Внеклассное мероприятие. "Аваларга поезд белек чедирер"
классный час по теме

Аваларга поезд белек чедирер.

Сорулгазы: Кыс кижи амыдыралдын чаякчызы дээрзин билиндирер.

Аваларны хундулээр, камнаар унелээр, кезээде ынак болурунга кижизидер.

Методтары: коргузуг, тайылбыр.

Дерилгези: сюжеттиг чуруктар.

Чорудуу:

1. Организастыг кезээ.

а/ беседа

б/ байыр чедириишкини

- Уруглар, бис богун класстан дашкаар кичээл эрттирер бис. Чунун дугайында билип тур силер бе?

-Чуу деп байырлал чоокшулап келгенил?

(Авалар хуну)

-Бугу делегейнин херээженнер хуну.

-Ава эн-не эргим, энерелдиг, унелиг сос.Ава кижинин холдары эн-не буянныг, алдын .Олар чуну-даа кылып шыдаар.

Аванын чурээ эн-не чымчак, чылыг. Ол бодунун ынакшылын уруг-дарыынга соннеп чоруур. Чаш уруг торуттунуп келгеш, хар чедир озе бергеш эн-не баштай адаар созу «Авай».

  Бис мунгаранчыг-даа , оорунчуг-даа , аарышкылыг-даа уеде эн-не баштай  «авай» дээр бис.

Авалыг кижи чоргаар. Эн-не аас- кежиктиг  болур.

-Аваларны канчаар ужурлуг бис?

-Хундулээр, камнаар, мунгаратпас, хомудатпас,ыглатпас,созун кезээде дыннап чоруур.

2.Аваларга поезд белектер чедирер.

-Демир – орук ортээлинден мындыг медээ  келген: « Поезд аваларга Март 8 таварыштыр белектер чедирер.Далажып турар.Машинист четтигер дээш эн кыска орукту шилип алган, ол орукта доктаамнар эвээш. Ынчалза-даа ол орук база кайгамчыктыг.Чугле шупту онаалгаларны кууседиптерге, ынчан поезд дараазында доктаамче шимчеп унер.

ШУЛУК «Ава чурээ»(башкы номчуур).

Ава кижи дириг чораан назынында

Ажы-толум менди-кадык чорзуннар дээр

Шаптараазын кадыг-бергээ таварышса

Чангыс бодум чуктезимзе ажырбас дээр.

Идик-хептин чаазын-даа, чаражын-даа

Ие кижи уругларым кетсиннер дээр

Аъштын чемнин чаагай таптыг амданныын-даа

Ава кижи ажы-толге арттырып каар.

УЛЕГЕР ДОМАКТАР,

Булут аразында  хун кара чылыг

Чон аразында ие караа  чымчак

Ада созун ажырып болбас

Ие созун ижип болбас

Куш уязынга ынак

Кижи иезинге ынак.

Адалыг кижи чоргаар,

Иелиг кижи шевер.

М А К Т А Л  состер , кузээшкиннер.

-Кижи бурузу авазын мактаар.

-Сээн аван кандыгыл?

-Мээн авам эн-не чараш, угаанныг, эки, хундулээчел, чугаакыр, эргим.

Ынчангаш аваларга  шулуктеп бээр бис.

-Ававыска ынак,  чоргаарланыр бис.

3. Кроссворд.  «МЕНИ ТЫП».

1.Кадып, казып чурагайлар ооренир  ол чуу деп эртемил?

2.Аъш-чемни каяа салырырыл?

3.Чаш уругну каяа опейлеп ,аадар бис?

4.Улуг сарыг хунге домей, ынчалза-даа чылытпас.

- Бо кроссвродту тыптарывыска  чуу деп сос унуп келгенил?

Ынчангаш аваларга ыры.

«АВАЙ».          (Аясмаа, Чимис)

Карангыда кавай чайгап

Карак шиммес чордун авай

Уруун мени остурер дээш

Уйгу дыш чок чордун авай.

4. «ЧЕЧЕКТЕР».

-Бистин класста чечектер озуп турар, эн чараш. Каш чечек барыл?

Оолдар санаар:  11 уруг бар. Оларны бис канчаар ужурлуг бис оолдар?

-Хундулээр, камгалаар.

-Шулуктен чугаалап бээр силер бе, оолдар?

5.  ЫН_ЫН_ЫН, авамга дыка …..(ынак мен)

     БЕ_БЕ_БЕ, авамга чечек……..(белекке бээр мен)

     КУ_КУ_КУ, авамга аас-кежикти……..(кузээр мен)

     ЧА_ЧА_ЧА, авай кезээде ……….(чараш бол)

     КА_КА_КА, авай кезээде ……….(кадык бол)

6.Чуруктар конкурзу «Геометриялыг фигуралар-биле чуруур.

Ада-иелер эки чуруктарны илередир.

7.ТУННЕЛ.

-Авалар силернин байырлалынар таварыштыр эн-не экини, кадыкшылды кузедивис!

-Бир эвес силер «Илбилиг Кижи» турган болзунарза чуну канчаптар силер Март 8-те?