Сценарий конкурса чтецов детского стихотворения Коста, посвященный 155 – летию со дня рождения К. Л. Хетагурова
проект (4 класс) на тему

Вступительное слово к проекту посвященному 155-летию со дня рождения Коста Хетагурова.

Дорогие гости, здравствуйте!

Мы пригласили вас для того, чтобы представить на ваш суд продукт нашей деятельности, посвященный 155-летию со дня рождения самого великого и самого любимого сына Осетии Коста Хетагурова. Это книга стихов Коста для самых маленьких читателей великого поэта.

Лучшие рисунки детей, выполненные с любовью и большим старанием, оживили страницы этой книги. Тексты стихотворений напечатаны крупным шрифтом, чтобы их мог прочитать и начинающий читатель.

Идею выпуска проекта такой книги подсказала  Дзагурова Фатима Омаровна (директор школы)

Коста сам не испытывал в полной мере «священной радости ликующего детства». Поэт хорошо знал, как труден путь к учебе для осетинских детей. Ему было известно, что в сельских школах в качестве учебников пользовались только религиозными книгами. А этого было недостаточно. И вот для того, чтобы чем-то облегчить тяжелое положение осетинской школы и детей, он решил издать книгу для детей на осетинском языке по образцу книги Ушинского «Русское слово». К сожалению, по каким-то не известным причинам книга не вышла в печать при жизни Коста. Детские стихи Коста вошли в его известный сборник «осетинская лира» в 1899 году. Позже ни были переведены на русский язык и увидели свет в 1939. Под разными названиями они выходили в свет «Стихи», «Детям», «Зæрватыкк», «Снег сияет горный».

В стихах, посвященных детям, Коста пишет о красоте родного языка («Сæрд», «Уалдзæг»), показывает тяжелые условия жизни горцев-осетин («Зымæг», «А-лол-лай») зовет к свободе, учение «Сколадзау». Учит их быть добрыми, трудолюбивыми, учит не боятся трудностей.

Исследователь творчества поэта Л. П. Семенов писал о детских его стихах «…Они отличаются четкостью и грациозностью образов, в этих поэтических жемчужинах сквозит безграничная любовь Коста к детям, его приветливая усмешка, глубокая наблюдательность. Такие стихи должны нравиться детям и легко их запоминаться».

Все свое поэтическое мастерство вкладывает Коста в эти маленькие стихотворения. Поражает многообразие тематики, умение в нескольких строчках просто, сжато, в доступной для детского понимания форме высказать многое и значительное.

В своей литературно-музыкальной композиции мы с детьми сделали робкую попытку заглянуть в детство любимого поэта. Эпизод из книги Сафара Хаблиева и Хетагуровой Нафират «Легенда о Коста». «Случай с орехами». Как Коста со своим другом Дауытом однажды нашли норку мышки с запасами орехов. Коста пожалел мышку. Как она будет без пищи долгую холодную зиму зимовать. Он не разрешил своему другу забрать все орехи. Оставили мышке из ее запасов. Заодно еще накрошили ей чурека. Этот случай по воспоминаниям очевидцев о детстве поэта представлен в виде сценки. Если мы еще будем продолжать проект о Коста дальше, то нам с детьми хочется ближе познакомиться с детством Коста.   Детей интересует, каким был великий поэт в детстве, чем отличался он от других детей.

Эпизод с мышкой говорит о том, какой он был жалостливый.

А сейчас, дорогие гости, посмотрите и послушайте детей, которые любят творчество Коста.

Сценарий конкурса чтецов детского стихотворения Коста, посвященный 155 – летию со дня рождения

К. Л. Хетагурова

Ахуыргæнæг: Къоста… О,  уый æцæгдæр райгуырд æнустæм, никуы ферох уыдзæн йæ ном канд ирон адæмæй нæ, фæлæ ма иннæ адæмыхæттытæй дæр. Мах амондджындæр стæм нæ рагфыдæлтæй, - ис нын æмбисонды тырыса – Къоста. Тынг бирæ уарзта сывæллæтты, ныффыста сын бирæ æмдзæвгæтæ. Къоста сывæллæттæн фысгæйæ дæр у тохгæнæг, сæрибармæ сидæг.

Æмдзæвгæ «Дзывылдар»

Æмдзæвгæ «Зæрватыкк»

Ахуыргæнæг: цы фæнды зын уавæрты уæвгæйæ дæр Къоста йæ кæстæрты никуы рох кодта, ныййарсгау сæм сидти. Фæндыди æй, ирон адæм хæларæй куы цæриккой.

Æмдзæвгæ «Балцы зарæг»

Ахуыргæнæг: Къоста сабитæн фыста бирæ дзæбæх æмдзæвгæтæ. Ахуыр кодта сабиты, куыд хъæуы хи дарын, куыд хъæуы ахуыр кæнын. Нæхи æмбарынхъом куы фæвæййæм, уæдæй фæстæмæ не’мдзу кæнынц Къостайы æнæмæлгæ æмдзæвгæтæ.

Æмдзæвгæ «Гино».

Æмдзæвгæ «Фыдуаг».

Æмдзæвгæ «Уасæг».

Æмдзæвгæ «Кæмæн цы».

Æмдзæвгæ «Цъиу æмæ сывæллæттæ»   (рольтæм гæсгæ)

Сывæллæттæ ирон уæлæдарæсы, астæуæй «цъиу» маргъы костюмы.

1 сывæллон

Гъа! Ныр ахст дæ, цъиу, фæлæу,

Нал аирвæздзынæ,

Нал ауадздзыстæм ныр дæу

Махимæ цæрдзынæ!...

Цъиу

Циу, цы, циу? Цы кодтон, ау!

Цас тыхджын рæдыд дæн?

Ауазут ма – мæ фæлтау.

2 сывæллон

Нæй, нæй! Ма тæрс, махмæ ды хъаны цард кæндзынæ:

Дзул дын тулдзыстæм мыды

Адджын цай цымдзынæ.

Цъиу

Хъаны цард мын уанцон нæу!

Æз уæ цай нæ уарзын,

Уидзын быдыры мæнæу,

Къогъотæ дзы ахсын.

3 сывæллон

Уазал зымæг æдде,

Махау дын хæдзар нæй!

Ам дæ къалати цæттæ, -

Бафсæддзынæ хъармæй.

Цъиу

Ам зымæг куы вæййы, уæд

Иу хъарм бæстæ зонын!

Къалати сызгъæрин уæд,

Ахæстон æй хонын.

4 сывæллон

Курæм дæ, с сывæллон æмæ нæм лæуу, -

Бузныг дæ уыдзыстæм;

Мах цард дæр æвзæр цард нæу,

Не схъыг дæ кæндзыстæм.

Цъиу

Нæй, мæ хуртæ, нæй гæнæн!

Уарзут мæ, уый хатын,

Фæлæ тынг зын  у мæнæн

Ахæстоны бадын.

5 сывæллон

Ох – хай – гъе! Уæдæ дæ маст

Махæн у хъуыдыйаг, -

Атæх цу!

Ахуыргæнæг: Рухсмæ цæуæг фæндагæй амондджындæр нæй. Рухс у зонд, ахуырад. Уыцы фандаг чи равзара, уый йæ нысанмæ кæй фæхæццæ уыдзæн, ууыл Къоста дызæрдыг нæ кодта.

Æмдзæвгæ «Скъолайы лæппу».

Æмдзæвгæ «Лæгау».

Ахуыргæнæг: Æмдзæвгæтæ фыссын, ныв кæнын уæлдай ма Къоста тынг арæхст кафынмæ æмæ зарынмæ дæр.

Рагон ирон кафт

Ахургæнæг: Æнæкæрон уарзтæй Къста уарзта Ирыстоны æрдз, Ирыстоны бæрзонд цъитиджын хæхтæ, фыста афæдзы афонты тыххæй дæр æмдзæвгæтæ.

Æмдзæвгæ «Уалдзæг».

Æмдзæвгæ «Сæрд».

Æмдзæвгæ «Фæззæг».

Ахуыргæнæг: Къостайы фыстытæн рæстæджы бон ницы у. Азтæ куыд цæуынц, афтæ ирддæр кæны сæ хъуыды. Хорз адæймагæн, дзыллæты рисæй чи фæрыст, сæ амондыл тохы чи нæ баффæллад, ахæмæн мæлæт нæй. Ис ын æрмæст райгуырæн бон. Уый свæййы Адæмон бæрæгбон. Ахæм кадджын æмæ цытджын бон Ирыстоны дзыллæтæн ссис 15 октябрь – Къостайы райгуырæн бон.