Саха тылын уруоктара
план-конспект урока на тему

Еттянова Мотрена Владимировна

Предварительный просмотр:

ГБПОУ С(Ө) «С.Ф.Гоголев аатынан. Дьокуускайдааҕы педагогическай колледж»

Саха тылын уруога

Тиэмэтэ: «Тэнийбит уонна тэнийбэтэх этии диэн тугуй?»

Толордо: ПвНК группа

3 куурсун устудьуона

Еттянова Мотрена Влвдимировна

Дьокуускай,2017


Кылаас, оскуола:

2 кылаас

Уруок темата:

Тэнийбит уонна тэнийбэтэх этии диэн тугуй?

УМК (учебник аата, автора)

Л.В.Захарова, Саха тыла

Уруок тиибэ:

Сана ейдебулу арыйыы уруога

Учуутал сыала:

О5олор тэнийбит уонна тэнийбэтэх этиини араара уерэнэллэригэр усулуобуйаны тэрийии.

О5о соруга:  

Тэнийбит уонна тэнийбэтэх этии диэн тугуй, хайдах араарабытый?

Уруок тумуктэрэ:

1.Предмети уэрэтии тумуктэрэ:

Тэнийбэтэх уонна тэнийбит этиини сатаан араарар.

Этиигэ тутаах тыллартан ураты атын тыл баар буолла5ына тэнибит этии дэнэр.

2. Уэрэх сатабылларын сайыннарыы тумугэ:

Бэйэни салайынар-дьаһанар сатабыл: 

-уруок сыалын уонна соругун ейдуур,

-Бэйэ улэтин сатаан дьаьанар,  дьарыгын хонторуолланар, сыыһатын көннөрүнэр;

-бэйэ улэтин сыаналыыр.

Билэр-кѳрѳр сатабыл:

 -этиини ырытар, тэҥнээн керер, уратыларын быьаарар;

-бэйэ санаатын сааьылаан этэр, сатаан дакаастыыр.

  • Бодоруһар сатабыл:

-Атын киьи санарарын бол5ойон истэр, бэйэ санааны толору этэр;

- ыйытыыга толору хоруйдуур.

3.Ытык эйдэбулу инэрии тумугэ:

Тэнийбит уонна тэнийбэтэх этиини сатаан араарыы наадалаа5ын ейдееьун.

Этап сыала

Учуутал дьарыга

О5о дьарыга

Алтыьыы формата

Туттуллар ньымалар

Тумугэ

1

Тэрээьин чааьа

Уруокпутун алгыстан са5алыа5ын:

Бүгүҥҥү күн миэхэ, ыраас чэбик буол.

Араҥаччылыыр аан ийэ дойдум,

Сылаас тыыҥҥынан угуттаан ,

Сайаҕас саанаата биэр!

Оҕолор уруокка бэлэмнэрин көрдөрөллөр.

Бары бүттүүн

Кэпсэтии

үлэлиир миэстэни сатаан тэрийии

2

Уорэнэр соругу туруоруу

  1. Уруок соругар таьаарар тугэни тэрийии
  1. Сорудах:

Этии тутаах тылларын булун. Этиилэр туох уратылаахтарый.

  1. Таня үөрэтэр. Таня хоһоон үөрэтэр.
  2. Күн тыкта. Сылаас күн тыкта.
  3. Тураах кэллэ. Хара тураах кэллэ.

  1. Уорэнэр соругу туруоруу:

        Таня үөрэтэр. Таня хоһоон үөрэтэр.

  • Эьиги санаа5ытыгар бу этиилэртэн хайалара тэнийбит этииний? То5о?
  • Биьиги бугунну уруокка тухха уерэниэхтээхэбиппитий?

1.Сорудах:

1. Таня үөрэтэр. Таня хоһоон үөрэтэр.

2. Күн тыкта. Сылаас күн тыкта.

3. Тураах кэллэ. Хара тураах кэллэ.

Бастакы этиилэргэ тутаах эрэ тыллар бааллар, онтон иккис этиилэргэ тутаах тыллартан ураты ессе атын тыл баар.

  • Эппиэттэрин этэллэр, дакаастыыллар.
  • Бугунну уруокка тэнийбит уонна тэнийбэтэх этиини араара уерэниэхтээхпит.

Бары бүттүүн;

Биирдиилээн.

Ойуулааһын, тэҥнээн көрүү, бэсиэдэ, тылынан хонтуруол, боппуруос. Хонтуруолланыы.

-этиини ырытар, тэҥнээн керер, уратыларын быьаарар;

-бэйэ санаатын сааьылаан этэр, сатаан дакаастыыр.

-уруок сыалын уонна соругун ейдуур,

-Бэйэ улэтин сатаан дьаьанар,  дьарыгын хонторуолланар, сыыһатын көннөрүнэр;

3

Уорэнэр соругу толоруу

3.1.Сана ейдебулу арыйыы

2. Сорудах

Стр.117. эрч.3.

Биирдиилээн этиини аа5ын, этиигэ тутаах тыллары булун уонна тэнийбит эбэтэр тэнийбэтэх этии буоларын быьаарын.

2.Сана эйдэбулу моделлааьын

Тэнийбит уонна тэнийбэтэх этии диэн хайдах эбитий?

3.Сана эйдэбулу боруобалаан туттуу

3 сорудах

Стр118 эрч7

Хартыынаны керен тэнийбит уонна тэнийбэтэх этиитэ толкуйдаа.

4 сорудах

Стр118 эрч8

Тутаах эрэ тыллары уьул.

Ылааны куннэр буоллулар. Хонуу сирдэргэ хаар ууллан эрэр. Мастар манан са5ынньахтарын устубуттар. Оттон ойуурга хаар сытар. Тыа хаара уулларын кыыллар кэтэьэллэр.

2. Сорудах

Стр.117. эрч.3.

Тэнийбит этии: кетердер со5урууттан кэллилэр. Орускэ муус хасмаата. Тон буотан ньургуьун та5ыста. Сотору ардах туьуе. От елгемнук уунуе.

 Тэнийбэтэх этии: хаар уулла. Саас буолла. Куерэгэй ыллаата. Кун куерэйдэ. Тыа ке5еруе.

Этиигэ тутаах тыллартан ураты атын тыллар баар буолла5ына тэнийбит этии дэнэр. Онтон тутаах эрэ тыллар  баар буоллахтарына тэнийбэтэх этии дэнэр

3 сорудах

Стр118 эрч7

Хартыынаны керен тэнийбит уонна тэнийбэтэх этиилэри  толкуйдууллар. Сылгылар суурэллэр. Сылгылар тургэниик суурэллэр.

4 сорудах

Стр118 эрч8

куннэр буоллулар. хаар ууллан эрэр. Мастар устубуттар. хаар сытар. кыыллар кэтэьэллэр.

Бары бүттүүн, биирдиилээн.

бэсиэдэ, тылынан хонтуруол, боппуруос. Ааҕыы, суруйуу. Сыаналаныы. Хонтуруолланыы.

Дьон, дойду, ыт ааттара улахан бууккубаттан суруллаллар. Таба суруйуу быраабылатын тутуьан этии толкуйдаан суруйар.эйэ санааныы сатаан этии, ыйытыыны сатаан биэрии, атын киһи санаатын өйдөөн, тулуйан истии.

Таба суруйуу быраабылатын сепке туттуу наадалаа5ын өйдөөһүн.

5

Бэйэ ойдобулун сыаналаныы

.1.Бэйэ ейдебулу сыаналаныы.

- Бугунну уруокка туох сананы биллибит?

4.2.Бэйэ дьарыгын сыаналаныы.

- бугунну саха тылын уруогар төһө көхтөөхтүк кытынныбыт дии санаатыгыт?

- Бэйэ5ит улэ5итин смайликтарынан сыаналанын эрэ

  1. Уорбут смайлик – бугун уруокка кохтоохтук кытынным, элбэ5и биллим, бэйэм санаабын толору кэпсээтим.
  2. Уорбэтэх да, хомойботох да смайлик – бугун уруокка син кыттыстым, сананы биллим, кыратык бэйэм санаабын эттим
  3. Бугун уруокка олох кыттыспатым, атынынан дьарыктана олордум, ойдооботум

- Уруогпут манан тумуктэннэ, эьигини кытта бугунну уруокка учугэйдик, кехтеехтук кыттыбыккытын иьин баьыыбаларын Корсуоэххэ диэри!

Оҕолор боппуруоска бэйэлэрин санааларын этэллэр, уонна уруокка кыттыыларын смайлик көмөтүнэн сыаналаналлар.

Бары бүттүүн, биирдиилээн.

Сыаналаныы, бэсиэдэ, кэпсэтии.

бэйэ санааныы сатаан этии, ыйытыыны сатаан биэрии, атын киһи санаатын өйдөөн, тулуйан истии.

Бэйэ дьарыгы сыналаныы.



Предварительный просмотр:

ГБПОУ С(Ө) «С.Ф.Гоголев аатынан. Дьокуускайдааҕы педагогическай колледж»

Саха тылын уруога

Тиэмэтэ: «ыйытыы уонна сэьэн этии»

Толордо: ПвНК группа

3 куурсун устудьуона

Еттянова Мотрена Влвдимировна

Дьокуускай,2017


Кылаас, оскуола:

2 кылаас

Уруок темата:

Ыйытыы уонна сэьэн этии

УМК (учебник аата, автора)

Л.В.Захарова, Саха тыла

Уруок тиибэ:

Сана ейдебулу арыйыы уруога

Учуутал сыала:

О5олор ыйытыы уонна сэьэн этиини араара уерэнэллэригэр усулуобуйаны тэрийии.

О5о соруга:  

Ыйытыы уонна сэьэн этии диэн тугуй, хайдах араарабытый?

Уруок тумуктэрэ:

1.Предмети уэрэтии тумуктэрэ:

Ыйытыы уонна сэьэн этиини сатаан араарар.

Эьиги ыйыттыгыт. Бу ыйытыы этии. Онтон эьиги ыйытыыга эппиэттээтигит. Ити сэьэн этии.

2. Уэрэх сатабылларын сайыннарыы тумугэ:

Бэйэни салайынар-дьаһанар сатабыл: 

-уруок сыалын уонна соругун ейдуур,

-Бэйэ улэтин сатаан дьаьанар,  дьарыгын хонторуолланар, сыыһатын көннөрүнэр;

-бэйэ улэтин сыаналыыр.

Билэр-кѳрѳр сатабыл:

 -этиини ырытар, тэҥнээн керер, уратыларын быьаарар;

-бэйэ санаатын сааьылаан этэр, сатаан дакаастыыр.

  • Бодоруһар сатабыл:

-Атын киьи санарарын бол5ойон истэр, бэйэ санааны толору этэр;

- ыйытыыга толору хоруйдуур.

3.Ытык эйдэбулу инэрии тумугэ:

Ыйытыы уонна сэьэн этиини сатаан араарыы наадалаа5ын ейдееьун.

Этап сыала

Учуутал дьарыга

О5о дьарыга

Алтыьыы формата

Туттуллар ньымалар

Тумугэ

1

Тэрээьин чааьа

Уруокпутун алгыстан са5алыа5ын:

Бүгүҥҥү күн миэхэ, ыраас чэбик буол.

Араҥаччылыыр аан ийэ дойдум,

Сылаас тыыҥҥынан угуттаан ,

Сайаҕас саанаата биэр!

Оҕолор уруокка бэлэмнэрин көрдөрөллөр.

Бары бүттүүн

Кэпсэтии

үлэлиир миэстэни сатаан тэрийии

2

Уорэнэр соругу туруоруу

  1. Уруок соругар таьаарар тугэни тэрийии
  1. Сорудах:

Аах.Кэпсээнтэн схема5а сеп тубэьэр тыллары бул:

То5ус ый иьийэн турбут айыл5а аргыый уьуктан барар. Кун сылаас тыына аан бастаан сиргэбиллэр. Мастар тириппит курдукхалын соннорун усталлар. Ор сыппыт хаар сотору ирэн, ууллан барар. Сир-дойду иэнэ суунар курдук ыраас уунан туолар.

  1. Сорудах

Хоьоону икки буолан аа5ын: биир – ыйытар, иккис – эппиэттиир.

                Сурэ5э суох

- Тарас, сир хорута барыан дуо?

- Барбаппын.

- Тарас, мас мастыы тахсыан дуо?

- Иьим ыалдьар.

- Тарас, хааьы сии кэлиэн дуо?

- Бардыым, бардым, биэбэкээм.

-Туох туьунан суруллубутуй?

-сурхэ суох буолар учугэй дуо? То5о?

- этиилэргэ тугу ейдеен кердугут?

  1. Уорэнэр соругу туруоруу:        
  • Эьиги санаа5ытыгар бу этиилэртэн хайалара ыйытыы этииний, хайата сэьэн этииний? То5о?
  • Биьиги бугунну уруокка туохха уерэниэхтээхэбиппитий?

1.Сорудах:

То5ус, барар, сылаас, суунар, туолар.

  1. Сорудах

Хоьоону икки буолан аа5аллар: биир – ыйытар, иккис – эппиэттиир.

                Сурэ5э суох

- Тарас, сир хорута барыан дуо?

- Барбаппын.

- Тарас, мас мастыы тахсыан дуо?

- Иьим ыалдьар.

- Тарас, хааьы сии кэлиэн дуо?

- Бардыым, бардым, биэбэкээм. 

- сурэхэ суох уол, Тараас туьунан.

- сурэ5э суох буолуу куьа5ан, то5о диэтэххэ сурэ5э суох киьи олоххотугу да ситиспэт, олохта туохха да туьата суох киьи буолар.

- ыйыттахха этии бутэьигэр ыйыты бэлиэтэ туруораллар.

Онтон эппиэтигэр, туочука

  • Эппиэттэрин этэллэр, дакаастыыллар.
  • Бугунну уруокка ыйытыы уонна сэьэн этиини араара уерэниэхтээхпит.

Бары бүттүүн;

Биирдиилээн.

Пааранан.

Ойуулааһын, тэҥнээн көрүү, бэсиэдэ, тылынан хонтуруол, боппуруос. Хонтуруолланыы.

-этиини ырытар, тэҥнээн керер, уратыларын быьаарар;

-бэйэ санаатын сааьылаан этэр, сатаан дакаастыыр.

-уруок сыалын уонна соругун ейдуур,

-Бэйэ улэтин сатаан дьаьанар,  дьарыгын хонторуолланар, сыыһатын көннөрүнэр;

3

Уорэнэр соругу толоруу

3.1.Сана ейдебулу арыйыы

3. Сорудах

Стр.119. эрч.3.

Устун, этии кэнниттэн септеех сурук бэлиэтин туруорун.

- Кырачаан кыысчаан,

  Эт, ханна сырыттын

- Эбэ куел унуоругар

  Эбэм эмээхсиннэ

- Кырачаан кыысчаан,

  Тугу сиэтин-аьаатын

- уут, суегэй, куерчэх

  Урумэ, ессе иэдьэйгэй

2.Сана эйдэбулу моделлааьын

Сэьэн уонна ыйытыы этиини хайдах араарар эбиппитий?

3.Сана эйдэбулу боруобалаан туттуу

4 сорудах

Стр120эрч4.

Бэйэ-бэйэгититтэн хардарыта ыйыталаьын уонна эппиэттээн.

-Билигин дьыл ханнык кэмэй?

-Саас кэлбитин туохтан биллин?

-Ханнык кетердер кэлбэттэрий?

-Эн сааьы таптыыгын дуо?

-Того?

5 сорудах

Стр120эрч5. Сыыьаны кеннер.

-Ким чааскыны алдьатта.

-Ким алдьаппытын билбэппин?

-Эн алдьаппытын дуо?

-Мин алдьаппаттагым.

-Эн алдьаппытын дуо?

-Мин алдьаппытым?

-Ким чааскыны алдьатта?

-Ким алдьаппытын билбэппин.

3. Сорудах

Стр.119. эрч.3.

- Кырачаан кыысчаан,

  Эт, ханна сырыттын?

- Эбэ куел унуоругар

  Эбэм эмээхсиннэ.

- Кырачаан кыысчаан,

  Тугу сиэтин-аьаатын?

- уут, суегэй, куерчэх

  Урумэ, ессе иэдьэйгэй.

Ыйытыылаах этии, ыйытыы этии дэнэр, онтон ыйытыыга эппиэт сэьэн этии.

5 сорудах

Стр120. Сыыьаны кеннер.

-Ким чааскыны алдьатта?

-Ким алдьаппытын билбэппин

-Эн алдьаппытын дуо?

-Мин алдьаппатагым.

-Эн алдьаппытын дуо?

-Мин алдьаппытым.

-Ким чааскыны алдьатта?

-Ким алдьаппытын билбэппин.

Бары бүттүүн, биирдиилээн.

бэсиэдэ, тылынан хонтуруол, боппуруос. Ааҕыы, суруйуу. Сыаналаныы. Хонтуруолланыы.

Дьон, дойду, ыт ааттара улахан бууккубаттан суруллаллар. бэйэ санааныы сатаан этии, ыйытыыны сатаан биэрии, атын киһи санаатын өйдөөн, тулуйан истии.

5

Бэйэ ойдобулун сыаналаныы

.1.Бэйэ ейдебулу сыаналаныы.

- Бугунну уруокка туох сананы биллибит?

4.2.Бэйэ дьарыгын сыаналаныы.

- бугунну саха тылын уруогар төһө көхтөөхтүк кытынныбыт дии санаатыгыт?

- Бэйэ5ит улэ5итин смайликтарынан сыаналанын эрэ

  1. Уорбут смайлик – бугун уруокка кохтоохтук кытынным, элбэ5и биллим, бэйэм санаабын толору кэпсээтим.
  2. Уорбэтэх да, хомойботох да смайлик – бугун уруокка син кыттыстым, сананы биллим, кыратык бэйэм санаабын эттим
  3. Бугун уруокка олох кыттыспатым, атынынан дьарыктана олордум, ойдооботум

- Уруогпут манан тумуктэннэ, эьигини кытта бугунну уруокка учугэйдик, кехтеехтук кыттыбыккытын иьин баьыыбаларын Корсуоэххэ диэри!

Оҕолор боппуруоска бэйэлэрин санааларын этэллэр, уонна уруокка кыттыыларын смайлик көмөтүнэн сыаналаналлар.

Бары бүттүүн, биирдиилээн.

Сыаналаныы, бэсиэдэ, кэпсэтии.

бэйэ санааныы сатаан этии, ыйытыыны сатаан биэрии, атын киһи санаатын өйдөөн, тулуйан истии.

Бэйэ дьарыгы сыналаныы.



Предварительный просмотр:

ГБПОУ С(Ө) «С.Ф.Гоголев аатынан. Дьокуускайдааҕы педагогическай колледж»

Саха тылын уруога

Тиэмэтэ: «Соруйар уонна кууьурдуу этии»

Толордо: ПвНК группа

3 куурсун устудьуона

Еттянова Мотрена Влвдимировна

Дьокуускай,2017


Кылаас, оскуола:

2 кылаас

Уруок темата:

Соруйар уонна кууьурдуу этии

УМК (учебник аата, автора)

Л.В.Захарова, Саха тыла

Уруок тиибэ:

Сана ейдебулу арыйыы уруога

Учуутал сыала:

О5олор соруйар уонна кууьурдуу этиини араара уерэнэллэригэр усулуобуйаны тэрийии.

О5о соруга:  

Соруйар уонна кууьурдуу этии диэн тугуй, хайдах араарабытый?

Уруок тумуктэрэ:

1.Предмети уэрэтии тумуктэрэ:

Соруйар уонна кууьурдуу этиини сатаан араарар.

Соруйаары, субэлээри гыныахха соруйар этии туттуллар. Уерууну, хомолтону, кутталы,онтон да атын туругу кердерер этиилэр кууьурдуу этиилэр дэнэллэр.

Соруйар этии бутуутугэр туочука турар. Кууьурдуу этии бутуутугэр кууьурдуу бэлиэтэ (!) турар.

2. Уэрэх сатабылларын сайыннарыы тумугэ:

Бэйэни салайынар-дьаһанар сатабыл: 

-уруок сыалын уонна соругун ейдуур,

-Бэйэ улэтин сатаан дьаьанар,  дьарыгын хонторуолланар, сыыһатын көннөрүнэр;

-бэйэ улэтин сыаналыыр.

Билэр-кѳрѳр сатабыл:

 -этиини ырытар, тэҥнээн керер, уратыларын быьаарар;

-бэйэ санаатын сааьылаан этэр, сатаан дакаастыыр.

  • Бодоруһар сатабыл:

-Атын киьи санарарын бол5ойон истэр, бэйэ санааны толору этэр;

- ыйытыыга толору хоруйдуур.

3.Ытык эйдэбулу инэрии тумугэ:

Соруйар уонна кууьурдуу этиини сатаан араарыы наадалаа5ын ейдееьун.

Этап сыала

Учуутал дьарыга

О5о дьарыга

Алтыьыы формата

Туттуллар ньымалар

Тумугэ

1

Тэрээьин чааьа

Уруокпутун алгыстан са5алыа5ын:

Бүгүҥҥү күн миэхэ, ыраас чэбик буол.

Араҥаччылыыр аан ийэ дойдум,

Сылаас тыыҥҥынан угуттаан ,

Сайаҕас саанаата биэр!

Оҕолор уруокка бэлэмнэрин көрдөрөллөр.

Бары бүттүүн

Кэпсэтии

үлэлиир миэстэни сатаан тэрийии

2

Уорэнэр соругу туруоруу

  1. Уруок соругар таьаарар тугэни тэрийии
  1. Сорудах:

1.Хоьоону аах. Суьуеххэ арааран уьул.

Хонуу-толоон аайыттан

Кунду ырыалаах

Куерэгэйим керулээтэ

Кэтэх тыаларбар

Кэ5э кыылым кэлэн

Кэрээбэккэ эттэ.

  1. Сорудах

2.Этиилэри аах. Туох уратылаахтарый?

    Туттуон иннинэ толкуйдаа, кэрдиэн иннинэ кээмэйдээ.

   Сэттэтэ мээрэйдээ биирдэ быс.

   -Петя, уута бас эрэ.

   -Ессе да угус кыайыыны багарбыт, Мария Ивановна!

   Айылга уутуттан уьуктан, сэргэхсийэн эрэрэ ггоучугэй даганы!

  1. Уорэнэр соругу туруоруу:        
  • Эьиги санаа5ытыгар бу этиилэртэн хайалара соруйар уонна кууьурдуу этиини
  • Биьиги бугунну уруокка туохха уерэниэхтээхэбиппитий?

1.Сорудах:

Хо-нуу-то-лоон аа-йыт-тан

Кун-ду ы-рыа-лаах

Куе-рэ-гэ-йим ке-ру-лээ-тэ

Кэ-тэх тыа-лар-бар

Кэ-5э кыы-лым кэ-лэн

Кэ-рээ-бэк-кэ эт-атэ.

  1. Сорудах

3 бастакы этии соруйуу уонна, субэлээх этиилэр, онтон 2 бутэьик уерууну кердереллер.

  • Бугунну уроукка кууьурдуу уонна соруйар этиини араара уерэниэхпит.

Бары бүттүүн;

Биирдиилээн.

Пааранан.

Ойуулааһын, тэҥнээн көрүү, бэсиэдэ, тылынан хонтуруол, боппуруос. Хонтуруолланыы.

-этиини ырытар, тэҥнээн керер, уратыларын быьаарар;

-бэйэ санаатын сааьылаан этэр, сатаан дакаастыыр.

-уруок сыалын уонна соругун ейдуур,

-Бэйэ улэтин сатаан дьаьанар,  дьарыгын хонторуолланар, сыыһатын көннөрүнэр;

3

Уорэнэр соругу толоруу

3.1.Сана ейдебулу арыйыы

3. Сорудах

Аах. Белехтерге араартаан уьул.

   

Суох буоллун сэрии! Мээнэгэ кыыьырыма, эрдэ кырдьыан. Ер сыппыт хаар сотору ирэн, уллан барар. Ким хонууну сибэккинэн саас симиирий? Эьэкээн, эйиигин эйиигин куустээх дииллэр, миигин кемускээ-харыстаа! Аанчык, бу кэнниттэн иьиккин сууйаар. Клим ханна барбытай? Дьиэ урдуттэн уулбут хаар чаккырыытаммалаата.

2.Сана эйдэбулу моделлааьын

Кууьурдуу уонна соруйуу этиини хайдах араарар эбиппитий? Бутэьикэ ханнык сурук бэлиэтэ турар эбитий?

3.Сана эйдэбулу боруобалаан туттуу

4 сорудах

 Сурук бэлиэлэри туруоран, уьул. 

    -Дорообо, кэгэ кетер

    -Кук-куук Дорообо – диэтэ кэгэ

    -Кэгэ кетер,кэлбитин теье ер буолла

    -Икки хонно

5 сорудах

Бэриллибит этиилэри тэнит.

Саас кэллэ. Кун тыкта. Халлаан ке5ерде.

Салгын сылыйда.

3. Сорудах

Кууьурдуу бэлиэлээх этиилээр: Суох буоллун сэрии! Эьэкээн, эйиигин эйиигин куустээх дииллэр, миигин кемускээ-харыстаа!

Ыйыытыы бэлиэлээх этиилэр: Ким хонууну сибэккинэн саас симиирий?  Клим ханна барбытай?

Туочка бэлиэлэх этиилэр: Мээнэгэ кыыьырыма, эрдэ кырдьыан. Ер сыппыт хаар сотору ирэн, уллан барар. Дьиэ урдуттэн уулбут хаар чаккырыытаммалаата.

Соруйаары, субэлээри гыныахха соруйар этии туттуллар. Уерууну, хомолтону, кутталы,онтон да атын туругу кердерер этиилэр кууьурдуу этиилэр дэнэллэр.

Соруйар этии бутуутугэр туочука турар. Кууьурдуу этии бутуутугэр кууьурдуу бэлиэтэ (!) турар.

5 сорудах

    -Дорообо, кэгэ кетер!

    -Кук-куук Дорообо! – диэтэ кэгэ

    -Кэгэ кетер,кэлбитин теье ер буолла?

    -Икки хонно.

5 сорудах

Кэтэьиилээх саас кэллэ. Сааскы халлаан ке5ерде....

Бары бүттүүн, биирдиилээн.

бэсиэдэ, тылынан хонтуруол, боппуруос. Ааҕыы, суруйуу. Сыаналаныы. Хонтуруолланыы.

Дьон, дойду, ыт ааттара улахан бууккубаттан суруллаллар. бэйэ санааныы сатаан этии, ыйытыыны сатаан биэрии, атын киһи санаатын өйдөөн, тулуйан истии.

5

Бэйэ ойдобулун сыаналаныы

.1.Бэйэ ейдебулу сыаналаныы.

- Бугунну уруокка туох сананы биллибит?

4.2.Бэйэ дьарыгын сыаналаныы.

- бугунну саха тылын уруогар төһө көхтөөхтүк кытынныбыт дии санаатыгыт?

- Бэйэ5ит улэ5итин смайликтарынан сыаналанын эрэ

  1. Уорбут смайлик – бугун уруокка кохтоохтук кытынным, элбэ5и биллим, бэйэм санаабын толору кэпсээтим.
  2. Уорбэтэх да, хомойботох да смайлик – бугун уруокка син кыттыстым, сананы биллим, кыратык бэйэм санаабын эттим
  3. Бугун уруокка олох кыттыспатым, атынынан дьарыктана олордум, ойдооботум

Оҕолор боппуруоска бэйэлэрин санааларын этэллэр, уонна уруокка кыттыыларын смайлик көмөтүнэн сыаналаналлар.

Бары бүттүүн, биирдиилээн.

Сыаналаныы, бэсиэдэ, кэпсэтии.

бэйэ санааныы сатаан этии, ыйытыыны сатаан биэрии, атын киһи санаатын өйдөөн, тулуйан истии.

Бэйэ дьарыгы сыналаныы.



Предварительный просмотр:

ГБПОУ С(Ө) «С.Ф.Гоголев аатынан. Дьокуускайдааҕы педагогическай колледж»

Саха тылын уруога

Тиэмэтэ: « Тиэкис »

Толордо: ПвНК группа

3 куурсун устудьуона

Еттянова Мотрена Влвдимировна

Дьокуускай,2017


Кылаас, оскуола:

2 кылаас

Уруок темата:

Тиэкис

УМК (учебник аата, автора)

Л.В.Захарова, Саха тыла

Уруок тиибэ:

Сана ейдебулу арыйыы уруога

Учуутал сыала:

О5олор тиэкис диэн ейдебу арыйалларыгар уонна тиэкиьи сеп тутулга сааьылыы уерэнэллэригэр усулуобуйаны тэрийии.

О5о соруга:  

Соруйар уонна кууьурдуу этии диэн тугуй, хайдах араарабытый?

Уруок тумуктэрэ:

1.Предмети уэрэтии тумуктэрэ:

Тиэкис диэн тугун билэр, этиилэри сааьылаан тиэкиьи онорор.

Икки эбэтэр хас да ис хоьооннорунан ситимнээх этиилэри тиэкис дэнэр.

2. Уэрэх сатабылларын сайыннарыы тумугэ:

Бэйэни салайынар-дьаһанар сатабыл: 

-уруок сыалын уонна соругун ейдуур,

-Бэйэ улэтин сатаан дьаьанар,  дьарыгын хонторуолланар, сыыһатын көннөрүнэр;

-бэйэ улэтин сыаналыыр.

Билэр-кѳрѳр сатабыл:

 -этиини ырытар, тэҥнээн керер, уратыларын быьаарар;

-бэйэ санаатын сааьылаан этэр, сатаан дакаастыыр.

  • Бодоруһар сатабыл:

-Атын киьи санарарын бол5ойон истэр, бэйэ санааны толору этэр;

- ыйытыыга толору хоруйдуур.

3.Ытык эйдэбулу инэрии тумугэ:

Тиэкиьи сеп тутулунан сатаан суруйуу наадалаа5ын ейдееьун.

Этап сыала

Учуутал дьарыга

О5о дьарыга

Алтыьыы формата

Туттуллар ньымалар

Тумугэ

1

Тэрээьин чааьа

Уруокпутун алгыстан са5алыа5ын:

Бүгүҥҥү күн миэхэ, ыраас чэбик буол.

Араҥаччылыыр аан ийэ дойдум,

Сылаас тыыҥҥынан угуттаан ,

Сайаҕас саанаата биэр!

Оҕолор уруокка бэлэмнэрин көрдөрөллөр.

Бары бүттүүн

Кэпсэтии

үлэлиир миэстэни сатаан тэрийии

2

Уорэнэр соругу туруоруу

  1. Уруок соругар таьаарар тугэни тэрийии
  1. Сорудах:

Кун сандаарыччы тыкта.

О5олор оонньуу сылдьаллар.

Массыына куоракка барда.

Кун сандаарыччы тыкта. Хаар уулунна. Куех от быкта. Ньургуьун та5ыста.кетер со5урууттан кэллилэр.

- Тугу бэлиэтии кердун?

- хайа еттугэр турар этиилэри тиэкис диэххэ себуй? То5о?

  1. Уорэнэр соругу туруоруу:        
  • Биьиги бугунну уруокка туохха уерэниэхтээхэбиппитий?

1.Сорудах:

Ханас еттугэр баар этиилэр бэйэ бэйэлэригэр сибээьэ суохтар. Уна еттугэр баар этиилэр сибээстээхтэр.

Уна еттугэр баар этиилэри тиэкис диэххэ сеп. То5о диэтэххэ кинилэр бэйэ бэйэлэригэр сибээстээхтэр.

  • Бугунну тиэкис диэн тугунбилиэхтээхпит.

Бары бүттүүн;

Биирдиилээн.

Пааранан.

Ойуулааһын, тэҥнээн көрүү, бэсиэдэ, тылынан хонтуруол, боппуруос. Хонтуруолланыы.

-этиини ырытар, тэҥнээн керер, уратыларын быьаарар;

-бэйэ санаатын сааьылаан этэр, сатаан дакаастыыр.

-уруок сыалын уонна соругун ейдуур,

-Бэйэ улэтин сатаан дьаьанар,  дьарыгын хонторуолланар, сыыһатын көннөрүнэр;

3

Уорэнэр соругу толоруу

3.1.Сана ейдебулу арыйыы

2. Сорудах

Аах.

  1. Сима а5ата – дьиэ тутааччы. Кин олус уус киьи. Дьикти таас дьиэлэри тутар.
  2. Сири аан бастаан керен, серу-се5ен, бэркиьээн сана аллайбыта. Биирдэ ейдеебутум, ороммор олорор эбиппин. Ити уол оонньууру ылыа5а, учугэйдик кере сырыт.
  3. Куоскалаах кутуйах буолуохпут. Ый тукаам ити обургу баанканы эн тут. Мэник Бээчэ дьиэтигэр баран испит.
  4. Ол сайын мин булчутунан аатырабын. Бэйэм дьоммун куьунан, балыгынан аьатттым.

- 1-кы тиэкис дуо? То5о? Ханнык тиэмэннэн сибээстээхтэрий?

-2 тиэкис дуо? То5о?

- 3 тиэкис дуо? То5о?

- 4 тиэкис дуо? То5о? Ханнык тиэмэннэн сибээстээхтэрий?

2.Сана эйдэбулу моделлааьын

Тиэкис диэн туох эбитий?

3.Сана эйдэбулу боруобалаан туттуу

3 сорудах

 Стр 126. Хартыынаны керен тиэкистэ толкуйдаа.

  • Этиилэрин бэйэ-бэйэлэрин кытты ситимнээхтэр дуо?

5 сорудах

Кетердер ааттарын хаста да аах уонна кербекке эрэ суруй.

2. Сорудах

  1. Сима а5ата – дьиэ тутааччы. Кин олус уус киьи. Дьикти таас дьиэлэри тутар.
  2. Сири аан бастаан керен, серу-се5ен, бэркиьээн сана аллайбыта. Биирдэ ейдеебутум, ороммор олорор эбиппин. Ити уол оонньууру ылыа5а, учугэйдик кере сырыт.
  3. Куоскалаах кутуйах буолуохпут. Ый тукаам ити обургу баанканы эн тут. Мэник Бээчэ дьиэтигэр баран испит.
  4. Ол сайын мин булчутунан аатырабын. Бэйэм дьоммун куьунан, балыгынан аьатттым.

- 1-кы тиэкис диэххэ сеп, Сима а5ата диэн тиэмэннэн сибээстэьэн тураллар.

-2 тиэкис буотах, бэйэ-бэйэлэригэр сибээьэ суох этиилэр тураллар.

-3 тиэкис буотах, бэйэ-бэйэлэригэр сибээьэ суох этиилэр тураллар.

- 4 тиэкис диэххэ сеп, булчут диэн тиэмэннэн сибээстэьэн тураллар.

Икки эбэтэр хас да ис хоьооннорунан ситимнээх этиилэри тиэкис дэнэр.

3 сорудах

    Хартыынанан керен 3-4 тиэкис толкуйдууллар уонна тиэмэлииллэр.

5 сорудах

Кыталык, куо5ас, ке5ен, туруйа, анды, аныр, бараах, угуруо, улун, мороду, чыкымай, чекчене.

Бары бүттүүн, биирдиилээн.

бэсиэдэ, тылынан хонтуруол, боппуруос. Ааҕыы, суруйуу. Сыаналаныы. Хонтуруолланыы.

Дьон, дойду, ыт ааттара улахан бууккубаттан суруллаллар. бэйэ санааныы сатаан этии, ыйытыыны сатаан биэрии, атын киһи санаатын өйдөөн, тулуйан истии.

5

Бэйэ ойдобулун сыаналаныы

.1.Бэйэ ейдебулу сыаналаныы.

- Бугунну уруокка туох сананы биллибит?

4.2.Бэйэ дьарыгын сыаналаныы.

- бугунну саха тылын уруогар төһө көхтөөхтүк кытынныбыт дии санаатыгыт?

- Бэйэ5ит улэ5итин линеечканнан сыаналанын эрэ

Бугун уруокка олох кыттыспатым, атынынан дьарыктана олордум, ойдооботум

Оҕолор боппуруоска бэйэлэрин санааларын этэллэр, уонна уруокка кыттыыларын смайлик көмөтүнэн сыаналаналлар.

Бары бүттүүн, биирдиилээн.

Сыаналаныы, бэсиэдэ, кэпсэтии.

бэйэ санааныы сатаан этии, ыйытыыны сатаан биэрии, атын киһи санаатын өйдөөн, тулуйан истии.

Бэйэ дьарыгы сыналаныы.


По теме: методические разработки, презентации и конспекты

Саха тылын уруога 2 кылаас А.П.Колесова учебнига

Урок якутского языка по учебнику А.П.Колесовой...

Саха тылын уруогар календарно-тематическай былаан. 1 кылаас (1-4) учебник «Букубаар» автор (Кронникова М.Ф.), «Төрөөбүт тыл» (Семенова С.С., Васильева Н.Н.), «Литература ааӄыыта» (Захарова Л.В., Флегонтова У.М.)

Саха тылын уруогар календарно-тематическай былаан. 1 кылаас (1-4) учебник  «Букубаар» автор (Кронникова М.Ф.), «Төрөөбүт тыл» (Семенова С.С., Васильева Н.Н.), «Литература ааӄыыта» (Захарова Л.В.,...

Саха тылын уруога

УМК: Колесова А.П....

Саха тылын уруога

САХА ТЫЛАУРУОК ТИЭМЭТЭ: ТЫЛЛАРЫ НААРДААҺЫН Кылаас, оскуола:2 «в» кылаас, МСОШ №1 им В.П.ЛарионоваПредмет :Саха тылын уруогаУруок тиэмэтэ:Тыллары наардааьынУМК (учебник аата, автора)Саха тыла 2 кы...

Саха тылын уруогар кеме матырыйаал

Саха тылын уруогар кеме матырыйаал...

Организация нетрадиционных уроков по родной литературе как средство оценивания умений младших школьников. Методическое пособие для учителей «Алын сүһүѳх кылаастарга саха литературатыгар түмүктүүр уруоктар»

АннотацияСистематический контроль знаний и умений учащихся - важнейшее условие повышения качества обучения. В настоящем пособии рассматриваются разнообразные формы контроля, применяемые на уроках лите...

Саха тылын үлэлиир бырагырааммата

Быһаарыы сурукҮлэ бырагырааммата Федеральнай государственнай үөрэх стандартыгар, үөрэх биридимиэтин үөрэтии түмүктэригэр олоҕуран уонна Саха тылын 4 кылаас үөрэнээччилэрин кинигэтигэр, Л.В.Захарова, С...