"Теремок- асамла пурт"
методическая разработка по музыке (средняя группа) на тему

МБДОУ  «Хормалинский  детский  сад  «Весна»

Музыкальный руководитель:  Т.В.Афанасьева

Воспитатель:  З.В.Улбутова

Апрель – 2017г

Цель: познакомить детей с таинством Пасхи. Прививать чувство уважения к народным традициям.
Задачи:
Образовательные задачи:
• познакомить дошкольников с особенностями празднования Пасхи в Чувашии;
• познакомить дошкольников с православным преданием о пасхальном яичке как о символе воскресения Христова и другими атрибутами праздника;
• совершенствовать умение высказывать предположения и делать простейшие выводы, излагать свои мысли понятно для окружающих;
• обогащать словарный запас детей.
Развивающие задачи:
• развивать память, внимание, любознательность, творческое воображение, речь.
Воспитательные задачи:
• приобщать детей к истокам чувашской народной культуры
Интеграция образовательных областей:
• Музыка
• Развитие речи
• Художественно-эстетическое развитие
• Социально-коммуникативное развитие.
• Физическое развитие

Ачасем  зала  алран-алла  тытăнса хаваслă  кĕвĕпе  кĕреҫҫĕ,  ҫур  ҫавракана  тăраҫҫĕ.

1. Мăн кун ҫитрĕ,  ачасем,  калăм  кĕтеҫ тăвансем

Эпир ача-пăчасем  халь  юрлатпăр  юрăсем.

                     «Мăнкун  юрри»  (стр 172)

1.  Мăнкун,  мăнкун  терĕмĕр,

 Мăнкун,  мăнкун  терĕмĕр,

 Мăнкун  паян  ҫитре  те,

 Мăнкун  пăтти  ҫиетпĕр

 Мăнкун  юрри  юрлатпăр!

 Мăнкун  ташши  ташлатпăр!

Вед:  Мăнкун – ҫуркуннехи чи пысăк уявсенчен пĕри. Ӑна аслисем те ачасем те чăтăмсăррăн кĕтеҫҫĕ. Ҫак кун, мĕн ĕлекрен, тутла апат-ҫимĕҫ пĕҫернĕ, сăра сĕрнĕ, ҫăмарта хĕретнĕ. Аслисем хăйсен тăванĕсемпе,  ратнисемпе килĕрен киле ҫӳренĕ, пурин патенче те хăналаннă, юрласа - ташласа савăннă.

         Христиансен Мăн кунĕ - Христос чĕрĕлнĕ уяв. Ӑна ҫурхи кун таврăнсан уйăх тулнă хыҫҫăн пĕрремĕш вырсарни кун паллă тăваҫҫĕ. Ҫавăнпа ҫак уяв кашни ҫул тĕрлĕ кун килет.Ҫынсем ҫак кун пĕр-пĕрне:  "Христос чĕрĕлнĕ!»,  «Чăн чĕрĕлнĕ!»  тесе саламлаҫҫĕ,  виҫĕ  хут чуп тăваҫҫĕ  те Мăн кун ҫăмарти параҫҫĕ.

         Хĕрлĕ ҫăмарта- чĕрĕлĕх символĕ.

         Мĕншĕн ҫăмартана хĕрле тĕспе пĕветеҫҫĕ-ха?  Хĕрлĕ-саванăҫ  палли, этемлĕх чĕрĕлнине пĕлтерет. Ҫавăн пекех вăл  Иисус Христос юн тĕсĕ те теҫҫĕ.

         Шăмат кун каҫхине Мăн кун апат-ҫимĕҫне чиркĕве илсе кайса кĕл тутарнă.  Мăн кун хыҫҫăн уяв эрнипех тăсăлнă. Сĕтел тулли апат-ҫимĕс пулнă.

2.   Апрель уйăхĕ ҫитрĕ,  ăшшăн пăхрĕ хĕвеле.

                          Аслă мăнкун ҫитнипе  манăн чунăм савăнть.

                          Аслă  мăнкун ҫитнипе  пĕтĕм ача савăнать

3.   Эпĕ  шурă ҫăмарта  питĕ  юрататап.                    

                   Чăх ҫăмарта тăвасса  сыхласа тăратăп.                

4.  Илтĕм икĕ ҫăмарта,  ятăм сахăрта хăйма.          

                  Пулчĕ питĕ тутлă торт.  Атте калать: «Высший сорт!»

5.  Суханпа ҫăмартаран  юрататăп эп салат

                  Ҫук тутли ҫак апатран  ăна тума пит ансат.

6.  Анне сухан шуратать,  хуппине вăл пуҫтарать

                  Мăн кун валли ҫăмарта  унпала вăл саратать.

 
                    7.    Мăн кун ячепе тесе парнелерĕ  асанне

                  Ик кĕсъелле,  пит хитре  мăкань ҫеҫкеллĕ кĕпе.

7.  Симес курăк улăхра  ешĕл кавир пек выртать

                  Ача – пăча савăнса  унта лапталла вылять.

8. Ылтăн хĕвел, сар хĕвел   ирĕлтерчĕ шур  юра

                        Шăнкăр – шăнкăр шыв юхать  пур сĕрте те урамра.

                           Юрă  «Килчĕ  ырă  ҫуркунне»

                       Чăваш  халăх  кĕвви,  сăвви  К.Ивановăн

1.  Килчĕ  ырă  ҫуркунне  (те),  килчĕ  ячĕ  ăшăтса

Хĕвел  савать  тĕнчене (те),  хĕл  ыйхинчен  вăратса.

2.  Тусем,  сăртсем  хуп-хура  (та),  юрĕ  кайса  пĕтнĕрен

Тухать  курăк  ҫăп-ҫăра  та,  хĕвел  хытă  хĕртнĕрен.

9.  Чĕвĕл  чечексем,  ҫепĕҫ  шăпчăксем

                         Савăнса  юлаҫ  янкăр  ирхине

                         Хастар  каччăсен,  ҫамрăк  пикесен

                         Ҫурхи  хĕвеле  кĕтсе  илмелле.

Вăйă  карти   «Ҫуркуннехи  вăрман»

Чăваш  ташши

Стр.  128

Ачасем  ташă  хыҫҫă  черетпе  тенкелсем  ҫине  кайса  лараҫҫĕ.

Вед:  Ӗлĕкренех  мăнкун  эрнинче  урамра  нумай  ача-пăча  чупнă.  Ҫанталăкĕ  ăшă,  хĕвел  пăхать.  Урамра  ларакан  ватă  сынсем  вара  ачасене  нумай  юмах  каласа  панă.  Акă  пирĕн  те  юмах  вăхăче  ҫитре.  Шăпăрт  ларатпăр  итлесе.

Тахҫан-тахҫан,  нумай  ҫул  каялла  пулса  иртнĕ  ку  ĕҫ.  Вăрманта,  пĕр  пĕчĕк  пӳртре  пурăннă  тет  пĕр  автан  тус.  Унăн  чăххи, Варук  аппа,  хăйĕн  пĕчĕк  чĕпписемпе  мăнкун кунхине  тăванесем  патне  хăнана  кайнă  тет.  Автан  тус,  Петюк  пичче,  питĕ  хытă  чирлене,  сасси  те  пĕтсе  ларнă  ун.  Ӑна  вали  юлташ  кил  катринчи  йыти  те  юлнă.  Кулянать  автан,  кичем  уявра  килте  ларма.

Йытă:   Ав-ав!  Урамра  епле  илемле  хĕвел  пăхать.  Ҫитет  сана  кулянса  ларса!  Тăр, вăрман  тăрăх  чĕрчунсем  хăнана  ҫуреҫҫе  тет.  Пирĕн  пата  та  килетпĕр  тереҫ.

Автан: Чăнах  та,  эс  картишĕнче  тирпейле,  эпĕ  вара  килте  пуҫтарăп.

Хаваслă  кĕвĕпе  иккеше  те  шăпăрпа  ĕҫлеҫҫĕ

Автан:  Мĕнле  таса  та  илемлĕ  пирĕн  килте.

Йытă:  Ҫапла  ха-та,  анчах  пирĕн ҫăмартасăр  пуҫсăр  килте кулич  пĕҫерме нимĕн  те  ҫук.  Хăнасене  мĕн  ҫитерĕпĕр? (пӳрте  кĕрсе  каяҫҫĕ)

Музыкăпа  шăши  чупса  тухать.

Шăши:  Ой,  мĕнле  хитре  пӳрт  ларать.  Шаккаса  пăхам-ха. (шаккать). Кам  кунта  пурăнать-ши.    (Пӳртрен  автанпа  йытă  тухаҫҫĕ)

Автан: Эпĕ,  автан  тус.  Мана  Петюк  пичче  теҫҫĕ.

Йытă:  Эпе  вара  йытă  тус.  Мана  Улайккă  теҫҫĕ.

Шăши:  Эпĕ,  шăши  тус.  Сире  вали  эп  ҫăнăх  илсе  килтем.  Пулĕҫ  сире  вали  кукăль,  икерчĕ,  кулич..  Эпĕ  пĕччен  килмерĕм,  хампа  пĕрле  юлташсем  илсе  килтем. (ачасем  ҫине  кăтартать).  

Ҫăнăхе  асамлă.  Ачасемпе  вылясан,  ҫанăхран  чуста  пулĕ.

Автан: Эпир  хаваспах!

Вăйă  «Эх,  шăшисем»

Эх,  шăшисем,  шăшисем

Мĕн  шыратăр  кĕлетре

Ак,  хупатăп  алăка

             Сакланатăр  манн  алла

Вылянă  хыҫҫăн  ачасем  лараҫҫĕ.

Вед:  Акă  автан  тусăн чуста  те  пульчĕ
(Кушак  тухать)

Кушак: Кам  ку  керменте  пурăнать?

Шăши: Ой, кушак,  ҫăлăр!

Кушак: Ан  хăра  манран  шăши.  Паян  уяв,  никама  та  кӳрентерме  юрамасть.  Акă  эпĕ  хăйма  илсе  килтĕм. Анчах  эпĕ  сире манпа  вылямасан  хăймине  памастăп.

                                                   Вăйă  «Ал  татмалла»  стр (116)
Вед: Чăнах-та,  кушак  шăшине  кӳрентермерĕ,  хăймине  те  автана  пачĕ.                                        

(Лĕпĕш  килет)
Лĕпĕш: Кам  ҫак  керменте  пурăнать?  Кам  хитре  юрă  юрлать?

Автан:  Эп  тахҫан  хитрее  юрлаттăмччĕ-ха  та,  халĕ  сассăм  ҫук.  Вот  Улайккă  мана  сыватать.

Лĕпĕш: Апла  пулсан эпĕ  вăхăтра  вĕҫсе  ҫитрĕм.  Акă  эпĕ  сан  вали  пыл  илсе  килтĕм. Ку  пылпа  пырна  та  сыватăн,  куличĕ  те  тутлă  пулĕ. Пылне  пуҫтарма  мана  ачасем  пулăшрĕҫ.  Халĕ  весемпе  вăйă  выляса  илер.

                                           Вăйă  «Шыв  юххи»

                                                     
(Ачасем  хаваслă  кĕвĕпе    лĕпĕш  пек чупса  ҫӳреҫҫĕ,  кĕвĕ  чарăнсан  пурте  кăвак  ҫитсă  айне  пытанаҫҫĕ.  Ҫитсине  воспитательпе  автан  тытса  тăраҫҫĕ).
Вед:   Мĕн  чухлĕ  юр-вар  пуҫтарăнчĕ…..  Мĕн  пĕҫерĕтпĕр  ха   эпир  вĕсенчен?

Ачасем: Кулич!
Вед: Тĕрĕс! Кулич!
Автан:  Апла  пулсан, эпĕ  кĕрсе   кулич  пĕҫерем-ха.  Акă  манăн  сире  вали  уяв  ячĕпе  ҫамартасем  те  пур.

Вед:   Айтăр-ха,  автан  кулич  пĕҫернĕ  вăхăтра  кăштах  выляса  илер

                         Вăйă  «Ҫăмартана  кашăкпа  йăтасси»

Вед: Ну, автан  тус,  хăвна  мĕнле  туятăн  эс?

Автан: Питĕ  аван,  сас  та  уҫăлчĕ,  юрлас  килет.

                                Юрă  «Асамат  кĕперĕ»

1.  Асамат  кĕперĕ  ҫӳлти  тӳпере

Ҫут  хĕвел  тĕрлерĕ,  тĕнче  ҫеҫкере

Асамат  кĕперĕ  сар  хĕр  пек  хитрее  ҫке

            Юльчĕ  ун  чиперĕ  пирĕн  сăн-питре.

2. Асамат  кĕперĕ  ыталать  ҫĕре

Пуҫ  пайса  пиллерĕ  тĕррине  пире.

Асамат  кĕперĕ  сар  хĕр  пек  хитрее  ҫке

            Юльчĕ  ун  чиперĕ  пирĕн  сăн-питре.

3. Асамат  кĕперĕ  ҫӳлти  тӳпере

Ҫут  хĕвел  тĕрлерĕ,  тĕнче  ҫеҫкере

Асамат  кĕперĕ  сар  хĕр  пек  хитрее  ҫке

Юльчĕ  ун  чиперĕ  пирĕн  сăн-питре

Автан:  (кулич  илсе  тухать)  

Вед: Акă,  пирĕн  юмах  та  вĕҫленчĕ.  

         Ваттисен йăлипеле  хĕрлĕ ҫăмарта тытса

             Шалт та шалт алă  ҫупса  пирĕн паттăр пулмалла.

             Эпир,  килне ханасем,  христос чĕрĕлне ятпа

             Хĕрлĕ  ҫăмарта тытса  паттăр тăвар шаккаса.

             Пирĕнпе сак уява  савăнса иртернешен

             Тав тăватпăр пуҫ тайса пăхма чăтăмлăх  ҫитернĕшĕн!

Халĕ  кулич  тата  мăнкун  ҫăмарти  ҫиме  группăна  каятпăр.  Пĕр  хут  пурне  те  Христос  чĕрĕлнĕ!