Презентация на тему "Послелоги"
презентация к уроку по теме

Слайд 1

Б әйлек һәм бәйлек сүзләр Бәйләгеч сүз төркемнәре

Слайд 2

Бәйлекләр ( послелоги )- выражают в предложении категорию подчиненности и соответствуют русским предлогам. Послелоги делятся на б әйлекләр (послелоги) и бәйлек сүзләр(послело жные слова ). Послелоги требуют, чтобы зависимое слово стояло в определенном падеже подразделяются на группы.

Слайд 3

Послелоги и послеложные слова, требующие употребления существительных в именительном (Б.к), местоимений- в родительном падеже (исключения- местоимение алар ): бе лән(с),өчен(за, ради), кебек, сыман, шикелле, күк, төсле, чаклы,хәтле(как, словно), кадәр (с, как), аркылы, аша(через), буенча(по), буйлап(вдоль), буена,буеннан,буенда(у),эченә(внут рь ), саен(каждый), астына (вниз), турында(о,об),алдында(перед), тирәсенә(около,возле,влизи, вокруг)

Слайд 4

Послелоги, требующие употребления слов в направительном падеже (Ю.к): кадәр, чаклы, хәтле, тикле (до), күрә ( по причине ), каршы(против), таба, табан(по направлению, к), карамастан(несмотря), караганда(по сравнению, сравненно) Например: авылга кадәр (до деревни) урманга таба (к лесу) миңа каршы (против меня)

Слайд 5

Послелоги, требую щие употребления слов в исходном (Ч.к) падеже: со ң(после), башка, бүтән, тыш(кроме, без), бирле(с тех пор), элек(до), башлап, алып(с) Например: эш тән соң (после работы) әни дән башка (без мамы) иртә дән башлап (с утра) килгән нән бирле (с тех пор как пришел)

Слайд 6

Переведите, определите паде ж. Бакча яныннан бер кеше узып китте. Өй каршында каен үсә. Дәрес ахырында билге куела. Бүген бакча тир әсен чистарталар. Түтәл уртасында алты суган калган. Мәктәп алдыннан без кибеткә кердек Урам аркылы чыкканда игътибарлы бул!

Слайд 7

Тикшер: Возле сада прошел один человек. Напротив дома растет береза. В конце урока ставится оценка. Сегодня чистят возле огорода. По середине грядки осталось 3 лука. Перед школой мы зашли в магазин. Будь внимательным, когда переходишь через улицу.

Слайд 8

Поставьте нужные послелоги и послеложные слова. Яр Чаллы шәһәре Чулман ... урнашкан. Балалар җәйге ялга әбиләре ... кайта. Өстәл ... укучыларның дәфтәрләре ята. Мәктәп ... яңа мәйданчык төзелә. Каникулдан ... без мәктәпкә җыелдык. Минем ... кемдер килә. Слова: арттан,буена, соң, янында, янына, өстендә

Слайд 9

Склонение по паде ж ам ( III заттагы бәйлек сүзләр ) Б.к. өстәл өсте урман буе И.к . өстәл өсте нең урман буе ның Ю.к . өстәл өсте нә урман буе на Т.к . өстәл өсте н урман буе н Ч.к . өстәл өсте ннән урман буе ннан У-в.к . өстәл өсте ндә урман буе нда Урман буеннан бер машина килә. Әни өстәл өстен сөртте.

Слайд 10

Переведите послови цы и поговорки Акыл ... алтын табыла, алтын ... акыл табылмый. Акыллы алга барыр, ... карар. Галим үләр- сүзе калыр, йөргән ... эзе калыр. Байлык ... торылмый, холык өчен торыла. Кеше ... кем дә гөл, кеше ... намус бел. Ир егет үзе ... туа, иле ... үлә. Терәк сүзләр : өчен, алдында , белән, җирендә, артында, артына, белән.

Слайд 11

Составьте предложения с послелогами по рисунку.

Слайд 14

Ситуативные упражнения Как скажешь о том: что он не может жить без тебя; что он с вами доедет до Москвы; твой отец не может жить без работы ни дня; с понедельника до субботы мы готовим класс к новому учебному году; что ты каждый день по утрам умываешься холодной водой.

Слайд 1

Кибетт ә Супермаркетка барабыз

Слайд 2

Яңа сүзләр Мин кибеттән бер өлеш сыр сатып алдым. Я купила в магазине одну част ь сыра. кисәк шешә дистә өлеш кибеттә артык пакет пачка кусок б утылка десяток част ь , доля, порция в магазине лишний пакет пачка

Слайд 3

Ситуатив к үнегүләр - мама велела купить одну бутылку минералки; тетя дала четыре плитки шоколада; мы взяли три пакета сметаны; бабушке нужно один десяток яиц; на рынке купили один кусок мяса;

Слайд 4

Ребус Кибетт ә без кемнән товар сатып алабыз? С учы

Слайд 5

Җөмләләр төзегез

Слайд 6

Май Ит Бер кисәк май Биш кило ит

Слайд 7

Он Йомырка Ике пачка он Ике дистә йомырка

Слайд 8

Күмәч Күмәч күпме тора? Күмәчне нинди кибеттә саталар ?

Слайд 9

Ярма Супермаркетта нинди ярмалар сатыла?

Слайд 1

җ өмлә кисәкләре члены предложения Ия Хәбәр Аергыч Тәмамлык Хәл Подле жащее Сказуемое Определение Дополнение Обстоятельство

Слайд 2

Ия Подлежащее Кем? Н әрсә? Кто? Что? Көймә килә- эзе юк. Кызыл сиңа килешә. Ун кешегә тигез бүленә. Юраган юш килә. Бу- шәп түгел. Аһ-ваһлар бетте хәзер. Исем Сыйфат Сан Фигыл ь Алмашлык Ымлык

Слайд 3

Хәбәр Сказуемое Нишли ? Нишләде? гади кушма Киңәшле эш таркалмас. Дөн ь я матур, дөн ья киң ! Ни кирәк ? Кем бу ? Шуннан башланды инде. Хәзер минем хәл башка иде . Тыныч кына укып булмый аны. Әскый карт үзе ахырдан сөйләп йөрде.

Слайд 4

Аергыч Определение Нинди? Кайсы? Кемнең? Нәрсәнең? Ничә? Ничәнче? Какой? Который?Чей? Ч ья ? Сколько? Который? Җанга урын тапмас чаклар була. Пристан ь дагы халык ярга чыгып баскан. Билгеле , бу кап-кара урманда һәр ерткыч та бар. Аергыч ияне, хәбәрне, тәмамлыкны, хәлне ачыклый. Аергычлар исем, сыйфат, сан, алмашлык, фигыл ь , рәвеш, хәбәрлек сүзләр белән белдереләләр.

Слайд 5

Т әмамлык Дополнение Кемгә? Нәрсәгә? Кемне? Нәрсәне? Кемнән? Нәрсәдән? Кемдә? Нәрсәдә? Кем белән? Нәрсә белән? Туры тәмамлык Кыек тәмамлык Җәй көнен яздым бераз;языйм әле кыш, көзләрен (туры). Без бу кыз белән ничектер ансат кына танышып киттек(кыек).

Слайд 6

Хәл Обстоятел ьство Кайда ? Кайчан ? Ни өчен? Где? Когда? Для чего? Урын хәле Вакыт хәле Рәвеш хәле Күләм хәле Сәбәп хәле Максат хәле Шарт хәле Кире хәл Остоятел ьства места Обстоятельства времени Обстоятельства образа действия Обстоятельства меры Обстоятельства причины Обстоятельства цели Обстоятельства условия Обстоятельство уступительности

Слайд 7

Урын хәле Кайда? Кая? Кайдан? Паркта һичкем юк. Бер бәләкәй болыт үтте безнең утрау өстеннән . Без шунда иртә таңнан җәяүләп китәбез.

Слайд 8

Вакыт хәле Кайчан? Кайчанга чаклы? Кайчаннан бирле? Ул көнне кич гомуми торакта сүз шулар турында гына барды. Өч көннән соң мин аны шәһәр вокзалыннан озатып калдым. Әмма хәзер мин аны сөйләп бирмичә булдыра алмыйм.

Слайд 9

Сәбәп хәле Ник? Ни өчен? Ни сәбәпле? Шуңадыр инде бик тыйнак булырга... тырышалар иде. Карт кешене рәнҗеткән өчен бугазы өзелмәсен дип теләк теләде. Бүген килеп төшүчеләр өч-дүрт кенә булганлыктан , безне кабул итү озакка сузылмады.

Слайд 10

Максат хәле Ни өчен? Нинди максат белән? Нигә? Киткән урманга утынга, ялгызы бер ат җигеп. Кон ц ерт бирергә шәһәрдән бик мәшһүр артистлар көткән идек. Орлыкка дип чүпләгәнебез менә монысы була .

Слайд 11

Рәвеш хәле Ничек? Ни рәвешле? Бүлмәдә пальтодан йөрергә ярамый. Ник, Мокамай, син тормышыңны чабатаңдай матур үрмәдең?! Нәфисә, мәйданга көрәшкә чыккан батырсыман , аякларын җәебрәк басты.

Слайд 12

Күләм хәле Күпме? Никадәр? Ни дәрәҗәдә? Ничә тапкыр? Җиде кат үлчә, бер кат кис. Козгынны бит өч йөз ел яши диләр. Көне-төне тырышып эшләгәнен ул әйтергә залга теләде.

Слайд 13

Шарт хәле Нишләсә? Нинди шартта? Кыек атып туры тия икән , бигрәк тә шәп. Кояшның нинди икәнен күрәсегез килсә , июлҗ аенда безнең авылга барыгыз. Инде дә килеп котыптан бер дулкын көн ьякка таба уздымы , ул безгә туп-туры килә.

Слайд 14

Кире хәл Нишләсә дә? Нәрсәгә карамастан? Ә син кат-кат әйтә торып та язмый калдыргансың. Әмма ләкин, вакыт- вакыт әнә шулай ярсып китүемә карамастан , мин аны ничек тә аңларга тырышам. Ә беләсеңме, күргәндә дә әйтми торган кешеләр була бит.

Слайд 1

Калфаклы сандугач Сара Садыйкованың тууына 105 ел

Слайд 2

Сара Садыйкова 1906-1986

Слайд 3

Биографиясенн ән кыскача белешмә Татар халкының чиксез зур мәхәббәтен казанган композитор Сара Садыйкова 1906 елның 1 ноябрендә Казанда туа. Җырлап –биеп, күңел ачып утырган мәҗлес вакытында дөн ь яга килә Бибисара Садыйкова Әтисе Гариф, әнисе Бибигайшә. 1901 ел

Слайд 4

Сабакка акыты җиткәч, Сараны шул заманның данлыклы кызлар мәктәбе- Фатиха Аитова мәктәбенә укырга бирәләр. Нәни Сара әнисе Бибигайшә белән

Слайд 5

Аитова мәктәбендә һәм техникумда укыган елларында ук Сара инде җырлый башлый.

Слайд 6

Салих Сәйдәшев фатихасы Салих Сәйдәшев: - Үзең яз, син үзең яза алачаксың дигән идем, дөрес әйткәнмен бит! Котлыйм җырларың белән, Сара бәгыр ь . Котлыйм!.. Афәрин!.. ( С. Садыйкова истәлегеннән )

Слайд 7

Сара туташ(сулда утырган) педагогия техникумы студенткалары белән. 1921 ел

Слайд 8

Сараның туганнары С. Садыйкова (артта баскан) туганнары Ракыя, Рөстәм белән Ә.Айдарская улы(Сара Садыйкованың оныгы) Ростислав Грекулов белән. 1971 ел.

Слайд 9

Сара Садыйкованың оныгының кызы Оля Грекулова. 1989 ел.

Слайд 10

Замандашлары, иҗатташ дуслары Шагыйрь Һади Такташ Шагыйрь Муса Җәлил

Слайд 11

Шагыйр ь Хәсән Туфан Милләте белән рус булган татар композиторы Александр Ключарев

Слайд 12

Сара Садыйкова сәхнә ветераннары С Саллави , И. Һилалов белән. 1981 ел.

Слайд 13

С Хәкимнең иҗат кичәсендә. Утырганнар: Г.Ахунов, Ш. Максудова, С.Садыйкова,С.Хәким, Ф. Насретдинов, Н. Терегулова, Ф. Хөсни. Әдәбият сәнгат ь эшлеклеләре. Сара апа Кызык сүз әйткән булса кирәк. 1980 еллар.

Слайд 14

“Аршин мал алан” спектаклендә. С.Садыйкова (сулдан). 1950 еллар. С.Садыйкова “Галиябану” спектаклендә Галиябану ролендә. 1930 еллар

Слайд 15

Сара Садыйкова исеме мәңгелек Сара Садыйкова урамы үсә, матурая. 2000 ел. Апас. Тутай авылы мәктәбе.

Слайд 16

... Сине зурлап яңа таңнар ата, Сине тыңлап тормышта ям ь арта. Нахакка без рәнҗетелгән чакта, Җырың терәе безгә, Сара апа!.. Без Саралы булу белән бөек,- Тукай җаны кебек. Без Саралы булу белән көчле,- Сәйдәш маршы төсле! Мәхмүт Хөсәен.

Слайд 17

1986 елның 7 июнендә композитор, җырчы, актриса Сара Садыйкова каты авырудан соң вафат булды. Мәңгелек йорты- Казанның Яңа Бистә зиратында.

Слайд 18

Яр Чаллыда кон ц ертлар залы Сара Садыйкова исемен йөртә.