Батырларның даны онытылмый
презентация к уроку на тему

20нче урта гомуми белем бирү мәктәбенең татар теле һәм әдәбияты укытучысы Сабирҗанова Җәмилә Фаткылгаен кызының 4-7 сыйныфлар белән берлектә үткәрелгән ачык чара

эшкәртмәсе

Батырларның  даны онытылмый

Нияз

         Муса Җәлил... Шагыйрь... Советлар Союзы Герое... Ленин премиясе лауреаты...

Бу легендар исемне миллионнар белә. Ул – ялкынлы шигырьләр язган шагыйрь дә, илнең азатлыгы өчен курку белмәс көрәшче дә, үлемне ирләрчә батыр каршылаган каһарман да.

Вика

 Чем дальше уходят от нас события Великой Отечественной войны, тем значительнее предстаёт в нашем сознании подвиг народа, спасшего мир от фашизма. К таким относится подвиг татарского поэта и воина Мусы Джалиля. Жизнь поэта была подвигом. Подвигом было его творчество, навеки сохранившее живой огонь борьбы.

Вера поэта в светлое будущее была настолько сильной, что в самое накалённое время войны он пишет стихотворение  «Красная ромашка»

                     Нияз

                                   Ромашкалар, ромашкалар

                                   Күңелләрдә күпме  алар?

                                   Бухенвальдта, Моабитта

                       Шпандауда- ромашкалар

(Кызыл ромашка)

Вика

С 13 лет Муса Джалиль начинает писать стихотворения. Его жизнь и творчество связаны с детьми. Он любил веселых, озорных, дисциплинированных, старательных и трудолюбивых детей. Он создал для детского чтения стихотворения, песни,  пьесы. А теперь давайте послушаем его песню “Сәгать”  в исполнении учащихся 3 Г класса

Песня

Нияз

                                 Батырларны искә төшерик һәркөн

                                 Олыларның күрик күңелен.

                                 Исәннәрнең белик кадерләрен,

                                 Корбаннарның белик каберен.

1944 нче ел, 25 нче август. Бу дәһшәтле көнне патриот шагыйрь Муса Җәлил һәм аның көрәштәшләренең тормыш юлына нокта куела.

Менә алар   – соңгы сулышына кадәр Туган илгә тугры калып, дошман белән аяусыз көрәшкән батырлар:

Муса Җәлил           Гайнан Курмаш            Абдулла Алиш  

Фуат Булатов          Гариф Шабаев               Әхмәт Симаев            

Абдулла Баталов    Зиннәт Хәсәнов             Әхәт Әднашев                

Сәлим Бохаров       Фоат Сәйфелмөлеков

Ә хәзер каһарман җәлилчеләрне бер минутлык тынлык белән искә алыйк.

Минута молчания.

Нияз

Батырлыкны эшли ала

Бөтен кеше дә.

Аның өчен кирәк түгел

Алып көче дә.

Ә моның өчен:

Яратырга кирәк бары

Туган җиреңне,

Әти - әниеңне,

       Туган илеңне.

 Песня “Салют сиңа Муса Җәлил”

Образ матери проходит сквозной линией в творчестве Мусы Джалиля. "Мать”, "Молодая мать”, "Праздник матери”. В этих произведениях отражаются самые святые чувства, идущие из глубины души, великая любовь к матери.

 "Яшь ана” шигырен 4 нче Д сыйныфы укучысы Нургатина Аделина укый

Вика

В этом году, мы будем отмечать 70-летие победы над фашизмом. Нет в России ни одного дома, где не была бы оплакана потеря близких, родных людей, отдавших свою жизнь во имя спасения Отечества.. Мы все в долгу перед теми, кто не вернулся с войны, кто отдал жизнь за то, чтобы жила Родина. Чем можно отплатить этот долг? Только памятью о тех, кто остался на полях сражений. 

“Солдатлар” җыры

Вика
Сегодня у нас необычный день - мы стоим на пороге светлого, самого святого праздника Дня  победы над фашистской Германией. День Победы - это радостный и горький праздник, да он и не может быть иным, потому что не бывает безоблачной радости без слез печали.

Нияз
9 май – халкыбызның  Бөек Ватан сугышында Җиңү көне. Ул шатлык һәм тантана, үлемсезлек дан һәм батырлар көне. 9 май- гади генә бәйрәм түгел. Һәрбер бәйрәм- ул шатлык, куаныч. Бу бәйрәмнең шатлыгы  күз яшьләре  белән үрелгән.

Вика
В эти дни, когда оживает природа, мы остро ощущаем, как прекрасна жизнь! Как дорога она нам! И понимаем, что за все, что мы имеем - жизнь и праздник в нашей жизни,- мы обязаны всем тем, кто воевал, погибал, выживал  в тех адских условиях, когда казалось, что невозможно было выжить.

Нияз 
Җиңү көне- ул бөтен рәсәйләрне берләштерүче бәйрәм. Чөнки Ватаныбыз өчен барлык халыкларның уллары һәм кызлары бергә батырларча  сугышканнар. Җиңү өчен үлем белән көрәшеп, сугыш кырларында кан түкәннәр, тылда хезмәт иткәннәр.

Вика 
Много воды унесла река времени с тех пор, уже заросли шрамы окопов, исчезли пепелища сожженных городов, выросли новые поколения, но в памяти человечества дата 22 июня 1941 года осталась не просто как роковая дата, но и как рубеж, начало отсчета долгих дней и ночей Великой Отечественной войны.

Нияз
Вакыт елгасы ага. Ачы сугыш ишекләре ачылган куркынычлы көннән ярты гасыр үтте. Вакыт елгасыннан бик күп сулар акты. Окопларның яралары ямалды, янган шәһәрләрнең күмерләре бетте, яңа буыннар үсте, ләкин 1941 нче елның 22 нче июнь көне кешеләрнең хәтерендә коточкыч көн  булып калды.

Вика 

 Не всем  было суждено вернуться с войны домой. Мы всегда будем помнить тех, кто ушел и не вернулся. Светом любви нашей, скорби нашей пусть озаряться имена павших.    

Шарипов Нияз сугыш кырында батырларча көрәшкән бабасы турында сөйли.

Вика

Спасибо вам за все, отцы и деды!
Тем, кто врага штыком и пулей брал!
И тем, кто, приближая День Победы,
Неделями цеха не покидал.
Спасибо женщинам, трудившимся на нивах
Осиротевших сел и деревень.
Спасибо Вам за праздник наш счастливый,
За этот трудный и прекрасный день!
Нияз
Сугыш күптән үтте. Окоплар җир белән тигезләнде. Фронт юлларында үлән үсте. Ләкин, җир сугышны беркайчан да онытмаячак. Геройларның каберләре өстендә, һәйкәлләр янында гөлләр шиңмәс. Чәчәк аткан җир- сугышчылар өчен иң якты һәйкәл.

Мамадыш шәһәре үзәгендәге”Хәтер”паркында һәйкәл бар. Ап-ак һәйкәлдә-яу кырларында үзенең газиз сигез баласын югалткан Ана-Фатыйха апа Әхмәдиева образы гәүдәләндерелгән....Улының ядрәләр тишкән пилоткасын йөрәгенә кысып тоткан ул. Шул ядрәләр астына сигез мәртәбә үзе теләп керергә риза булыр иде Ана.

                          Улларым сугыштан кайтмады,

                          Кайтты тик:”Көт”-дигән хатлары...

                          Өзелеп көтәм мин һәр таңны -

                          Улларым әйләнеп кайтканны!!!”( ананың    

                                                        утлы сүзләре)

Югалтулар алып килде сугыш,
Купме ирләр кайтмый калдылар.
Шул ирләрнең йокыларын саклап,
Ак каеннар моңсу шаулыйлар.

Уйный быргылар, тындылар туплар,
Шатлык кичерә безнең  батырлар;
Явыз дошманны алар җиңделәр,
Берлин остенә ал байрак элделәр.

Жиңү  килде җирне нурга күмеп,
Шатлык белән кузне чылатып.
Килде ул көн горур күкрәкләрдә
Орден-медальләрне чыңлатып.

Бүгенге бәхет мәңгегә
Кояштай балкып торсын,
Ил тынычлыгын саклаучы
Солдатлар исән булсын.

Җыр                 “ Кояшлы ил”