Кожуун чергелиг сайзырадып өөредириниң олимпиадазының тыва дылга бот-тускайлаң турунуң онаалгалары.
олимпиадные задания (6 класс) на тему
Предварительный просмотр:
6 класс
Кожуун чергелиг сайзырадып өөредириниң олимпиадазының тыва дылга бот-тускайлаң турунуң онаалгалары.
Онаалга 1. Сөстерниң тургузуун сайгарар: (5 балл)
Тараачыннарның, каттыг, садар,эмчилер, сана.
Онаалга 2. Домак кежигүннеринге сайгарар: ( 5 балл)
Чайның чаагай чылыг, чырык хүннеринге оът-сиген, ыяштар дөгеленип, өзүп, херлип турган. Арга-эзимниң ээлери - куштар мага хандыр ырлажып турганнар.
Онаалга3. А) Т деп ужук-биле эгелээн 6 сөс бижиир.
Б) Д деп үжүк-биле эгелээн 6 сөс бижиир.
(ниити балл 6)
Онаалга 4. Бижик демдектерин салыңар: (5 балл)
Ынчаар орта Самбажык тургаш
Адыр адыр оолдар Доштан тептинип туттунуп аъттарыңар аксын доктаадыңар деп кыйгыргылаан
Мен даа үнүп келдим деп Дажыма алгырган
Онаалга 5. Дараазында сөстерниң морфологтуг сайгарылгазын кылыр: ( 6 балл)
үшкү, кыш , хаттыг.
Онаалга 6. Дугаар, чыырының, хуваарының сан аттарынга чижектер бижиир.
(6 балл)
Онаалга 7. « Мээң сонуургаан чогаалым» деп темага кыска чогаадыг бижиир (8-9 домактан тургустунган) (10 балл).
Кожуун чергелиг сайзырадып өөредириниң олимпиадазының тыва дылга эжеш турунуң онаалгалары. 5-6 класс
Онаалга 1. Бердинген сөстерни дараазында бөлүктерге хуваап бижиңер. Олар кандыг чугаа кезээнге хамааржырыл?
Кижилерниң мергежилдери | Бойдустуң болуушкуннары | Хөгжүм херекселдери |
Чадаган, чаңнык, чаъс, кудуушкун, лимби, эмчи, диңмирээшкин, туман, игил, чолаачы, бызаанчы, кадарчы, инженер, болчукчу, башкы, шуурган, истекчи, челээш, мургу, шоор.
(7 балл)
Онаалга 2. Сөстерни тыпкаш, оларның лексиктиг утказын тайылбырлаңар.
1. | 21 | 32 | 5 | 32 | 14 |
2. | 28 | 23 | 13 | 1 | 20 |
3. | 28 | 24 | 4 | 6 | 15 |
- сыдым
(4 балл)
Онаалга 3. Дараазында сөстерни арын, сан кожумактарынга өскертиңер.
Президент, шкаф, киловатт, рецепт, финиш.
(5 балл)
Онаалга 4. Баштак айтырыгларга харыылаңар. Оларның харыылары сөстерниң хөй, дорт, көжүрген утказынга база омоним сөстерге үндезилеттинген.
- Кажан карактыг кижи согур болурул?
- Кандыг чыл чүгле чаңгыс хүн үргүлчүлээрил?
- Кандыг тавактан чем чип болбазыл?
- Кандыг дөрт далай өңнер-биле атташ адаттынганыл?
- Каарган частыгда кандыг ыяшка олурарыл?
(5 балл)
Онаалга 5. Сөзүглелде сөстерни дараазында көзенектерге чугаа кезектериниң аайы-биле ушта бижип алыңар.
Чүве ады | Кылыг сөзү | Демдек ады |
Хоюг ак хар ээрлип-саарлып,
хову, шынаа, тайга шыпты.
Мажаалайлар ижээннерде
мага хандыр удуй берди. О. Делгер-оол
(6 балл)
Онаалга 6. Чугааны уламчылап, аңаа аттан бериңер.
Төрээн хемимниң кыдыынга сагыш-сеткилим дойлуп, эргеленип кылаштап келдим. (10 балл)
Кожуун чергелиг сайзырадып өөредириниң олимпиадазының тыва дылга эжеш турунуң онаалгаларынга харыылар. 5-6 класс
Онаалга 1. Чүве аттары
Кижилерниң мергежилдери | Бойдустуң болуушкуннары | Хөгжүм херекселдери |
эмчи чолаачы кадарчы инженер болчукчу башкы истекчи | чаңнык чаъс кудуушкун диңмирээшкин туман шуурган челээш | Чадаган лимби игил бызаанчы мургу шоор |
(7 балл)
Онаалга 2. Сөстерни тыпкаш, оларның лексиктиг утказын тайылбырлаңар.
1. | 21 | 32 | 5 | 32 | 14 |
2. | 28 | 23 | 13 | 1 | 20 |
3. | 28 | 24 | 4 | 6 | 15 |
- сыдым – аъттың дериг херексели
- чулар - аъттың дериг херексели
- чүген - аъттың дериг херексели
(4 балл)
Онаалга 3. Дараазында сөстерни арын, сан кожумактарынга өскертиңер. (башкы боду көөр)
Президент, шкаф, киловатт, рецепт, финиш.
(5 балл)
Онаалга 4. Баштак айтырыгларга харыылаңар. Оларның харыылары сөстерниң хөй, дорт, көжүрген утказынга база омоним сөстерге үндезилеттинген.
- Кажан карактыг кижи согур болурул? (бижик билбесте,)
- Кандыг чыл чүгле чаңгыс хүн үргүлчүлээрил? (чаа чыл)
- Кандыг тавактан чем чип болбазыл? (куруг)
- Кандыг дөрт далай өңнер-биле атташ адаттынганыл? (Кара, Ак, Кызыл, Сарыг)
- Каарган частыгда кандыг ыяшка олурарыл? (өл)
(5 балл)
Онаалга 5. Сөзүглелде сөстерни дараазында көзенектерге чугаа кезектериниң аайы-биле ушта бижип алыңар.
Чүве ады | Кылыг сөзү | Демдек ады |
Хар, хову, шынаа, тайга, Мажаалайлар, ижээннерде | ээрлип-саарлып, шыпты, мага хандыр, удуй берди | Хоюг, ак |
(6 балл)
Онаалга 6. Чугааны уламчылап, аңаа аттан бериңер. (Башкы боду көөр)
Төрээн хемимниң кыдыынга сагыш-сеткилим дойлуп, эргеленип кылаштап келдим. (10 балл)