Урок "Пакчаште"
план-конспект урока (5 класс) на тему

Пакчаште

(грамматикым тунемме урок)

Цель: кутырымо да возымо годым кушто? йодышлан вашмутым пуышо мут-влакым чын  кучылташ туныктымаш.

Задаче-влак:

- предметный:

1. Туныктымо: кутырымо да возымо годым местный падежыште шогышо лÿм мут-влакым кучылт мошташ туныкташ; эртыше урокышто палдарыме мут, муткылдыш да предложений-влак дене пашам умбакыже шуяш;
2. Развивающий: возымо,  кутырымо да  колышт моштымо мастарлыкым вияндаш;
3. Воспитательный: шке тазалык нерген шонаш, тыгак тудым пенгыдемдаш кумыландаш.

     - метапредметный:

Личностный: тунемме темын кÿлешлыкшым умылымаш; марий йылмым тунемаш кумыландымаш.

Регулятивный: шке ыштыме пашам да вашмутым  пуэн моштымым, тыгак йолташ-влакын пашаштым эскерымаш да аклымаш; мутвундым сознательно пойдарымаш.

Познавательный: кодшо урокышто да ончыч тунемме материаллан энертен, у шинчымашым налмаш; текст дене пашам ыштен моштымаш; правилым шке лукмаш да тудым схеме полшымо дене ончыктымаш.

Коммуникативный: туныктышын да йолташ-влакын пуымо йодышыштым тÿткын колыштмаш да кÿлеш семын вашмутым пуымаш; диалогым чын чонымаш.

Уроклан кÿлшö материал: компьютер, проектор, экран, пакчасаска да фрукт сÿрет-влак;  кагаз гыч пÿчкын лукмо йошкар, ужар да нарынче квадрат-влак; презентаций.

Лексический материал: пакчасаска да фрукт лÿм-влак.

Урок радам

1. Организационный ужаш.

Туныктышо:  Поро эр, йоча-влак!

Тунемше-влак: Поро эр!

Туныктышо: Классыште кö уке?

Тунемше: Классыште Миша уке. Тудо черланен.

Туныктышо: Шыже – чоя пагыт. Тазалыкым сайын эскераш, шокшыракын чияш, шуко витаминым кочкаш кÿлеш.

2. Мöнгысö пашам тергымаш.

Туныктышо:  Мöнгысö пашалан у мут ден предложений-влакым тунемаш пуалтын. Тыгак шыже сÿретым сÿретлаш темлыме ыле. Шке пашада дене палдарыза. Могай шыжым те сÿретлен улыда? Тыгодым могай чия-влакым кучылтын улыда?

Адакат ик-кок тунемшын вашмутшо йонга.

Тылеч вара ÿдыр-рвезе-влак мутер диктантым серат. Тудо тагай цель дене эртаралтеш:  йоча-влакын марий мут ден предложений-влакым чын возен да руш йылмыш кусарен моштымыштым тергаш.

3.  У темыш вончымаш.

Туныктышо: Ончалза доскаш возымо мут да сÿрет-влакым. Мо нерген ме урокышто таче мутланена?

Тунемше: Пакчасаска да фрукт нерген.

Туныктышо: А нуным ме кунам погена?

Тунемше: Шыжым. Ме урокышто шыже нерген ойлаш тÿналына.

Туныктышо: Чын! Молодец! Таче урокышто шыже нерген мутланымашым умбакыже шуена.

Ончалза сканвордым (Экраныште сканворд лектеш). Тушто пакчасаска лÿм-влакым возымо. А доскаште сÿрет-влак кечат. Кажне сÿрет йымалан  кычал мумо шомакым возыза (ковышта, паренге, кешыр, кавун, кияр, помидор, реве, кочушмен, шоган да молат).

Тыге тунемше-влак пакчасаска лÿм-влакым модыш йöре ушештарат, икте почеш весе доска ончыко лектыт да сÿрет йымалан келшыше мутым серат.

4. У темым тунеммаш.

Туныктышо: Паренге (кияр, кешыр) кушто шочеш?

Тунемше-влак: Пакчаште.

Туныктышо: Олмапу (груш, вишне) кушто кушкеш?

Тунемше-влак: Садыште (але сад-пакчаште).

Умбакыже тунемше-влаклан  грамматический материал темлалтеш: кушто? йодышлан чын вашмутым пуэн мошташ. Экраныште мут мужыр-влакым возымо:

ял – ялыште                   школ – школышто        пÿнчö - пÿнчыштö

пакча – пакчаште         пасу – пасушто            мöнгö - мöнгыштö

сад – садыште                                                     кÿтÿ - кÿтÿштö

Туныктышо:  Молан  мут-влакым кум тÿшкаш возымо?

Тунемше: Мучашышт тÿрлö.

Туныктышо: Чын! Молан мутын мучашыже-влак тÿрлö улыт?

Виянрак тунемше-влак вашмутым писын каласен кертшаш улыт. Тидым ышташ нелырак гын,  ешартыш йодышым пуаш лиеш:

Туныктышо: Мутышто ударений могай  гласный ÿмбалан возеш?

Туныктышо полшымо дене йоча-влак правилым луктыт.

Туныктышо: Тиде правилым схеме полшымо дене кузе ончыкташ лиеш?

Тунемше-влак  шке схемым шонен кертыт. Нелылык лектеш гын, туныктышо полшымо дене серат. Тунемше-влак тетрадешышт возат.

Возымо паша.

Ÿ ,ö – ö

У, о – о

А, е, и, ы, э, ю, я – е

5. Темым пенгыдемдымаш.

 1. Йодыш-влаклан чын вашешташ. (Пашам возенат ышташ лиеш).

Туныктышо: Йоча-влак, мый йодышым пуэм, те чын вашештыза.

Тый могай уремыште илет?

Те могай школышто тунемыда?

Коча ден коват  кушто илат?

Понго кушто шочеш?

Маке пеледыш кушто кушкеш?

         Тый кÿлеш книгам кушто налат?

2. Текст дене паша.

Туныктышо: Тендан парт ÿмбалне, тыгак экраныште текст уло. Текстым лудса, кушто?  йодышлан вашмутым пуышо мут-влакым муза, мутмучаш возалтмым  умылтарыза.

Лудмаш.

 Оляна ковам ялыште ила. Ме тудын деке чÿчкыдын коштына. Кенеж каникул годым мый ковам дене илем, тудлан тÿрлö суртсомылым ышташ полшем.

Пöрт воктене кугу сад-пакча верланен. Тушто ковам пашам ышташ пеш йöрата. Тиде ковамын йöратыме сомылжо.  Сад-пакчаште шуко пеледыш кушкеш: астра, висвис, георгин да молат.  Олмапу, сливе, вишне, шоптвырвондо, эныж, пуншоптыр  - чыла тушто ужаш лиеш.

        А  йыраныште  (на грядке) могай гына пакчасаска уке: кияр, ковышта, шоган, кешыр, паренге, реве, кочушмен. Чыла тидым ковам шке ончен кушта, вÿдым опта, шÿкым кÿреш  Мый тудлан эре полшем.

«Шке шындыме пакчасаскалан нимо ок шу! Коч, уныкам! Тушто витамин шуко!» - манеш ковам.

Тунемше-влак пашам шуктат.

Тылеч вара туныктышо ден тунемше-влак  пакчасаскан тÿрлö витаминлан поян улмыж нерген, тудым кузерак кочмо нерген мутланат.

Туныктышо: «Шке шындыме пакчасаскалан нимо ок шу!»- манеш Оляна кова. Тидым те кузе умыледа?

Тидын дене келшеда мо?

Келшеда гын, молан? (тунемше-влак вашмутым рушла ойлен кертыт).  

Кочмо деч ончыч молан кидым, фруктым да пакчасаскам мушкаш кÿлеш?

         5. Иктешлымаш.

Туныктышо: Йоча-влак, экраныште заданий уло. Скобкым почса, мутым кÿлеш формыш шындыза. (Йоча-влак пашам возен ыштат). Мучашыште самопроверкым эртарена.

Олма (олмапу) шочеш.

Кандывуй (пасу) кушкеш.

Ануш ден Игорь Морко (район) илат.

Мÿкш чевер (пеледыш) шинча.

Ошвуй ушкал (кÿтÿ) коштеш.

6. Йоча-влакын пашаштым аклымаш.

Туныктышо: Йоча-влак, тендан ончылно кум тÿсан квадрат-влак кият. Шке пашадам аклыза. Чыла вич предложений чын гын, ужар квадратым ончыктыза, ныл предложений -  нарынчым, кумыт да утларак  – йошкаргым.

7. Мöнгысö паша. «Сад-пакчаште» темылан 6-7 предложениян изи сочиненийым возаш. Пакчасаскан кÿлешлыкше, пайдаже нерген ешартыш материалым ямдылаш.

«Пакчаште» теме почеш

урокын информационный план-конспектше