Психологический классный час "О радости и печали"
классный час по психологии (7 класс) по теме

Муниципалдыг бюджеттен хамаарылгалыг ниити өөредилге албан чери.

Солчурнуң ниити билигниң ортумак школазы.

Класс шагы-сайгарылга: “Өөрүшкүңнү кажан-даа чидирбе!”

                                                             Эрттирген клазы: 7 класс.

                                                                  Башкызы: Ооржак Ролланда

                                                                  Анай-ооловна-7-ги класстың

                                                     удуртукчу башкызы.

Солчур-2013 чыл.

Сорулгазы: өөрүшкү болгаш муңгарал деп билиишкиннерге хамаарышкан сайгарылганы чорудуп, чугаалажыр; кезээде өөрүшкүлүг чоруурун чедип алыр; өөреникчилерниң амыдыралчы ниити билиглерин сайзырадыр.

Дерилгези: мультфильм “Про барашка”-дөтпе хураган дугайында, чуруктар, музыкалыг тренинг (“От улыбки...” деп ырының сөзү болгаш аялгазын дыңнавышаан)

Белеткел ажылдары: методика “Төнмээн домактар” (Меңээ өөрүнчүг, кажан..., Меңээ муңгаранчыг, кажан...), чогаадыг “Меңээ эң-не өөрүшкүлүг болган хүн”.

1. Киирилде кезээ:

* Мультимедиада чуруктар.

-Чуруктарда кымнарны көрүп тур силер? (каттырып алган бичии өпеяа, өг-бүле, бичии уруглар, 3 ийистер).

-Оларның сагыш-сеткилиниң илерээшкинин чүзүнден эскерип тур силер? (каттырып, хүлүмзүрүп алган арын-шырайындан).

-Олар чүге каттырып турар деп бодаар силер?

*Сөс-биле ажыл.

-Өөрүшкү деп чүл? Силерге кажан өөрүшкүлүг болур-дур?

С.И.Ожегов “Толковый словарь русского языка”: “Радость-чувство удовольствия, внутреннего удовлетворения”. (күзел ханары, иштики сеткил ханыышкыны).

2. Кол кезээ:

А) “Про барашка” деп мультфильмниң көрүлдези болгаш сайгарылгазы.

-Мультфильмниң кол маадыры чүү-дүр? (дөтпе хураган; дөтпе-4-5 ай болган хураган).

-Ол чүге өөрүй бергенил?

*Өөреникчилерниң харыылары.

-Чүге муңгарай бергенил?

*Өөреникчилерниң харыылары.

-Муңгаравайн, а кезээде өөрүшкүлүг чоруурун аңаа чүү сүмелээн-дир? (Кроолень).

-А Кроолень чүге муңгаравас, а кезээде өөрүп чоруурул?

*Өөреникчилерниң харыылары.

-Ынчангаш муңгаравайн, Кроолень ышкаш кезээде канчап чоруур болзуңарза эки-дир?

-Ам бичии дыштаныптаалыңарам!

*Музыкалыг тренинг “Мээң чуртталгамда эң-не өөрүшкүлүг хүн”. (карактарын шийип алгаш, хостуг, эптиг кылдыр олуруп алгаш, “От улыбки...” деп ырының сөзүн болгаш аялгазын дыңнавышаан, ол хүннү иштинде сактыр).

*Методика “Лучи Солнца”-саазынга херелдерлиг Хүн чурааш, хүннүң ортузунга бодунуң адын бижип алыр, ынчангаш хүннүң мурнуку херелдеринге бодунуң эки талаларын бижиир.

-А кажан ол хураган ышкаш бичии муңгарай бергениңерде,  кайгамчык чырык “Хүннүң херелдеринде” бижип алганыңар  чараш, эки сөстериңерни сактып келиңер!

3. Практиктиг кезээ:

-Өөрүшкү дугайында дыка-ла хөй чүүлдерни сайгарып чугаалаштывыс, ам боттарыңар, бөлүктеп олурарыңар аайы-биле, “Кезээде өөрүшкүлүг болурунуң дүрүмнерин” сүмележип, боданып тургаш, чогаадып күрүңерем!

-...А мен мындыг арганы-рецептини тургузуп, чуртталгаңарга үргүлчү ажыглап база эш-өөрүңерге, өске-даа улуска сүмелээриңерни дилеп, кыйгырып тур мен, уруглар!

*Слайд “Рецепт счастья и радости”(класс шагының төнчүзүнде өөреникчи бүрүзүнге үлеп бээр):

-Возьмите чашу терпения; влейте в неё полное сердце любви; добавьте 2 горсти щедрости, посыпьте добротой, плесните немного юмора и добавьте как можно больше веры. Всё это хорошо перемешайте. Намажьте на кусок отпущенной вам жизни. И предложите каждому, кого встретите на своём пути! (Шыдамык чоруктуң аяан тудуп алыңар, ынаар чүрек долдур ынакшылды кудуптуңар, аңаа 2 адыш ишти экииргек чорууңарны немептиңер, ооң кырынче буянныг чорукту уруптуңар. Ынаар бичии-ле баштактаныышкындан чажыпкаш, аңаа дыка хөй бүзүрелден немепкеш, бо бүгү чүүлдерниң шуптузун экидир холуй былгаптыңар. Ынчангаш бо рецептини чурттап эртип каапкан амыдыралыңарның кезииниң кырынга чаап алыңар! Ынчангаш мону орууңарга таварышкан кижи бүрүзүнге сүмелеңер, саналдаңар!).

4. Түңнел.

-Класс шагы солун болду бе? Өөрүнчүг болду бе? Ынчангаш өөрүшкүвүстү өске улус-биле база үлежир, өске улустуң өөрүшкүзүн база деңге үлежир болзувусса эки.

*Өөреникчилерниң “эки” бижээн чогаадыгларын номчудар.(М.Чойгана, О.Сайлык).

Муниципалдыг бюджеттен хамаарылгалыг ниити өөредилге албан чери.

Хандагайтының ниити билигниң ортумак школазы.

Өвүр кожууннуң өөредилге черлериниң башкыларының башкылал мергежилиниң муниципалдыг мөөрейи.

Оюн-маргылдаа: “Сөстер делегейинде”

                                                                 Эрттирген клазы: 5 “а” класс.

                                                                Башкызы: Ооржак Ролланда

                                                                  Анай-ооловна-Солчур ортумак

                                                                школазының тыва дыл, чогаал  

                              башкызы.

Хандагайты-2014 чыл.

Сорулгазы: лексикага хамаарышкан билиглерин ханыладыр; сагынгыр-тывынгыр, эптиг-демниг, мөзүлүг чоруктарга кижизидер; дыл эртеминге хамаарышкан ниити билиглерин сайзырадыр.

Дерилгези: мультимедиапроектор, слайдылар; Д.А.Монгуш “Тыва дылдың тайылбырлыг словары” (1-ги, 2-ги том), Е.А.Гришина “Иллюстрированный словарь иностранных слов”.

Белеткел ажылдары: очколар (саннар орнунга) жетоннар кылып алыры; командаларның ат, кыйгы чогаадып алыры.

1. Организастыг кезээ (башкының өөреникчилер-биле мендилежири, бодун таныштырары).

-Силер база бот-боттарыңар, аалчылар-биле хүлүмзүржүп мендилежиптиңерем. Ам-на харыылап эгелээлиңер!

2. Кол кезээ:

 1-ги слайд “Бодангаш тып!”-өөреникчилерге логиктиг тывызыкты тыптырар:

“Олар кандыг-даа боор. Кижилер-биле дөмей: төрүттүнүп кээр, чиде бээр, өске чурттардан база кээр. Чамдыктарын ойзуп база адаар, а өскелерин шуут адап болбас. Чүлерил ол?”. (сөстер)

2-ги, 3-кү слайд-оюн-маргылдааның темазын болгаш сорулгаларын өөреникчилерниң боттарынга номчудар.

Оюн-маргылдааның эртер чуруму: өөреникчилер 2 командага үстүп алгаш, ат, кыйгы чогаадып алгаш, бот-боттарынга байыр чедиржир. Ынчангаш 9 аңгы хевирниң оюннарынга харыылап, аразында маргыжар.

4-кү слайд “Лексика” деп анимациялыг схема.

5-ки слайд “Терминнерни тып!” ( 4-кү слайдының схемазынга даянган анимация харыыларлыг дүрүмнер):

1.Дылда бар бүгү-ле сөс курлавырын ...... дээр. (лексика)

2.Эргижирээн сөстерни ...... дээр. (архаизмнер)

3.Чаа сөстерни  ...... дээр. (неологизмнер)

4.Адаары хоруглуг сөстерни ...... дээр. (табулар)

5.Ойзу адаан сөстерни ...... дээр. (эвфемизмнер)

6.Чоок уткалыг сөстерни ...... дээр. (синонимнер)

7.Удурланышкак уткалыг сөстерни  ....... дээр. (антонимнер)

8.Бот-боттарындан чардынмас быжыг сөс каттыжыышкыннарын ...... дээр. (фразеологизмнер)

9.Чүвеге, болуушкунга, кылдыныгга ат берип турда тывылган утка сөстүң .........  ........  болур. (дорт утказы)

10.Кандыг-бир чүвениң өске чүвеге дөмейлешкек демдээн барымдаалап адаан утканы сөстүң ..... ..... дээр. (доора утказы)

11.Адаары болгаш бижиири дөмей, а утказы аңгы сөстерни  ...... дээр. (омонимнер).

6-гы слайд “Дыштаныптаалыңарам!” (оюн “Ужар-ушпас”-башкы ужар чүүлдерни илереткен сөстерни адаарга-холдарын ийи кыдыынче хергеш турар, а ушпас чүүлдерге-олурар): дуруяа, тавак, бора-хөкпеш, аяк, самолёт, ном, вертолёт, лаа.

7-ги слайд “Нарын сөстер”-2 таланың  сөстерин ажыглап тургаш, чаңгыс нарын сөс тургузар:

          Сарыг                                                       хүн                                                                                

          Бо                                                              ала

          Доруг                                                        он

          Сес                                                             чаг                                                                      

                     (Саржаг, бөгүн, дорала, сезен).

8-ки слайд “Утказын тодарат!”- “алдын” деп сөстүң дорт, доора утказын тодарадыр:

Алдын сырга-алдын күс

Алдын билектээш-алдын холдуг

9-ку слайд “Чоок уткалыг сөстерни чыг!”-сөстерниң синонимнерин тывар:

Хат-........

Изиг-......

10-гу слайд “Лексиктиг лото”-сөстерниң антонимнерин тывар:

Белен-..., каткы-...., эки-..., муңгарал-..., хөй-..., олурар-..., угаанныг-..., кыш-..., ак-..., кежээ-...

11-ги слайд “Чоок болгаш удурланышкак уткалыг сөстерин тып!”- “адыыргак” деп сөстүң баштай синонимнерин, оон антонимнерин тывар.

12-ги слайд “Фразеологизмнерниң антонимнерин тывар”:

Ак сагыштыг-

Доң баарлыг-

Балдыры дыңзыг-

Холу бош-

13-кү слайд “ Чуруктуг ребустар”-сөстерни тыптарга,  кайы дылдан үлегерлеттингенин башкы немей тайылбырлап бээр: автомат-грек дылдан, банк-француз дылдан, акула-бурунгу норвег дылдан.

14-кү слайд “Бажыңга онаалга”-кайы онаалганы кылырын өөреникчи бүрүзү шилип аар:

А) Ынак чечээниң дугайында чогаадыгны синоним, антонимнер ажыглап тургаш бижиир.

Б) Сөстер дугайында кыска шүлүк чогаадыр.

3. Түңнел кезээ (домактарны төндүр харыылаар).

Маргылдааның оюннарындан мен ....  .... ..... ..... ..... би лип алдым.

Маргылдааның оюннарындан мен ....  .... ..... ..... ..... сонуургадым.

15-ки слайд-башкының өөреникчилерге күзээшкиннери:

Чечен-мерген, ааскыр-сөскүр, чедиишкиннерлиг болуңар, уруглар!