаскивающих людей в воду. Представляли её в образе старухи с длинными седыми распущенными волосами, обычными атрибутами считались золотые вёдра или золотая гребёнка. ( Источник: «Мифы народов мира».)

Слайд 3

ВУТАШ ВУТАШ в мифологии чувашей духи воды. Термин «В.» финно-угорского происхождения. Считалось, что В. живут под водой, ведут тот же образ жизни, что и люди. Они имеют семьи, среди них есть и старцы, и младенцы. Людям В. обычно показываются в образе красивой девушки, расчёсывающей длинные волосы золотым гребнем. Мужчине, ставшему её возлюбленным, В. носила деньги. Согласно некоторым мифам, при постройке мельниц В. требовали человеческих жертв. Иногда В. отождествлялись с духами « шыв амаше » и « шыв ашше » (чуваш., букв. «мать воды» и «отец воды»), которым также приносились умилостивительные жертвы. (Источник: «Мифы народов мира».)

Слайд 4

Җә й көн е . Эссе һавада мин суда койнам , йөзәм ; Чәчрәтәм, уйныйм , чумам, башым белән суны сөзә м. Шул рәвешчә бер сәгать ярым кадәрле уйнагач, Инде шаять бер сәгатьсез тирләмәм дип уйлагач , Й өгереп чыктым судан , тиз-тиз киендем өс-башым; Куркам үзем әллә нидән — юк янымда юлдашым . Бервакыт китәм дигәндә, төште күзем басмага; Карасам : бер куркыныч хатын утырган басмада .

Слайд 5

К ө нгә каршы ялтырый кулындагы алтын тарак ; Шул тарак берлән утыра тузгыган сачен тарап . Тын да алмыйча торам, куркып кына , тешне кысып . Шунда яр буендагы куе агачларга посып . Сачләрен үргәч тарап, сикерде төште суга ул; Чумды да китте , тәмам юк булды күздән шунда ул. Инде мин әкрен генә килдем дә кердем басмага . Жен оныткан , ахыры , калган тарагы басмада .

Слайд 6

Як-ягымда һич кеше дә юклыгын белдем дә мин. - Чаптым авылга , таракны тиз генә элдем дә мин . Күрмимен алны вә артны , и чабам мин и чабам ; Ашыгам , тирлим , пешәм һәм кып-кызу уттай янам . Бер заманны әйләнеп баккан идем артка таба , - Аһ. харап эш ! - Су анасы да минем арттан чаба . Кычкырадыр : « Качма ! качма ! Тукта ! тукта , и карак ! Ник аласын син аны , — ул бит минем алтын тарак !»

Слайд 7

Мин качамын — ул куадыр , ул куадыр — мин качам ; Шулкадәрле кыр тыныч, һичбер кеше юк ичмасам. Шул рәвешчә чабышып җиттек авылга бервакыт, Су анасыны куарга күтәрелде барча эт ! «Вау!» да «вау!» да, «һау!» да “һау” — бертуктамый этләр өрә; Су анасы, куркып этләрдән, кирегә йөгерә. Инде эш җайланды , куркудан тынычландым , дидем ; И явыз карчык ! тарагы ң нан коры калды ң , дидем .

Слайд 8

Өйгә кайттым да: «Әни, алтын тарак таптым !» — дидем ; « Сусадым , ардым , әни , — мин бик озак чаптым », — дидем . Сөйләгәчтен кыйссаны, алды тарагымны әни; Курка үзе алса да, — уйлый эченнән әллә ни... Яхшы, хуш. Батты кояш. Йокларга яттым кич белән; Өй эче тулган иде кичке һава, хуш ис белән. Юрган астында йокыга китми ятам мин һаман ; Шык та шык! — кемдер тәрәзәгә чиертә бер заман.

Слайд 9

Мин ятам рәхәт кенә , тормыйм да кузгалмыйм әле . Бу тавышка сискәнеп, торган йокысыннан әни: — Ни кирәк ? Кем бу ? Кара төндә вакытсыз кем йөри ? Нәрсә бар соң төнлә берлән, и пычагым кергери! — Су анасы мин, китер , кайда минем алтын тарак ? Бир ! бая көндез алып качты синен угълын , карак ! Төшкән айның шәүләсе, мин юрган астыннан карыйм; Калтырыйм, куркам: «Ходай! — дим, — инде мин кайда барыйм?»

Слайд 10

Һич өзексез шык та шык! безнең тәрәзәне кага; Ул коточкыч сачләреннән чишмә төсле су ага. Әнкәем алтын таракны, тиз генә эзләп табып, Атты да тышка , тизүк куйды тәрәзәне ябып . Су анасыннан котылгачтын , тынычлангач , әни И орышты , и орышты , и орышты со ң мине! Мин дә шуннан бирле андый эшкә кыймый башладым , «Йә иясе юк!» — дип, әйберләргә тими башладым.

Слайд 11

Бауман урамында «Су анасы » фонтаны

Слайд 12

Сүзлек эше : Коенам - купаюсь Йөзәм - плаваю Сәгать ярым- полтора часа Шаять - наверно Юлдашым – иптәшем ,друг Хатын - женщина Ялтырый - блестит Сачен - чәчен ,волосы Посып - качып,прячась Басма - мостик Кирегә йөгерә- бежит обратно Чиертә - стучит Иясе - хозяин Орыша - ругает

Слайд 13

-Ск ажи что ты водяная и что у тебя есть золотой гребешок. - скажи что ты очень боишься. - скажи своему сыну, что нельзя трогать чужие вещи. - Спроси у своего друга любит ли он сказки? - спроси у своих одноклассников что они узнали сегодня на уроке?

Слайд 14

өй эше: “ Су анасы” әкият-поэмасының үзегезгә ошаган өлешенә рәсем ясарга, туры килгән юлларын язып куярга.

Слайд 15

Барыгызга да җавапларыгыз өчен рәхмәт. Сау булыгыз.