Ог-булеге хамаарылга
классный час (3 класс) по теме

Ог-булеге болгаш

бот-бодунга кижизиг хамаарылга

3 класс

Преподователь: Мунзук Н.Н

Ог-булеге болгаш бот-бодунга кижизиг хамаарылга

        Херээжен кижинин иштики сагыш-сеткили ынакшылдын тончу чок унер дозу кылдыр чаяттынган. А эр кижиде – куш шыдалдын ундезин дозу доктаай берген. Бойдустун хоойлузу езугаар херээжен кижинин ынакшылы чокта эр кижи амыдырап шыдавас. Ынакшыл чокта чуртталга чок. Ынакшылдын каракка козулбес шак ындыг чаагай энергетиказы чоок кижилернин сагыш-сеткилинче удур-дедир чайгаар дамчып киргеш буянныг эки дом болуп, оорушкуну, идегелди, келир уеге бузурелди оларга берип, ынаныжын быжыглаар. Бир эвес айытканывыс энергетика дамчывас болза: «Мен ынак мен, а менээ ынак эвес-тир!» - дээн чижектиг бодалдар чоорту хомудалдан торуттунер. Коргуушкундан, хомудалдан, чигзинигден тывылган шак ындыг бодалдар амгы уенин бугу-ле эр-даа, херээжен-даа кижилеринин база ажы-толдун сагыш-сеткилин ойуп чоруур апарган деп психолог эртемденнер санап турарлар.

        Эр кижи ог-буленин бажы, херээжен кижи ол башты быжыглаан, ону тудуп чоруур мойун кылдыр чаяттынган. Ол ийи куштун кайызынын-даа эргелери, хулээлгелери ден, аразында тудуш харылзаалыг, олар деткижип, демнежип чоруурлар.

        Ава дугайында чогаалдар делегей литературазында кайы хой. Ава кижинин авыралы, ачы-буяны – чер кырында амыдыралдын бир кол бодаракчызы. Аванын чылыг холдары, эрге-чассыг состери, ажы-толу дээш бодунун амыр-дыжын уттуп алыры, оон туржук амы-тынын безин оргуптеринден чалданмазы – мун-мун чылдар дургузунда шулукчулернин сеткил-чурээн холзедип келген.

        Шынап-ла, ава чокта эрес-дидим маадыр-даа, хоюг уннуг ыраажы, политик-даа, ат-сураглыг шулукчу-даа чырык чер кырынга коступ келбес. Чырык черде чурттап, ажылдап, амыдыралда бар кежиктерни четтирип чоруурувус-даа болза, бистин аваларывыстын авыралы болгай.

                                Мээн авам

Уяранчыг, тааланчыг,

Уран-чечен опей ырлыг,

Эргеледип, чассыдып кээр

Энерелдиг мээн авам.

Анаа черле дыштыг орбас,

Аргыыр, даараар, быжар, сырыыр,

Амданныг хой чемнер кылыр,

Авыралдыг мээн авам.

Ээлдек-толеп баштак чанныг,

Ээлгир шевер уран холдуг,

Хуу-салым чаякчызы –

Хуулгаазын дег мээн авам.        

        Константин Хангай