2 сыйныф өчен туган телдән (татар теле) эш программасы
рабочая программа (2 класс) на тему

Татарстан Республикасы Апас муниципаль районы

Муниципаль бюджет гомумбелем бирү учреждениесе

“Биеш урта гомуми белем бирү  мәктәбе”

      “Каралды”                                                                     “Килешенде”                                                          “Расланды”

Башлангыч сыйныф укытучыларының                          Укыту-тәрбия  эшләре буенча                               “Биеш урта гомуми

ММБ утырышында                                                           директор урынбасары                                              белем бирү мәктәбе” директоры

Җитәкчесе ________ / Сөнгатуллина Г.Р./                      _________ /Прокофьева А.Д /                                 ___________/Замдиханов З.А./

 ____   нче санлы беркетмә                                                                                                                                         Боерык №  _____________________

“___” ____________ 2018 нчe ел                              

Беренче квалификацион категорияле башлангыч сыйныф укытучысы

Әминова Рамилә Равил кызының

2 нче сыйныфның татар төркеме өчен туган телдән (татар теле)

ЭШ ПРОГРАММАСЫ

 Педагогик  киңәшмә

                                                                                                                                                           утырышында   каралды

                                                                                                                                                      Беркетмә №_________  

                                                                                                                                                                               “ ___“_________2018 ел

                                                                                        2018-2019 нчы уку елы

Аңлатма язуы

2 нче сыйныфлар өчен туган телдән (татар теле) эш программасы Россия Федерациясендәге һәм Татарстан Республикасындагы мәгарифкә кагылышлы хокукый-норматив актларга һәм федераль дәүләт стандартларына нигезләнеп төзелде:

• Татарстан Республикасы Апас муниципаль районы муниципаль бюджет гомуми белем бирү учреждениесе  ”Биеш урта гомуми белем бирү мәктәбе”нең 2018-2019 нчы уку елына укыту планы.
• Татарстан Республикасы Апас муниципаль районы муниципаль бюджет гомуми белем бирү учреждениесе  ”Биеш урта гомуми белем бирү мәктәбе”нең башлангыч сыйныфлары өчен гомуми  белем бирү программасы;
• Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән министрлыгының тарафыннан рөхсәт ителгән  “ Рус телендҽ башлангыч гомуми белем бирү мәктәпләре өчен татар теленнән (1-4 нче сыйныфлар ) программа” (Төзүче-авторлар – Ф.Ф.Харисова, Ч.М.Харисова) – Казан., 2016.

Татар теле предметының  максаты һәм бурычлары:

1. Россиядә телләрнең һәм мәдәниятләрнең күптөрле булуы, телнең милли үзаңны үстерүгә нигез булуы турында тәүге караш формалаштыру.
2. Ана телен өйрәнүгә карата кызыксыну, омтылыш уяту, үзмилләтеңә һәм аның теленәмәхәббәт хисләре тәрбияләү.
3. Ана теленең барлык яруслары буенча да компетенөияләр формалаштыру.
4. Аралашу өлкәсенә караган мәгүлүматлылык булдыру. Сөйләм эшчәнлеге төрләреннән урынлы файдаланырга өйрәтү.
5. Телдән һәм язма сөйләм осталыг         һәм күнекмәләре булдыру.
6. Әхлакый һәм эстетик зәвыктәрбияләү, иҗади шчәнлек сәләтен үстерү

Укыту фәненең уку планында тоткан урыны

       Татарстан Республикасы Апас муниципаль районы муниципаль бюджет гомуми белем учреждениясе “Биеш урта гомуми белем мәктәбе”нең 2018-2019 нчы уку елына укыту планында каралганча, туган тел (татар теле) дәресләре өчен эш программасы атнага 2 сәгать исәбеннән елга 68 сәгатькә төзелде.

     Укытуның көтелгән нәтиҗәләре

Шәхси нәтиҗәләр

- укучыларда татар телен өйрәнүгә кызыксыну, омтылыш уяту;

- тел аша әйләнә-тирә тормышка игътибар, дөрес мөнәсәбәт булдыру;

- укучыларның фикерләү сәләтен үстерү;

- баланың үзенә һәм башкаларга бәя бирүенә, үз-үзен тәрбияләвенә ирешү.

Метапредметлы нәтиҗәләр

• аң -белем үстерү;
• проблемаларны мөстәкыйль рәвештә таба алу;
• эзләнү юлларын һәм нәтиҗҽләрен ачыклау;
• логик фикерләү:чагыштыру, синтез, анализ ясый белү;
• конфликтлы ситуацияләрдән чыгу юлын табу;
• укучыларның образлы, логик фикерләвен үстерү.

Регулятив универсаль уку гамәлләре:

- эшчәнлек өчен эш урынын әзерләү;

 - укытучы ярдәме белән эшне планлаштырырга өйрәнү;

 - укытучы ярдәмендә эшнең дөреслеген тикшерү;

 - эш сыйфатына бәя бирә белү;

 - эш барышында гади генә эш приборлары белән эш итә белүне камильләштерү линейка, бетергеч, карандаш;

Танып белү универсаль уку гамәлләре:

 - дәреслек белән эш итә белү;

 - хәрефләрне, хәреф кушылмаларын, сүзләрне дөрес яза белү;

 - текстта очраган таныш сүзләргә таянып, яңа сүзләрнең мәгънәсенә төшенү;

 - укытучының сорауларына җавап бирә, тиешле мәгълүматны дәреслектән таба белү;

 - предметларны чагыштыра, охшаш һәм аермалы якларын билгели белү.

Коммуникатив универсаль уку гамәлләре:

- дәрестә һәм төрле ситуацияләрдә диалогта катнаша белү;

- укытучының, классташларның сорауларына җавап бирү;

- сөйләм этикеты нормаларын үтәү: исәнләшә, саубуллаша, рәхмәт белдерә белү;

- башкаларның сөйләмен тыңлый һәм аңлый белү;

- парларда эшли белү.

Предмет нәтиҗәләре

• сүзләрне, җөмләләрне, 35-40 сүзле текстны, хәрефләрен бозмыйча, төшереп калдырмыйча, хәреф өстәмичә, урыннарын алыштырмыйча, аңлаешлы, пөхтә итеп, каллиграфик дөрес язу;
• сузык һәм тартык авазларны, калын (нечкә) сузыкларны икеләнүсез аеру; өйрәнелгән теориягә таянып, аларга анализ ясау, бирелгән аваз схемасына, характеристика тиешле авазлар, сүзләр сайлау;
• сүзләрне иҗекләргә бүлү һәм, иҗекләп, юлдан-юлга күчерү кагыйдәләренең катгый булмавын аңлау (аларның вариантларын белү);
• сүздә шул хәрефләрнең эшен, вазыйфасын аңлату;
• өйрәнелгән сүзләрдә калын (нечкә) тартыкларны сузык аваз хәрефләре яки ь, ъ белән күрсәтү;
• кеше исемнәрен, фамилияләрен, шәһәр, авыл, елга атамаларын, хайван кушаматларын баш хәреф белән язу;
• е, в, г, й, к, н, ң, о, ө, х, һ, э, ю, я хәрефләре, ый, йо, йөкушылмалары булган сүзләрне дөрес язу;
• янәшә килгән бертөрле ике тартык аваз хәрефләре булган  кәккүк, Габбас кебек сүзлҽрне, нечкә (калын) аеру билгесе кергән гади, программада булган сүзләрне дөрес язу һәм юлдан-юлга күчерү;
• сүзгә фонетик анализ ясау:иҗекләргә бүлү, авазларны сүздәге тәртиптә ачык, дөрес итеп әйтеп, хәрефләрен атап чыгу, сузык (тартык) авазларны билгеләү, сузыкларның калын(нечкә) төрләрен аеру;
• үзең язганны бирелгән үрнәк белән чагыштырып төзәтү;
• сүзләргә дөрес сорау кую һәм шуның нигезендә предметны, предметның эш һәм хәрәкәтен, билгесен белдергән сүзләрне таба белү, кем? нәрсә? сорауларына җавап биргән сүзлҽрне аера белү;
• җөмләнең баш кисәкләрен табу, җөмләдәге сүзләр бәйләнешен билгеләү; җөмлә башындагы сүзне баш хәреф белән язу, әйтелү максатына карап, җөмлә ахырында нокта, сорау билгеләрен куеп яза белү;
• уку, уеннар, көндәлек тормыш, җәнлекләр, кош-кортлар турындагы темаларга 4-5 җөмләдән торган бәйләнешле текст төзеп сөйләү һәм язу;
• сүзлекләрдәге сүзләрнең әйтелешен, кулланышын, язылышын истә калдыру: аваз, авыз, авыл, бәрәңге, бияләй, борын, вакыт, гомер, гыйнвар, дөрес, дүшәмбе, елга, җавап, җиңел, җомга, җөмлә, җылы, йөрәк, караңгы, көньяк, кыңгырау, маңгай, Мәскәү, муен, онык, оя, пәнҗешәмбе, савыт, сәгать, сәлам, сеңел, сишәмбе, тавык, тавыш, тәмле, төньяк, уен, уңыш, хайван, хөрмәт, һава, һаман, чаңгы, чәршәмбе, чия, шәһәр, шуа, эссе, юан, якшәмбе.

                                                                                                    Укыту предметының эчтәлеге

Аралашу компетенциясен үстерү

Укытучының (иптәшенең) сорауларын аңлап, гади җөмләләр белән җавап бирү. Укытучы тәкъдим иткән темага 4-6 җөмлә төзеп әйтү, бирелгән диалогны (монологны) дәвам итү. Укылган өзекнең төп фикерен үз сүзләрең белән әйтү. Темаларны өйрәнү вакытында сүзлек һәм аңлатмалы диктантлар язу.

Аерым рәсемнәр яки әйберләрне сурәтләп биргәндә, исем, сыйфат һәм фигыльләрне дөрес куллану

Тизәйткеч, санамыш, табышмак, мәкаль-әйтемнәр ятлау. Матур язу күнекмәләре булдыру.

Аралашу компетенциясен булдыру түбәндәге темалар буенча эшләгәндә тормышка ашырыла:

Уку-язу әсбаплары.                          Татар теле дәресендә.

Яшелчә бакчасында.                        Туган көнем.

Яраткан ризыгым.                            Әниемә булышам.

Укыган мәктәбем.                            Милли ризыклар.

Якын дусларым.                               Шәһәр транспорты.

Җәйге ял.                                          Туган як табигате.

         Лингвистик компетенцияне үстерү

1нче сыйныфта үткәннәрне кабатлау

Сүзләрне иҗекләргә бүлү һәм юлдан-юлга күчерү. Аерым сүзләр һәм сүзтезмәләрне, җөмләләрне дөрес уку һәм язу. Бирелгән иҗекләрдән сүзләр, сүзтезмәләр һәм җөмләләр төзеп әйтү һәм язу. Тәкъдим ителгән җөмләләрне дөрес итеп күчереп язу. Алардан кем? нәрсә? нинди?кайсы? нишли? сорауларына җавап бирә торган сүзләрне табу,  алар белән җөмләләр төзү. Баш хәреф белән языла торган сүзләр. Дәресләрдә өйрәнгән  язучыларның исем-фамилияләрен дөрес язу.

                                                                                                              Авазлар һәм хәрефләр

Сузык авазлар һәм хәрефләр. Калын һәм нечкә сузыклар, аларны дөрес әйтү. Сингармонизм законы.

Сузык авазларны белдерә торган хәрефләрнең дөрес язылышы.

Татар һәм рус телләрендә [а],[э],[о],[ө],[ы] авазларының әйтелеш үзенчәлекләре, бу сузыкларны белдерә торган хәрефләр һәм аларның дөрес язылышы. Я,ю,е хәрефләре, алар кергән сүзләрне дөрес уку һәм язу.

Тартык авазлар. Яңгырау һәм саңгырау тартыклар. Алар кергән сүзләрне дөрес әйтү һәм язу.[w],[гъ],[къ],[х],[ч] тартыкларын дөрес әйтү, аларны белдерә торган хәрефләрнең язылышы. Татар теленең үзенчәлекле тартыклары [җ],[ң],[һ]. Бу хәрефләр кергән сүзләрне дөрес язу күнекмәләре булдыру.Ц, щ хәрефләре булган сүзләрне дөрес уку һәм язу.

Ъ һәм ь хәрефләре кергән сүзләрне дөрес уку һәм язу.

Сүзлек һәм аңлатмалы диктантлар язу.

Сүз

Сүзләрне иҗекләргә бүлү. Иҗекләрнең калынлыгы-нечкәлеге сузык авазларга бәйле булуы. Сүз басымы турында мәгълүмат бирү. Сүз тамыры. Аны дөрес табарга өйрәнү.

Морфология

Исем. Аның мәгънәсе, сораулары турында белгәннәрне ныгыту. Ялгызлык исемнәр, аларның дөрес язылышы. Исемнәрнең берлек һәм күплек сан формалары.Күплек сан кушымчаларының дөрес язылышы, аларны рус теле белән чагыштыру.

Фигыль. Аның мәгънәсе, сораулары. Фигыльләрнең заман формалары турында төшенчә бирү. Аларны рус теле белән чагыштырып күрсәтү.

Сыйфат. Аның мәгънәсе, сораулары белән таныштыру. Предметның төрле билгеләрен белдерә торган сүзләр буларак, аларны сөйләмдә дөрес куллану. Татар һәм рус телләрендә сыйфатларның сыйфатланмышка иярү үзенчәлеге.

Бирелгән җөмләләрдән, әзер текстан өйрәнгән сүз төркемнәрен табу, андый сүзләрне русчадан татарчага тәрҗемә итү, сөйләмдә дөрес куллану.

Синтаксис

Сүзләрдән сүзтезмә һәм җөмләләр төзү. Җөмләнең баш кисәкләре турында мәгълүмат бирү, аларның урнашу тәртибен күзәтү, аны рус теле белән чагыштыру. Бирелгән сүзләр белән сүзтезмәләр һәм җөмләләр төзү күнекмәләре тәрбияләү. Тәрҗемә күнекмәләре булдыру.

Ел буена үткәннәрне гомумиләштереп кабатлау.

                                                              Этнокультура компетенциясен үстерү

Телләрнең һәм мәдәниятләрнең күптөрлелеге. Милли мәдәни күренеш һәм аралашу чарасы буларак тел.

Татар халык авыз иҗаты әсәрләреннән (әкият, мәмәлләр, мәзәкләр, мәкаль һәм әйтемнәрдән) милли мәдәни эчтәлектәге сүзләрне, аларның мәгънәләрен аңлатмалы һәм телара сүзлекләрдән табу.

Халыкның тормыш-көнкүрешенә караган сүзләрне, рус теленнән кергән алынмаларны табу, мәгънәләрен аңлау, рус теле белән чагыштыру.

Халык җырларын тыңлау, аларны өйрәнү.

“Әдәби уку” дәреслегеннән текстлар уку һәм милли үзенчәлекләрне белдергән сүзләрне табу.

Төрле әкиятләр буенча эшләнгән мультимедия чараларын файдалану.

КАЛЕНДАРЬ  - ТЕМАТИК ПЛАН

Атнага – 2 сәгать (елына – 68 сәгать).

Диктант язу – 11 сәгать (контроль диктант-4, сүзлек диктанты-4, кереш, сайланма, иҗади диктант-3).

Изложение язу – 1 сәгать.

Сочинение язу – 1 сәгать.