"Бәйлек" темасына дәрес
презентация к уроку (5 класс) на тему

 Тема. Бәйлек  сүзләр

 Максат : 1) бәйлек  сүзләр  белән  таныштыру;

                 2) бәйлек һәм  бәйлек  сүзләрне   бәйләнешле телдән  һәм язма   сөйләмдә    куллану  күнекмәләрен  камилләштерү;

                  3) татар  телендә  матур   һәм дөрес  итеп   сөйләшергә

                     өйрәтү;

 Җиһазлау:  интерактив  такта, карточкалар, аңлатмалы  сүзлек һәм  ике телле сүзлек;

I .Оештыру  өлеше.

Исәнмесез  укучылар,утырыгыз.

Класста  кемнәр  юк, ни  өчен?

II. Актуальләштерү.

 Сорауларга җавап  бир?

Тактадан  сорауны  сайлап  аласыз, җавап  бирәсез һәм  шул  ук  сорауны  иптәшегезгә  бирәсез.

- Син  кичә  мәктәптән  соң нишләдең ?

- Минме ?

-Син, син.

- Кичәме?

-Әйе, кичә  инде,кичә.

-Мәктәптән  соңмы ?

-Мәктәптән  соң.

-Нишләдемме?

-Әйе ,әйе  нишләдең?

-Беләсең киләме?

-Саша  бик бик   беләсем килә.

-Чынлап та беләсең киләме?

-Чынлап  та  беләсем килә.

-Беләсең  килсә  әйтәм: мин  кичә  мәктәптән  соң  бассейнга  бардым.

 Әниең   эштән  соң  нишли?

 Син  көн  саен  кемгә  шалтыратасың?

 Сиңа  көн  саен кем  sms җибәрә?

 Син  интернет  аша  кем белән   хат  алышасың?

Яхшы , ә хәзер  тактага  карыйбыз. (Смарт)

Тактагы сүзләрне   өч   төркемгә   бүлергә  кирәк.

      Мөстәкыйль сүз  төркемнәрен  әйтегез.

      Бәйлекләр мөстәкыйль сүз  төркемеме ?

      Бәйлекләрне  тәрҗемә  итәбез  

 Узган  дәреснең  темасын  искә  төшерәбез  .                    

 Бәйлекләрне  ничә  төркемгә  бүлеп  була ?  (Повер  пойнт)

  Кайсы   төркемнәргә?

    Баш  килешне   кайсы  бәйлекләр     таләп  итә. (охшату,чагыштыру)

    әнисе  кебек  матур

    Марат шикелле  акыллы

    әнисе  турында сөйли             (объект турында)

     көн  саен  укый                             (кабатлану)

     әни                                          сөйләшәм

    дуслар             белән               барам                             (бергәлек)

    классташлар                           әзерләнәнәбез

      күпер                      чыгам

      тәрәзә  аша            карыйм                                    (объект)

      юл                           чыгырам

  Ә алмашлык  белән  килгәндә, алмашлык  кайсы  килештә  тора ?

Юнәлеш  килешен  таләп  итүче  бәйлекләр. (урын)

 мәктәпкә   чаклы  бара

                     кадәр

                     хәтле

  өйгә            таба  бара

Чыгыш  килешен  таләп итүче  бәйлекләр. (вакыт)

                       дәрестән   соң   эшли

                       кичәдән   бирле   ява

3.Әйдәгез  әле,  аларның тәрҗемәләрен  табыйк, рус  һәм  татар  телләрендә кулланылышын  аңлатыйк:

                                            кебек  , шикелле = как  папа

                      әти                              белән = с      папой

                                                         турында = о      папе

                                       саен-каждый

                                       аша –через

                                       чаклы  -до

                                       кадәр

                                       хәтле

                                      таба  - в направлении

 Сүзләрне  төркемнәргә  бүлү.  (Смарт)

Җөмләләргә мәгънәләре  буенча кирәкле   бәйлекләрне  куегыз.  (Смарт)

 4. Исемнәргә  тиешле   кушымчаларны  ялгагыз  һәм алар  белән  җөмләләр  төзегез. (Смарт)

III. Өй  эшен  тикшерү.

Беренче  төркем бәйлекләр  белән  4  җөмлә  төзи.

     Икенче  төркем, тиешле  бәйлекләрне  куеп,  җөмләләрне

        тәрҗемә  итә.

 IV. Яңа  тема.  Бәйлек  сүзләр.  

Бәйлек  сүзләр  исемнәрдән  ясала.  Алар өч  килештә -

 юнәлеш, чыгыш  урын-вакыт  килешендә кулланыла.

Ас-низ

                  астына –под  (куда?)

өстәл       астыннан  из-под (откуда?)

                  астында –под (где?)

 ян- бок

   ян- янына –к

   яныннан –от, мимо

   янында-  около

 урта- середина

   уртасына-  на  середину

   уртасыннан-  из , с  середины

   уртасында –на  середине

эч-внутрь

эчендә-внутри

эченә-внутрь

эченнән-  из

Бәйлек  сүзләрне  сүзлек  дәфтәрләренә  язалар.

1.Җөмләләрдән бәйлек  сүзләрне  табарга һәм  тәрҗемә  итәргә.

Өстәл уртасында  Мишаның  китабы  ята.

Бакча  уртасында  алмагач  үсә.

Мин  бу   тупны   өстәл  астыннан  алдым.

Укучы  такта  янында  басып тора.

Лилия  укытучы  янына  килде.

2. Кирәкле  бәйлекләрне  сайлап ал.

Физкультминутка.

  Ручкаларыгызны   дәфтәр  эченә  куегыз.

  Кулларыгызны  өстәл өстенә   куегыз.

  Пеналларыгызны  дәреслек  өстенә   куегыз.

 Ә  хәзер  кулларыгызны  өстәл  астына  куегыз.

 Кулларыгызны  өстәл  астыннан  чыгарыгыз.

 Ручкаларыгызны   дәфтәр  эченәннән   алыгыз  һәм  матурлап   утырыгыз.

    4.Җөмләләр  төзү.

Мәктәп  алдында   .............. . (агачлар, йорт, машина,  чәчәкләр, балалар)

Мәктәп  янында  ................. . (агачлар, кибет, өйләр, )

Мәктәп  эчендә  ................. . (китапханә, кабинетлар., укучылар.)

“Эдельвейс ” кибете  эченә ................ . (кешеләр, күршеләр, әбиләр, апалар, )

“Эдельвейс ” кибете  эчендә  .................. .

“Эдельвейс ” кибете  янында  ................ .

Такта   янында ............................. .

Такта  янына............................... .

Шкаф  эчендә ............................ .

  Рәсем  буенча  эш.

 Билгеләрне  кую.

 Йогаклау.

Өйгә эш: 1. Бәйлек  сүзләрне  ятларга.

                 2. Бәйлек  сүзләрне   кулланып  5  җөмлә  төзергә.