калмыцкий час
методическая разработка (5, 6, 7, 8, 9 класс)

Слайд 1

Хальмг цə Семенова Эльза Дмитриевна- учитель калмыцкого языка и литературы МКОУ « Шаттинская СОШ»

Слайд 2

Һол хот- главная пища Дееҗ - подношение предкам, богам Кемтркә биш - не треснутый , не отколотый Самрх - перемешивать Амтта - со вкусом Каңкнсн - благоухающий Көмрүлх - опрокидывать Дүүрглго - не переполняя Унд хәрүлх - утолить жажду Зандрсн цә - наваристый чай Хуурсн цә – поджареный чай Шуурмгта цә - чай со шкварками Зәть - мускатный орех

Слайд 3

« Цә идәни дееҗ » Цә шиңгн болвчн-хотын дееҗ , Цаасн нимгн болвчн - номин көтлвр .

Слайд 4

За гидг модан түләд , зандн гидг цәәҺән чанад , с ур мет суняҺад , суха мет улаҺад , долан-долан дөчн йисн хонгт унтв .

Слайд 5

Санҗин Босян « Хальмг цә » Кезә , кенә хальмг Келхд үүдәсинь медхшв Зуг өрүн болҺн Зандрсн цәәҺән буслҺнав Давста , үстә , тоста Таварн сууҺад уухла , Танд юуҺинь келхв !

Слайд 6

Бадмин Серәтр Өрмәр үслсн цә Өткрәд каңкнад алтрна Өрүни маңҺар цәәҺәр Өөдлсн уурнь талрна Хәәс дүүргәд чандг Хәәртә хальмг цә

Слайд 7

орчулҺна көдлмш Джомба – это главная пища калмыцкого народа. Чай согревает и утоляет жажду Калмыки добавляют в него в него молоко, масло и соль. Чай нельзя наливать в треснутую или отколотую чашку. Моя мама каждое утро ставит дееҗ . Этот чай пьёт мой младший брат. Я очень люблю калмыцкий чай.

Слайд 8

ЦәәҺин авьясмуд - хоосн хар ус буслҺдмн биш - цә 99 дәкҗ самрдг , самрхларн зөв эргүлҗ самрдг - цә чанчкад түрүн болҗ дееҗ өргх кергтә . - түрүн ааҺта цә көгшн улст хойр Һарарн бәрҗ өгдмн . - цә уухин өмн йөрәл тәвдмн , уучкад « аршан болтха » гиҗ келдмн - кемтрхә ааҺд цә кеҗ өгдмн биш - цә уучкад , ааҺад көмрүлҗ тәвдмн биш

Слайд 9

ЦәәҺин авьясмуд - ааҺ дүүргҗ мелмлзүлҗ кедмн биш , юңгад гихлә , цальгрулад асхҗ чигн болхмн - өрүн цәәҺәс эркн биш амсад Һардмн , тиигхлә керг күцдмн - ааҺин ам чавчҗ бәрдго ( хумха хурҺан орулдго ) - күүкнә өв авад Һархин өмн « өвин цә » гиҗ чандмн -шин ирсн бер хадмудтан цә чанад , нер өгнә . « Берин цә » гиҗ келгднә .

Слайд 10

Наадн «Чик, буру» - цә чанхларн , хоосн хар ус буслҺдмн биш - кемтркә ааҺд цә кеҗ өгдмн - цә ууҺад уга бәәҗ дееҗ өргдмн - цә уучкад , ааҺан көмрүлҗ тәвдмн - түүрүләд медәтә көгшн күүнд цә бәрүлҗ өгдмн - цә зөв эргүләд самрдмн - цәәг хойр Һарарн бәрүлҗ өгдмн - ааҺин ам чавчад бәрҗ өгдмн

Слайд 11

Би хальмг цә чанав Бәкрснә икинь Һалд нернәв Хамгин агч ааҺ дүүргнәв Хәәртә үүрмүдән цадтлнь тоонав