Батожабай
презентация к уроку (11 класс) на тему
презентация по теме наречие, тема для изучения в 7 классе бурятской школы по национальной программе
Скачать:
| Вложение | Размер |
|---|---|
 prezentatsiya_narechie.ppt | 1.21 МБ |
Предварительный просмотр:
Подписи к слайдам:
? ? ? ? ? ?
Хэлэлгын хуби таагты тэ һэрх.. Ул…хан Гэрэлт…лнэ Хаб…сагай Б ү гэд…р ѳѳ Арб…н нэгэ ш Точкын орондо хэрэгтэй ү зэг табяад, бэеэ даа һ ан ямар хэлэлгын хубиб гэжэ элир үүл эгты … дахысаа
Морфологиин орон Дахуул ү гэн үү д Союзууд Частицанууд Бэеэ даа һ ан хэлэлгын хубинуудай тойрог Ту һ алагша хэлэлгын хубинуудай аймаг Тэмдэгэй нэрэ Тоогой нэрэ ? Юумэнэй нэрэ глагол Т ү л ѳѳ нэй нэрэ междомети Абяа дууряа һ ан ү гэн үү д модальна ү гэн үү д Тусхай хэлэлгын хубинуудай аймаг
Хэшээлэй ябаса «Морфологи» - хэлэлгын нэгэ хуби Хэлэлгын хуби таагты «Наречи» юу тэмдэглэнэб Наречиин удха шанар Наречиин морфологическа шэнжэн үүд Наречиин синтаксическа үүргэ Хэшээлэй д үн
Наречи – бэеэ даа h ан хэлэлгын хуби Буряад хэлэн – манай баялиг .
«Наречи» гэ һ эн ү гын удха Наречие – это старое слово. Оно существовало еще в древнерусском языке. В нем можно выделить корень – реч- , значение которого в древнерусском языке было «глагол». Это значение и сохраняется в корне – речь- , входящем в слово наречие. Наречие еще называют «Приглаголие». (Из этимологического словаря).
Урдын урда сагта хэлэлгын хубинууд өөһэдынгөө хотонуудые гуримтай болгохо гээд, Морфологи шэдитэ хатаниие уриба ха. Yхибүүдэй тэдэниие худхахагүйн тула, Морфологи хэлэлгын хубинуудта өөһэдтөө эгээл таарама асуудалнуудые шэлэжэ абагты гэбэ. Тэрэ дороол Юумэнэй нэрэ эгээл богони «Хэн?», «Юун?» гэһэн асуудалнуудые шэлэбэ. Тэмдэгэй нэрэ уриханаар «Ямар?», «Али?» асуудалнуудые эрижэ абаба. Глагол - «Юу хэхэб?» , «яахаб?». Хэлэлгын хубинууд шэлэжэ абаһан асуудалнуудтаяа гэртээ дорюунууд бусажа, тэдэнээ гэр дээгүүрээ гоёхоноор суглуулнад. Онгосы һүүлдэ Наречи гүйжэ ерэбэ. Yлэһэн асуудалнуудые ехэл хомхойгоор шэлэнэ. «Яажа?», «хэзээ?», «хаана?», «Юундэ?» болон бусадые шэлэжэ ядана. Тиихэдэнь Морфологи үлэһэн асуудалнуудаа үгэбэ. Наречи нобшо ба хомхой байһанайнгаа түлөө мүнөөшье болотор зобоһоор.
Алхана уула
Наречин үү дэй удха шанар Тодорхойл һ он ү гэтэйнь наречин үү дые т үү жэ бэшэгты, холбуулалнуудай ш үү лбэри хэгты: Алхана уулын оройгоор дээшээ д үү лин, айхабтар ялагар наран бултайна. Би юундэб даа шэнэ ү дэрэй эхиие тэмдэглэ һ эн үү рэй толондо аргаг ү й дуратайб .
Наречин үү дэй удха шанар Тодорхойл һ он ү гэтэйнь наречин үү дые т үү жэ бэшэгты, холбуулалнуудай ш үү лбэри хэгты: Алхана уулын оройгоор дээшээ д үү лин, айхабтар ялагар наран бултайна. Би юундэб даа шэнэ ү дэрэй эхиие тэмдэглэ һ эн үү рэй толондо аргаг ү й дуратайб . Тобшолол: наречи ү йлын, байдалай шэнжэ шанар, ү гы болбол шанарай шанар тэмдэглэдэг, удаадахи асуудалнуудта харюусадаг Яажа? Хэзээ? Хаана? Хайшаа? Яахаяа? Ямараар? Юундэ? Хэр зэргэ?
Морфологическа шэнжэн үү д Аргаг ү й дуратайб Аргаг ү й дуратайш Аргаг ү й дуратайнууд Айхабтар ялагар Айхабтар ялагарнууд
Наречиин синтаксическа үү ргэ Алхана уулын оройгоор дээшээ д үү лин, айхабтар ялагар наран бултайна . Би юундэб даа шэнэ ү дэрэй эхиие тэмдэглэ һ эн үү рэй толондо аргаг ү й дуратайб
Хэшээлэй д ү н Юрэнхы удха Морфологическа шэнжэн үүд Синтаксическа үү ргэ Наречи - ү йлын, байдалай шэнжэ шанар, ү гы гэбэл шанарай шанар тэмдэглэдэг бэеэ даа һ ан хэлэлгын хуби Наречи – хубилдагг ү й хэлэлгын хуби Мэд үү лэл соо ушарлагша болодог. Яажа? Хэзээ? Хаана? Хайшаа? Яахаяа? Ямараар? Юундэ? Хэр зэргэ? – асуудалнуудта харюусадаг (ямараар?) аргаахан унана Т ү ргэн (хэр зэргэ?) Т ү ргөөр (хэды шэнээн?)
Юумэнэй нэрэ Юумэ тэмдэглэдэг, х ү н ба х ү н бэшэ гэжэ илгардаг хэлэлгын хуби хэн? юун?
Тэмдэгэй нэрэ Юумэнэй тэмдэг, шанар болон шэнжэ харуулдаг , удаадахи асуудалнуудта харюусадаг: али? Ямар? хэнэй?
Тоогой нэрэ Юумэнэй тоо ба дугаар тэмдэглэдэг, удаадахи асуудалнуудта харюусадаг: Хэды? Хэдыдэхи? Хэдэн?
Т ү л ѳѳ нэй нэрэ Юумэнэй, тэмдэгэй, тоогой нэрэн үү дэй орондо хэрэлгэгдэдэг хэлэлгын хуби би тэдэ бидэ ши тэрэ
Глагол Юумэнэй ү йлэ болон байдал тэмдэглэдэг. Юу хэхэб? Яахаб?
Жамсо Раднаев. Далбагата онгосо