Ешартыш материал
материал по краеведению на тему

Васильев Валериан Михайлович (13.01.1883 – 02.05.1961) – икымше филологий наука доктор, профессор, марий йылме наукын ачаже, учёный-энциклопедист. Шкеже эрвелмарий, кызытсе Башкортостанын Янаул районыштыжо верланыше Тумна ялеш шочын-кушкын. Тудо шочмо йылмынан чыла йыжыҥжым шымлен. Учёныйын кум суапшым мондыман огыл: ик марий литературым ышташ тыршымаште, у мут-влакым ыштымаште да марла чын возымашым пеҥгыдемдымаште.

Кармазин Гурий Гаврилович (Г.Эвайн) (04.03.1882 – 11.05.1938) – В.М.Васильев дене ик пагытыште шочмо йылмым шымлыше тале учёный, педагог, ятыр учебникын авторжо. Тудат эрвелмарий. Пошкырт кундемыште Бирский уездысе Эшым ялеш шочын-кушкын. Учёныйын суапше марий йылмым чоҥымаште, у мут-влакым пуртымаште. Чылаже 40 наре тӱрлӧ сынан пашам возен, нунын коклаште 9 букварь, 3 грамматика, 20 утла научно-шымлымаш паша да молат. Тудын учёный лӱмжӧ – доцент. Учёныйын ӱмыржӧ репрессий жапыште кӱрылтын.

Галкин Иван Степанович (16.09.1930 - 2010) – филологий наука доктор, профессор. Советский район Рошня ялыште шочын. Кандидатский диссертацийже глаголын ышталтмыж нерген лийын гын, докторский диссертацийжым пӱтынь морфологий нерген серен. Адак тудо глаголын залогшым шымлен, а пытартыш жапыште топонимика сымыстарен. Студент-влаклан ятыр учебникым возен, нунын коклаште марий йылмын исторический грамматикыже кугу верым айла.

Васикова Лидия Петровна (28.05.1927-

28.10.2012) Курыкмарий район

Пӹнгель Парнингӓш ялыште шочын. Тудо филологий наука доктор, профессор. «Марий йылмын эртыше жапше» темылан кандидатский диссертацийым арален. Пытартыш жапыште учёный сложный предложенийым шымлен. «Сложносочинённый предложений» тема дене докторский диссертацийым пеш чаплын арален. Лидия Петровна икымше марий ӱдырамаш, кудо наука доктор лийын.         

Иванов Иван Григорьевич (28.05.1927 – 28.10.2012) Куженер районысо Чодыраял ялеш шочын. Тудо филологий наука доктор, профессор. Учёный ондак касвел-йӱдвел наречийысе тоншай говорын фонетикыжым шымлен да тиде тема денак кандидатский диссертацийым арален. Изиш варарак тудо марий литератур йылмын историйжым шымла да докторский диссертацийым арала.

Учаев Зиновий Васильевич (22.05.1930 - 2004) Волжский районысо Учимсола ялеш шочын. Тудо  туныктыш да шанче пашаеҥ, Марий Элын сулло туныктыш пашаеҥже, филологий наука кандидат, профессор. Кандидатский диссертацийжым Малмыж диалект негызеш ямдылен да возен. Пытартыш жапыште учебник да учебно-методический пособийлам школ-влаклан ямдылен. Тудын пашаштыже марий йылмым шымлымашыже кугу верым налын шога: 100 наре шанче пашам, 10 монографийым возен. 

Мустаев Елизар Николаевич (04.04.1934) Шернур район Шунсола ялеш шочын. Тудо шанче да туныктыш пашаеҥ, Марий республикын сулло шанчыеҥже да  Россий Федерацийысе кӱшыл школын сулло пашаеҥже, филологий наука кандидат, профессор.   Кандидатский диссертацийжын темыже – «Марий йылмыште синоним-влак». Йылме стилистике сферыште кугу специалистлан шотлалтеш. Марий синоним мутерын авторжо.

Лаврентьев Гурий Иванович (04.10.1933) Морко районысо Семисола ялеш шочын. Тудо филологий наука доктор. Кандидатский диссертацийжым волжский говор нерген возен, а докторский диссертацийжым марий йылмыште мут ышталтмашлан пӧлеклен.

Иванова Зоя Константиновна (1942 ийыште Параньга районысо Олор ялеш шочын) – филологий наука кандидат, доцент. Тудын шымлыме пашаже – «Марий йылмыште икгай член-влак». Тиде кандидатский диссертацийже. Учёный тӱҥ шотышто синтаксисым шымлымаште тырша.

Сергеев Олег Арсентьевич (1961 ийыште Морко районысо Эҥерӱмбал ялеш шочын) – филологий наука кандидат. Аспирантур деч вара «XVIII-XIX курымласе кид дене ыштыме мутер-влак» темылан кандидатский диссертацийым воза, чаплын арала.