"Күрсәткечле тигезләмәләр" темасына дәрес конспекты
план-конспект урока по алгебре (11 класс) на тему

Дәрес барышы.

    I. Оештыру өлеше.

    Укытучы: Укучылар, без бүгенге дәрестә сезнең белән күрсәткечле тигез-ләмәләр чишүне өйрәнүне дәвам итәрбез.

    II. Актуальләштерү.

    1. Укытучы: Укучылар, өйгә бирелгән тигезләмәләрнең чишү ысулын ачык-лыйк һәм җавапларын тикшерик. ( 313 нче биттәге №163(а,б), №164(а,б) зш-ләренең чишү ысулы һәм җаваплары ачыклана ).

    2. Укытучы: ә хәзер күрсәткечле тигезләмәләрне чишүнең ысулларын тагын бер кабат искә төшерик. ( Укучылар ысулларны санап чыгалар )

    3. Укытучы: укучылар, сезгә 3 вариантта тест тәкъдим итәм. Сайлап алып эшлисез.

 “5” ле -     , “4” ле -       , “3” ле -        тамгаларына куела.

    Ә хәзер, укучылар, тестларның дөреслеген тикшерегез һәм ведомостька билгеләрегезне куегыз.

            - баввг,             -  бвага,          - аввба.

III. Яңа дәрес.

 1.Укытучы: укучылар, компьютерларны җибәрегез. Күрсәткечле тигезләмәләрнең үзлекләрен кабатлап алыйк. Презентация буенча кабатлау.

1 слайд

Күрсәткечле тигезләмәләр

ах = в          72х-3 = 49

2· 2х + 4х = 80

2 слайд

Күрсәткечле функция
у =ах

3 слайд

Күрсәткечле тигезләмәләрне чишүнең кайбер
ысуллары

• 1. 72х-3= 49.
• Нигезләрне тигезләү ысулы.

• 2.  7х+2 + 4•7х+1 = 539.
• Тапкырлаучыларга таркату ысулы.

3. 9х - 8•3х – 9 =0

Алыштырып кую ысулы

4 слайд

72х-3 = 49
Чишү.
72х-3= 72
2х-3 = 2
х =2,5
Җавап: 2,5.

5 слайд

7х+2 + 4•7х+1 = 539

Чишү.
7х+1 ( 7 + 4 ) = 539
7х+1 • 11 = 539,
7х+1 = 49
7х+1 = 7 2
х+1 = 2,
х = 1
Җавап: 1.

6 слайд

• 9х - 8•3х –9 = 0.
  Чишү.
  Д(у) =R,
  9х - 8•3х – 9 = 0,  3х =у,
  у2 – 8 у – 9 = 0, Д =100,
  у = -1, у = 9,
  3х = - 1 – чишелеше юк,( а>0 ),
  3х = 9, х = 2.
  Җавап: 2.

7 слайд

5I 4x – 6 I = 25 3x-4
Тигезләмәсен ничек чишәргә?

        1.Укытучы: укучылар 5I4x – 6I = 253х – 4 тигезләмәсенең чишү юлын бергәләп ачыклыйк ( укучылар тигезләмәнең чишү ысулын телдән ачыклыйлар һәм слайдтагы чишелешне карап ныгыталар).

8 слайд

5I 4x-6 I =253x –4.
Чишү.
5I 4x – 6 I = 5 6x-8;
 I 4x – 6 I = 6х –8;        
 4х –6 =0, х = 1,5;

1)  х> 1,5;   4x – 6 = 6x – 8,
                            х=1 – керми.
2) х < 1,5;  - 4х +6 = 6х –8;
                     -10х = -14;
                  х = 1,4 – керә.
Җавап : 1,4.

3. Укытучы: укучылар   9I3x – 1I = 3 8х- 2 тигезләмәсен мөстәкыйль рәвештә чишегез. (укучыларга буклетлар таратыла). Ә хәзер  дөреслеген буклеттагы чишелеш буенча тикшерегез һәм ведомостька билгеләр куегыз.

4.Укытучы:        10 х2 -3х -1

                      I х-2 I                =1 тигезләмәсенә игътибар итик әле. Без чишкән тигезләмәләрдән нәрсәсе белән аерыла? ( укучылар  дәрәҗәнең нигезендә дә, күрсәткечендә дә үзгәрешле булуына игътибар итәләр) Дөрес, дәрәҗәнең нигезе дә , күрсәткече дә үзгәрешлене эченә ала. Мондый тигезләмәләрне чишү метлды белән танышыйк.

    UV = UZ күрсәткечле – дәрәҗәле тигезләмәнең гомуми рәвеше булсын. U,V,Z барысы да билгесез х ны үз эченә алалар. Мондый тигезләмәне чишү өчен ике тигезләмә чишелә: U = 1, V =Z. Һәм түбәндәге шартлар үтәлергә кирәк.

1. әгәр х ның нигезне 1 гә ( U =1 ) әйләндерә торган кыйммәтләре UV  = UZ тигезләмәсен канәгатьләндерсәләр, аларны тигезләмәнең тамыры дип санарга ярый.
2. әгәр х ның нигезне тискәре сан һәм нульгә ( U≤0) әйләндерә торган кыйммәтләре UV = UZ  тигезләмәсен канәкатьләндерсәләр дә, аларны тигезләмәнең тамырлары дип санарга ярамый, чөнки U V  һәм UZ функцияләре уңай нигез (U>0) өчен генә билгеләнә.

Ә хәзер слайдтагы чишелешне карап нәтиҗә ясагыз.

9 слайд

10 х2-3х-1
I x – 2 I          = 1
Чишү.
1)  I x – 2 I = 1; x –2 =0; x=2;
a) x >2,  x-2=1, x=3 – канәгатьләндерә;
б) х < 2, -х + 2=1, х=1 – канәгатьләндерә.
2 ) 10 х2 –3х –1 =0;
Д = 9- 4•10•(-1) =49,
x1= -1/5, x2= ½.
Җавап: -1/5; ½;1;5.

    б) Дәреслектәге № 188 (в) эшен, Ix – 3I10x2 – 3x – 1 = 1 тигезләмәсен бергәләп чишү.

1. Мөстәкыйль рәвештә

а) 3I 3x – 4 I = 92x – 2;

            б) 42IxI – 3 - 3∙4I x I – 2 –1 = 0 тигеләмәләрен чишү. Буклеттагы чишелеш буенча дөреслеген тикшереп бәя кую.

     Укытучы: укучылар, хәзер үзегезнең эшчәнлегегезгә бәя бирегез.

   Укучылар ведомоська куеп барган үзбәя буенча аларның эшчәнлегенә билге куела.

       IV.Өйгә эш.

Буклеттагы тигезләмәләрне чишәргә.

1. I x – 3 I 3x2 – 10 x + 3 = 1 ,
2. 4x - 4∙2x = a. Укучылар параметрлы тигезләмәне дә чишеп карагыз. Киләсе дәрестә параметрлы тигезләмәләр чишәчәкбез.

     V.Дәресне йомгаклау.

    1.Укытучы: укучылар, модульле тигезләмәләрне чишү ысулларын тагын бер кабат искә төшерик. ( Ысуллар кабатлана.) Дәресне тәмамлыйбыз, барыгызга да рәхмәт.

   Максат: Күрсәткечле тигезләмәләр чишү күнекмәләрен ныгыту. Модульле күрсәткечле тигезләмәләр чишәргә өйрәнү.

   Материал: компьютерлар, дискет, таблица, тестлар, буклетлар, бәя кую ведомостьлары.

Әтнә районы Күңгәр урта мәктәбе.

11 нче сыйныфта алгебрадан

“Күрсәткечле тигезләмәләр чишү”

темасына дәрес эшкәртмәсе.

                 Әхмәтханова Гөлзидә Камилевна,

                               1 нче категорияле укытучы.

18.12.2017.