Куян кызы
методическая разработка по чтению по теме

Куян кызы

(Абдулла Алиш әкияте буенча)

Беренче күренеш

Соры куян:      Яле, кызым, килче әле

Киеп куйчы шуларны Туңдырырга һич ярамый

Кышын аяк-кулларны!

(итекләрне бирә)

Куян кызы:     Әни рәхмәт бу бүләкне

Һич тә салмый киярмен

Дусларыма:” Аны әни

Бүләк итте!”- диярмен.

(Әни чыга, кыз итекләрне кия)

Җыр:”Яңа итекләр”

1.Яңа итегем кидем

Көзге каршына килдем

Бигрәк тәти кыз булдым

Биим әле бер дидем

куш-та

Итектә ике күзем

Бер биим әле үзем

Итек алды әнием

Биеми ничек түзим

2. Аягымда итегем

Басамын тып-тып итеп

Гармун уйнап җибәрсә

Түзәсең нихәл итеп.

Куш-та

3.Итеге җиңел икән

Җилдереп биеп китәм

Әниемнең бүләгенә

Сөенеп биеп китәм

Куш-та

(Биюдән туктап, итекләрне салып ташлый)

-Тукта, әле җайсыз ич бу,

Уңайсыз аякларга.

Ялан тәпи йөрү рәхәт,

Яшерим кай якларга?!

(Итекләрне качыра.)

Сикерә-сикерә йөрергә

Итексез рәхәт икән.

Ай-яй салкын туңам бит

Кышы бик зәһәр икән.

(Кыз аксаклый, елый башлый)

Әни,әни аякларым

Нигә авырта икән

(Ана куян чыга)

Соры куян: -Нәрсә булды? Ник елыйсың?

Салдың итекне нигә?Ай кызкаем куянкаем,

Тәпиең синең шешкән!

Ялан тәпи йөргәнсең, бит

Итекне салып кичтән

Ай Ходаем, нишлим икән,

Ничек ярдәм итәргә?

Тиен дустым киңәш бирер

Аны күрим иртәгә.

(Ана куян, Куян кызы, Тиен)

Ана Куян: Тиен дустым , исәнме.

Кайгы төште башыма.

Кызчыгым –йолдызчыгым,

Авырып китте аз гына.

Тиен: Алай икән ,кызыеңа

Кичекмәстән ярдәм кирәк

Шүрәлегә барып карыйк

Белмәгәне аны сирәк

Кирәк икән үлән белән

Дәвалый ул җәнлекләрне;

Им-дәвасы бик шифалы.

Әйдә киттек, ал иркәңне

(Куян кызы аксаклап чыга)

Икенче күренеш

(Шүрәле шифаханәсе. Шүрәле  җырлый-җырлый дару әзерли)

Куш-та

Үләннәрем шифа бирер

Кемнәр генә килсә килсен

“Рәхмәт яусын ай Шүрәле,

Рәхмәт яусын сиңа ,-дисен

1. Җәнлекләрне савыктыру

Изге эштер, изге эштер,

Чын йөрәктән дәва итәм,

Китермим әштер-өштер

2. Салкын тисә юкә балы.

Чәй кайнатам чәчәгенннән

Җир җиләгем. Мүк җиләгем

Авыз итәр чәк-чәгемннән.

куш-та

(Ана куян, Куян кызы, Тиен керәләр)

Тиен: Исәнме, шат Шүрәлебез!

Куян кызы авып киткән

Соры куян: Әнисе сүзен тыңламыйча

Ялантәпи кардан киткән!

Зинһар өчен, зинһар доктор,

Ярдәм итче йолдызыма.

Бик сызлана, йоклый алмый,

Күз тигәнме әллә кызыма?!

(Шүрәле тикшерә, тыңлый)

Шүрәле: Алай икән! Әни сүзен

Тыңламасаң шулай була.

Яле әйдә тирән итеп еш-еш сула. (Алдан күкрәген тыңлый)

Чынлап әйтәм хәле мөшкел,

Төнәтмәмне һәр көн эчерт

Аягыңны Куян кызы,

Итек киеп җылыда йөрт!

Мин кушканча,карышча,

Төгәл итеп дәвалансаң,

Ике көннән савыгырсың,

Шәт иншалла, Алла кушса.!

Соры куян:Рәхмәт инде Сезгә, доктор,

Нинди генә сүзләр әйтим?!

Һәм сиңа да рәхмәт инде,

Киңәш биргән өчен Тиен.

 (Ана куян, Куян кызы, Тиен, Шүрәле җырлыйлар)

Җыр “Шүрәле”

1.Җен дә түгел, җил дә түгел

 Күренеп йөри торган

Шүрәлене саклап тора

Татарда кара урман

куш-та

Шүрәле, шүрәле

Син куянны күр әле

Үзе җырлый, үзе бии

Куллар чабып тор әле

2. Бер мөгездә бер койрык

Кети-кети уйный ул

Авыруларны дәвалый

Беркемне дә бормый ул

Куш-та

3.Шүрәленең дәвасы,

Үләннәрнең шифасы

Куянкайны терелтте

Рәхмәт сиңа ,Шүрәле.

Куш-та

Бергә:Шәфкатьле булып калыйк

Кылып яшик изгелек.

Балаалрда әтисенә,

Әнисенә,әбисенә

Күрсәтсен гел игелек.

Пәрдә

Соры куян:      Яле, кызым, килче әле

Киеп куйчы шуларны

 Туңдырырга һич ярамый

Кышын аяк-кулларны!

(итекләрне бирә)

(Ана куян чыга)

Соры куян: -Нәрсә булды? Ник елыйсың?

Салдың итекне нигә?Ай кызкаем куянкаем,

Тәпиең синең шешкән!

Ялан тәпи йөргәнсең, бит

Итекне салып кичтән

Ай Ходаем, нишлим икән,

Ничек ярдәм итәргә?

Тиен дустым киңәш бирер

Аны күрим иртәгә.

Ана Куян: Тиен дустым , исәнме.

Кайгы төште башыма.

Кызчыгым –йолдызчыгым,

Авырып китте аз гына.

Соры куян: Әнисе сүзен тыңламыйча

Ялантәпи кардан киткән!

Зинһар өчен, зинһар доктор,

Ярдәм итче йолдызыма.

Бик сызлана, йоклый алмый,

Күз тигәнме әллә кызыма?!

Соры куян:Рәхмәт инде Сезгә, доктор,

Нинди генә сүзләр әйтим?!

Һәм сиңа да рәхмәт инде,

Киңәш биргән өчен Тиен.

 (Ана куян, Куян кызы, Тиен, Шүрәле җырлыйлар)

Җыр “Шүрәле”

1.Җен дә түгел, җил дә түгел

 Күренеп йөри торган

Шүрәлене саклап тора

Татарда кара урман

куш-та

Шүрәле, шүрәле

Син куянны күр әле

Үзе җырлый, үзе бии

Куллар чабып тор әле

2. Бер мөгездә бер койрык

Кети-кети уйный ул

Авыруларны дәвалый

Беркемне дә бормый ул

Куш-та

3.Шүрәленең дәвасы,

Үләннәрнең шифасы

Куянкайны терелтте

Рәхмәт сиңа ,Шүрәле.

Куш-та

Бергә:Шәфкатьле булып калыйк

Кылып яшик изгелек.

Балаларда әтисенә,

Әнисенә,әбисенә

Күрсәтсен гел игелек.

Куян кызы:     Әни рәхмәт бу бүләкне

Һич тә салмый киярмен

Дусларыма:” Аны әни

Бүләк итте!”- диярмен.

(Әни чыга, кыз итекләрне кия)

Җыр:”Яңа итекләр”

1.Яңа итегем кидем

Көзге каршына килдем

Бигрәк тәти кыз булдым

Биим әле бер дидем

куш-та

Итектә ике күзем

Бер биим әле үзем

Итек алды әнием

Биеми ничек түзим

2. Аягымда итегем

Басамын тып-тып итеп

Гармун уйнап җибәрсә

Түзәсең нихәл итеп.

Куш-та

3.Итеге җиңел икән

Җилдереп биеп китәм

Әниемнең бүләгенә

Сөенеп биеп китәм

Куш-та

(Биюдән туктап, итекләрне салып ташлый)

-Тукта, әле җайсыз ич бу,

Уңайсыз аякларга.

Ялан тәпи йөрү рәхәт,

Яшерим кай якларга?!

(Итекләрне качыра.)

Сикерә-сикерә йөрергә

Итексез рәхәт икән.

Ай-яй салкын туңам бит

Кышы бик зәһәр икән.

(Кыз аксаклый, елый башлый)

Әни,әни аякларым

Нигә авырта икән

Җыр “Шүрәле”

1.Җен дә түгел, җил дә түгел

 Күренеп йөри торган

Шүрәлене саклап тора

Татарда кара урман

куш-та

Шүрәле, шүрәле

Син куянны күр әле

Үзе җырлый, үзе бии

Куллар чабып тор әле

2. Бер мөгездә бер койрык

Кети-кети уйный ул

Авыруларны дәвалый

Беркемне дә бормый ул

Куш-та

3.Шүрәленең дәвасы,

Үләннәрнең шифасы

Куянкайны терелтте

Рәхмәт сиңа ,Шүрәле.

Куш-та

 Бергә:Шәфкатьле булып калыйк

Кылып яшик изгелек.

Балаларда әтисенә,

Әнисенә,әбисенә

Күрсәтсен гел игелек.

Тиен: Алай икән ,кызыеңа

Кичекмәстән ярдәм кирәк

Шүрәлегә барып карыйк

Белмәгәне аны сирәк

Кирәк икән үлән белән

Дәвалый ул җәнлекләрне;

Им-дәвасы бик шифалы.

Әйдә киттек, ал иркәңне

(Куян кызы аксаклап чыга)

Тиен: Исәнме, шат Шүрәлебез!

Куян кызы авырып киткән

Җыр “Шүрәле”

1.Җен дә түгел, җил дә түгел

 Күренеп йөри торган

Шүрәлене саклап тора

Татарда кара урман

куш-та

Шүрәле, шүрәле

Син куянны күр әле

Үзе җырлый, үзе бии

Куллар чабып тор әле

2. Бер мөгездә бер койрык

Кети-кети уйный ул

Авыруларны дәвалый

Беркемне дә бормый ул

Куш-та

3.Шүрәленең дәвасы,

Үләннәрнең шифасы

Куянкайны терелтте

Рәхмәт сиңа ,Шүрәле.

Куш-та

 Бергә:Шәфкатьле булып калыйк

Кылып яшик изгелек.

Балаларда әтисенә,

Әнисенә,әбисенә

Күрсәтсен гел игелек.

(Шүрәле шифаханәсе. Шүрәле  җырлый-җырлый дару әзерли)

Куш-та

Үләннәрем шифа бирер

Кемнәр генә килсә килсен

“Рәхмәт яусын ай Шүрәле,

Рәхмәт яусын сиңа ,-дисен

1. Җәнлекләрне савыктыру

Изге эштер, изге эштер,

Чын йөрәктән дәва итәм,

Китермим әштер-өштер

2. Салкын тисә юкә балы.

Чәй кайнатам чәчәгенннән

Җир җиләгем. Мүк җиләгем

Авыз итәр чәк-чәгемннән.

куш-та

(Шүрәле тикшерә, тыңлый)

Шүрәле: Алай икән! Әни сүзен

Тыңламасаң шулай була.

Яле әйдә тирән итеп еш-еш сула. (Алдан күкрәген тыңлый)

Чынлап әйтәм хәле мөшкел,

Төнәтмәмне һәр көн эчерт

Аягыңны Куян кызы,

Итек киеп җылыда йөрт!

Мин кушканча,карышча,

Төгәл итеп дәвалансаң,

Ике көннән савыгырсың,

Шәт иншалла, Алла кушса.!

Җыр “Шүрәле”

1.Җен дә түгел, җил дә түгел

 Күренеп йөри торган

Шүрәлене саклап тора

Татарда кара урман

куш-та

Шүрәле, шүрәле

Син куянны күр әле

Үзе җырлый, үзе бии

Куллар чабып тор әле

2. Бер мөгездә бер койрык

Кети-кети уйный ул

Авыруларны дәвалый

Беркемне дә бормый ул

Куш-та

3.Шүрәленең дәвасы,

Үләннәрнең шифасы

Куянкайны терелтте

Рәхмәт сиңа ,Шүрәле.

Куш-та

 Бергә:Шәфкатьле булып калыйк

Кылып яшик изгелек.

Балаларда әтисенә,

Әнисенә,әбисенә

Күрсәтсен гел игелек.