Татар теле буенча олимпиада биремнәре
олимпиадные задания (5, 6, 7, 8, 9, 10, 11 класс) по теме

4 сыйныфларында татар теленнән олимпиада сораулары (рус.т.)

I Закончи предложения:

Җәй кѳне урман бик …

Урманда чыршы, нарат, каен …

Әни миңа әкият …

II. Если не согласен, дай отрицательный ответ:

1. Кошлар – безнең дусларыбыз
2. Кошлар оча алмый
3. Барлык кошларда җылы якта кышлыйлар
4. Кошлар зарарлы бѳҗәкләрне ашыйлар.

III. Сүзләрне транскрипция  билгеләре белән яз.

Беркѳнне, чукый, песнәк, шатланды.

IV. Нокталар урынына тиешле хәрефләрне яз:

Кѳн…әр бик салк…н. Берк…нн…. Әнисән…ң тәр…зәс…нә п…сн…к кунды. Т…р…з…н… чук…й башлады.

V Хәзерге заман хикәя фигыльнең барлык-юклык формаларын яса:

Ярат         ияләш         эшлә          бел

VI Дѳрес тәрҗемәне тап:

1. Золотой

а) эссе,       б) салкын,   в) алтын

2. Сладкий

а) баллы,    б) ачы,   в) тәмле

3. Покупает

а) сатып ала,   б) сата,     в) ала

4 сыйныфларында татар теленнән олимпиада сораулары (рус.т.)

I Закончи предложения:

Җәй кѳне урман бик …

Урманда чыршы, нарат, каен …

Әни миңа әкият …

II. Если не согласен, дай отрицательный ответ:

5. Кошлар – безнең дусларыбыз
6. Кошлар оча алмый
7. Барлык кошларда җылы якта кышлыйлар
8. Кошлар зарарлы бѳҗәкләрне ашыйлар.

III. Сүзләрне транскрипция  билгеләре белән яз.

Беркѳнне, чукый, песнәк, шатланды.

IV. Нокталар урынына тиешле хәрефләрне яз:

Кѳн…әр бик салк…н. Берк…нн…. Әнисән…ң тәр…зәс…нә п…сн…к кунды. Т…р…з…н… чук…й башлады.

V Хәзерге заман хикәя фигыльнең барлык-юклык формаларын яса:

Ярат          ияләш           эшлә           бел

VI Дѳрес тәрҗемәне тап:

4. Золотой

а) эссе,       б) салкын,   в) алтын

5. Сладкий

а) баллы,    б) ачы,   в) тәмле

6. Покупает

а) сатып ала,   б) сата,     в) ала

10 сыйныф

I бирем 1. Бирелгән сүзләрдән тѳзеп текст языгыз.                                                            16б

1. Урта, Республикасы, Идел буена ураншкан, Татарстан.
2. Ап-ак, анда, кыш кѳне, ява, энҗедәй, кар.
3. Урман-кырлар, җәен, чәчәкләргә болыннар, матур, күмелә.
4. Чишмәләр, сулы, салкын, килә, чельер-челтер.
5. Кырларда, иркен, үсә, иген, күкрәп.
6. Икмәк, нәрсә, дѳньяда, кадерле, иң.
7. Тәмле, дѳньяда, иң, ризык, пешкә, алсуланып, икмәк.
8. Үстерү, аны, ѳчен, түгелә, күп, бик, кѳч, бит.
9. Сүзе, икмәк, шикелле, ана, иң изге, кадерле, нәрсә.
10. Республикабыз, ел, буе, кырларында, кайный, эш, кызу.
11. Тоталар, кар, кѳне, кыш.
12. Сѳрәләр, җир, язын, кертәләр, ашлама.
13. Сиптерәләр, каршы, су, җәен, чүп-үләннәргә, кѳрәшәләр, бѳҗәкләргә, зарарлы.
14. Кѳзен, ә, уңыш, мул, алалр, җыеп.
15. Елны, һәр, алына, уңыш, республикабызда, мул, борчактан, арыштан, бодай, арпадан, белән.
16. Икмәгем, һәм, син, тормышым, минем, җирем, туган!

4б    2. Текст буенча план тѳзе.

10б   3. Тексттан тѳрле килешләрдәге 10 сүз алып, килешләрен күрсәтеп языгыз.

3б     4. Тескттан хәл фигыльләре табып языгыз.

16б   5. Тесктны русчага тәрҗемә итегез.

10б   II бирем. Ул, шул сүзләрен килеш  белән тѳрләндерегез.

6б    III бирем. Җѳмләнең иярчен кисәкләре турынды аңлатыгыз. Мисаллар языгыз.

5б    IV бирем. Муса Җәлилнең сугыш вакытындагы иҗаты.

         V бирем. «Туганлык һәм дуслык байлыктан кадерлерәк» мәкаленең мәгънәсен син ничек аңлыйсың?

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------10 сыйныф

I бирем 1. Бирелгән сүзләрдән тѳзеп текст языгыз.                                                            16б

17. Урта, Республикасы, Идел буена ураншкан, Татарстан.
18. Ап-ак, анда, кыш кѳне, ява, энҗедәй, кар.
19. Урман-кырлар, җәен, чәчәкләргә болыннар, матур, күмелә.
20. Чишмәләр, сулы, салкын, килә, чельер-челтер.
21. Кырларда, иркен, үсә, иген, күкрәп.
22. Икмәк, нәрсә, дѳньяда, кадерле, иң.
23. Тәмле, дѳньяда, иң, ризык, пешкә, алсуланып, икмәк.
24. Үстерү, аны, ѳчен, түгелә, күп, бик, кѳч, бит.
25. Сүзе, икмәк, шикелле, ана, иң изге, кадерле, нәрсә.
26. Республикабыз, ел, буе, кырларында, кайный, эш, кызу.
27. Тоталар, кар, кѳне, кыш.
28. Сѳрәләр, җир, язын, кертәләр, ашлама.
29. Сиптерәләр, каршы, су, җәен, чүп-үләннәргә, кѳрәшәләр, бѳҗәкләргә, зарарлы.
30. Кѳзен, ә, уңыш, мул, алалр, җыеп.
31. Елны, һәр, алына, уңыш, республикабызда, мул, борчактан, арыштан, бодай, арпадан, белән.
32. Икмәгем, һәм, син, тормышым, минем, җирем, туган!

4б    2. Текст буенча план тѳзе.

10б   3. Тексттан тѳрле килешләрдәге 10 сүз алып, килешләрен күрсәтеп языгыз.

3б     4. Тескттан хәл фигыльләре табып языгыз.

16б   5. Тесктны русчага тәрҗемә итегез.

10б   II бирем. Ул, шул сүзләрен килеш  белән тѳрләндерегез.

6б    III бирем. Җѳмләнең иярчен кисәкләре турынды аңлатыгыз. Мисаллар языгыз.

5б    IV бирем. Муса Җәлилнең сугыш вакытындагы иҗаты.

         V бирем. «Туганлык һәм дуслык байлыктан кадерлерәк» мәкаленең мәгънәсен син ничек аңлыйсың?

11кл.

Әдәбият буенча сораулар

1б

1. Бѳек Ватан сугышы вакыйгаларына багышланган нинди  әсәрләрне ѳйрәндегез аларның авторларын күрсәтеп языгыз.

1б

2. Фәтих Хѳсни «Кабик» хикәясе кыскача эчтәлеген языгыз.

1б

3. Татар шагыйрь Һади Такташ белән рус классик шагыйре  В.Маяковский арасында нинди уртаклык бар?

11кл.

Әдәбият буенча сораулар

1б

4. Бѳек Ватан сугышы вакыйгаларына багышланган нинди  әсәрләрне ѳйрәндегез аларның авторларын күрсәтеп языгыз.

1б

5. Фәтих Хѳсни «Кабик» хикәясе кыскача эчтәлеген языгыз.

1б

6. Татар шагыйрь Һади Такташ белән рус классик шагыйре  В.Маяковский арасында нинди уртаклык бар?

11кл.

Әдәбият буенча сораулар

1б

7. Бѳек Ватан сугышы вакыйгаларына багышланган нинди  әсәрләрне ѳйрәндегез аларның авторларын күрсәтеп языгыз.

1б

8. Фәтих Хѳсни «Кабик» хикәясе кыскача эчтәлеген языгыз.

1б

9. Татар шагыйрь Һади Такташ белән рус классик шагыйре  В.Маяковский арасында нинди уртаклык бар?

11кл.

Әдәбият буенча сораулар

1б

10. Бѳек Ватан сугышы вакыйгаларына багышланган нинди  әсәрләрне ѳйрәндегез аларның авторларын күрсәтеп языгыз.

1б

11. Фәтих Хѳсни «Кабик» хикәясе кыскача эчтәлеген языгыз.

1б

12. Татар шагыйрь Һади Такташ белән рус классик шагыйре  В.Маяковский арасында нинди уртаклык бар?

8кл.

1. Тиешле кушымчаларны куеп языгыз:                                 №2- 19б

Чаллы шәһәре… яши – Чаллы… яши. «Афродита» кибете… эшли – Кибет… эшли. Мәктәп ашханәсе… ашый - Ащханә… ашый. Концертлар залы… җырлый – Концерт… жырлый. Әниләр бакчасы… үсә - Бакча… үсә.

                                                                                                5б

2. Сыйфатларны тәрҗемә итеп, җѳмләләрне языгыз:

Тагын (солнечная) яз җитте. (первые теплые) яңгырлар явып үтте. Агачлар (зеленые-зеленые) яфракларга күмелделәр. Шомыртлар (белый) чәчәк аталар. Җылы яклардан (перелетные) кошлар кайталар. Ѳй түбәләрендә (веселые) сыерчыклар сайрыйлар.

                                                                                                5б

3. Ситуатив күнегүләр:

Сообщи другу о том, что:

а) сегодня у вас пять уроков,

б) на втором уроке была контрольная работа по математике,

в)  во вторник вы писали диктант по татарскому языку.

г) сегодня ты учишь стихотворение.

Как скажешь  о том, что:

а) ты сидишь во втором ряду за пятой партой,

б) сегодня девять учеников на уроке получили «5»?

4. Язучылардан кемнәрне беләсез? Бер язучы турында яз.

5. Әбүгалисина кем ул? Аның турында нәрсәләр беләсең?

8кл.

1. Тиешле кушымчаларны куеп языгыз:                                 №2- 19б

Чаллы шәһәре… яши – Чаллы… яши. «Афродита» кибете… эшли – Кибет… эшли. Мәктәп ашханәсе… ашый - Ащханә… ашый. Концертлар залы… җырлый – Концерт… жырлый. Әниләр бакчасы… үсә - Бакча… үсә.

                                                                                                5б

2. Сыйфатларны тәрҗемә итеп, җѳмләләрне языгыз:

Тагын (солнечная) яз җитте. (первые теплые) яңгырлар явып үтте. Агачлар (зеленые-зеленые) яфракларга күмелделәр. Шомыртлар (белый) чәчәк аталар. Җылы яклардан (перелетные) кошлар кайталар. Ѳй түбәләрендә (веселые) сыерчыклар сайрыйлар.

                                                                                                5б

3. Ситуатив күнегүләр:

Сообщи другу о том, что:

а) сегодня у вас пять уроков,

б) на втором уроке была контрольная работа по математике,

в)  во вторник вы писали диктант по татарскому языку.

г) сегодня ты учишь стихотворение.

Как скажешь  о том, что:

а) ты сидишь во втором ряду за пятой партой,

б) сегодня девять учеников на уроке получили «5»?

4. Язучылардан кемнәрне беләсез? Бер язучы турында яз.

5. Әбүгалисина кем ул? Аның турында нәрсәләр беләсең?

8кл. Татар теле

1. Сүзтезмәләр турында белгән нәрсәгезне мисаллар белән аңлатыгыз.
2. Җѳмләгә синтаксик анализ ясагыз.

Урам уртасында гына ишегалларыннан ыргыткан соңгы боз кисәкләре эреп ята.

3. Җѳмләдә сүзләр бәйләнеше турында языгыз. Тезүле бәйләнештә нинди грамматик чаралар ярдәмендә бәйләнәләр.

Әдәбият.

1. Г. Камалның «Беренче театр» исемле әсәрендәге Хәмзә бай гаиләсе турында сез нинди фикердә. Алга таба вакыйгалар ничек дәвам иткән дип уйлыйсыз.
2. Бер шигырьне яттан сѳйләгез.
3. Сезгә нинди татар газеталары һәм җурналлары таныш? Үзегез яратып укый торган берәр газета яки журналга кыскача күзәтү ясагыз.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

8кл. Татар теле

1. Сүзтезмәләр турында белгән нәрсәгезне мисаллар белән аңлатыгыз.
2. Җѳмләгә синтаксик анализ ясагыз.

Урам уртасында гына ишегалларыннан ыргыткан соңгы боз кисәкләре эреп ята.

3. Җѳмләдә сүзләр бәйләнеше турында языгыз. Тезүле бәйләнештә нинди грамматик чаралар ярдәмендә бәйләнәләр.

Әдәбият.

1. Г. Камалның «Беренче театр» исемле әсәрендәге Хәмзә бай гаиләсе турында сез нинди фикердә. Алга таба вакыйгалар ничек дәвам иткән дип уйлыйсыз.
2. Бер шигырьне яттан сѳйләгез.
3. Сезгә нинди татар газеталары һәм җурналлары таныш? Үзегез яратып укый торган берәр газета яки журналга кыскача күзәтү ясагыз.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

8кл. Татар теле

1. Сүзтезмәләр турында белгән нәрсәгезне мисаллар белән аңлатыгыз.
2. Җѳмләгә синтаксик анализ ясагыз.

Урам уртасында гына ишегалларыннан ыргыткан соңгы боз кисәкләре эреп ята.

3. Җѳмләдә сүзләр бәйләнеше турында языгыз. Тезүле бәйләнештә нинди грамматик чаралар ярдәмендә бәйләнәләр.

Әдәбият.

1. Г. Камалның «Беренче театр» исемле әсәрендәге Хәмзә бай гаиләсе турында сез нинди фикердә. Алга таба вакыйгалар ничек дәвам иткән дип уйлыйсыз.
2. Бер шигырьне яттан сѳйләгез.
3. Сезгә нинди татар газеталары һәм җурналлары таныш? Үзегез яратып укый торган берәр газета яки журналга кыскача күзәтү ясагыз.

6кл.    Сорауның  иң  тулы канәгатьләндергән җавабын билгеләгез: татар тѳркеме

1. Исем нәрсәне белдерә?

а) предметның исәбен        б) предметның билгесен     в) эш яки хәл билгесен

г) предмет исемен һәм затны

2. Исем нинди сорауларга җавап була?

а) Кайда? кайчан? Ничек?

б) Кем? Нәрсә? Ни? (бу кем?…)

в) Нинди? Кайсы? Кайдагы?

г) Нишли? Нишләгән? Нишләр?

3. Исем нәрсәләр белән тѳрләнә?

а) зат-сан белән, ѳч заманда килә.

б) берни белән дә тѳрләнми?

в) бары тик килеш белән

г) тартым һәм килеш белән, берлек-күплек тѳрендә.

4. Бу җѳмләдә исемнәр нинди синтаксис күренешләр?

Кызым синең эшең бик күп.

а) Ия (кызым) һәм тәмамлык (эшең)

б) Эндәш сүз (кызым) һәм ия (эшең)

в) Ия (кызым) һәм аергыч (эшең)

г) Эндәш сүз (кызым) һәм аергыч (эшең)

5. Бу җѳмләдә исем җѳмләнең кайсы кисәге?

Икесе дә - безнең ѳчен

Иң кирәкле затлы тел.

а) җѳмләнең иясе

б) җѳмләнең хәбәре

в) җѳмләдә тәмамлык

г) җѳмләдә аергыч

6. Ясалышы ягыннан болар нинди исемнәр?

Басма, башкала

а) ясалма һәм саф кушма  исемнәр

б) саф кушма исемнәр

в) ясалма исемнәр

г) тамыр һәм ясалма исемнәр

7.  Кайсы сүз тѳркемендә ясалышы ягыннан барлык сүз тѳрләре дә очрый?

а) фигыльдә

б) сыйфатта

в) рәвештә

г) исемдә

Практик ѳлеше

1. Җѳмләне тикшерегез (җѳмлә кисәкләре ягыннан)

Кичләрен балыкчы бабай сандугачның моңлы җырын тыңлый.

2. Җѳмләдәге бирелгән сүзләрне тамыр һәм кушымчалар ягыннан тикшерегез.

Әдәбият

«Үги кыз» әсәрендәге Зѳһрә һәм Мәфтуха образларына характеристика бирегез.

IX сыйныф  (татар тѳркеме)

Татар теле

1. Тезмә кушма җѳмләләр. Тѳрләре. Бәйләүче чаралар.
2. Тиешле тыныш билгеләрен куеп яз.

а) Әти ашыгырга бик тә ашыгырга кушты диде Илсѳяр.

б) Ләкин без 20 ел эчендә 2 тапкыр алфавит алыштырган халык.

в) Әллә болытлар куерды әллә караңгы тѳшә башлады тирә-юнь эңгер-меңгер белән уралды.

г) Тавыш-тын юк җил дә исми.

    Урман тын иде (Ф.К.)

3. Түбәндәге схемаларга җѳмләләр уйлап яз.

[ ], һәм [ ]                                   [ ], ә  [ ]

ни [ ], ни  [ ]                             [ ],  [ ]

Әдәбият

1. Халык авыз иҗаты. Риваятьләр һәм легендалар.
2. Ш. Камалның «Буранада» хикәясендә табигать күренешенең әһәмияте.
3. Х.Туфанның тормыш юлы. Аның иҗатында чагылышы. («Кайсыгызның кулы җылы? һ.б. шигырьләр мисалында)

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

IX сыйныф  (татар тѳркеме)

Татар теле

4. Тезмә кушма җѳмләләр. Тѳрләре. Бәйләүче чаралар.
5. Тиешле тыныш билгеләрен куеп яз.

а) Әти ашыгырга бик тә ашыгырга кушты диде Илсѳяр.

б) Ләкин без 20 ел эчендә 2 тапкыр алфавит алыштырган халык.

в) Әллә болытлар куерды әллә караңгы тѳшә башлады тирә-юнь эңгер-меңгер белән уралды.

г) Тавыш-тын юк җил дә исми.

    Урман тын иде (Ф.К.)

6. Түбәндәге схемаларга җѳмләләр уйлап яз.

[ ], һәм [ ]                                   [ ], ә  [ ]

ни [ ], ни  [ ]                             [ ],  [ ]

Әдәбият

4. Халык авыз иҗаты. Риваятьләр һәм легендалар.
5. Ш. Камалның «Буранада» хикәясендә табигать күренешенең әһәмияте.
6. Х.Туфанның тормыш юлы. Аның иҗатында чагылышы. («Кайсыгызның кулы җылы? һ.б. шигырьләр мисалында)

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

IX сыйныф  (татар тѳркеме)

Татар теле

7. Тезмә кушма җѳмләләр. Тѳрләре. Бәйләүче чаралар.
8. Тиешле тыныш билгеләрен куеп яз.

а) Әти ашыгырга бик тә ашыгырга кушты диде Илсѳяр.

б) Ләкин без 20 ел эчендә 2 тапкыр алфавит алыштырган халык.

в) Әллә болытлар куерды әллә караңгы тѳшә башлады тирә-юнь эңгер-меңгер белән уралды.

г) Тавыш-тын юк җил дә исми.

    Урман тын иде (Ф.К.)

9. Түбәндәге схемаларга җѳмләләр уйлап яз.

[ ], һәм [ ]                                   [ ], ә  [ ]

ни [ ], ни  [ ]                             [ ],  [ ]

Әдәбият

7. Халык авыз иҗаты. Риваятьләр һәм легендалар.
8. Ш. Камалның «Буранада» хикәясендә табигать күренешенең әһәмияте.
9. Х.Туфанның тормыш юлы. Аның иҗатында чагылышы. («Кайсыгызның кулы җылы? һ.б. шигырьләр мисалында)

7 кл. (тат. тѳркеме)

Әдәбият

1. Татар халык авыз иҗатыәсәрләре. Табышмаклар.
2. Татар дѳньясында Г.Тукайның урыны.
3. М.Гафуриның «Сарыкны кем ашаган» әсәре нигезендә мәсәл җанрының үзенчәлеген ачыкларга.

Татар теле.

1. Түбәндәге фраезеологизмнарның русча вариантын табарга.

Ачу тоту                                ни в грош ставить

Баш вату                                иметь зуб

Исе дә китми                                втирать очки

Санга санамау                                как с гуся вода

Күз буяу                                ломать голову

2. Бизә фигылен тѳрле юнәлешләргә куеп, җѳмләләр уйлап язарга.
3. Түбәндәге җѳмләне сүз тѳркемнәре ягыннан тикшерергә.

Мин моны Әпсәләм байларның берсендә, әтиләр ялланып эшләнгән чакларда күрдем.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

7 кл. (тат. тѳркеме)

Әдәбият

1. Татар халык авыз иҗатыәсәрләре. Табышмаклар.
2. Татар дѳньясында Г.Тукайның урыны.
3. М.Гафуриның «Сарыкны кем ашаган» әсәре нигезендә мәсәл җанрының үзенчәлеген ачыкларга.

Татар теле.

1. Түбәндәге фраезеологизмнарның русча вариантын табарга.

Ачу тоту                                ни в грош ставить

Баш вату                                иметь зуб

Исе дә китми                                втирать очки

Санга санамау                                как с гуся вода

Күз буяу                                ломать голову

2. Бизә фигылен тѳрле юнәлешләргә куеп, җѳмләләр уйлап язарга.
3. Түбәндәге җѳмләне сүз тѳркемнәре ягыннан тикшерергә.

Мин моны Әпсәләм байларның берсендә, әтиләр ялланып эшләнгән чакларда күрдем.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

7 кл. (тат. тѳркеме)

Әдәбият

1. Татар халык авыз иҗатыәсәрләре. Табышмаклар.
2. Татар дѳньясында Г.Тукайның урыны.
3. М.Гафуриның «Сарыкны кем ашаган» әсәре нигезендә мәсәл җанрының үзенчәлеген ачыкларга.

Татар теле.

1. Түбәндәге фраезеологизмнарның русча вариантын табарга.

Ачу тоту                                ни в грош ставить

Баш вату                                иметь зуб

Исе дә китми                                втирать очки

Санга санамау                                как с гуся вода

Күз буяу                                ломать голову

2. Бизә фигылен тѳрле юнәлешләргә куеп, җѳмләләр уйлап язарга.
3. Түбәндәге җѳмләне сүз тѳркемнәре ягыннан тикшерергә.

Мин моны Әпсәләм байларның берсендә, әтиләр ялланып эшләнгән чакларда күрдем.