Сценарий мероприятия,

посвященного 110-летию со дня рождения Героя Советского Союза Сальмана Биктимирова

19 августа 2023 года, д.Кинья-Абызово.

Встреча гостей.

У входа на территорию музея две девушки в башкирском национальном костюме

1 ҡыҙ: Һаумыһығыҙ, хөрмәтле ҡунаҡтар,

Милләттәштәр, яҡын ҡәрҙәштәр!

Ҡаршылайбыҙ һеҙҙе ҡолас йәйеп

Бүләк итеп ҡайнар сәләмдәр!

2 ҡыҙ: Халҡыбыҙҙың бәхет, муллыҡ теләге - аҡ ҡымыҙҙан, Көйөргәҙенең күпереп бешкән икмәгенән ауыҙ итеп, батырҙар еренә рәхим итегеҙ!

Гости проходят к памятнику Кинзе Арсланову. У памятника с двух сторон шаймуратовцы с гвоздиками.

Гузалия Халилова: Хөрмәтле ҡунаҡтар! Быйыл халҡыбыҙҙың данлыҡлы батыры, ауылыбыҙға нигеҙ һалыусы Кинйә Арыҫлановтың тыуыуына 300 йыл. Шул айҡанлы милли батырыбыҙ рухын иҫкә алып, уның иҫтәлегенә сәскәләр һалайыҡ.

Возложение цветов.

Х.С.Биктимиров: Ҡәҙерле ҡунаҡтар! Сәлмән Ғәлиәхмәт улы Биктимировтың тыуыуына 110 йыл тулыу айҡанлы ойошторолған бөгөнгө сарала, атайымдың вариҫы булараҡ, һеҙҙең барығыҙҙы ла күреү – минең өсөн ҙур шатлыҡ. Хәҙер мәктәп бинаһына рәхим итегеҙ!

Гости проходят в здание школы.

Торжественная часть

Вед. Батырлыҡ ерҙә ятып ҡалмай!

Мәңгелек хәтерҙә батырлыҡ.

Көйөргәҙе ҡаһармандары даны

Йыһандарҙы урап ҡайтырлыҡ.

Хәйерле көн, хөрмәтле ҡунаҡтар, ҡан-ҡәрҙәштәр, милләттәштәр! Советтар Союзы Геройы Сәлмән Ғәлиәхмәт улы Биктимеров тыуыуына 110 йыл тулыуға бәйле «Ҡаһарман рухы мәңгелек» тип аталған хәтер һәм ҡәҙер кисәһендә барығыҙҙы ла күреүебеҙгә бик шатбыҙ.

Вед. Одно мгновенье и во мгле

Встает заря над прахом серым,

И ты становишься примером

Для миллионов на Земле…

Добрый день, уважаемые гости, дорогие земляки! Все начиналось здесь, на этой благодатной, героической земле. 110 лет назад в маленькой деревушке Кинья-Абыз родился человек, который стал примером для многих поколений куюргазинцев - Герой Советского Союза Сальман Галиахметович Биктимиров. Мы рады видеть вас на вечере памяти Героя.

Вед. Бөйөк Ватан һуғышының дәһшәтле яуҙары һәм илебеҙҙең ҡайнар йөрәкле ҡаһарман яугирҙарының меңәрләгән батырлыҡтары араһында Сәлмән Биктимировтың да батырлығы, геройҙарса көрәше айырым иғтибарға һәм данға лайыҡлы.

Сәлмән Ғәлиәхмәт улы Биктимеров 1913 йылдың 14 авгусында 2-се Кинйәабыҙ ауылында тыуған ҡыйыу ир-уҙаман. Ул Советтар Союзы Геройы Ғәфиәтулла Арыҫлановтың тиҫтере була. Бергә уйнап ваҡыт үткәргән малайҙар ауылға нигеҙ һалған Кинйә Арыҫланов ише етеҙ һәм зирәк, ҡурҡыу белмәҫ башҡорт ететтәре булып үҫә.

Вед. Довоенная биография Сальмана Биктимирова очень коротка: в 1937-1941 годах работал дорожным мастером Узмостдорстроя НКВД в Узбекистане. В Красную Армию призван в декабре 1941 года Куюргазинским райвоенкоматом Башкирской АССР, и стал одним из самых славных воинов 112-й Башкирской кавалерийской дивизии, проложившей победный путь от стен родного дома до Берлина и берегов Эльбы. На фронте Великой Отечественной войны - с июля 1942 года.

Вед. Хәрби күнекмәләр үткәндән һуң 1942 йылдың йәйендә 112-се Башҡорт дивизияһы һуғышҡа инә. 1942 йылдың сентябрендә ҡаты алыштарҙың береһендә Биктимеров яралана, һауыҡҡас, тағы ла ажарланып дошмандарға ҡаршы һуғыша. Ҡыйыу егетте дивизияның 60-сы полкының 2-се эскадронының отделение командиры итеп тәғәйенләйҙәр. Гвардия сержанты дәрәжәһен ала.

Вед. Командир отделения сабельного эскадрона 60-го гвардейского кавалерийского полка 16-й гвардейской Черниговской кавалерийской дивизии 7-го гвардейского кавалерийского корпуса 61-й армии Центрального фронта, гвардии старший сержант Биктимиров свой звездный час имел в период с 18 по 28 сентября 1943 года.

18 сентября 20-летний гвардии старший сержант Биктимиров в бою, действуя в главной походной заставе, со своим отделением под сильным артиллерийским и пулеметным огнем противника первым ворвался в села Березна и Бегач Черниговской области. Своими действиями способствовал быстрому освобождению этих сел от немецко-фашистских оккупантов.

Вед. Чернигов өлкәһенең Березна һәм Бегач ауылдарындағы яуҙарҙа Сәлмән Биктимеров айырыуса батырлыҡ күрһәтә. 28 сентябрь көнө сержант Биктимеров үҙенең яугирҙары менән 60-сы полктан беренсе булып Днепр йылғаһын кисә, дошмандың көслө уты аҫтында йылғаның көнбайыш ярына барып етеп, немецтарҙың 15 һалдат һәм офицерын дөмөктөрә, ҡалғандарын ҡасырға мәжбүр итә һәм башҡа эскадрондарға йылға аша сығырға шарттар булдыра. Был батырлығы өсөн 1944 йылда Советтар Союзы Геройы тигән исемгә лайыҡ була.

Вед. 28 сентября 1943 года Биктимиров принял активное участие в обеспечении успешной переправы полковых подразделений, первым в своем подразделении форсировав Днепр в районе села Неданчичи Черниговской области. 15 января 1944 года гвардии старший сержант Салман Биктимиров был удостоен высокого звания Героя Советского Союза с вручением ордена Ленина и медали «Золотая Звезда».

Мы особенно гордимся тем, что Сальман Биктимиров вместе с Хасаном Гайсиным и Гафиятом Арслановым принесли деревне Кинья-Абыз неповторимую славу о родине трех героев.

Вед. Кинйә егеттәре батыр булған

Ат өҫтөндә ҡылыс уйнатҡан

Ҡурҡыу белмәй ҡыпсаҡ бөркөттәре

Бик күп дошмандарҙы ҡыйратҡан.

Геройҙың даны кинйәләр өсөн генә түгел, ошо биләмә халҡы өсөн дә өлгө һәм оло ғорурлыҡ булып тора. Биләмә етәкселеге өсөн геройҙар исемен мәңгеләштереү – ҙур яуаплылыҡ.

Вед. Слово предоставляется главе сельского поселения Свободинский сельсовет Фанису Мансуровичу Рахмангулову

Вед. Көйөргәҙе районы халҡы Ватан өсөн йәнен аямаған яугирҙәрҙе иҫкә алыу - мөҡәддәс бурыс тип иҫәпләй, шуға районыбыҙҙа уларҙың исемдәрен мәңгеләштереү маҡсатында бик күп саралар даими үткәрелә килә. Беҙ геройҙарҙы ҙурлап ҡына ҡалмайбыҙ, һуғыш яланында, яу ҡырында ятып ҡалған, Бөйөк Ватан һуғышында, Афғанстан, Чечня, башҡа махсус операцияларҙа ҡатнашҡан яугирҙарға ла, Еңеүҙе яҡынайтыуға үҙ өлөштәрен индергән тыл хеҙмәтсәндәренә лә оло ихтирам һәм хөрмәт күрһәтәбеҙ.

Вед. Слово предоставляется главе Администрации МР Куюргазинский район Юлаю Талховичу Ильясову.

1. «………………….» поет НАРП «Россияночка»

Вед. Бөгөнгө сараның маҡсаты – быуындар сылбырын тоташтырыу. Йылдар үтеү менән, “Бер кем дә онотолмаған. Бер ни ҙә онотолмаған” тигән һүҙҙәр тарихыбыҙҙың асылмаған биттәрен өйрәнеүгә девиз һымаҡ яңғырай. Был йәһәттән, музей хеҙмәткәрҙәре, ветерандар ойошмалары тарафынан туҡтауһыҙ эш алып барыла.

Вед. Мы помним их, не пожалевших жизни,

Что стали на защиту, как стена,

Что записала в летопись Отчизны

Своей горячей кровью имена.

Из поколения в поколение передается память о каждом воине, ставшем на защиту нашей великой страны. Потому что нельзя научиться любить живых, если не умеешь хранить память о павших.

Слово предоставляется председателю совета ветеранов Куюргазинского района Фаниру Садретдиновичу Малбаеву

2. «……………….» поет Денис Арсланов

Вед. Халҡыбыҙҙың миһырбанлы, берҙәм, ҡыйыу холоҡ-фиғеле ҡандан ғына түгел, үҫкән мөхиттән дә ярала. Тау-урманлы, йылға-күлдәргә бай Көйөргәҙенең тәбиғәте, ер-һыуы, саф һауаһы һәм далалар киңлеге урындағы халыҡта иреккә һөйөүҙе үҙе тәрбиәләй. Тыуған ил һәм ер хаҡына сит ерҙәрҙә лә баш һалырға әҙер ир-егеттәр һәм ҡатын-ҡыҙҙар хәтәр мәлдәрҙә лә рухи ныҡлығын, еңеүгә ышанысын юғалтмай.

Вед. Из деревни Кинья-Абыз на войну ушли шестьдесят два человека и только тридцати четырем из них посчастливилось вернуться на родную землю. Среди них - Сальман Биктимиров, который был демобилизован в 1944 году после тяжелого ранения.

Наша вечная благодарность и земной поклон каждому участнику войны, всем, кто выстоял и не согнулся, за мирное небо над головой, за победу над фашисткой Германией.

Слово предоставляется Юлаю Юнусовичу Ишмухаметову

3. «Шаймуратов Генерал» дети села Новотаймасово???

Вед. По воспоминаниям современников, Сальман Биктимиров и после войны не теряет своей решительности, не боится ответственности. Будучи председателем колхоза имени Молотова, активно трудится над восстановлением страны. К сожалению, он не дожил до пенсии - сказались последствия ранения. 24 февраля 1971 года Сальман Биктимиров был похоронен в деревне 2-е Кинзебызово.

Вед. Матурлығы өсөн был көндәрҙең

Кемдәр генә ҡорбан булмаған!

Исемдәрен тарих беҙгә үҙе

Һаҡлап килә алыҫ йылдарҙан.

Вед. Встаньте, молча, на минуту

В память тех, кем мир спасён!

Имена их помнить будем,

Сквозь века их пронесём.

Почтим память Героя и всех погибших воинов Великой Отечественной войны минутой молчания.

Минута молчания

Вед. Имя С.Г. Биктимирова высечено золотыми буквами на мемориальных досках вместе с именами всех 78 Героев Советского Союза 112-й Башкирской (16-й гвардейской Черниговской) кавалерийской дивизии, установленных в Национальном музее Республики Башкортостан и в Музее 112-й Башкирской кавалерийской дивизии. В деревне Кинья-Абызово его именем названа улица. В с. Ермолаево Куюргазинского района на Аллее Героев ему установлен памятник.

Вед. Тарихҡа, ил хәтеренә мөнәсәбәт аша йөрәктәрҙе үлсәп ҡарап була. Хәтерҙе аҡса менән һанап, һандыҡҡа һалып булмай.Уны тик ғәҙер итергә, һаҡларға, кәрәк булһа, яҡларға кәрәк.

Вед. «Есть память, которой не будет конца - это память подрастающего поколения. В школе №12 города Кумертау в рамках акции «Парта Героя» в 2020 году появилась парта Героя Советского Союза Салмана Биктимирова.

4. «………………..» поет Фидан Булатов

5. «Татарский танец» исп. Расима Мигранова и Максим Макееев

6. «Инструментальная композиция» исп. Айзиля Юлуева

Вед. Саҡма тояҡ аттарҙа Волганан Эльбаға ҡәҙәр утлы-дауыллы һәм данлы юл үткән легендар дивизияның атлылары дошманды аяуһыҙ ҡыралар, әйтерһең, ҡурҡыу уларҙан үҙе ҡурҡып ҡасҡан.

Вед. Бойцы дивизии, в которой прошел свой боевой путь Сальман Биктимиров, совершили немало героических подвигов, проявили стойкость и отвагу. А ласкающие душу мелодии курая сопровождали кавалеристов до Берлина.

7. «Наигрыши на курае» исп. Азамат Туйгильдин

Вед. Кешеләр ҙә ағастарға оҡшаш. Көслө рухлы, сыҙамлы яугир, үҙе лә имәндәй ныҡлы тамырҙан булып, данлы нәҫелен дауам итеп, аҫыл ағас булып тамыр йәйгән. Бөгөн уның балалары, ейән-ейәнсәрҙәре, бүлә-бүләсәләре, барлыҡ туғандары яҡын кешеләренең рухына хөрмәт күрһәтеп, тамырҙарын барлау ниәте менән йыйылған. Тормош мәшәҡәттәре менән зыҡ ҡубып йәшәгән заманда, ихлас һөйләшеүгә күңелдәр сарсаған саҡта, туғанлыҡ усағына ут өҫтәп, йөрәктәргә көс-дәрт алып ҡайтырға булһын һеҙгә, Биктимеровтар нәҫеле!

8. «Башкирский танец» исп. Расима Мигранова

Вед. Архивтарҙа һаҡланған фоторәсемдәр, видеофильмдарҙан өҙөктәрҙе ҡараһаң, Сәлмән Биктимировтың йөҙөндә лә, үҙен тотошонда ла ирҙәрсә ныҡлыҡ, ергә ныҡ баҫып торғанын аңлатҡан ҡәтғилек, аҡыллы ир-уҙамандарға хас булған тыйнаҡлыҡ, көслө ихтыяр күренә. Атаһы тураһында бай хәтирәләр менән, әлбиттә, уның балалары бүлешә ала.

Вед. Слово предоставляется сыну Героя Советского Союза Харрасу Сальмановичу Биктимирову.

Вед. Что остается на земле после ухода человека, остается память о нем. Живая память… Живая, потому что память свято хранят их семьи и близкие, их земляки. Время не властно над ней!

Вед. Ҡайһы тауҙың таштарынан икән

Батырлыҡка һәйкәл ҡуяһы?

Осорҙар еле таштарҙы ла яра,

Тик мәңгелек хәтер ҡаяһы!

Диңгеҙҙе бәләкәй шишмәләр яңырта. Беҙҙең саф күңел шишмәләребеҙ кипмәһен, оло хәтергә лайыҡлы шәхестәрҙең рухы мәңге йәшәһен!

Вед. Дорогие друзья! Мы благодарим вас за участие в нашем мероприятии и желаем крепкого здоровья, мирного неба над головой, единства и благополучия! А сейчас просим всех пройти на территорию музея для общего фото и на сабантуй.