Открытое занятие. Тема.“Кызыл китап белән таныштыру”
методическая разработка по окружающему миру (старшая группа) по теме

“Кызыл китап белән таныштыру” дигән темага әңгәмә.

                                  Зурлар төркеме

 Максат: Балаларны “Кызыл китап “белән таныштыру һәм шул китапка кертелгән хайваннар һәм үсемлекләгә карата кызгану хисе уяту.

Экологик яктан белемле балалар тәрбияләү һәм тәртиплелеккә өйрәтү.

Җиһазлау: Рәсемнәр.

Эшчәнлекне барышы.

 Тәрбияче: Балалар, бүген бездә  кунакта авылыбызның  хөрмәтле кешесе- әйләнә- тирәне саклау  буенча инспектор- Гимадиев Фаниль Камилевич.

Инспектор: Балалар, карагыз әле, минем кулымда китап.Ул нинди төсле?(“Кызыл китап” буенча әңгәмә).

-Менә бу күбәләкне карагыз әле. Ул да “Кызыл китапка” кертелгән. Ә ни өчен кертелгәнен беләсезме?  Чөнки алар берничәләп кенә калганнар, кешеләр аларны үтереп бетерә язганнар.

Бүгенгесе көнгә140 төр күбәләк билгеле. Шулардан апполон, адмирал, тавискүз күбәләге, ак күбәләк, зәңгәр күбәләк “Кызыл китапка “ кертелгән.

-Китап үзе ни өчен кызыл төстә соң?

Кызыл төс хәвеф-хәтәрне белдерү сигналы.Бу китап күп төр хайваннарның һәм үсемлекләрнең  юкка чыгуларын белдерә.

 Мәсәлән,  кайбер төр маймыллар крокодил, юлбарыс, барс, мөгезборыннар, бөркет, ак торна ,аккошлар һ.б. аз калды, Аларны саклау нәтиҗәсендә күп кенә хайваннар, кошларның саны күбәйде. Мәсәлән, кыргый үгезләр-зубрлар хәзер бик күбәйде. Кешеләрнең кайгыртуы аркасында бу хайваннарны коткарып калып булды.

Тәрбияче: Балалар, минем сезгә энҗе чәчәк турында сөйлисем килә. Бу

бик матур чәчәк. Үзен өзәрләр дип куркып ул агач астында качып үсә.Әйдәгез, энҗе чәчәк турында шигырьне искә төшерик.

Күрче , исемен халкым аңа

Биргән бит ничек белеп:

Ак мәрҗәннән өзелеп төшкән

Ап-ак энҗеләр кебек

Гүя, нәни кыңгыраулар

Тынлык саклап торалар.

Чак кына җил кагылса да

Чыңлап китәр күк алар.

Бу чәчәкләр яктылык яраталар, алар агачларда яфраклар, җирдә озын үләннәр булмаганда чәчәк аталар.Аларны өзәргә ярамый.Өзсәң ул тиз шиңә. Алар бик аз калганнар. Аларга сокланып, таптамыйча үтәргә кирәк.Әгәр берәрсе таптаса , яки өзсә сез нишләрсез?Сез чәчәкләрне саклауда булыша аласызмы?(аларның файдасы турында башкаларга да сөйләргә кирәк)

“Әгәр мин чәчәк өзсәм,

Әгәр си чәчәк өзсәң,

Икәү бергә: син дә мин

Әгәр без чәчәк өзсәк,

Бөтенләй корыр алан,

Булмас бүтән матурлык.

Инспектор: Әйе, бик дөрес. Кешеләр”Кызыл китапка”кергән хайваннарны, үсемлекләрне генә түгел, ә бөтен тирә- яктагы табигатьне, елгаларны, күлләрне, урманнарны сакларга тиеш.Үзебез эчә торган сулыкларны, сулый торган һаваны да без сакларга тиеш. Чөнки шул һаваны сулап яшбез.

- Табигатьне саклау турында закон бар, аны бозарга беркемнең дә хакы юк.Бу законны олылар да, балалар да үтәргә тиеш. Балалар, сез дә табигатьне сакларга тиеш. “Нәрсә ярый, нәрсә ярамый” дигән кагыйдәләрне белергә һәм үтәргә тиеш.

Болар УРМАН кагыйдәләре:

Кызыл төс- тыю, рөхсәт итмәү;

Зәңгәр төс-рөхсәт төсе;

-Кош ояларын ерактан күзәтергә ярый,ә тотып карарга, якын килергә ярамый.

-Кырмыска оясын күзәтергә ярый,  җимерергә ярамый;

-Рогатка, кош тоткычлар ясарга ярамый.

Инспектор:Балалар,  табигать белән дус булыгыз.Кошларны, хайваннарны җәберләмәгез,агачарны сындырмагыз  һәм чәчәкләрне өзмәгез!

Тәрбияче: Балалар, бүген без “Кызыл китап”  турында бик кирәкле белем алдык. Гимадиев Фаниль Камилевичка  мондый эчтәлекле мәгълүмат өчен зур рәхмәтебезне җиткерик һәм табигать байлыкларын саклауда үз өлешебезне кертергә сүз бирик.