Квн-ярыш "Без-Тукай шәкертләре"
план-конспект занятия (5 класс) на тему

Татарстан Республикасы Ютазы муниципаль бюджет белем бирү учреждениесе “2нче санлы Урыссу төп гомуми белем бирү мәктәбе”

(5нче сыйныфларда уздырылган сыйныфтан тыш чара)

Уздырды: I квалификацияле  

татар теле укытучылары

Юсупова Р.Р. һәм Сәүбәнова С.С

2016нчы  ел

  Тема:            КВН – ярыш    «Без Тукай шәкертләре!»

                                                                   И туган тел, и матур тел,

                                                            әткәм- әнкәмнең теле

                                                                Дөньяда күп нәрсә белдем

                                                             Син туган тел аркылы.

                                                                                                  Габдулла Тукай

Максат:        1. Г. Тукай тормышы һәм иҗаты буенча белемнәрне тирәнәйтү.

                        2. Бәйләнешле сөйләм үстерү. Укуда, татар телен өйрәнүдә кызыксыну тәрбияләү.

                      3. Аңлап сөйләү күнекмәләрен үстерү. Игътибарлы, ихтирамлы  булырга   өйрәнү.

Җиһазлау:     такта, рәсемнәр, ребуслар, альбомнар,  китаплар күргәзмәсе.

Дәрес барышы.

1. Оештыру.

 -    Исәнмесез укучылар, укытучылар! Без бүген татар халкының бөек шагыйре, әдәбиятыбызның йөзек кашы Г. Тукайның тормышы һәм иҗатына багышланган КВН – ярышка җыелдык.  Аны «Без - Тукай шәкертләре!» дип исемләдек , чөнки татар әдәбияты дәресләрендә Габдулла Тукайның күп кенә  шигырь - әкиятләрен укыйбыз. Аны белмәгән  кеше дөньяда да юктыр.  Бүгенге ярышта 2 команда көч сынашачак. Хөрмәтле укытучылар, сезне җюри булырга чакырабыз. Һәр тукталышта сезне кызыклы сынаулар көтә. Сүзне командаларга бирәбез:

1 команданың исеме «Кызыклы шәкерт»

2 команданың исеме «Су анасы»

Командаларның капитаннары билгеләнә.

1. Һәр команда үзенең девизын  әйтә.

«Тор әйдә, өйрән син, бел яшьләй !»        

      «Кешенекен  алма

        Үзеңнекен бирмә!»

               Беренче тукталыш. Сез Габдулла Тукай тормышын яхшы беләсезме? Тест биремнәрен үтәү.

- Г. Тукай кайчан туган?    (1)1986,  2)1913,  3)1914 ел.

      - Әтисе кем булган?           (1) эшче,  2) җырчы,  3) мулла

      - Белемне кайда алган?       (1) мәдрәсәдә,  2) мәктәптә, 3) гимназиядә

     - Нинди авылда туган?        (1) Кырлай,    2) Өчиле, 3) Кушлавыч

     - Аның тууына ничә ел?         (1) 115, 2) 125, 3) 130

     2. Икенче тукталыш Кроссвордны тутыр. (hәрбер командага кроссворд бирелә, тәрҗемә итеп тутырырга)

«Кызыклы шәкерт» командасына:

1. Жизнь
2. Белый
3. Рыба
4. Море
5. Осина
6. Лампа
7. Тюлпан
8. Деревня

«Су анасы» командасына:

1. Туман

2. Лес

3. Береза

4. Белый

5. Далеко

6. Время

   3.Өченче тукталыш.  Г. Тукай иҗатын өйрәнүне дә тикшереп китик .

 Бу юллар кайсы әсәрдән? Аларны кем әйтә?

1. Юк, кирәкми, мин өйрәнмим,

Минем уйныйсым килә. (Маэмай. “Кызыклы шәкерт”)

2. Көн озын ич, ул уенның мин һаман вактын табам

Чыкмамын тышка,уенга булмыйча дәресем тәмам.(“Эш беткәч уйнарга ярый”)

    Беренче-өченче  биремнәр буенча җюрига сүз бирелә.

4.Дүртенче тукталыш. Г.Тукай шигырь-табышмакларының җавапларын табыгыз.

 “Ел фасыллары”

1.                   Боз һәм кар эреде,                   2.  Ашлыклар үсте,

                       Сулар йөгерде,                              Башаклар пеште,

                            Елап елгалар,                                 Кояш пешерә,

                            Яшьләр түгелде,                            Тиргә төшерә,

                             Көннәр озая,                                 Халык ашыга,

                            Төннәр кыскара.                            Китә басуга,

                            Бу кайсы вакыт?                            Урагын ура,

                             Я, әйтеп кара.                                Бу кайчан була?

                       3.    Кырлар буш кала,        4.   Һәр җир карланган,

                            Яңгырлар ява,                         Сулар бозланган,

                            Җирләр дымлана -                 Уйный җил,буран,

                            Бу кайчак була?                      Бу кайчан, туган?

5.Бишенче тукталыш.  Бу предмет кайсы әсәрләрдән? (Балта, алма, тарак; Ярык бүрәнә, ат, поднос)  

 6.Алтынчы тукталыш.   Шүрәлене барыбыз да яратабыз. Бу әкият героен  кем ничек ясар икән? (Күз бәйләп рәсем ясау.)    

7. Җиденче тукталыш. Һәр командага өй эше итеп Г. Тукайның  берничә шигыренә ребус әзерләргә иде.  Командалар әзерләнә.  

8.  Сигезенче тукталыш. Игътибар белән тыңлагыз. Мин хәзер  һәр командага табышмак әйтәм, җавапларны чиратлап әйтәсез. Җаваплар Г.Тукай әсәрләреннән.

• Нәкъ кеше кебек үзе ,

      Бар маңгаенда мөгезе.

      “Былтыр кысты”,- дип акыра,

      Туганнарын чакыра? (Шүрәле)

• Туннарга киендерә,

Җылыта, сөендерә,

Тоягы була ярык,

Исеме аның... (Сарык.)   (“Кәҗә белән Сарык”)

• Кешенең якын дусты,

Йортның тугры сакчысы.

Аннан гел игелек көт,

Ә исеме ничек?  (Эт)   (“Кызыклы  шәкерт”.)

• Чуар, йомшак күлмәге,

Тотсаң уңа бизәге.

Тоттырмый, китә очып,

Я кала җирдә посып. (Күбәләк.)  (“Бала белән Күбәләк”)

9. Кайсы әсәргә рәсем ясадың? Ясап килгән рәсемнәрне атау.

10. Йомгаклау. “Туган тел” җырын җырлап КВН-ярышны тәмамлау.

Җюри нәтиҗәләр чыгара. Җиңүче команданы билгели. Истәлек бүләкләр бирү.

    Укытучы    Шулай итеп, укучылар, безнең бүгенге уен – ярышыбыз тәмамланды. татар халкының бөек шагыйре Габдулла Тукайның  тормыш юлын һәм иҗатын бик яхшы беләсез икән. Барыгызга да рәхмәт, сау булыгыз!