7-се класта башҡорт әҙәбиәтенән М.Кәрим. "Ҡайын япрағы тураһында" шиғыры буйынса дәрес өлгөһө
план-конспект урока (7 класс) по теме

Тема:

М.Кәрим. “Ҡайын япрағы тураһында” шиғыры буйынса инеш дәрес.

Маҡсат

1.М.Кәримдең ижадын иҫкә төшөрөп, нығытып китеү;

шиғырҙы өйрәнеү, әҫәрҙең идея-тематик йөкмәткеһен асыҡлау;

2.уҡыусыларҙың һүҙ байлығын, фекерләү ҡеүәһен, телмәрен ҡыҙыҡһыныусанлыҡ, сәм тойғоларын үҫтереү;

3.бөйөк шағирҙың тормошо һәм ижадына ҡыҙыҡһыныу һәм ғорурланыу тойғоһо,тыуған илгә, ергә, тәбиғәткә һаҡсыл ҡараш тәрбиәләү;

Планлаштырылған һөҙөмтә

Әҫәрҙең  тулыһынса йөкмәткеһен аңлау, Башҡортостаныбыҙға игелекле , һаҡсыл булырға өйрәтеү.

Ресурстар:

-төп

-өҫтәмә

Б.Б.Ғафаров,Д.С.Тикеев 7-се класс өсөн дәреслек.

компьютер, экран,презентация, Башҡортостан картаһы, таратма материал

Эште ойоштороу төрҙәре

фронталь, индивидуаль, парлап эшләү

I этап.

Ойоштороу.

Маҡсат: белем алыуҙы мотивлаштырыу

Психологик комфорт тыуҙырыу

Өйгә эште тикшереү

Уҡытыусы эшмәкәрлеге 

Уҡыусы эшмәкәрлеге

I этап. Ойоштороу

-Һаумыһығыҙ уҡыусылар!

 1-се лайд

Артикуляцион күнегеү

Хәйерле көн, алһыу таңдарға!

Хәйерле көн,һайрар ҡоштарға!

Хәйерле көн,зәңгәр күктәргә!

Хәйерле көн, яҡын дуҫтарға!

-Ошондай матур шиғырҙы уҡығас, кәйефтәрегеҙ күтәрелеп киткәндер. Әйҙәгеҙ, бер-беребеҙгә йылмаяйыҡ, уңыштар теләп, дәресебеҙҙе йылмайыуҙан башлайыҡ.

- Өйгә эш ниндәй бирелгәйне?

-Башҡортостан темаһына һүрәт эшләргә.

Iэтап.Ойоштороу

1.Иғтибар менән тыңла!

2.Хәтереңдә ҡалдыр!

3.Һай,афариндар!

-уҡыусылыр үҙҙәренең эштәрен телдән аңлатып китәләр.

-таҡтаға беркеп барыу 

Үҙбаһа (Кеше хеҙмәтен баһаларға өйрәтеү)

IIэтап.

Уңыш ситуацияһын ойоштороу

 II этап.

Таҡтала һандар яҙылған 17,20,24,26,1,13.  14,40,23,12,17. – ошо һандар менән алфавиттан хәрефтәр ярҙамында, ниндәй һүҙ килеп сығыуын табығыҙ?

-Ниндәй һүҙ барлыҡҡа килде?

-Тимәк беҙ кем тураһында һөйләшәсәкбеҙ?

-Уның тураһында беҙ нимә беләһегеҙ?

Башҡорт халыҡ яҙыусыһы.

( картанан күрһәтеү)

БДПИ тамамлай

- Б.В.һуғышында ҡатнаша. М.Кәрим –күп яҡлы талант эйәһе.

М.Кәрим-беҙҙең замандың иң популяр, иң күренекле әҙиптәребеҙҙең береһе булды.

Китаптары күрһәтелә.

3 слайд(биография)

4 слайд (китаптары) Наградаларын ҡарап сығыу

5 слайд

Исемен мәңгеләштереҙе күрһәтеп китеү.

6 слайд

Эйе, уҡыусылар, бөгөнгө дәресебеҙҙе беҙҙең Башҡортостаныбыҙҙың почетлы гражданины, шағирының һеҙҙең дәреслек тә бирелгән Ҡайын япрағы тураһындағы шиғыры менән танышып китәсәкбеҙ.

Иҫтә ҡалдырыу

Башҡорт алфавитын иҫкә төшөрөү 2 слайд

- һандарҙы алфавит тәртибендә тикшергәс, Мостай Кәрим килеп сыҡты.

-Бик дөрөҫ. 3слайд (М.Кәрим портреты сыға)

Биографияһы

Шишмә районы Келәш  ауылында тыуған.(картанан

Үҙбаһа (Кеше хеҙмәтен баһаларға өйрәтеү)

III этап.

 Һүҙлек эше: яңы һүҙбәйләнештәрҙең мәғәнәләрен иҫтә ҡалдырыу, аңлатыу.

III этап. Һүҙлек эше: 7 слайд

Йәшен-молния

Милләт-национальность

Ҡиммәтле-дорогой

Ҡан-кровь

Хазина –богатство

Тарих-история

Дәфтәрҙә эш: ошо һүҙҙәрҙе  эш дәфтәрҙәренә яҙыу.

III этап. Һүҙлек өҫтөндә эш.

-Һүҙҙәрҙең мәғәнәләрен тормош менән бәйләп асыҡлау.

Дәфтәрҙәрҙә эш.

Физминутка  

8 слайд

Ҡурай моңон тыңлау

Физминутка

IV этап.

Уҡыу мәсьәләһен хәл итеү. Әҫәрҙе аңлауҙарын тикшереү.

Маҡсат: телмәр күнекмәләрен үҫтереү өҫтөндә эшләүҙе формалаштырыу.

V этап.

 Уҡыу мәсьәләһен этаплап сисеү: дәреслек буйынса эш.

IV этап.

1.Уҡытыусының шиғырҙы яттан һөйләүе;

2.үҙ аллы уҡыу;

3.уҡыусылар уҡыған ваҡытта ниндәй тауыш менән уҡыһы килә?

А.шиғырҙың идея-тематик йөкмәткеһен асыу:

-Шиғыр нимә тураһында?

- Ни өсөн автор шиғырҙы шулай тип атаған?

Б.Әҫәрҙең компазицияһы:

-Шиғырҙы нисә өлөшкә бүлергә мөмкин?

-Һәр бүлектә нимә һүрәтләнә?

-Шиғырҙа автор Баш-нды ҡайын япрағы менән сағыштыра һәм уның яҙмышы хаҡында уйланыуҙар аша тарихҡа мөрәжәғәт итә, үткән юлын иҫләй, бөгөнгөһө менән шатлана.

Ысынлап та, бейек ҡайындың бер япрағы –ул Башҡортостан.

V этап 

Тәүге бүлектә шағир Башҡортостанды ҡайындың бер япрағы менән сағыштыра. Ә ҡайынды –Рәсәй менән тиңләй.

Икенсе өлөшөндә илебеҙҙең быуаттар буйына үҙенең телен, ерен, илен һаҡлап алып ҡалыуы, «ҡорт”тарға бирешмәүе тураһында әйтә.

Ә, өсөнсө өлөшөндә,автор ирек яулаған илебеҙгә ҡарап һоҡланыуы, хазина байлыҡтары менән ғорурланыуы, ошо илдә бәхет таңы атыуына сикһеҙ шат булыуын яҙа.

-Уҡыусылар , шиғырҙы уҡып, һорауҙарға яуап биреп, эстәлеген аңланыҡ.

-Ә, хәҙер беҙ һеҙҙең менән ошо шиғырға синквейн төҙөп ҡарайыҡ. Нимә ул синквейн? Ул инглиз теленән алынған, йәки «фекрләү юлы” тип атала. Ул 5 этаптан тора.

9 слайд ( синквейн методы сыға)

-шиғыр нимә тураһында? Башҡортостан тураһында. Ошо һүҙҙе төп итеп алайыҡ.

10 слайд

1.Башҡортостан.

2. (ике һүҙ сифат) ниндәй? Татыу, бәхетле

3.(3һүҙ ҡылым) көрәшә, йәшәй, шатлана

4.Башҡортостан картала бер япраҡ.

5.Рәсәй.

-Шулай уҡ япраҡ һүҙенә лә төҙөп була.

-Эйе, уҡыусылар шиғырҙың эстәлеге шул тиклем тәрән мәғәнәле, автор үҙ иленә, Башҡортостанына ғашиҡ, уны бөтә йөрәге менән яратҡан, уға тоғро Кеше булыуын күрһәтә.

-Бына һеҙҙә тыуған илебеҙгә, Башҡортостаныбыҙға кәрәкле, эшһөйәр улдар һәм ҡыҙҙар булып үҫегеҙ.

11 слайд ( ҡайын япрағы)

IVэтап.

-уҡыусылар китаптан тикшереп ҡарап, ошо уҡ момента тыңлап ултырыуҙары

Көслө, ғорур тауыш менән.

-уҡыусыларҙың яуаптары (Башҡортостан тураһында)

-3 өлөшкә

-Уҡыусыларҙың яуаптары, миҫалдар килтереүҙәре

(Предмет-ара бәйләнеш)

(Коммуникатив универсаль уҡытыу эшсәнлеген формалаштырыу)

-алым менән таныштырыу

-уҡыусылар менән бергәләшеп синквейн төҙөү.

-үҙ алға төҙөп ҡарау.

VI этап.

 Йомғаҡлау  

М.Кәримде үҙ халҡының данлы улы тип әйтеп буламы?

-М.Кәрим үҙенең ғүмерен, ижадын, бар булмышын халҡына бағышлаған.

-Һеҙҙең алдығыҙҙа таблица ята ошо таблицаны тултырып барҙығыҙ дәрес барышында, йә яуаптарығыҙҙы ишетәйек әле

-Мин нимә белдем?

-Нисек белдем?

-Нимә оҡшаны?

-Ниндәй яңылыҡ булды?

-уҡыусыларҙың яуаптары

VII этап.

Рефлексив анализ, баһалау.

-Бөгөн дәрестә нимәләр алдығыҙ?

-Дәрес һеҙгә нимә бирҙе?

-Уҡыусыларҙың яуаптары. (Рефлексив,шәхси универсаль уҡытыу эшсәнлеген формалаштырыу)

VIII этап.

Өйгә эш биреү

VIII этап.  Өйгә эш биреү

12 слайд

-Һеҙ өйҙә ниндәй эш эшләрһегеҙ?

Үҙбаһа.

-Кемдәр был дәрестә “5” гә яуап бирҙем тип уйлай?

-Кем бер аҙ тырышырға кәрәк тип уйлай?

-Һеҙгә, өйҙә, шиғырҙың бер өлөшөн ятларға.

-Синквейн төҙөп ҡарарға.