Открытые уроки
учебно-методический материал

Урок №1

Темэ: Буряад ороной байгаали.

Зорилго: мэдэhэн мэдэсэеэ ажабайдалтай холбожо, тэрэнэй хэрэглэжэ hуралга,

hурагшадай аман хэлэ хүгжөөхэ; хөөрэлдөө зүбөөр дэмжэжэ, өөрөө асууха шадабари үргэдхэхэ; уран гоёор хөөрэжэ, асуудал табиха, харюу абаха дадалтай болгохо;

байгаалидаа дуратайгаар, гамтайгаар, энхэргыгээр хандажа, ябаха ойлгосо үргэдхэхэ.

Хэшээлэй ябаса.

1. Эмхидхэлэй үе

Сайн байна үхибүүд. Һуугты. Буряад хэлэнэй хэшээл.

2. Фонетическэ hорилго (слайд)

Багша: - Минии хойноhоо дабтан уншагты.

• - Ай – танай аймаг, манай байгаали, Байгал далай, талмай
• Ой –огторгой, оронойнгоо,
• Эй – дэлхэй, тэрэнэй, эдэнэй, эхитэй
• Ѳѳ- хѳѳрхэн, мүльhэнhөө,сүлөөрдэг,зүгhөө

3. Хэлэнэй бэлэдхэл

Үгэнь В.Петоновой, хүгжэмынь Б Цырендашиевай «Үлгэн энэ дэлхэй дээр»

4. Хэшээлэй темэ элирүүлэлгэ

Багша: Би мүнөө таанарта нэгэ хэды слайднуудые харуулхаб, та анхаралтайгаар харагты, тиигээд, энэ хэшээлдээ юун тухай хөөрэлдэхэбди гэжэ хэлэжэ үгэхэт

Һурагша: Бидэ энэ хэшээлдээ байгаали тухай хөөрэлдэхэбди

! Багша: Үзэг бүхэндэ hууриень олоод, үгэ зохёожо, мэдүүлэл болгон уншахадатнай, хэшээлэймнай темэ болохо

ярадбу орнйоо иайгабал.

Манай хэшээлэй темэ: : Буряад ороной байгаали. (слайд)

Багша: Энэ хэшээлнай ямар зорилготой байха гэжэ hананат?

hурагшад;1) Бидэ энэ хэшээлдээ эхэ оронойнгоо байгаали тухай хөөрэлдэхэбди

2) Эхэ оронойнгоо байгаалиин баялиг тухай мэдэсэеэ дээшэлүүлхэбди

5. Гэрэй даабари шалгалта

Багша: Гэрэй даабари ямар байгааб?

hурагша: Гэртээ бидэ Интернет соо буряад ороной хада уулануудай үндэрыень мэдээд, тоогой нэрэ дабтаад ерэхэ байгаабди

5. Буряад орон тухай мэдэсэеэ шалгая. (фронтальный опрос)

Багша: Номуудаа 107- дохи нюурта нээгты, асуудалнуудта харюунуудые бэлдэгты.

6.Текстээр ажал.( н.107. №1)

Багша: Ородоор текст уншаад, бэе бэедээ асуудалнуудые табигты

7. Дэбтэр соо ажал

Багша: 109-дэхи нюурта дурбэдэхи даабари дуургэгты, тиигээд, бэе бэеэ шалгахабди.

8. Амаралтын үе

9. Буряад ороной байгаали

Багша: 108 –дахи нюурта 3-дахи даабари уншагты.

Даабаринууд:

1. Текст уншагты

2.Суффикснуудай хүср сээжээр шэнэ угэнуудые бии болгогты

hурагша: баялиг, хадата, модото, нарата, шатама, гайха…..

3. Текст үшөө дахин анхаралтайгаар уншагты, тиигээд ондоо гүрэнhөө ерэhэн айлшан нухэдтөөБуряад оронойнгоо байгаали тухай хөөрэжэ үгэхэт.

10.Һонирхолтой юумэн. (Это интересно)

109-дэхи нюурта hонирхолтой юумэ тухай уншаад, таа юу нэмэхэ байнабта ?

11. Гэрэй даабари: 110 – дахи нюурта байhан зурагуудые тодорхойлон бэшээд ерэхэт.

12. . Хэшээлэй дүн

Багша: Энэ хэшээлдээ та ямар шэнэ hонин юумэ мэдэжэ абаабта?

hурагша 1: Бидэ энэ хэшээлдээ буряад оронойнгоо байгаали тухай хөөрэлдөөбди.

hурагша 2: Энэ хэшээлдээ ой тайга, хада ууланууд, уhан өөрын эзэнтэй байдаг гэжэ мэдэхэ болообди.

hурагша 3: Хада ууланууд хэды метр үндэртэйб гэжэ ойлгообди .

13 Рефлекси

Багша: Таанарта хэшээл hайшаагдаа гү? Би мүнөө таанарта гурбан үнгын эрбээхэйнүүдые тараажа үгөөб. Эдэ эрбээхэйнүүдээ энэ байгаалиин зураг дээрэ няагты.

(hурагшад эрбээхэйнүүдые зураг дээрэ няана)

улаан –ехээр hайшаагдаа

ногоон – бага зэргэ

шара – hайшаагдаагүй

Багша: Энэ хэшээлэй сэгнэлтын тэмдэгүүд….

Хэшээл дүүрээ! Дахин уулзатараа баяртай!

Урок №2

Темэ: Өөртэ хамаадалай үйлын падежэй залгалтанууд (Окончания возвратного притяжания винительного падежа)

Зорилго:: Өөртэ хамаадалай үйлын падежэй залгалтануудтай танилсуулаад,

hурагшадай аман ба бэшэмэл хэлэ хүгжөөлгын ажал ябуулха; үхибүүдэй хэлэнэй нөөсэ баяжуулха, анхаралыень хурсадхаха, ухаан бодолыень гүйлгэхэ ажал ябуулха;

Эхэ оронойнгоо байгаали хамгаалжа, магтажа ябаха ойлгосо үргэдхэхэ.

Хэшээлэй ябаса

1. Эмхидхэлэй үе

Сайн байна үхибүүд. Һуугты. Буряад хэлэнэй хэшээл.

2. Фонетическэ hорилго (слайд)

Багша: - Минии хойноhоо дабтан уншагты.

• - Ай – аймагаа, байгаалияа, Байгал далайгаа, талмайгаа
• Ой –огторгойгоо, оронойнгоо, мойhоёо
• Эй – дэлхэйгээ, эрбээхэйеэ, бээлэйеэ
• Ѳѳ- өөрын, нөөсэ, hөөг.

3. Хэлэнэй бэлэдхэл (слайд)

Уhан далай булагhаа эхитэй,

Ухаан, эрдэм номhоо эхитэй.

4. Хэшээлэй темэ элирүүлэлгэ

Багша: Би мүнөө таанарта шүлэг уншаад үгэхэм, та анхаралтайгаар шагнагты, тиигээд, юун тухай хөөрэлдэхэбиибди гэжэ хэлэжэ үгэхэт.

Нарата үргэн дайдатай

Нарhата үдхэн тайгатай

Мүнгэтэмэ гүн Байгалтай

Минии Буряад орон!

- Бидэ энэ хэшээлдээ юун тухай хөөрэлдэхэбиибди?

Һурагша:Минии hанахада, бидэ энэ хэшээлдээ гоё Буряад орон тухай хөөрэлдэхэбди.

Һурагша: Бидэ энэ хэшээлдээ байгаали тухай хөөрэлдөөгөө үргэлжэлүүлхэбди.

Багша: Энэ схемэ хараад хэлэгты, байгаали тухай хөөрэлдөөhөө гадна юунтэй танилсахабди? (слайд дээрэ схемэ зураатай)

Һурагша: Бидэ энэ хэшээлдээ залгалтануудтай танилсахабди.

Багша: Энэ хэшээлнай ямар зорилготой байха гэжэ hананат?

hурагшад;1) Бидэ залгалтануудые ойлгожо абаха болонобди.

2) Хаана, ямар залгалта байха болоноб гэжэ хадуужа абахабди.

5. Гэрэй даабари шалгалта

Багша: Гэрэй даабари ямар байгааб?

hурагша: Гэртээ бидэ 110 –дахи нюурта байhан зурагуудые тодорхойлон бэшээд ерэхэ байгаабди.

6. Шэнэ темэ

Багша: Зуун арбан нэгэдэхи нюурта өөртэ хамаадалай үйлын падежэй залгалтануудые таблица сооhоо уншаад, hанажа, ойлгожо абагты.

7. Бэхижүүлгэ

А) А.Лыгденовай «Буряад оромни» гэhэн шүлэг уншагты, тиигээд даабарииень дүүргэгты.

Б) н.111. № 7.асуудалнуудта сээжээр харюу үгэгты

7. Бэшэмэл ажал.

Н.111 № 8 өөртэ хамаадалай залгалтануудые хэрэглэн зургаан мэдүүлэл зохёогты.

9.Амаралтын үе.

10. Буряад оронойнгоо байгаали тухай хөөрэлдэе. (хоёр хүнэй хөөрэлдөөн)

Багша: 112 –дохи нюурта арбадахи даабариин үгэнүүдые хэрэглэн сээжээр диалог бэлдэгты

.

10. Индивидуальна ажал (өөрыгөө шалгаха)

Багша: 113-дахи нюурта 13-дахи даабари дүүргэгты. Тиигээд, слайд дээрэhээ хараад, хэhэн ажалаа өөhэдөө шалгахат.

12. Эхэ байгаалияа магтая! (бүлэг соо ажал)

Бүлэг боложо hуугты. Эдэ зурагууд дээрэ буряад ороноймнай байгаали ямар бэ гэжэ гурбан минута соо бэшэгты.

13. Гэрэй даабари: зуун арбан нэгэдэхи нюурта байhан таблица хэрэглэн, өөрынгөө жэшээнүүдые hанаад ерэхэ.

14. . Хэшээлэй дүн

Багша: Энэ хэшээлдээ та ямар шэнэ hонин юумэ мэдэжэ абаабта?

hурагша 1: Бидэ энэ хэшээлдээ шэнэ дуримтэй танилсаабди.

hурагша 2: шулэг соо даабари дуургэхэдээ, олон шэнэ үгэнүүдые мэдэхэ болообди.

hурагша 3: Эхэ байгаалияа магтаабди

15. Рефлекси

Багша: Таанарта хэшээл hайшаагдаа гү? Би мүнөө таанарта гурбан үнгын түхэреэнүүдые тараажа үгөөб. Эдэ түхэреэнүүдээ эндэ няагты.

(hурагшад түхэреэнүүдые ватман няана)

улаан –ехээр hайшаагдаа

ногоон – бага зэргэ

хүхэ – hайшаагдаагүй

Багша: Энэ хэшээлэй сэгнэлтын тэмдэгүүд….

Хэшээл дүүрээ! Дахин уулзатараа баяртай!

Урок 3

Темэ: Байгаалияа гамная!

Зорилго: Зохёолнуудай удха дээрэнь ажал ябуулха, тэдэнэй удха зүбөөр ойлгуулха; холбоо хэлэлгэ, уншалгын дадал хүгжөөхэ; аман зохёолнуудта hонирхол түрүүлхэ, шэнэ юумэ мэдэхэ зрмэлзэл, уншаха дура хүмүүжүүлхэ. Байгаалидаа нангинаар хандажа, хододоо гамнажа ябаха ёhотойбди гэжэ ойлгуулха

Хэшээлэй ябаса

1. Эмхидхэлэй үе

Сайн байна үхибүүд. Һуугты. Буряад хэлэнэй хэшээл.

2. Фонетическэ hорилго (слайд)

Багша: - Минии хойноhоо дабтан уншагты.

Һ – hа –hаа – hая - уhаяа - уhанhаа

Ү – үү – хүгшэн – хүбүүн – үргэбшэ -этигүүлдэг

3. Хэлэнэй бэлэдхэл

Байгаалияа гамтайгаар эдлэе,

Байгаалидаа хамагаа бэлэглэе!

Алтан байгаалиимнай энхэрэл,

Ажалша уладаймнай hайхан сэдьхэл!

4. Хэшээлэй темэ элирүүлэлгэ

Багша:Энэ слайд дээрэ бэшэгдэhэн лозунгнуудые уншаад, энэ хэшээлдээ юун тухай хөөрлдэхэбди гэжэ хэлэжэ үгэгты.

hурагша:Бидэ энэ хэшээлдээ яагаад байгаалияа гамнаха хэрэгтэйб гэжэ хөөрэлдэхэбди

Багша: Хэшээлэймнай темэ ямар байхаб гэжэ hананабта?

Һурагша 1: Байгаалиин баялигаа гамнагты!

Һурагша 2: Гоё hайхан байгаалияа гамная!

Һурагша 3:Эхэ байгаалияа гамная!

Манай хэшээлэй темэ: Байгаалияа гамная! (слайд)

Багша: Энэ хэшээлнай ямар зорилготой байха гэжэ hананат?

hурагшад;1) Эхэ байгаалияа хайшан гэжэ гамнаха хэрэгтэйб гэhэн мэдэсэеэ дээшэлүүлхэбди

2) Буряад оронойнгоо байгаали гамнахын түлөө юу хэхэ хэрэгтэйб гэжэ мэдэхэ болохобди

4. Гэрэй даабари шалгалта

Багша: Гэрэй даабари ямар байгааб?

hурагша: Гэртээ бидэ өөртэ хамаадалай үйлын падежэй залгалтануудтай өөрынгөө жэшээнүүдые hанаад, бэшээд ерэхэ байгаабди.

5. Дабталга

Багша: Үгтэhэн үгэнүүдтэ таараха өөртэ хамаадалай үйлын падежэй залгалтануудые нэмэгты.( үгэнүүд слайд дээрэ)

Баялиг, модон, уhа гол, зэрлиг амитад, шубууд, сэсэг, ургамал, агаар,ой тайга.

6. Ц-Д. Хамаев «Булагай уhа сахинабди» (текст дээрэ ажал)

Багша: 1)Текст уншахынгаа урда толи харагты

Толи (слайд)

Үргэбшэ – коромысло (зураг)

Лаб мэдэнэб – точно знаю

Ээлжээгээр – по очереди

Бузар бү оруулагты – не оскверняйте

Булангир – муть, грязь

Удхаха - черпать

2) Хоёр дахин текст уншаад, асуудалнуудта харюу бэлдэгты

3) 18-дахи даабари дүүргэгты

7. Амаралтын үе.

8. Үбгэн аба аша басаган хоёрой хөөрэлдөөн (диалог)

Багша: 1)115-дахи нюурта диалог аман соогоо анхаралтайгаар уншагты

2) Хажуудаа hууhан hурагшатай диалог уншагты

3) Энэ диалог монолог болгон хөөрэжэ үгэгты

9. Наадан «Байгаалидаа туhалая!» ( н.112. № 24-дэхи даабариин үгэнүүдые слайд дээрэ бэшэхэ)

Багша: Хоёр команда болоод наадахабди. Үгтэhэн юумэнэй нэрэнүүдтэ таараха үйлэ үгэнүүдые hанажа бэшэхэ хэрэгтэй. Ямар команда түргөөр дүүргэхэб, тэрэ диилэхэ.

10. Д.Батоболотова «Байгаалияа гамная!»

Багша: 117-дохи нюурта Д. Батоболотовагай «Байгаалияа гамная» гэhэн шүлэг уншаад, автор юундэ байгаалияа гамнагты гэжэ хэлэнэб гэhэн асуудалда харюу үгэгты.

11. Гэрэй даабари: Бүлэг боложо хубаараад, 116-дахи нюурта байhан лозунгнуудаар «Эхэ байгаалияа гамная!» гэhэн проект бэлдэхэ.

10. Хэшээлэй дүн

Багша: Энэ хэшээлдээ та ямар шэнэ hонин юумэ мэдэжэ абаабта?

hурагша 1: Бидэ энэ хэшээлдээ шэнэ рассказ уншахадаа олон шэнэ үгэнүүдтэй танилсаабди, асуудалнуудта зүб харюу бэлдэхэ гэжэ оролдообди

hурагша 2: Байгаалияа хамгаалха гээшэмнай хүн бүхэнэй уялга болоно гэжэ ойлгообди

hурагша 3: Уhанай, ойн, талын эзэдые сухалдуулжа болохогүй гэжэ ойлгооб

15. Рефлекси

Багша: Бидэ мүнөө эдэ сэсэгүүдээр талмай гоёохобди.

Буряад оронойнгоо уhа голой, ой тайгын , үргэн талын эзэдые сухалдуулангүй, байгаалияа яагаад гамнаха хэрэгтэйб гэжэ 

ойлгоо hаа - бадма сэсэг

бага зэргэ ойлгоо hаа - балжан гарма

юушье ойлгоо үгы hаа - ургы

СЛАЙД

ойлгооб - бадма сэсэг

бага зэргэ ойлгооб- балжан гарма

юушье ойлгоо үгыб - ургы

(сэсэгүүдээ талмай дээрэ няана)

Багша: Би мүнөө таанартаа иигэжэ үреэхэм

Унаган буряад хэлэеэ

Уhанда хаянгүй,

Угай hайхан заншалаа

Үгы болгонгүй,

Баян гоё байгаалияа

Бузарлангүй ябагты!

Хэшээл дүүрээ! Баяртай!

Хэшээлэй сэдэб: «Yбэлэй амаралта»

Анги: 3

 Хэшээлэй зорилго: абаhан  мэдэсэеэ ажабайдалтай холбожо, тус сэдэбээр хэлэлгын дадалтай болгохо,  үбэлэй амаралта ямар  байдаг бэ гэжэ үхибүүдтэ ойлгуулха,   үхибүүдые бүлэг соошье, хоёр хоёрооршье, тус тустаа хүдэлгэжэ hургаха.

Хэшээлэй задачанууд:

1. Практическа: Yбэлэй амаралта тухай текст уншаха,   удха дээрэнь ажаллаха, зүбѳѳр  хөөрэжэ hургаха.
2. Һургалгын: Yбэлэй амаралта тухай текстын  удхыень ойлгуулха
3. Хүгжөөлгын: Буряад хэлэн дээрээ үбэл тухай сэдэбтэ хэлэлгыень баяжуулха.
4. Хүмүүжүүлгын: уншаhан текстэдэ hонирхол түрүүлхэ, шэнэ юумэ мэдэхэ эрмэлзэл, уншаха дура хүмүүжүүлхэ. Yхибүүд  бэеынгээ тамир hайжаруулгада  гамтайгаар хандалгын хүмүүжэл түрүүлхэ.  

Һуралсалай түсэблэhэн дүн (планируемые результаты)

Буряад хэлээр шадабари (предметные):

Уншаhан текст зүбөөр ойлгохо, мүн сэдьхэлэйнгээ байдал хүдэлгэжэ, уран гоёор уншажа,  текстын гол удха элирүүлжэ hураха.

Yхибүүнэй өөрын хүгжэлтын дүнгүүд (личностные): Yхибүүд ѳѳрынгѳѳ бэеын  тамир hайжаруулгада    гамтайгаар хандалга, ѳѳрынгѳѳ сасуутан соо хэлэеэ болон  хамтын hонирхол ойлголго.  

Метапредметнэ:

Бэеэ гуримшуулаад ябаха шадабари (регулятивные УУД): багшатаяа хамта хэшээлэйнгээ сэдэб элирүүлжэ, зорилго табижа hураха. Хэшээлдээ юу ойлгоhоноо,  юу хэhэнээ мэдүүлхэ, өөрыгөө, бэе бэеэ сэгнэхэ.

Оршон тойрониие шудалха шадабари (познавательные УУД): номоор хүдэлхэ, текст сооhоо асуудалнуудта харюу олохо. Оньhон үгэ, таабари  суглуулха, үгэнүүдые олохо, мэдүүлэл зохёохо.

Харилсаха шадабари (коммуникативные УУД): хоёр хоёроороо, бүлэг бүлэгөөрөө хүдэлхэ.  Хажуудахияа   шагнаха, ойлгохо, тэдэнэй хэлэhэниие ойлгожо абаха.

Хэшээлэй ябаса.

1. Эмхидхэлэй үе.

Сайн байна! Һуугты. Буряад хэлэнэй хэшээл.

2. Фонетическэ hорилго

Минии хойноhоо дабтан уншагты

Ай- манай, танай, жабартай, саhанай

Эй – үбэлэй, хүхюутэй, Шэнэ жэлэй

Ү-үхибүүд, елүүр, Саhан Хүүхэн

h- саhахан, саhатай, саhаар

3. Хэлэнэй бэлэдхэл

Дуун «Ƴбэл»  

4. Хэшээлэй темэ  ба зорилго элирүүлэлгэ

Багша: Таа мүнѳѳ энэ видеоролик хараад, мүнѳѳдэрэй хэшээлэймнай сэдэб  ямар байхаб гэжэ хэлэжэ үгэгты.

Yхибүүд:  Ƴбэлэй амаралта

Багша: Энэ слайд дээрэ байhан зорилгонуудые уншаад, мүнѳѳдэрэй хэшээлдэ  ямар зорилго таанар урдаа табинабта гэжэ хэлэжэ үгэгты.

Слайд: 

а) энэ хэшээлдээ үбэлэй амаралта тухай хѳѳрэжэ hурахаб

б)  үбэлэй амаралта  ямараар  үнгэрнэб гэжэ ойлгожо абахаб. 

в) hонирхолтой шэнэ юумэ мэдэхэ болохоб

Yхибүүд  ѳѳрынгѳѳ урда табиhан зорилго хэлэнэ.

5. Текст уншахаhаа урид хүдэлмэри

Багша: 1.  Номоо 82-дохи нюурта нээгээд, 3-дахи даабари ологты

б) текстын нэрэ уншаад, энэ текст  юун тухай  хэлэгдэнэб гэжэ таанар  hананат?

Yхибүүд hанамжануудаа хэлэнэ.

Багша: Энэ текст уншахынгаа урда тээ шэнэ үгэнүүдтэй танилсая.

ТОЛИ

Сэбэр агаарта – на свежем воздухе

Шатар- шахматы

Шагай наадан - игра в кости

6. Текст уншаха үедɵɵ хүдэлмэри

Даабари №1. Энэ текст уншаад, хэлэжэ үгэгты.

Yхибүүд үбэлэй амаралтаа яагаад үнгэргэнэб?

Даабари № 2. Баталалгануудай зүб бурууень тодорхойлогты. Ɵѳрынгѳѳ харюу хэлэгты.

1. Yбэлэй амаралта дүүрэбэ.
2. Yхибүүд газаа наадаха дуратай.
3. Газаа ехэ дулаан байна.
4. Yхибүүд шайга, шатар наадаха дуратай.

Даабари №3. Хоёр хоёроороо ажал

Багша:  Ƴбэлэйнгѳѳ амаралтада  үхибүүд хаана наададаг бэ?

Yхибүүд: Сэбэр агаарта наададаг, гэр соо наададаг

Багша: Хажуудахи нүхэртэёо, нэгэдэхи конверт соо байhан үгэнүүдые хоёр бүлэг болгожо хубаагаад, энэ саарhан дээрэ няагты. Тиигээд бэеэ шалгахат.

Багша: Энэ слайд хараад, бэеэ шалгагты, тиигээд иимэ сэгнэлтэнүүдые табигты.  

   Сэгнэлтэнүүд

«5» - алдуу үгы

«4» - 3 алдуу

«3» - 5 алдуу

Слайд.

Багша: Танай hанахада үбэлэй сагта хаана  наадахада hайн бэ?

Дүн:  Бэеынгээ тамир hайжаруулжа, үбэлэй сагта газаа, сэбэр агаарта  наадаха хэрэгтэй.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                    

7. Амаралтын үе

Хүгжэм доро үхибүүд «Саhаханууд» гэhэн хатар хатарна  

8. Текст уншаhанай hүүлээр хүдэлмэри

Бүлэг соо ажал

Мүнѳѳ бидэ бүлэг боложо ажал дүүргэхэбди.

 Бүлэг соо ажаллахадаа бидэ  ямараар ажаллаха болонобди?

Эбтэй

Түргэн

Бэе бэедээ туhалха

Булта ажаллаха

1 бүлэг - оньhон үгэ суглуулха

Һолжорхо дуратай hаа,

Шарга шэрэхэ дуратай бай.

2 бүлэг  – зураг хараад, мэдүүлэлнүүдые зохёогты

Басагад шаргаар hолжорно.

Хүбүүд елүүр дээрэ конькигаар халтирна.

Хүбүүд хоккей наадана.

Тэдэ саhаар шэдэлдэнэ.

3 бүлэг  – таабари суглуулагты,  харюуень хэлэгты.

Сагаахан  хүбүүн

Ерэхэдээ даруухан

Хэбтэхэдээ дугай

Бусахадаа бархирдаг

(саhан)

4 бүлэг  – энэ таблица соо  таниhан үгэнүүдые олоод, уншажа үгэгты

Шалгалта

Бүлэг бүхэн  урда гараад, өөрынгөө  ажал  хамгаалагты.

Булта бэрхэнүүд!

9. Хэшээлэй дүн

Багша: Энэ хэшээлдээ та ямар шэнэ hонин юумэ мэдэжэ абаабта?

hурагша 1:  Бидэ энэ хэшээлдээ   үбэлэй амаралта тухай үгэнүүдые  дабтаабди.

hурагша 2:  Энэ хэшээлдээ шэнэ үгэнүүдтэй танилсаабди

10. Рефлекси

Багша: Би мүнөө таанарта гурбан үнгын  саhахануудые  тараажа  үгөөб. Эдэ саhахануудые    үбэлэй байгаалиин зураг дээрэ няахабди. Таанар энэ хэшээлдээ ямараар хүдэлѳѳбта,  ѳѳрынгѳѳ урда табиhан  зорилгодоо хүрѳѳ гүт?

Слайд дээрэ

Сагаан  –  hайн хүдэлѳѳб, урдаа табиhан  зорилгодоо хүрѳѳб 
Хүхэ  – дунда зэргэ хүдэлѳѳб
 Улаан –  юушье  ойлгоогүйб

11. Гэрэй даабари:  н. 82 № 4 (асуудалнуудта харюу бэлдээд ерэхэт) 
12. Хэшээлэй дүн.  

Хэшээл дүүрээ. Дахин уулзатараа баяртай!

Дашидондокова Елена Александровна,

Улаан-Yдэ хотын 49-дэхи hургуулиин

буряад хэлэнэй багша

Хэшээлэй сэдэб: «Дуратайб шамдаа,Улаан-Yдэ!»

Класс: 4-дэхи

Зорилго: мэдэhэн мэдэсэеэ ажабайдалтай холбожо, түрэл хотоёо зураглажа,  тэрэнээ хэрэглэжэ hургаха, үхибүүдые бүлэг соошье, хоёр хоерооршье, тус тустаньшье хүдэлгэжэ hургаха.

Хэшээлэй задачанууд:

1. Практическа: Улаан - Үдэ хото тухай текст уншаха, удха дээрэнь ажал ябуулха, диалог, монолог хөөрэхэ шадалтай болгохо.
2. Һургалгын: Улаан - Үдэ тухай текстын  удхыень ойлгуулха
3. Хүгжөөлгын: Буряад хэлэн дээрээ түрэл хото тухайгаа сэдэбтэ хэлэлгэеэ баяжуулха
4. Хүмүүжүүлгын: уншаhан текстэдэ hонирхол түрүүлхэ, шэнэ юумэ мэдэхэ эрмэлзэл, уншаха дура хүмүүжүүлхэ. Түрэл хотодоо гамтайгаар хандаха, дуратай байха мэдэрэл түрүүлхэ

Һуралсалай түсэблэhэн дүн (планируемые результаты)

Буряад хэлээр шадабари (предметные):

Уншаhан текст зүбөөр ойлгохо, мүн сэдьхэлэйнгээ байдал хүдэлгэжэ, уран гоёор, урма зоригтойгоор уншажа hураха, текстын гол удха элирүүлжэ hураха.

Yхибүүнэй өөрын хүгжэлтын дүнгүүд (личностные): Улаан-Yдэ хотодоо гамтайгаар хандажа hураха. тоонто нютагаараа омогорхохо мэдэрэл түрүүлхэ.

Метапредметнэ:

Бэеэ гуримшуулаад ябаха шадабари (регулятивные УУД): багшатаяа хамта хэшээлэйнгээ сэдэб элирүүлжэ, зорилго табижа hураха. Хэшээлдээ юу хэhэнээ, ойлгоhоноо мэдүүлхэ, өөрыгөө, бэе бэеэ сэгнэхэ.

Оршон тойрониие шудалха шадабари (познавательные УУД): номоор хүдэлхэ, текст сооhоо асуудалнуудта харюу олохо. Кроссворд тааха. Текстын удха дамжуулха.

Харилсаха шадабари (коммуникативные УУД): хоёр хоёроороо, бүлэг бүлэгөөрөө хүдэлхэ, хажуудахи хүнүүдөө шагнаха, ойлгохо. Тэдэнэй хэлэhэниие ойлгожо абаха.

Хэшээлэй ябаса

Темэ: «Мартын найман - эжын hайндэр» (4 класс)

Зорилго: 

Практическа: мэдэhэн мэдэсэеэ ажабайдалтай холбожо, тэрэнэй хэрэглэжэ hуралга.

Һургалгын: hурагшадай аман хэлэ хүгжөөхэ.  Хөөрэлдөө зүбөөр дэмжэжэ, өөрөө асууха шадабари үргэдхэхэ.

Хүгжөөлгын: уран гоёор хөөрэжэ, асуудал табиха, харюу абаха дадалтай болгохо.

Хүмүүжүүлгын: Эжыдээ дуратайгаар, гамтайгаар, энхэргыгээр хандажа, туhалжа ябаха ойлгосо үргэдхэхэ.

Хэрэгсэлнүүд: ном, ажалай дэбтэр, сэсэгүүд, ваза, саарhан дээрэ бэшэгдэhэн оньhон үгэнүүд, хүгжэм, компьютер, проектор.

Хэшээлэй ябаса.

1. Эмхидхэлэй үе

Сайн байна үхибүүд.   Һуугты.           Буряад хэлэнэй хэшээл.

2. Фонетическэ hорилго (слайд)

Багша: - Минии хойноhоо дабтан уншагты.

• - Ай – манай, танай, найман, hайндэр
• Ой – толгой, ойлгоо, мойhон, оймhон
• Эй- гэзэгэтэй, нюдэтэй, хγндэтэй, зантай
• Ѳѳ- хѳѳрхэн, ѳѳрѳѳ, ѳѳдѳѳ, мγнѳѳдэр

3. Хэлэнэй бэлэдхэл

Л.Ошанин «Хододоо наран байг лэ!»

4. Хэшээлэй темэ элирүүлэлгэ

Би  мүнөө таанарта шүлэг уншаад үгэхэм, та анхаралтайгаар шагнагты, тиигээд, хэн тухай хөөрэлдэхэбиибди гэжэ хэлэжэ үгэхэт.

Ута хара гэзэгэтэй,

Урихан хара нюдэтэй,

Хүн бүхэндэ хүндэтэй,

                                                       Хүхюун минии ….

- Бидэ энэ хэшээлдээ хэн тухай хөөрэлдэхэбиибди?

hурагша: Бидэ энэ хэшээлдээ эжы тухай хөөрэлдэхэбди

 Багша:  Үзэг бүхэндэ hууриень олоод, үгэ зохёожо, мэдүүлэл болгон уншахадатнай, хэшээлэймнай темэ болохо

ТЫНМАР      МАНЙНА      -    ЭЫНЖ         НhАЙДЭР

Манай хэшээлэй темэ:  МАРТЫН НАЙМАН-ЭЖЫН hАЙНДЭР (слайд)

Багша: Энэ хэшээлнай ямар зорилготой байха гэжэ hананат?

hурагшад;1)  Энэ хэшээлдээ бидэ эжы тухай хөөрэлдэхэбди

2) Эжымнай ямар бэ гэжэ хөөрэлдэхэбди

3) Эжымнай юу хэхэ дуратайб гэжэ мэдэхэбди

4) Эжымнай ямар ажалтайб гэжэ мэдэхэ болохобди

Багша: Бидэ энэ хэшээлдээ гурбан булэг боложо хубаараад,   эжыдээ hайндэртэ  баглаа сэсэг бэлдэхэбди.

5. Гэрэй даабари шалгалта

Багша:Гэрэй   даабари  ямар байгааб?

hурагша:  Гэртэhээ  бидэ эжынгээ фотозураг асараад ерэхэ байгаабди. Эжы тухай шүлэг, дуу бэлдээд  ерэхэ байгаабди

Багша: Мүнөө  номоо 82 нюурта нээгты, хоёрдохи даабари олоод, даабарииень уншагты. 

hурагша: Напиши слова, характеризующие твою маму.

Багша:  фотозураг харуулаад,өөрынгөө эжы тухай хэлэжэ үгэгты

Слайд: Шинии эжы ямар бэ?

6. Эжынэр  тухай хөөрэлдэе (хоёр хүнэй хөөрэлдөөн)

 Багша:Үгтэhэн диалог анхаралтайгаар уншаад, бэе бэетэйгээ өөрынгөө эжынэр тухай  сээжээр  диалог бэлдэгты  (слайд)

- Шинии эжы хэн гэжэ нэрэтэйб?

- Минии эжы _______ гэжэ нэрэтэй. Шинии?

- Минии эжы  _______гэжэ нэрэтэй. Шинии эжы хэдытэйб?

- Минии эжы ______ .   Шинии эжы юу хэхэ дуратайб?

- Минии эжы ______ дуратай.   Шинии эжы юу бэлдэхэ дуратайб?

- Минии эжы ________  бэлдэхэ дуратай.

7. Физминутка 

 «Шэнэ ёохор» (хүгжэм доро)

8. Индивидуальна ажал (өөрыгөө шалгаха)

Багша: Таанарта би мүнөө саарhан дээрэ оньhон үгэнүүдые тараажа үгөөб. Танай зорилго – буряад оньhон үгэдэ ород оньhон үгэ тааруулагты. Тиигээд, слайд дээрэhээ хараад, бэеэ өөhэдөө шалгахат.

Оньhон үгэнүүд 

Багша: Үхибүүд, эжынэрээ хайрлажа, гамнажа,баярлуулжа ябаха хэрэгтэй. Энэ дэлхэй дээрэ эжы абаhаа сэнтэй юумэн үгы.

9. Амаршалга бэшэлгэ.  (бүлэг соо ажал)

Бүлэг боложо hуугты. Эдэ сэсэгүүд дээрэ эжыдээ hайндэртэ амаршалга бэшээд, энэ ваза соо баглаа сэсэг болгон няагты.

10. Гэрэй даабари.

Ажалайнгаа дэбтэрнуудые  табидахи нюурта нээгты. Даабарииень уншаад, шүлэглэмэл амаршалга бэшээд ерэхэт.

11. Хэшээлэй дүн

Багша: Энэ хэшээлдээ та ямар шэнэ hонин юумэ мэдэжэ абаабта?

hурагша 1:  Бидэ энэ хэшээлдээ шэнэ оньhон үгэнүүдые мэдэхэ болообди.

hурагша 2:  эжы аба хоёроо хайрлажа, гамнажа,баярлуулжа ябаха хэрэгтэй ойлгожо абаабди

hурагша 3:  эжынэрнай хэдытэйб, юу хэхэ, юу бэлдэхэ дуратайб гэжэ мэдээбди.

Багша:Би мүнөө таанарта гурбан үнгын  түхэреэнүүдые тараажа  үгөөб. Эдэ түхэреэнүүдээрээ   баглаа сэсэгэйнгээ ваза гоёохобди. Таанарта хэшээл хайшаагдаа гү?

(hурагшад ваза дээрэ түхэреэнүүдые няана)

Улаан –ехээр hайшаагдаа

ногоон – бага зэргэ

Хүхэ - hайшаагдаагүй

Багша: Би мүнөө таанартаа иигэжэ үреэхэм

                                                      Альган дээрээ үргэhэн

Абаяа hанажа ябагты!

Үбэр дээрээ үргэhэн

Эжыгээ hанажа ябагты!

Хэшээл дүүрээ!  Дахин уулзатараа баяртай!

Дашидондокова Е.А.,

 Улаан-Yдэ хотын

49-дэхи дунда hургуулиин

 буряад хэлэнэй багша

Сэдэб: Хубсаhанай дэлгүүртэ

Зорилгонууд: хоёр хүнэй хѳѳрэлдэхэ дадал хүгжѳѳлгэ; зүбѳѳр асуудал табиха шадабарииень үргэдхэхэ,  зүб харюу абаха дадалтай болгохо;  hурагшадай мэдэсые ажабайдалтай холбожо,  тэрэнээ хэрэглэжэ hургаха.

Хэрэгсэлнүүд: компьютер, проектор, слайднууд,  100 түхэригүүд, 50 түхэригүүд, банкомат, ролик, хубсаhанай зурагууд, касса, чек.

Хэшээлэй ябаса:

1. Эмхидхэлэй үе

Сайн байна үхибүүд! Буряад хэлэнэй хэшээл.

Танай урда банкомат, тэрээн соо мүнгэн бии. Шата бухэндэ банкомат  сооhоо мүнгэ абахат. Һайнаар хүдэлѳѳб гэжэ hанаа  hаа 100 түхэриг абахат, дунда зэргэ ажалааб гэжэ hанаа  hаа 50 түхэриг абахат.  

2. Фонетическэ hорилго

Минии хойноhоо дабтан уншагты

Ү-үү-үмдэн-  -хүүртиг-дэлгүүр

h-арhан-нооhон-оймhон- хубсаhан

эй- түриитэй, үнгэтэй, бээлэй

ай-малгай, хамсытай, захатай, наймаан

3. Хэлэнэй бэлэдхэл

Минии хойноhоо уншагты, тиигээд оршуулжа үгэхэт

Харуулыт даа

Худалдыт даа

Хэдытэб?

Абагты

Наймаанда бии  

4. Хэшээлэй темэ ба зорилгонуудые  элирүүлгэ

Энэ ролик хараад, хэшээлэймнай сэдэб ямар байхаб гэжэ хэлэжэ  үгэгты.

Ролик «Хубсаhанай дэлгүүртэ»

Хэшээлэймнай сэдэб: Хубсаhанай дэлгүүртэ

Хэшээлэймнай  зорилго ямар байха гэжэ hананабта?

-Хубсаhан ба хубсаhанай дэлгүүр  тухай хѳѳрэжэ hурахабди  

- Диалог зохёожо hурахабди

- Урда хэшээлнуудтэ үзэhэнѳѳ дабтахабди

5. Дабталга

-  Ямар үнгэтэй плати үмдэхэ дуратайбши?

- Шамда нооhон оймhон бии гү?

- Шамда ямар үнгэтэй үмдэн бииб?

6. Толи (дэбтэрнүүд соогоо бэшэгты)

Хэмжүүр-размер

Сэн- цена

Худалдан абагша-покупатель

7. Номоор ажал 56-дахи нюурта, 24-дэхи даабари

8.  Бэе бэетэйгээ харилсая (диалог)

-Сайн байна!

- Сайн байна! Танда юун хэрэгтэйб?

 - Намда …..  хэрэгтэй.

- Хэдыдэхи хэмжүүр таарахаб?

- …. хэмжүүр таараха.

- Энэ байна, харагты.

- Энэ …… хэдытэб?

-  … түхэригтэ.

- Би абахам

- Абагты.

9. Амаралтын үе

Наадан «Карусель»

Шамда юун хэрэгтэйб?

Намда  (малгай, бээлэй, гутал, дэгэл) хэрэгтэй.

10.  Бүлэг соо ажал

 «Торгон зам» гэhэн этномаркет  соо наймаашан болохо хүниие уринаб.

 Эндэ элдэб үнгэтэй, элдэб хэмжүүрэй хубсаhан худалдана. Таанар бүхы хэшээл соо олоhон мүнгѳѳрѳѳ ѳѳртѳѳ таараха, hайшаагдаhан хубсаhа худалдажа абахадатнай болохо.

11. Рефлекси

Мүнѳѳдэрэй хэшээлдэ шэнэ юумэ ойлгоо гүт? Лайк табигты.

Ойлгооб

Дунда зэргэ ойлгооб

Ойлгоогүйб

Хэшээл дүүрээ!  Дахин уулзатараа баяртай!